Γενέθλια στο πέλαγος

Γράφει η ΔΙΟΝΥΣΙΑ ΜΟΥΣΟΥΡΑ από τη Μελβούρνη

Κι άλλες φορές έχω μοιραστεί μαζί σας το ότι αναχωρήσαμε από το λιμάνι του Πειραιά με το «Πατρίς» για Αυστραλία, την Κυριακή το απόγευμα, γύρω στις 4.30 μ.μ., παραμονή Χριστουγέννων του 1967, εκατοντάδες Έλληνες, γυναίκες, άνδρες, παιδιά, στοιβαγμένοι σαν πρόβατα προς σφαγή. Νέοι λεβέντες, που ούτε φαντάροι δεν είχαν πάει ακόμα, που δεν είχαν πού την κεφαλή κλίναι ή ήταν πολλά αδέλφια κι ήταν άνεργα ή η λίγη γης που διέθεταν οι γονείς τους δεν έφτανε να θρέψει τόσα στόματα. Ολόδροσες κοπέλες, που δεν είχαν στον ήλιο μοίρα στην Ελλάδα ή που ήταν πολλές στη φαμελιά και οι πιθανότητες τους για… αποκατάσταση, τουτέστιν παντρειά (μια κι εκείνες τις εποχές, μόνον ο γάμος θεωρείτο αποκατάσταση για τα κορίτσια), από ελάχιστες μέχρι καθόλου.

Όπως κι αλλού έχω γράψει, τα καινούρια αφεντικά, δηλαδή η χώρα υποδοχής, ήθελαν νιάτα μπρατσωμένα, χωρίς πολλές γνώσεις, για να χτίσουν την Αυστραλία. Γιατί εμείς ΔΕΝ είμαστε λαθρομετανάστες, όχι μόνο είμαστε προσκεκλημένοι από την ίδια τη Χώρα, αλλά σε χιλιάδες από εμάς, πλήρωσαν και τα ναύλα μας εξ ολοκλήρου, ώστε να διασφαλίσουν πως θα ερχόμαστε!

Εδώ, ας μου επιτρέψετε να κάνω μια μικρή παρένθεση πριν συνεχίσω το σημερινό θέμα και να πω το εξής. Πριν κάποια χρόνια που ήμουν στη Ζάκυνθο κι είμαστε μεγάλη παρέα κάπου στο Αργάσι, μιλούσαν για τα... δεινά που υπέφερε το νησί από τους λαθρομετανάστες κι ιδιαίτερα, τότε, από κάποιους Αλβανούς. Γυρίζει μια κυρία και απευθυνόμενη σε μένα λέει: Πήγατε κι εσείς στην Αυστραλία μα δεν κάματε τα αίσχη και τα κακά που κάνουν αυτοί εδώ!!!! Ε, άστραψα και βρόντηξα. Καλά, λέω, βάζετε εμάς που φύγαμε σχεδόν παιδιά αγνά και από νοικοκυρόσπιτα και που πήγαμε προσκεκλημένοι και διαλεγμένοι προσεκτικά από την Αυστραλία στην ίδια θέση με λαθρομετανάστες που κανείς δεν γνωρίζει πούθε βαστάει η σκούφια τους και τι είναι; Ντροπή και αίσχος σας! Λούφαξαν όλοι. Είναι πολύ άδικο να μας εξομοιώνουν με τους λαθρομετανάστες…

Ένιωσα την ανάγκη να το αναφέρω αυτό, γιατί δυστυχώς κάτι τέτοιεςσυγκρίσεις(!) έγιναν και πιθανόν να γίνονται ακόμα από πολλούς για εμάς που ζούμε εκτός Ελλάδας. Και είναι άδικο, πολύ άδικο! Εμείς περάσαμε του Χριστού τα πάθη για πολλά χρόνια, κάτω από πολύ αντίξοες συνθήκες. Κι όμως, σταθήκαμε με το κεφάλι ψηλά, δουλέψαμε και δουλεύουμε σκληρά και τίμια και τιμήσαμε την καταγωγή και την πατρίδα μας!

