Ένας ευγενής φίλος και ιστορικός των Επτανήσων: Ο π. Αθανάσιος Χ. Τσίτσας (1930-2001)

Γράφει ο Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

Ένας από τους χαρακτηριστικότερους Επτανήσιους υπήρξε ο Πρωτοπρεσβύτερος Αθανάσιος Τσίτσας. Εξέχουσα μορφή του Κορφιάτικου ιερατείου, της τοπικής Ιστοριογραφίας, της ιόνιας ευγένειας. Υπήρξε φιλικός στις διαπροσωπικές σχέσεις, ευπροσήγορος και ομιλητικότατος, χιουμορίστας στην καθημερινότητά του, ιεροπρεπέστατος στις εκκλησιαστικές τελετές, βαθύτατα και ουσιαστικά καταρτισμένος με μια μόρφωση πολύπλευρη και ζηλευτή.

Είχα -προσωπικά- την ευκαιρία να τον γνωρίσω και να διδαχθώ πολλά από την ωραία φυσιογνωμία του. Το σπίτι του στην περιοχή Μολόχι, στον Πέλεκα της Κέρκυρας, μικρογραφία μουσείου, υπήρξε ναός του Πνεύματος και κυψέλη Αγάπης και Γνώσεων για τον κάθε ενδιαφερόμενο. Οι ιστοριοδιφικές - ιστορικές μελέτες του (μάλιστα δε το σημαντικότερο έργο της ζωής του, υπό τον τίτλο «Η Εκκλησία της Κερκύρας κατά την Λατινοκρατίαν 1267-1797», εκδ. 1969), αποτελούσαν και δεν θα πάψουν να είναι πηγή για τους νεότερους μελετητές, διότι ανιχνεύουν και αποκαλύπτουν ιδιαίτατες πτυχές (σπρωγμένες κάποτε στην παρασκιά της Ιστορίας) των δύσκολων, μα και γόνιμων, αιώνων που παρήλθαν -ούτως ή άλλως- απ’ το πετσί των Εφτά Νησιών μας.

Τον θυμάμαι τον Σεπτέμβριο του 1997, όταν βρέθηκε στη Ζάκυνθο, μαζί με την ευγενέστατη Παπαδιά του, τη Σοφία, στο πλαίσιο του διοργανούμενου τότε στο νησί μας Στ΄ Διεθνούς Πανιονίου Συνεδρίου. Παρουσίασε τότε μιαν άκρως ενδιαφέρουσα ανακοίνωση με θέμα: «Η Διαθήκη του Νικολάου Α. Πολίτη (1670)» (βλ. Πρακτικά, τ. 2, 243-258), είχα μάλιστα την τιμή να τον εξυπηρετήσω στις μετακινήσεις του με το αυτοκίνητο. Ο ίδιος ευγενικά ανταπέδωσε, με το να παραστεί, παρά την κούραση και τα προβλήματα υγείας του, στη δική μου ανακοίνωση.

Τον Μάιο του 1999, βρέθηκα για μιαν εβδομάδα στην Κέρκυρα και τον επισκέφτηκα στο σπίτι του στον Πέλεκα, όπου περάσαμε ένα ανεπανάληπτο μαγιάτικο απόγευμα, λουσμένο στον ανοιξιάτικο ήλιο της δύσης. Ήταν τότε που, επηρεασμένος βαθύτατα από το πνευματικό του παράστημα, το ψυχικό του μεγαλείο και την απλότητα της συμπεριφοράς του, ενταγμένο αρμονικότατα στο όλο βενετσιάνικο τοπίο των Κορφών, μού προέκυψαν ορισμένοι στίχοι ειδικά αφιερωμένοι στον ακριβό εκείνο Φίλο (επίτηδες το φι κεφαλαίο). Τους μεταφέρω εδώ εις μνημόσυνόν του αιώνιον:

ΕΩΘΙΝΟ

Στον Α. Χ. Τσίτσα 

Καμπαναρία
σε δύοντα χρώματα
όλο μουρμούρα
λαγοκοιμούνται
των δρόμων αρχόντισσες
οι Παναγίες.

