Στάκαμαν και η Μεγάλη Σύνοδος

της Εύης Βουλγαράκη-Πισίνα 
ειδικά για το Νυχθημερόν

Η εικόνα απεικονίζει την Πρώτη Σύνοδο της Νίκαιας. Τοιχογραφία του 18ου αιώνα στον Ορθόδοξο Ναό Σταυροπόλεως στο Βουκουρέστι.

Όταν ήμασταν παιδιά παίζαμε αυτό το παιχνίδι, το στάκαμαν, που έμοιαζε κάπως με το κρυφτό. Μόλις έβλεπες τον συμπαίχτη σου, του φώναζες «στάκαμαν» και έτσι τον ακινητοποιούσες και τον αιχμαλώτιζες. Σαν να μη μεγαλώσαμε ποτέ, ακόμα πολλοί προσπαθούν να ακινητοποιήσουν τη ζωή, να τη συλλάβουν σαν μια φωτογραφία που φυλακίζει μέσα της το χρόνο. Ακόμα μοιάζει σαν να φοβούνται την κίνηση και την εξέλιξη, το ίδιο το διάβα των καιρών, ίσως ακριβώς επειδή ο χρόνος στον χώρο του κτιστού φέρνει μαζί του τον θάνατο.

Ιδιαίτερα συμβαίνει αυτό σε μια κατηγορία πιστών που διακαώς επιθυμούν να ακινητοποιήσουν την Ορθοδοξία σε φωτογραφικό ινσταντανέ, τραβηγμένο κάποια στιγμή μέσα στο χρόνο. Η ακινησία όμως είναι ίδιο των άψυχων αντικειμένων. Όχι των ζωντανών οργανισμών. Και οι όντως πιστοί δεν κοιτούν πώς να αποφύγουν τη ζωή, αλλά πώς να μετέχουν στην όντως Ζωή του αναστημένου Κυρίου.

Γι’ αυτό διάφορες κινήσεις που προσπαθούν να συντηρήσουν μια ταριχευμένη Ορθοδοξία, παρότι βροντοφωνάζουν την υποτιθέμενη πίστη τους, στην πραγματικότητα διαλαλούν την ολιγοπιστία τους. Η εξύμνηση μιας ιστορικής Ορθοδοξίας των 7 Οικουμενικών Συνόδων, δίχως να δέχεται κανείς τον συνοδικό τρόπο για το σήμερα είναι αναμφίβολα στρεβλή. Είναι σαν να ισχυρίζεται κανείς ότι το Άγιο Πνεύμα εξέπνευσε σε κάποιους παλιότερους ιστορικούς χρόνους. Είναι μια άλλη μορφή θρησκείας του θανάτου του Θεού.

Εμείς όμως λατρεύουμε Θεό τον ζωοδότη, τον θανόντα και αναστάντα, το ύδωρ το Ζων, την οδό, την αλήθεια και τη ζωή. Λατρεύουμε τον ζωντανό και παρόντα στην Ιστορία Θεό, και είμαστε κι εμείς ζωντανοί. Στο πλαίσιο αυτό είναι ακατανόητες οι αντιρρήσεις για τη διεξαγωγή της Μεγάλης Πανορθοδόξου Συνόδου. Όλη η επιχειρηματολογία που διακινείται με προκάλυμμα την παράδοση, στην πραγματικότητα ξεθεμελιώνει την παράδοση. Διότι ξεθεμελιώνει την ίδια την ορθόδοξη εκκλησιολογία, την ίδια την έννοια της Εκκλησίας ως συνάξεως και σώματος Χριστού.

Στο ζήτημα της Συνόδου μπορούμε να εκφράζουμε ενστάσεις ή και ανησυχίες για ορισμένα ζητήματα, να διατυπώνουμε διακριτικά κάποιες απόψεις, να συμβάλλουμε εμπλουτίζοντας τη συζήτηση, αλλά δεν μπορούμε επ’ ουδενί να δείχνουμε τόση ολιγοπιστία και να εκφράζουμε δυσπιστία στην ίδια τη συνοδική διαδικασία. Πόσο μάλλον δεν μπορούμε περίτεχνα μεν, απροκάλυπτα δε, να ισχυριζόμαστε ότι το Άγιο Πνεύμα δεν θα υπάρχει στη Σύνοδο αν δεν συμφωνεί μαζί με τις δικές μας θεωρήσεις.

Ακόμα τραγικότερο είναι το φαινόμενο που επαναληπτικά έχει παρουσιαστεί, να βγαίνουν ιερείς και να μιλούν από άμβωνος ή σε παρασυναγωγές και ειδικές εκδηλώσεις εναντίον της Μεγάλης Συνόδου – προσπαθώντας μάλιστα να αποκόψουν το λαό από τους επισκόπους τους και από τις κεφαλές των εκκλησιών τους. Δεν είναι απλά τραγικό. Είναι μια αισχρή και επαίσχυντη στάση που καταλύει όλη την Ορθόδοξη εκκλησιολογία. Η αποτίμηση αυτή ισχύει ανεξάρτητα από τα ζητήματα που μπορεί να υπάρχουν στην ενότητα των επισκόπων μεταξύ τους ή με το λαό τους, ή ακόμα και με τη δυσκολία ή αδυναμία επικοινωνίας κάποιες φορές με τον λαό.

