Ανοιχτή Επιστολή: Ο Πόλεμος στην Ουκρανία και η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία

Προς:
Την ΑΘΠ τον Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως και Νέας Ρώμης, Οικουμενικό Πατριάρχη κ. κ. Βαρθολομαίο
τον Αγιώτατο Πάπα Ρώμης κ. Φραγκίσκο
τον Μακαριώτατο Καθολικό Πατριάρχη Απάντων των Αρμενίων
τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Καντουαρίας Προκαθήμενο της Εκκλησίας της Αγγλίας και της Αγγλικανικής Κοινωνίας, Ιουστίνο Γουέλμπι,
τον Αιδεσιμότατο Δρ. Πάντι Φίλιμπας Μούσα, Αρχιεπίσκοπο της Λουθηρανικής Εκκλησίας της Νιγηρίας και Πρόεδρο της Παγκόσμιας Λουθηρανικής Ομοσπονδίας
την κ. Najla Kassab Abousawan, Πρόεδρο της Παγκόσμιας Κοινωνίας των Μεταρρυθμισμένων Εκκλησιών (WCRC)
τον Αιδεσιμότατο Δρ. Jerry Pillay, Γενικό Γραμματέα του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών

Απευθυνόμαστε στις Εξοχότητές Σας, τους ηγέτες των μεγάλων χριστιανικών εκκλησιών και ομολογιών και Σας εκλιπαρούμε να λύσετε τη σιωπή σας. Σας παρακαλούμε να ενδιαφερθείτε δημοσίως για τα τέσσερα παρακάτω κρίσιμα ζητήματα που αντιμετωπίζουν πάντες οι χριστιανοί λόγω των μεγάλης κλίμακας στρατιωτικών συγκρούσεων ανά τον κόσμο.

• Εκμετάλλευση της θρησκείας για τη δικαιολόγηση της βίας
• Κοινωνική αδικία
• Θρησκευτικός εθνικισμός
• Κατάφωρα ψεύδη που κηρύττονται από τους άμβωνες των εκκλησιών.

Τα παραπάνω επείγοντα ζητήματα καθίστανται κρισιμότερα στο πλαίσιο της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία. Εξαρχής, η εν λόγω σύγκρουση έλαβε έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα, καθώς η Ρωσία αποτελεί ένα έθνος που αυτοπροσδιορίζεται κυρίως ως Ορθόδοξο, ενώ ταυτόχρονα, εισέβαλε απρόκλητα στην Ουκρανία, ένα επίσης Ορθόδοξο χριστιανικό έθνος. Κατά ειρωνικό τρόπο, οι πολίτες αμφότερων των χωρών ανήκαν μέχρι πρόσφατα στην ίδια Ορθόδοξη Εκκλησία.

Δεν πρόκειται να ασχοληθούμε με την προπαγάνδα που παρουσιάζει την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ως πόλεμο εναντίον της Δύσης. Παρόμοιες δηλώσεις εξυπηρετούν τις απόψεις  ορισμένων πολιτικών αναλυτών, ωστόσο, απλουστεύουν υπερβολικά την περίπλοκη πραγματικότητα. Η εν λόγω υπεραπλούστευση καθίσταται εμφανής όταν κάποιος εξετάζει την πρώτη γραμμή του μετώπου πέρα από οποιεσδήποτε γεωπολιτικές αναλύσεις και εστιάζει στην ανθρώπινη πλευρά του ζητήματος, εκεί ακριβώς όπου Ουκρανοί και Ρώσοι στρατιώτες θυσιάζουν τις ζωές τους.

Η ρωσική επιθετικότητα είχε ως αποτέλεσμα Ορθόδοξοι χριστιανοί να βρεθούν αντιμέτωποι με  τους Ορθόδοξους γείτονές τους, διέλυσε οικογένειες και διατάραξε την ειρηνική ζωή δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων και στις δύο χώρες. Πολλοί έχασαν μέλη της οικογένειάς τους και φίλους, άλλοι εγκατέλειψαν τη χώρα τους ως πρόσφυγες ή εκτοπίστηκαν στο εσωτερικό της, ενώ πολλοί τραυματίστηκαν σοβαρά, όχι μόνο σωματικά, αλλά ψυχολογικά και πνευματικά.