Κάναμε οικογένειες, μεγαλώσαμε παιδιά, τα σπουδάσαμε και βγάλαμε επιστήμονες διαλεχτούς, εμείς οι χωριάτες, στην πλειοψηφία, οι αγράμματοι που λόγω πολέμων πολλοί δεν είχαμε την ευκαιρία ούτε δυο τάξεις Δημοτικού να βγάλουμε και βάζαμε σταυρό για υπογραφή, μήτε γλώσσα γνωρίζαμε, ούτε προσόντα είχαμε, στερηθήκαμε πολλά και πολλούς κι όμως δεν λυγίσαμε, αντέξαμε και αντέχουμε με το κεφάλι ψηλά, περήφανοι και εντιμότατοι!

Πολλές φορές έχω γράψει (βλέπε «Χριστούγεννα στο Πέλαγος»), αλλά και έχω μιλήσει σε ραδιοφωνικές συνεντεύξεις και αλλού για «κείνα τα Χριστούγεννα». Καταλαβαίνετε, λοιπόν, την αντίδρασή μου, όταν μας βάζουν οι ίδιοι οι συμπατριώτες μας, οι χωριανοί μας, οι γείτονες μας, οι συγγενείς μας που γνώριζαν τις φαμελιές μας πάππου προς πάππου στο ίδιο καζάνι με τους λαθρομετανάστες. Εμείς δεν φύγαμε νύχτα και κρυφά, δεν άνοιξαν τις πόρτες των Φυλακών και μας αμόλησαν, δεν είμαστε εγκληματίες, δεν είμαστε παράνομοι ούτε στην πατρίδα μας ούτε στη Χώρα που ήλθαμε! Ήλθαμε προσκεκλημένοι!

Όπως καταλαβαίνετε, αυτό το θέμα, πολύ ευαίσθητο για τις χιλιάδες από εμάς που ξενιτευτήκαμε τις δεκαετίες του -50 και του -60 κυρίως.

Στο “Πατρίς”, λοιπόν, περάσαμε Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά και όλες τις γιορτές του δωδεκαημέρου! Ολόκληρα 38 ημερόνυχτα θαλασσοπνιγόμαστε μέχρι να βγούμε το μουντό αλλά καυτό πρωινό της Τρίτης 30^ής του Γενάρη στο Port Melbourne! Είχαμε ξεμάθει να περπατάμε στη στεριά και τρεκλίζαμε…Για τις πρώτες μου εντυπώσεις από την τότε Μελβούρνη που δεν έχει καμία σχέση με τη σημερινή κοσμοπολίτικη Μελβούρνη, έχω γράψει και αλλού. Όπως και για τις πρώτες εμπειρίες. Η Μετανάστευση και οι συνέπειές της αλλά και οι επιπτώσεις της τόσο για τους Μετανάστες τους ίδιους όσο και στις Χώρες αφετηρίας και Χώρες υποδοχής, είναι πολύπλοκο θέμα και θέμα που δεν μπορεί να εξαντληθεί όχι σε ένα διήγημα ή ένα-δύο βιβλία, αλλά ούτε σε τόμους βιβλίων. Είμαι της γνώμης και δεν είμαι η μόνη ότι η ιστορία Μετανάστευσης της κάθε Χώρας, η «δική μας» ιστορία δηλαδή, θα μελετηθεί από μελλοντικούς ιστορικούς, ανατρέχοντας όχι μόνο σε κρατικά έγγραφα και στον Τύπο, αλλά επίσης και στη λογοτεχνία της εποχής, γιατί αυτή κυρίως λέει την αληθινή μας ιστορία!

Εκείνο το πρωινό της Τρίτης, λοιπόν, που φτάσαμε στη Μελβούρνη χαράματα, είχαν έλθει δυο-τρεις γνωστοί να μας υποδεχτούν μια και δεν είχαμε συγγενείς, αλλά επειδή η προηγούμενη ημέρα ήταν δημόσια αργία, επιβαλλόταν να πάνε στη δουλειά, αν απουσίαζαν για οποιοδήποτε λόγο, θα έχαναν δύο μεροκάματα: αυτό της αργίας αλλά και της ημέρας. Έτσι,από την αποβάθρα αυτοί, από το “Πατρίς” ψηλά εμείς χαιρετηθήκαμε, έφυγαν, γιατί εμείς θα αργούσαμε πολύ να αποβιβαστούμε και θα πηγαίναμε με ταξί εκεί που θα μέναμε.