Η ορθόδοξη εκκλησιολογία δεν επικεντρώνεται στο πρόσωπο μεμονωμένων ή συνασπισμένων ιερέων. Οι φίλτατοι μα τόσο πεπλανημένοι αυτοί αδελφοί ας σιωπήσουν πια ή ας αναλάβουν τις συνέπειες των έργων τους. Ας ανοίξουν μια δική τους παρασυναγωγή, γιατί περί αυτού πρόκειται. Είναι ο συνδυασμός μιας ιδέας περί ατομικού αλαθήτου με μια προτεσταντική εκκλησιολογία, με τρόπο που μήτε οι ετερόδοξοι σήμερα θα υπηρετούσαν. Ασφαλώς πρόκεται για μια σχισματική αντίληψη ή για μια προσωπολατρία του ‘Κηφά’ ή του ‘Απολλώ’ και πάντως όχι του Χριστού. Είναι βέβαιο ότι το κίνητρο περί της προστασίας της Ορθοδοξίας είναι απλώς προπέτασμα καπνού. Γιατί δεν απομένει μήτε ίχνος μήτε κέλυφος Ορθοδοξίας σε τέτοιες θεωρήσεις.

Δυστυχώς αυτές τις πρακτικές τις επαναλαμβάνουν οι ίδιοι κύκλοι ξανά και ξανά, επικυρώνοντας διαρκώς την ίδια τους την αισχρότητα. Ψευδώς εξάλλου επικαλούνται ονόματα αγίων, γιατί δεν υπάρχει άγιος του Εικοστού αιώνα που να μην τίμησε επίσκοπο ή Πατριάρχη.

Σήμερα που γράφονται αυτές οι γραμμές τιμά η Εκκλησία μας τη μνήμη του αγίου Κωνσταντίνου και της μητέρας του της αγίας Ελένης. Είναι λοιπόν ευκαιρία περίσκεψης, γιορτής και πανήγυρης και ζωντανής ανάμνησης της Α' Οικουμενικής Συνόδου και της τεράστιας σημασίας της.

Ίσως χρειαζόταν και σήμερα το σθένος και η αγιοσύνη του αγίου Νικολάου, που δεν δίστασε να αστράψει χαστούκι στον Άρειο. Πρέπει όλοι να αναλάβουμε τις ευθύνες μας καθώς έχει περισσέψει ο μη κατ' επίγνωση σκοτεινός ζήλος και βασιλεύει η αναίδεια κάποιων που δεν συμπεριφέρονται ως ιερείς αλλ’ ως μαινάδες. Διότι η διαρκής διαβολή είναι έργο του διαβόλου.

Και επειδή η πλειονότητα τέτοιων παρασυναγώγων είναι οπαδοί της ακρίβειας, ενώ δεν αναγνωρίζουν την αγάπη ως την κατεξοχήν οντολογία του Τριαδικού Θεού, αλλά την υποβιβάζουν και τελικώς την απορρίπτουν ως συναισθηματικά σάλιατα, οφείλουμε με τη γλώσσα της ακρίβειας να εκφράσουμε την αγάπη μας. Πολύ αυστηρά, όσο είναι καιρός μετανοίας. Με πολλή αγάπη.

Η αυστηρότητα εν προκειμένω δεν αφορά την κριτική προσέγγιση στα όποια τεκταινόμενα, θεμιτή και συζητήσιμη, αφορά ιδίως την εμπάθεια και τη δαιμονική πεποίθηση πως κάποιοι ζηλωτές θα σώσουν την Εκκλησία. Είναι έκκληση να αφήσουν τα υπερφίαλα σχέδια και τους συνδικαλισμούς και να ασχοληθούν με τη δική τους σωτηρία εν Εκκλησία, αφήνοντας ήσυχο αυτό το λαό.

Περίσσεψαν οι οργανώσεις, τα παπαδοσυνδικάτα, οι ομιλίες "διαφώτισης", δηλαδή πλήρους συσκότισης, ο φονταμενταλισμός και το κήρυγμα μίσους που ονομάζουν αρετή. Περίσσεψε η εγωπάθεια και η υπερφίαλη εμμονή στο ίδιον θέλημα.

Ας χαρούμε τη Σύνοδο και την κοινωνία αγάπης των κατά τόπους οικουμενικών Εκκλησιών μας, εμπιστευόμενοι τη διαβεβαίωση του Κυρίου ότι «ὅπου εἰσί δύο ἤ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τό ἐμόν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν» (Ματθ 18, 20).