Οι χριστιανοί ανά τον κόσμο δεν έμειναν αδρανείς. Αντίθετα, έσπευσαν να συνδεθούν με εκατομμύρια ανθρώπους, όχι απαραίτητα χριστιανούς, οι οποίοι, όμως, αναγνωρίζουν την αξία και την ιερότητα της ανθρώπινης ζωής, καθώς και τον σεβασμό προς κάθε ανθρώπινη ύπαρξη. Αυτοί οι απλοί πιστοί επέλεξαν ελεύθερα να σταθούν αλληλέγγυοι με τα θύματα του πολέμου. Επιπλέον, κοινότητες και οργανώσεις ανά τον κόσμο, μεταξύ αυτών και εκείνες που βασίζονται στις χριστιανικές παραδόσεις, συνεχίζουν να φροντίζουν και να συνδράμουν στην αντιμετώπιση όλων αυτών των προκλήσεων.

Σήμερα, είναι ζωτικής σημασίας για όλους τους Χριστιανούς να αναλάβουν ένα επιπλέον σημαντικό καθήκον: να αντιμετωπίσουν επίμαχα ερωτήματα που αφορούν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την ευθύνη για τη διαφύλαξη της ζωής και τη διαχείριση της δημιουργίας. Η εξέταση αυτών των θεμάτων περιλαμβάνει αναλύσεις σχετικά με τη νομιμότητα και τη δικαιολόγηση της χρήσης βίας, το δικαίωμα στην αυτοάμυνα και τη συμμετοχή στη μάχη ενάντια στο κακό, ειδικά όταν όλα παραπάνω αξιολογούνται υπό το φως του Ευαγγελίου. Η διεξαγωγή του πολέμου στο κατώφλι μας, υποχρεώνει όλους μας να ανταποκριθούμε σ’ αυτές τις προκλήσεις.

Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία και η επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας

Η κοινή μας ανησυχία και η έκκλησή μας προς Εσάς συνδέονται κυρίως με τη στάση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο Πατριάρχης Κύριλλος έχει εκφράσει την πλήρη υποστήριξή του στην επίθεση της Ρωσίας, διασφαλίζοντας ότι η Εκκλησία συντάσσεται με τους στόχους του Ρωσικού στρατού στην Ουκρανία. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, επιδεικνύει απόλυτη έλλειψη ενδιαφέροντος για την ειρήνη και τη συμπόνια. Παρά την άμεση υποστήριξη του εθνικιστικού μιλιταρισμού, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία εξακολουθεί να αυτοπροσδιορίζεται ως η κορυφαία Εκκλησία της Ανατολικής Χριστιανικής παράδοσης, ισχυριζόμενη ότι αποτελεί τον κύριο θεματοφύλακα των λεγόμενων «παραδοσιακών αξιών».

Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, η Ορθόδοξη Εκκλησία στη Ρωσία υπέστη σκληρούς διωγμούς από το αθεϊστικό σοβιετικό καθεστώς. Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία φάνηκε να εισέρχεται σε μια περίοδο αναγέννησης, καθώς ανακαινίστηκαν καθεδρικοί ναοί και πολλοί ανεγέρθηκαν εκ νέου. Επιπλέον, μοναστήρια και εκκλησιαστικές σχολές επαναλειτούργησαν, ενώ παράλληλα εκδόθηκαν πολλά θεολογικά έργα. Όλα τα παραπάνω έγιναν ευπρόσδεκτα και ενθαρρύνθηκαν από τον ευρύτερο χριστιανικό κόσμο.

Παρά συγκεκριμένες ανησυχητικές ενδείξεις, στις οποίες η ευρύτερη χριστιανική κοινότητα δεν έδωσε τη δέουσα προσοχή, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία επιβεβαίωσε τη συμμόρφωσή της με το κράτος, προσεγγίζοντάς το όσο το δυνατόν περισσότερο. Ταυτόχρονα οι κυβερνώντες άρχισαν να τη θεωρούν ως αναπόσπαστο στοιχείο του νεοϊμπεριαλιστικού καθεστώτος, με αποτέλεσμα η εκκλησία να εμπλακεί ενεργά στον μηχανισμό προπαγάνδας και βίας του Κρεμλίνου. Η πιο εντυπωσιακή έκφανση αυτής της συνεργασίας φανερώνεται στη θρησκευτική και ψευδοθεολογική δικαιολόγηση της ανεξέλεγκτης επιθετικότητας του ρωσικού καθεστώτος κατά του κυρίαρχου κράτους της Ουκρανίας, σε συνδυασμό με την επίσημη συναίνεση και ευλογία της εισβολής, καθώς και των συμμετεχόντων σ’ αυτήν εκ μέρους της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Τα αμαρτήματα της δικαιολόγησης και της παροχής ευλογίας στην εισβολή δεν είναι απλώς μεμονωμένες πράξεις επισκόπων ή ιδιόρρυθμων ιερέων, αλλά θεσμικές παραβάσεις. Οι εν λόγω πράξεις αποτελούν έκφραση της ενιαίας ιδεολογικής στάσης σύνολης της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, τις οποίες επιβλέπει και υποστηρίζει ο Πατριάρχης Μόσχας και Πάσης Ρωσίας.  Αξίζει να τονιστεί, ότι οι δημόσιες αντιπολεμικές αντιδράσεις εντός της Εκκλησίας είναι σπάνιες, ενώ συχνά οι κληρικοί που εκφράζουν την αντίθεσή τους στον πόλεμο βρίσκονται αντιμέτωποι με δίκες παρωδία σε εκκλησιαστικά ή κρατικά δικαστήρια. Ως επακόλουθο υφίστανται επιπτώσεις που κυμαίνονται από την επιβολή αργίας έως την καθαίρεση, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα.

Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έχει εξελιχθεί σ’ έναν από τους πιο αιματηρούς ευρωπαϊκούς πολέμους από τότε που οι ναζί εισέβαλαν στην Πολωνία στις αρχές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά από την τραγωδία εκείνης της παγκόσμιας σύρραξης, η ανθρωπότητα αποφάσισε ότι τέτοιοι φρικτοί πόλεμοι δεν θα έπρεπε ποτέ να επαναληφθούν. Παρόλα αυτά, η φρίκη δυστυχώς επιστρέφει και αυτή τη φορά προέρχεται από μία χώρα που η ίδια είχε υποστεί τραγικές απώλειες από την ναζιστική εισβολή, αναδείχθηκε νικήτρια και εν συνεχεία ως μέλος της διεθνούς κοινότητας δεσμεύθηκε να προάγει την ειρήνη με κάθε δυνατό τρόπο.

Τα τελευταία δύο χρόνια, χριστιανικές φιλανθρωπικές οργανώσεις στην Ευρώπη και την Αμερική έχουν επιδείξει έντονο ενδιαφέρον για την υποστήριξη της Ουκρανίας. Είναι αξιοπρόσεκτο πως οι προσπάθειες τους δεν περιορίζονται στην παροχή υλικής βοήθειας, αλλά δρουν και ως δυναμικοί επικριτές, καταδικάζοντας ηθικά την επιθετικότητα της Ρωσίας. Αυτή η σθεναρή υποστήριξη αποτελεί μια αδιάψευστη μαρτυρία της διαρκούς ιστορικής κληρονομιάς της χριστιανικής αγάπης και αλληλεγγύης.

Πρέπει να επισημάνουμε ότι ο Πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, καθώς και οι πολιτικοί και στρατιωτικοί παράγοντες της Ρωσίας δεν έχουν παραβιάσει μόνο τις διεθνείς υποχρεώσεις τους, αλλά έχουν διαπράξει βλασφημία κατά του Θεού. Αυτό το βαρύ αμάρτημα αφορά άτομα που αυτοαποκαλούνται χριστιανοί και συχνά επικρίνουν τη Δύση για παραβίαση των χριστιανικών αξιών. Οι ίδιοι αν και συμμετέχουν σε λατρευτικές πρακτικές της Εκκλησίας, όπως στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, ενώ συνδράμουν ακόμα και στην ανέγερση νέων εκκλησιών και μοναστηριών, ταυτόχρονα, –και κατά παράδοξο τρόπο– επιδεινώνουν την αμαρτία τους, εκδίδοντας εντολές για δολοφονίες και εμπλεκόμενοι προσωπικά σε εγκλήματα πολέμου, δικαιολογώντας δημοσίως ενέργειες που πλήττουν την ανθρωπότητα και αμαρτάνοντας έναντι του Θεού.

Το Ευαγγέλιο και η Ηθική ευθύνη την Χριστιανών

Ως Χριστιανοί που έχουμε λάβει το δώρο του Αγίου Πνεύματος, η ηθική μας ευθύνη για τη ζωή και την ευημερία της δημιουργίας του Θεού αποτελεί ουσιαστικό μέρος των βαπτισματικών μας υποχρεώσεων και συνδέεται άμεσα με τη διδασκαλία του Ευαγγελίου, καθώς και την ομολογία της πίστης μας στον Κύριο Ιησού ως Θεάνθρωπο και Σωτήρα του κόσμου. Επομένως, έχουμε την υποχρέωση να αγωνιζόμαστε για να ανταποκριθούμε στην κλήση να είμαστε άγιοι, όπως ο Πατέρας μας στους ουρανούς είναι άγιος (Κατά Ματθαίον 5:43-48).

