Γιατί και πώς η Κατάνυξη;

Γράφει ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Οι ημέρες της Μεγάλης Σαρακοστής, στις οποίες έχουμε ήδη εισέλθει, θεωρούνται από την Ορθόδοξη Πνευματικότητα ως ημέρες κατανυκτικές. Έχουμε όμως ποτέ εμβαθύνει στον όρο "κατάνυξη"; Ετυμολογικά προέρχεται από το ρήμα "νύσσω" ή "νύττω", που σημαίνει τρυπώ, κεντώ, τσιμπώ. Με την πρόθεση "κατά-" θα μπορούσε να μεταγραφεί σε απλά ελληνικά ως "κατατρύπημα" ή "κατατσίμπημα". Περί τίνος πρόκειται λοιπόν;

Επιτρέψατέ μου, αγαπητοί φίλοι, να πω ότι αφορά στο τρύπημα - τσίμπημα της ανθρώπινης καρδιάς, που πραγματοποιεί το Άγιο Πνεύμα, εάν και εφόσον τού επιτραπεί κάτι τέτοιο από την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου. Κέντημα αφυπνιστικό, ελεγκτικό, τυπτικό, παιδευτικό, ιαματικό, εντέλει αναστατικό! Όχι μόνον τσιμπάει ενοχλητικά την πολλάκις τσιμεντωμένη ραθυμία μας το Άγιο Πνεύμα, αλλά κατατρυπάει σύγκορμη την ύπαρξή μας, εκπαιδεύοντάς μας κατά κύριο λόγο στην ανάμνηση των Εσχάτων. Άλλωστε, όλα όσα θα βιώσουμε κατά τις Μεγάλες Ημέρες που έρχονται δεν (πρέπει να) αποτελούν μονάχα μιαν εθιμική θύμηση ή έστω λατρευτική επανάληψη κορυφαίων ιστορικών στιγμών, αλλά βίωση των Μελλόντων και της μακαριότητας, την οποία προσδίδει στον πιστό η μετοχή στη θεία Δόξα. Αυτή η πραγματικότητα δεν είναι απλώς εγγύς, αλλά εδώ και τώρα!

Πολλές φορές συγκινούμαστε πολύ κατά την λειτουργική αναπαράσταση των Παθών του Κυρίου, κάποτε μάλιστα έως δακρύων. Αρκεί όμως αυτό; Ασφαλώς όχι! Σκοπός μας είναι η Κατάνυξη, όπως εν συντομία την αναλύσαμε παραπάνω: Άφεση του όλου εαυτού μας στο τόξο του θείου Έρωτα, ώστε εντέλει να βρεθεί μέσα στην "ετοίμη καρδία"  μας (Ψαλμ 56, 8) και το βέλος και ο εράσμιος Τοξότης!