Το Τριήμερο, άλλοτε. Τώρα;

γράφει η διονυσία μούσουρα-τσουκαλά

Σήμερα τα Φώτα και ο φωτισμός

με χαρά μεγάλη και ο Αγιασμός...

Έτσι γυρνούσαμε από πόρτα σε πόρτα και τα «λέγαμε» αποβραδίς.
Την παραμονή της Μεγάλης Γιορτής, του Αγιασμού, καθαρίζαμε και στολίζαμε το σπίτι, θα περνούσε ο παπάς να αγιάσει, με τη μυρωδάτη Αγιαστήρα του, αμέσως μετά το σχόλασμα της εκκλησίας.

Μέρες πριν, εμείς τα παιδιά... ξαμπολιόμαστε σε γνωστά σπίτια της γειτονιάς και πέρα ακόμα, να ζητήσουμε και να μαζέψουμε φιόρα για τις Αγιαστήρες... Έπρεπε να είναι διαλεκτά και να ταιριάζουν μεταξύ τους, ακόμα, να... αντέξουν στο συνεχές «βούτημα» στο σιγλαράκι με τον αγιασμό και να ραντίσουν τα σπίτια με το Άγιο Ύδωρ, όχι μόνο μέσα, αλλά και έξω, αυλές και ζωντανά και σπόρους για νάναι πλούσια και καλά τα γεννήματα της χρονιάς.

Αφού ο παπάκης μου με το νόντσολο, (νεωκόρο), ξεδιάλεγαν ποια έκαναν και ποια όχι από τα φιόρα, μετά, με τέχνη περισσή, άρχιζαν να φτιάχνουν και να στολίζουν τις Αγιαστήρες, αρχίζοντας από την κορυφή, (βοηθούσαμε κι εμείς σε αυτό), και δένοντας προσεκτικά ένα-ένα λουλουδάκι, ώστε να μην πεταχτούν με το ράντισμα. Θυμάμαι πως ο αείμνηστος παπάκης μου, είχε αδυναμία στην... μπερδεμπού, (μη με ρωτήσετε πώς αλλιώς λεγόταν, συμπάθιο, αλλά δεν ξέρω), είναι πρασινάδα με μικρά άσπρα μοσχομύριστα ανθάκια, όμορφη και ανθεκτική.

Το πρωί, νωρίς-νωρίς, πηγαίναμε στην Ακολουθία του Μεγάλου Αγιασμού που αγιάζονταν και οι Αγιαστήρες, έτοιμες για το ιερό τους έργο.

Τηρούσαμε αυστηρή νηστεία εκείνη την ημέρα, αν δεν σχολούσε η εκκλησία, να προσκυνήσουμε το Σταυρό, ούτε νερό δεν επιτρεπόταν να πιούμε, εκείνοι δε που για κάποιο λόγο δεν μπόρεσαν να πάνε στην εκκλησία, έπρεπε να περιμένουν μέχρι να περάσει και ν΄ Αγιάσει ο παπάς το σπίτι τους, να φιλήσουν το Σταυρό και μετά ν' αρχίσουν τις δουλειές οι νοικοκυρές ή να πιουν κάτι. Κανόνες ιεροί και απαράβατοι τότε, που ουδείς τολμούσε ή επιθυμούσε να παραβεί.

Ανήμερα τη Μεγάλη Γιορτή των Θεοφανείων, ή του Φωτώνε κατά το Ζακυνθινό ιδίωμα, νωρίς-νωρίς παίρναμε το δρόμο για την εκκλησία, φορώντας τα καλά μας και κρατώντας τσούφες πορτοκάλια ή νεράντζια φρέσκα-φρέσκα και με μπόλικα καταπράσινα φύλλα που θα τα βαφτίζαμε, στο τέλος της ακολουθίας, από αυτά τουλάχιστον ένα με φύλλα μαζί, έμπαινε στα «κονίσματα» και θα έμενε εκεί μέχρι την επόμενη χρονιά.

Η νοικοκυρά, σηκωνότανε πιο νωρίς από όλους για να βάλει τη γαλοπούλα ή το χοιρινό ή ό,τι άλλο είχαν προγραμματίσει, να βράζει, ώστε στο γυρισμό από την εκκλησία να χρειάζεται μόνο να ρίξει το ρύζι και να «δείρει» τα αυγά για το καθιερωμένο αυγολέμονο. Το δάρσιμο, (χτύπημα), των αυγών ήταν ιεροτελεστία επίπονη, πρώτον γιατί για να γίνει πηκτό κι ωραίο και πεντανόστιμο το αυγολέμονο, δεν έβαζαν τότε οι νοικοκυρές 2-3 αυγά μόνο, αλλά πολλές φορές 10 με 12, (τότε δεν φοβόμαστε για χοληστερίνη και τριγλυκερίδια), επί πλέον, δεν υπήρχαν ηλεκτροσυσκευές που θα τα χτυπούσαν γρήγορα και άκοπα, τότε ήθελαν μαεστρία, θυμάμαι την αλησμόνητη Μαμά μου, να αναθέτει κάπου-κάπου σε μας τα κορίτσια να την ξεκουράσουμε για λίγο γιατί πιανόταν το χέρι της από το χτύπημα τόσων αυγών με δυο πιρούνια που τα κρατούσε μαζί, και στεκόταν κέρβερος από πάνω μας μπας και αλλάξουμε τη... ρότα του χτυπήματος, έπρεπε προς την ίδια κατεύθυνση πάντα, αλλιώς, θα έκοβαν τ΄ αυγά...

Χαρές και γέλια στο τραπέζι... ατμόσφαιρα ζεστή, όμορφη...

Και ξημέρωνε τ΄ Άη Γιαννιού, πολυάσχολη ημέρα, αφού οι Γιάννηδες ήταν τόσοι πολλοί που για να τους προλάβουμε όλους, μετά την εκκλησία, τρώγαμε και παίρναμε τους δρόμους σχεδόν αμέσως. Κείνα τα χρόνια τα απλά και δύσκολα, δε χρειαζότανε πρόσκληση για να πας να ευχηθείς, ήταν καθήκον και νόμος άγραφος να πάμε να ευχηθούμε προσωπικά σε όλους τους Γιάννηδες και Ιωάννες που, τουλάχιστον στο Μπανάτο, τις περισσότερες τις φώναζαν Γκιοβάννες.

Ούτε οι εορτάζοντες οι ίδιοι ή οι οικοδέσποινες ένιωθαν την ανάγκη για μεγάλες επισημότητες, αρκεί το σπίτι να άστραφτε από πάστρα, να ήταν η πόρτα κι η καρδιά ανοιχτή σε όλους και να τους πρόσφερε ένα μεζέ κι ένα κρασί κι ένα λουκούμι στις γυναίκες και στα παιδιά, άσε που πολλές φορές στηνόταν γλέντι στο άψε-σβήσε και γέμιζε το σπίτι από χωριανούς και γειτόνους που γλεντούσαν έτσι, απλά και ωραία καμιά φορά, μέχρι την αυγή.

Με τη γιορτή τ΄ Άη Γιαννιού, έκλεινε κι επίσημα το 12ήμερο το γιορταστικό κι από την άλλη μέρα, κάθε κατεργάρης στον πάγκο του...

Έτσι ήταν άλλοτε... Αναρωτιέμαι πόσα από αυτά και σε τι μορφή έμειναν σήμερα.

Πολλές ευχές σε όλους και όλες που εορτάζουν

Με την αγάπη μου σε όλους,

δ.μ.τ.