Δυστυχώς, όμως, η ασυνειδησία και η ανηθικότητα έχουν επικρατήσει μεταξύ πολλών φαινομενικά χριστιανών πολιτικών και υψηλόβαθμων κυβερνητικών αξιωματούχων, με τη Ρωσία να μην αποτελεί εξαίρεση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η ρεαλπολιτίκ συχνά υπερισχύει έναντι των ηθικών και δεοντολογικών εκτιμήσεων.  Ειδικότερα, η κατάσταση καθίσταται ακόμη πιο ανησυχητική όταν ο Πατριάρχης μιας εκκλησίας, μαζί με επισκόπους και ιερείς πολλών ενοριών, όχι μόνο δικαιολογεί έναν επιθετικό πόλεμο, αλλά ενθαρρύνει ενεργά την εμπλοκή Χριστιανών σε σύγκρουση με γειτονικά έθνη, ακόμη και με εκείνα που θεωρούνται αδελφικά. Τέτοιου είδους παραβάσεις συνιστούν πολλαπλό αμάρτημα που αφορά την κατάφωρη εγκατάλειψη του ιδεώδους της μίμησης του Χριστού, καθώς και μια βλάσφημη και συνειδητή βεβήλωση, η οποία πραγματοποιείται δημοσίως και δίχως καμία ένδειξη μεταμέλειας. Για όλους τους παραπάνω λόγους δεν μπορούμε πλέον να σιωπούμε ενώπιον τέτοιων σκανδαλωδών πράξεων.

Μακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται (Κατά Ματθαίον 5:6). Για μας, αυτά τα λόγια δεν αποτελούν μόνο μια πρόσκληση για την αναζήτηση της αλήθειας και της δικαιοσύνης, αλλά και για την απόρριψη όλων των ψεμάτων, των παραλείψεων και την χειραγώγηση των γεγονότων. Οι δράστες των εγκλημάτων αγνοούν το πανταχού παρόν πνεύμα του Θεού (Ψαλμός 139:7-12). Επιπλέον, στη νέα εποχή των smartphones και της άμεσης συνδεσιμότητας, αυτό το ψέμα έχει γίνει βασικό στοιχείο της έναρξης οποιουδήποτε «υβριδικού πολέμου», ενός πολέμου που συνυφαίνει κρατικούς και μη-κρατικούς φορείς, καθώς και στρατηγικές συμβατικού και μη-συμβατικού πολέμου, συμπεριλαμβανομένης της διάδοσης ψευδών ειδήσεων. Υπό τέτοιες συνθήκες, όποιος διασπείρει συμμετέχει άμεσα στον υβριδικό πόλεμο.

Δεν αρκεί απλώς να καταδικάζουμε τον πόλεμο στην Ουκρανία ούτε να ζητάμε μονάχα την κατάπαυση του πυρός και γενικότερα την επίτευξη ειρήνης. Εκείνο που προέχει είναι να αποκαλύψουμε την πραγματική αιτία του πολέμου, καθώς και να καλέσουμε αυτούς που τον ξεκίνησαν να λογοδοτήσουν για τις εγκληματικές τους πράξεις.

Κανένας επίσκοπος στη Ρωσική Ομοσπονδία δεν έχει κηρύξει την ειρήνη κατά τη διάρκεια των δύο ετών του πολέμου, αντίθετα, πολλοί από αυτούς προσεύχονται και υποστηρίζουν τη νίκη της Ρωσίας επί της Ουκρανίας. Αυτό το γεγονός είναι ντροπή για μια Ορθόδοξη εκκλησία που θεωρείται από τις πιο σημαντικές στον κόσμο, ενώ οι υπόλοιπες χριστιανικές εκκλησίες τηρούν σιωπή ιχθύος. Μήπως βρισκόμαστε σ’ ένα σημείο όπου η αποσιώπηση της αλήθειας θεωρείται αποδεκτή;

Πιστεύουμε ακράδαντα ότι οι χριστιανοί προκαθήμενοι καλούνται πρωτίστως να αναδείξουν την προφητική πλευρά της διακονίας τους. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είναι ικανοί να αντιμετωπίσουν το κακό, επιδεικνύοντας σοφία, δικαιοσύνη και θάρρος.