Αποβραδίς, μάζεψα τα λίγα υπάρχοντά μας στο καράβι, που όλα κι όλα χωρούσαν σε δυο βαλίτσες, το μπαούλο που φέραμε θα αργούσε πολύ να φτάσει. Μάζεψα και το τελευταίο χαρτάκι, θυμητάρια αυτού του πολυήμερου και τόσο δύσκολου ταξιδιού. Είχα κοιμίσει τα μικρά μου, τον πεντάχρονο γιο και την κόρη μου δυόμισι χρονών. Κοιμόταν μαζί στην επάνω κουκέτα κι εγώ στην κάτω. Ο πατέρας τους στην απέναντι καμπίνα με δυο ακόμα άτομα.

Σαν κόρη οφθαλμού, είχα κρατήσει το τηλεγράφημα! Στις 20 του Γενάρη, είχα τα γενέθλια μου, αλλά όταν θαλασσοπνίγεσαι άρρωστη εσύ κι άρρωστα τα παιδιά σου, σιγά και μην θυμηθείς κάτι τόσο ασήμαντο. Όμως, το θυμήθηκαν άλλοι. Θα πρέπει να ήταν γύρω στις δέκα το πρωί, όπου ο ταχυδρόμος του καραβιού μου χτύπησε την πόρτα, με ρώτησε αν είμαι η κα Τάδε και μου παρέδωσε τηλεγράφημα αφού μου ζήτησε πρώτα να υπογράψω παραλαβή! Ξαφνιάστηκα και για μια στιγμή τρόμαξα. Κάτι πολύ κακό θα συνέβη στους δικούς μου πίσω… Δεν στέλνεις τηλεγράφημα και μάλιστα σε καράβι που θα στοίχισε πολλά λεφτά, έτσι για πλάκα. Το κράτησα διστακτική και φοβισμένη για λίγο στο χέρι χωρίς να τολμώ να το ανοίξω. Ο άνθρωπος κατάλαβε και μου λέει μην ανησυχείτε, είναι χαρούμενο! Θεέ μου τρελάθηκα, έκλαιγα από χαρά, συγκίνηση, τα παιδιά μου με κοιτούσαν απορημένα κι ο Ταχυδρόμος, αφού μου ευχήθηκε Χρόνια Πολλά (τα τηλεγραφήματα δεν ήταν ιδιωτικά σαν το γράμμα, αλλά ανοιχτά και τα διάβαζε ο ταχυδρόμος), έφυγε.

Ήταν από τον πολυαγαπημένο μου παπάκη και τη μαμά μου τη λατρεμένη…από τ' αδέλφι και τις δυο μου ανιψούλες! Μου εύχονταν Χρόνια Πολλά για τα γενέθλια μου. Το κρατούσα στην αγκαλιά μου, στο μέρος της καρδιάς και τα δάκρυα έτρεχαν ασταμάτητα. Πόσο μετάνιωνα εκείνη τη στιγμή για τη φυγή μου. Ούτε σαν σκέψη δεν άντεχα ότι πάω σε μια ξένη κι άγνωστη χώρα, χωρίς ούτε έναν άνθρωπο της καρδιάς μου εκεί κι ότι εκεί θα ζω από δω και πέρα, μακριά από όσους αγαπώ και με αγαπούν… Κι όμως, άντεξα, όπως άντεξαν χιλιάδες άλλοι που είχαν την ίδια μοίρα. Γιατί φεύγοντας, είχε κλείσει για μας η πόρτα πίσω, γιατί δεν υπήρχαν επιλογές, δεν υπήρχε γυρισμός…

Εκείνο το τηλεγράφημα έγινε το φυλακτό μου για πολύ καιρό. Μέχρι να φτάσει το πρώτο γράμμα από την πατρίδα -και τα γράμματα αργούσαν πολύ τότε- εκείνο ήταν η μοναδική μου παρηγοριά…

Πέρασαν τόσα χρόνια από τότε…Δεκαετίες. Μεγάλωσαν τα παιδιά μου, απέκτησαν παιδιά, μεγαλώνουν κι εκείνα. Δεν έχω παράπονο. Όμως, ο πόνος του χωρισμού δεν ξεπεράστηκε ποτέ…Πολλά γενέθλια γιόρτασα από τότε. Εκείνα τα γενέθλια μεσοπέλαγα, με το τηλεγράφημα από τους γονείς μου, δεν ξεχάστηκαν ποτέ!

Καλή μας Χρονιά

Με την αγάπη μου

δ.μ.