Ανεμοδείχτες
τα πετροχελίδονα
μυστηριώδεις
από τ’ αχάραγο
χαϊδολογιούνται
και με ξυπνάνε.

Τους στίχους αυτούς, δημοσιευμένους ήδη σήμερα στο βιβλίο μου «Έσχατος φίλος» 2001, είχα την ευκαιρία, να τους χαρίσω δειλά-δειλά στον ίδιο τον παπα-Θανάση, κατά την τελευταία μας συνάντηση το 1999, στο Προκόπι Ευβοίας, στο περιθώριο ενός άλλου Συνεδρίου, εκκλησιαστικού αυτή τη φορά, όπου βρεθήκαμε και οι δυο εκπροσωπώντας τις Μητροπόλεις μας. Θυμάμαι με πραγματική αγαλλίαση, πόσο μα πόσο χάρηκε. Έκανε σαν μικρό παιδί, που απέκτησε παιχνίδι απρόσμενο!!!

Ύστερα, ήρθε το τέλος… Παπα-Θανάση αγαπημένε, δεν ξεχνιέσαι!!!

Σύντομο βιογραφικό του παπα-Θανάση

Γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1930. Σπούδασε στο Ανώτερο Εκκλησιαστικό Φροντιστήριο της Ριζαρείου Σχολής από το 1951 έως το 1953. Το 1952 χειροτονήθηκε Διάκονος από τον Μητροπολίτη Κερκύρας Μεθόδιο (Κοντοστάνο). Το 1953 προβιβάστηκε σε Αρχιδιάκονο. Στις 12 Δεκεμβρίου 1959 χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος και την επομένη τού απονεμήθηκε το οφίκιο του Πρωτοπρεσβυτέρου.

Στη συνέχεια αναχώρησε για το Μιλάνο όπου ανέλαβε Εφημέριος της εκεί Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητος. Το 1962 επέστρεψε στη γενέτειρα και κατέστη Εφημέριος του Ιερού Προσκυνήματος του Αγίου Σπυρίδωνος, μια θέση που κατείχε μέχρι την συνταξιοδότησή του. Τον Απρίλιο του 1989, ο Μητροπολίτης Κερκύρας Τιμόθεος (Τριβιζάς) του ανέθεσε την περίοπτη θέση του Γενικού Αρχιερατικού Επιτρόπου της Μητροπόλεως.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ιταλία, γράφτηκε και παρακολούθησε μαθήματα Κλασικής Φιλολογίας στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Μιλάνου, ερευνώντας παράλληλα τα Αρχεία και τις βιβλιοθήκες της Βενετίας, Querini – Stampalia της Αμβροσιανής του Μιλάνου. Αποτέλεσμα της έρευνας αυτής, μαζί με το πολύτιμο υλικό που άντλησε από το Αρχείο της Ελληνικής Κοινότητας της Βενετίας και των Ιστορικών Αρχείων της Κέρκυρας, υπήρξαν οι πλείστες όσες δημοσιεύσεις του περί της Κερκυραϊκής Ιστορίας, κυρίως επί Ενετοκρατίας. Από το 1966 έως και το 2001 δημοσίευσε 62 ερευνητικές εργασίες.

Έλαβε μέρος σε δεκάδες διεθνή συνέδρια και συμπόσια. Υπήρξε μέλος της Ελληνικής Ιστορικής Εταιρείας, του Ιδρύματος Μελετών Ιονίου, της Αναγνωστικής Εταιρείας Κερκύρας και του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός». Τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών με Έπαινο, από τον Δήμο Κερκυραίων με το μετάλλιο αξιοσύνης, από τη Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας και πολλούς άλλους φορείς. Πέθανε σε ηλικία 71 ετών, στις 30 Ιουνίου 2001.