Η προσωπική ευθύνη του Προκαθημένου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας

Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοἱ ὅτι υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται (Κατά Ματθαίον 5:9). Ο Πατριάρχης Κύριλλος δεν έχει εκφράσει ούτε μια φορά τη συμπαράσταση ή τα συλλυπητήρια του για τους Ουκρανούς που υπέστησαν απώλειες, τραυματισμούς ή εκτοπισμούς. Εκτός απ’ αυτό, η στάση του παραμένει αμείλικτη έναντι της σπαρακτικής πραγματικότητας των θανάτων και των δεινών αθώων παιδιών, ενώ δεν έχει θρηνήσει καθόλου για όσους βασανίστηκαν φρικτά από τους Ρώσους στρατιώτες. Σε πολλές περιπτώσεις άλλωστε, ο ίδιος και οι κληρικοί που υπάγονται στη δικαιοδοσία του έχουν ενθαρρύνει νέους άνδρες από τη Ρωσία να συμμετάσχουν σ’ αυτήν την καταστροφική σύγκρουση. Αντί να αναγνωρίσει τον φόρο αίματος τόσων ανθρώπων, επαναλαμβάνει σταθερά στη παραληρηματική του διακήρυξή ότι η Ρωσία βρίσκεται στο πλευρό του φωτός, συμμετέχοντας σε έναν πόλεμο εναντίον των δυνάμεων του σκότους.

Η παραπάνω στάση αποδεικνύει τη βαθιά πνευματική και ηθική παρακμή της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας συνολικά και ειδικότερα της ηγεσίας της. Ο  Πατριάρχης Κύριλλος (Γκουντιάεφ) έχει παραμελήσει επί σειρά ετών τα ποιμαντικά του καθήκοντα αναφορικά με τους Ουκρανούς, υποτιμώντας τους και συμβάλλοντας στη δημιουργία βαθύτερων διαιρέσεων εντός της ουκρανικής Ορθοδοξίας. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι επέλεξε συνειδητά να αγνοεί τις πολλαπλές παραβιάσεις των πολιτικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία, είτε δικαιολογώντας τις διά της σιωπής του είτε μέσω της ρητής του υποστήριξης. Εκτός απ’ αυτό, έχει ενθαρρύνει τις επιθετικές και αντιχριστιανικές τάσεις του ρωσικού καθεστώτος που προωθούνται υπό πρόσχημα ιδεολογημάτων όπως ο «ρωσικός κόσμος» ή «η υπεράσπιση των παραδοσιακών αξιών». Κοντά σ’ αυτό, έχει συμβάλει στη διάδοση των ψεμάτων του κράτους σχετικά με την ύπαρξη «εσωτερικού πολέμου» στην Ουκρανία, συνθέτοντας μάλιστα ειδικές προσευχές και απαιτώντας τη συμπερίληψή τους στη λειτουργική πρακτική. Τέλος, έχει υπερασπιστεί και δικαιολογήσει την επίθεση κατά την Ουκρανίας  μέσω της ποιμαντικής πρακτικής και των κηρυγμάτων του.

Στο πλαίσιο αυτό καθίσταται πασιφανής η κατάχρηση των λειτουργικών πρακτικών, του θεολογικού λόγου και της ποιμαντικής επιρροής, όπως έχει εκδηλωθεί πολλές φορές από τον Πατριάρχη Κυρίλλο, τους επισκόπους και πολλούς ιερείς. Οι ίδιοι έχουν επανειλημμένα διαστρεβλώσει το μυστήριο της χριστιανικής ευλογίας μετατρέποντάς το σε έγκριση δολοφονίας πολιτών μιας γειτονικής χριστιανικής χώρας. Επομένως, έχουν παραβιάσει την πέμπτη εντολή του Δεκαλόγου «οὐ φονεύσεις». Τα περιστατικά τέτοιων παραβιάσεων είναι πάρα πολλά και έχουν τεκμηριωθεί ενδελεχώς σε διάφορες πλατφόρμες όπως το YouTube, το X και αλλού, οπότε δεν μπορούν να θεωρηθούν τυχαία.

