Προσκύνημα στη Μονή του Γενεθλίου της Θεοτόκου των Δεκάτων - Κίεβο / Десяти́нная це́рковь (церковь Успения Пресвятой Богородицы)

Φωτογραφίες - κείμενο: π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Βρισκόμαστε στο κέντρο του Κιέβου. Στον μεγάλο κήπο του Εθνικού Μουσείου της Ιστορίας της Ουκρανίας (βλ. κτήριο αριστερά στη φωτό) και στον ίσκιο σχεδόν του μεγαλειώδους ναού του Αγίου Ανδρέα (δείτε την παρουσίασή του εδώ), συναντήσαμε ένα μικρό και γραφικό εκκλησάκι. 

Είναι αφιερωμένο στο Γενέθλιο της Θεοτόκου και πρόκειται για το Μοναστήρι, υπό την επωνυμία "Desyatinny", δηλαδή "Της Δεκάτης" (Десяти́нная це́рковь / церковь Успения Пресвятой Богородицы). Οικοδομήθηκε από τον βασιλέα Βλαδίμηρο, ο οποίος δαπάνησε προς τούτο το ένα δέκατο των εισοδημάτων του, γι' αυτό και ονομάσθηκε "Δεκάτη". Σε αυτή την πρώτη του εποχή υπήρξε ένας από τους πρωτοχριστιανικούς ναούς της Ουκρανίας, ο πρώτος Καθεδρικός της χώρας. Υπήρξε ο ιερός τόπος της ταφής σημαντικών προσωπικοτήτων: Της αγίας ισαποστόλου και βασίλισσας Όλγας, του αγίου ισαποστόλου βασιλιά Βλαδιμήρου και της συζύγου του Άννας, της πριγκίπισσας του Βυζαντίου.

Η ομορφιά του μεγάλου εκείνου ναού ήταν κάτι το ιδιαίτερο: Μωσαϊκά, τοιχογραφίες, μαρμάρινες διακοσμήσεις! Επί της σοβιετικής εποχής ακολούθησε τη μοίρα της ολοσχερούς καταστροφής. Έτσι, το 1936 κατεδαφίσθηκε και αφανίστηκε από προσώπου γης. 

Το 2005 αποκαταστάθηκε (εντός πολλών εισαγωγικών) σε σκηνή. Δύο χρόνια αργότερα, το 2007, η σκηνή έγινε ξυλότυπος ναός, στις δε 2 Ιουλίου 2009 η Σύνοδος της επίσημης Ουκρανικής Εκκλησίας εγκατέστησε ανδρική αδελφότητα, με Ηγούμενο τον Αρχιμανδρίτη Γεδεών.  

Η αναβίωση, στην οποία αναφερθήκαμε δημιούργησε πολλούς τριγμούς στην κοινωνία του Κιέβου, με σημαντικότερη την ένσταση ότι οικοδομήθηκε κάτι, έστω και πρόχειρο, σε αρχαιολογικό χώρο, στα ερείπια δηλαδή του πρωτοχριστιανικού ναού. Μέσα στο 2011 οι αντιδράσεις έγιναν μεγαλύτερες, τόσο ώστε μέχρι και ο Πρόεδρος της χώρας Βίκτορ Γιούσενκο κατηγορήθηκε ότι συναίνεσε για την άδεια, ενώ αντιτάχτηκε και η Unesco, επισημαίνοντας ότι τα κτίρια θα αλλάξουν τον ορίζοντα του υφιστάμενου αστικού τοπίου. 

Τα πράγματα έφθασαν στο μη περαιτέρω, όταν στις 15 Δεκεμβρίου 2012, μια μεγάλη πυρκαγιά προξένησε σοβαρότατες ζημιές στο νέο οικοδόμημα, μάλλον από εμπρησμό.  Οι Μοναχοί έκαμαν λόγο περί θαύματος, δεδομένου ότι τα ιερά Λείψανα των Αγίων, που θησαυρίζονταν εκεί, διασώθηκαν άθικτα!

Αμέσως μετά ξεκίνησαν, από εκκλησιαστικής πλευράς, οι προσπάθειες ανόρθωσης της Μονής από την τέφρα της και στις 30 Απριλίου 2013, ο ίδιος ο επίσημος εκκλησιαστικός ηγέτης της χώρας, ο Μητροπολίτης Κιέβου Βλαδίμηρος τέλεσε τον Αγιασμό των Θυρανοιξίων της νεότερης εποχής του Ναού και της Μονής, συγχαίροντας την Αδελφότητα και τον Ηγούμενο για τον αγώνα που κατέβαλαν καθ' όλο το διάστημα της αποκατάστασης των κατεστραμμένων. Μάλιστα έδωσε το δικαίωμα στον Ηγούμενο, Αρχιμανδρίτη Γεδεών, να φέρει δύο επιστήθιους σταυρούς, όταν λειτουργεί!

"Σας συγχαίρω γι' αυτή τη νίκη, γιατί αυτή η εκκλησία στο πέρασμα των αιώνων έχει υποστεί κι έχει περάσει πολλά. Αλλά η αλήθεια του Κυρίου - η αλήθεια μένει στον αιώνα. Και τώρα πάλι θα έχουμε την ευκαιρία σε αυτό το ιερό μέρος -και είναι πολύ ιερό- για να δοξάσουμε τον Θεό και να γιορτάσουμε την ένδοξη Ανάστασή Του",  είπε χαρακτηριστικά ο Μητροπολίτης Βλαδίμηρος. 

Εμείς -εννοείται- επισκεπτόμαστε σήμερα τη σύγχρονη μορφή της πολύπαθης και αμφιλεγόμενης Εκκλησίας των Δεκάτων! Εκείνο που μας προκαλεί εντύπωση -όπως, άλλωστε, σε όλους τους ναούς της όμορφης Ουκρανίας- είναι η αθρόα προσέλευση προσκυνητών και η ευλάβεια που επιδεικνύουν, ενώ κάποιες γυναίκες αναγιγνώσκουν την Παράκληση προς την Παναγία!