Η υποστήριξη αυτού «υβριδικού πολέμου» και της απρόκλητης επίθεσης κατά της Ουκρανίας, σε συνδυασμό με τη δικαιολόγηση της βίας, καθώς και τη δίωξη κάθε ιερέα και πιστού που λέει την αλήθεια και εκφράζει την αντίθεσή του στον πόλεμο πιστοποιούν μια συνειδητή και ορθώς τεκμηριωμένη απόκλιση από την αλήθεια. Με άλλα λόγια, μαρτυρούν τον βαθμό στον οποίο η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία έχει απομακρυνθεί από του Ευαγγέλιο προωθώντας μια εναλλακτική διδασκαλία και όχι τον Λόγο του Θεού. Συνεπώς, όλοι οι Χριστιανοί πρέπει να αναρωτηθούν σοβαρά αν η διδασκαλία που κηρύσσεται δημόσια και ανενδοίαστα από τους εκπροσώπους της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας συνάδει με το αληθινό μήνυμα του Χριστού.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο καθίσταται σαφές ότι η προσευχή για ειρήνη χωρίς δημόσια καταδίκη του επιτιθέμενου, δίχως διάκριση μεταξύ δραστών και θυμάτων και χωρίς αναγνώριση του δικαιώματος μιας χώρας που αντιμετωπίζει στρατιωτική επίθεση να αμυνθεί, δεν συμβάλλει στην προώθηση μιας αληθινής και δίκαιης ειρήνης.

Η Προφητική Διακονία και η Υπεράσπιση της Αλήθειας

Εν μέσω  δυστυχίας και πόνου οι ποιμένες και οι ηγέτες της Εκκλησίας πρέπει να εκφράσουν έναν προφητικό λόγο, ο οποίος θα βασίζεται ακλόνητα στην Αγία Γραφή και στο παράδειγμα αγάπης που έδωσε ο Ιησούς Χριστός. Αυτή η προφητική φωνή πρέπει να ακουστεί με σαφήνεια και αποφασιστικότητα σε ολόκληρο τον κόσμο.

Σε περιόδους συγκρούσεων, η επιδίωξη διπλωματικών και πολιτικών στόχων μπορεί να αμβλύνει την προφητική φωνή της Εκκλησίας, η οποία αποτελεί κεντρικό στοιχείο της θείας αποστολής Της.  Συχνά η Εκκλησία προσπαθεί να διασφαλίσει την ειρήνη εμπλεκόμενη σε διαπραγματεύσεις με τα εμπόλεμα μέρη προκειμένου να επιτύχει άμεση κατάπαυση του πυρός ή ταχεία επίλυση της σύγκρουσης. Ωστόσο, οι αξιωματούχοι της Εκκλησίας και οι πιστοί πρέπει να παραδεχθούν ειλικρινά ότι οι προσπάθειες αυτές δεν έχουν μέχρι στιγμής καταλήξει σε απτά αποτελέσματα, ενώ οι υπεύθυνοι για την εκκλησιαστική διπλωματία παραβλέπουν πολλές φορές την ευαγγελική ηθική κατά την επιδίωξη πολιτικών στοχών και την εκπλήρωση προσωπικών φιλοδοξιών.

Αναγνωρίζοντας ότι πρέπει να γίνει ό,τι είναι δυνατόν για να τερματιστεί ο πόλεμος και να εγκαθιδρυθεί μια δίκαιη ειρήνη, αναμένουμε από Εσάς τον λόγο που είναι «ζωντανός και δραστικός, πιο κοφτερός κι από κάθε δίκοπο σπαθί» (Προς Εβραίους 4:12).

Είναι λυπηρό το γεγονός ότι ακόμη και δύο χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου, δεν έχει δημοσιευθεί κάποια επίσημη ανακοίνωση της Εκκλησίας που να καταδικάζει τον πόλεμο συνολικά. Ακόμη πιο απογοητευτικό είναι ότι δεν υπάρχει συνεκτική και ξεκάθαρη καταδίκη της ρωσικής επιθετικότητας, η οποία, παράλληλα, να καταδικάζει και τη σκανδαλώδη υποστήριξη του πολέμου εκ μέρους υψηλόβαθμων εκκλησιαστικών αξιωματούχων της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Εκφράζουμε την υποστήριξή μας στους λίγους χριστιανούς ηγέτες που έχουν προβεί σε δημόσιες δηλώσεις για το εν λόγω ζήτημα. Η ακλόνητη στάση τους αποδεικνύει την προσωπική τους δέσμευση στην αλήθεια και τη δικαιοσύνη, γι’ αυτό και επαινούμε τις προσπάθειές τους για την προάσπιση των αξιών της πίστης μας. Θα ήταν ευχής έργο τέτοιες ηθικά σαφείς δηλώσεις να λειτουργήσουν ως έμπνευση για περαιτέρω συλλογική δράση στην ευρύτερη χριστιανική κοινότητα.

Σας παρακαλούμε να συνεργαστείτε ενεργά και άμεσα με τους αρμόδιους διεθνείς φορείς για τη σύσταση μιας διεθνούς ομάδας εργασίας που θα έχει ως σκοπό, μέσω ειλικρινής και αντικειμενικής εξέτασης, την απόδοση ευθυνών στους επισκόπους, ιερείς και λαϊκούς της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, οι οποίοι μέσω δηλώσεων, μαρτυριών, κηρυγμάτων, ανακοινώσεων και σκευωριών, επικρότησαν και προσέδωσαν θεϊκή έγκριση στη βία, τον πόλεμο και την επιθετικότητα κατά του ουκρανικού λαού.

Πολλές δημοσιεύσεις έχουν αναλύσει λεπτομερώς αυτά τα σοβαρά γεγονότα, τονίζοντας την επείγουσα ανάγκη για την ανάληψη μιας επίσημης πρωτοβουλίας που θα προσελκύσει το ενδιαφέρον των Εκκλησιών. Αναμφίβολα, η ενεργή συμμετοχή Σας στη δημιουργία ενός τέτοιου φορέα θα αποτελέσει σημαντικό βήμα προς την αντιμετώπιση αυτών των κρίσιμων θεμάτων σε θεσμικό επίπεδο.

Πρέπει να τονίσουμε ότι μία Εκκλησία που μόνο κατ’ επίφαση παραμένει χριστιανική, αλλά στην πραγματικότητα έχει απομακρυνθεί από το πνεύμα του Ευαγγελίου, δεν μπορεί να είναι αδελφή εκείνων των εκκλησιών και κοινοτήτων που ακολουθούν το Ευαγγέλιο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.

Οι προτάσεις που παρουσιάστηκαν παραπάνω υπερβαίνουν τον στόχο μιας απλής αντιπαράθεσης με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία. Ουσιαστικά, συγκροτούν μια συντονισμένη προσπάθεια για το καλό της ίδιας της Εκκλησίας, δηλαδή για την κοινότητα των πιστών που καθοδηγείται από το Άγιο Πνεύμα και το Ευαγγέλιο, με απώτερο σκοπό την απελευθέρωση της Εκκλησίας από τα δεσμά μιας παραπλανητικής πολιτικής θεολογίας που φαλκιδεύει την χριστιανική πίστη. Η αποφασιστική πρόοδος προς την πραγματική ειρήνη απαιτεί την ατρόμητη διακήρυξη της αλήθειας, ανεξάρτητα από τις ενδεχόμενες προκλήσεις που τυχόν προκύψουν.

Σεβαστοί ποιμένες, σας καλούμε να καταγγείλετε τις αδικίες, να υποστηρίξετε την μετάνοια, να επιδιώξετε ενεργά την μεταμόρφωση του κόσμου και να διακηρύξετε με θάρρος την άβολη αλλά μεγάλη αλήθεια.

Sergei Chapnin, Κέντρο Χριστιανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Φόρνταμ, ΗΠΑ

Aristotle Papanikolaou, Κέντρο Χριστιανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Φόρνταμ, ΗΠΑ 

George Demacopoulos, Κέντρο Χριστιανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Φόρνταμ, ΗΠΑ 

Nathaniel Wood, Κέντρο Χριστιανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Φόρνταμ, ΗΠΑ

1. Marcello Neri, Catholic University of Milan, Italy
2. Korinna Zamfir, Faculty of Roman Catholic Theology, Babes-Bolyai University
3. Paul Ladouceur, University of Toronto, Canada
4. Regina Elsner, Münster Universität, Germany
5. Jose Casanova, Georgetown University
6. Daniel F. Stramara, Jr., Rockhurst University, USA
7. Steven Harmon, Professor of Historical Theology, Gardner-Webb University School of Divinity, Cooperative Baptist Fellowship (USA)
8. Andrii Smyrnov, National University of Ostroh Academy, Ukraine
9. Josef Gulka, University of Pennsylvania, USA
10. Charles Lock, University of Copenhagen, Denmark
11. Dr. Nicolae Roddy, PhD, Creighton University
12. Rev. Brandon Gallaher, University of Exeter, UK
13. Dr. Lori Peterson Branch, The University of Iowa
14. Dr W.Paula Nicholson, Orthodox Christian, former co-founder and warden of a Russian Orthodox Parish with the UK
15. The Rev. H. Ashley Hall, Creighton University
16. Radu Bordeianu, Duquesne University
17. Dr. Serhii Shumylo, Director of the International Institute of the Athonite Legacy, Visiting Research Fellow in the University of Exeter
18. Costis Drygianakis, Volos Academy for Theological Studies, Greece
19. Alla Skyrda, Donetsk National Technical University, Ukraine
20. Bradford Hinze, Roman Catholic, Fordham University
21. Dr. Simon Podmore, Liverpool Hope University
22. Prof. Steven Shakespeare, Liverpool Hope University
23. Dr Yazid Said, Liverpool Hope University
24. Roman Vershynin, University of California, Irvine
25. Vera Tolz, University of Manchester, UK
26. Alexei Bodrov, Nijmegen University
27. Kostadin Nushev, Faculty of Theology, Sofia university, Bulgaria
28. Hieronim Grala, Professor, Warsaw University, Poland
29. Dr. Giorgi Khuroshvili, Professor, New Georgian University, Georgia
30. William Hood, Jay Professor Emeritus, Oberlin College (OH)
31. Dr. Alexander Rusakov, Asst. Professor, Oakland University, USA
32. Barry Harvey, Baylor University, USA
33. Matthew Pauly, Michigan State University
34. Ioannis Kaminis, Sofia University "St. Kliment Ohridski", Bulgaria
35. Reimund Bieringer, Catholic University of Louvain (Leuven), Belgium
36. Oleksandr Sagan, Institute of Philosophy NAS of Ukraine
37. Heorhii Papakin, M.S.Hrushevsky Institute of Ukrainian Archeografy, NAS of Ukraine
38. Grégoire Sommer, Laboratoire d'études sur les rhétoriques, Suisse
39. Tornike Metreveli, Lund University
40. Taras Khomych, Liverpool Hope University, Ukrainian Catholic Church, Association of Ukrainians in Great Britain (Liverpool Branch)
41. Curtis Freeman, Research Professor of Theology and Ruth D. Duncan Director of the Baptist House of Studies at Duke University Divinity School
42. Ihor Teslenko, National University of Kyiv Mohyla Academy
43. Chrysostom Koutloumousianos, Cambridge Institute for Orthodox Christian Studies, Abbot of Faneromeni Monastery, Naxos.
44. Alla Boiko, Professor, Kyiv
45. Oksana Horkusha, Institute of Philosophy of the National Academy of Sciences of Ukraine, senior researcher
46. Dr. Natalia Kochan , National Academy of Sciences, Kyiv, Ukraine
47. Alla Boiko, Professor Taras Shevchenko national university of Kyev n
48. Liudmyla Fylypovych, Ukrainian Association of Researchers of Religion, president
49. Warren Woodfin, Queens College, CUNY / CUNY Graduate Center
50. Myroslav Marynovych, Ukrainian Catholic University
51. Marcus Zervos, Henry Ford Hospital, Wayne state University School of Medicine
52. Andrew Summerson, Sheptytsky Institute of Eastern Christian Studies at the University of St. Michael's College, Toronto
53. Anatolii Babynskyi, Ukrainian Catholic University, University of Notre Dame
54. Svetlana Panich, University of Toronto, Canada
55. Lisa Holsberg, Fordham University and Sacred Heart University, USA
56. Philip Dorroll, Wofford College
57. Ivan Christov, Sofia university, BG
58. Rachel Contos, Fordham University
59. Elizabeth Johnson, Fordham University
60. Metropolitan Elia (Wallgrén), Orthodox diocese of Oulu , Ortodox church of Finland
61. Prof. Archpriest John A. McGuckin, Theology Faculty, Oxford University
62. Archimandrite Nicanor, Abbot, Bulgarian Orthodox Church
63. Archimandrite Romanos Anastasiadis, Church of Crete, Ecumenical Patriarchate
64. Very Rev. Demetre Tetruashvili, Archimandrite
65. Very Rev. John A. Jillions, Orthodox Church in America
66. Very Rev. Robert M. Arida, Retired Dean, Holy Trinity Cathedral, Boston
67. Very Rev. Harry Pappas, Greek Orthodox Archdiocese of America
68. Very Rev. James S. Dutko, ACROD
69. Very Rev. Steven C. Kostoff, Orthodox Church in America
70. Very Rev. Christopher Calin, Orthodox Church in America
71. Very Rev. Andrey Kordochkin , University of Göttingen, Germany
72. Very Rev. Marc Dunaway, Antiochian Orthodox
73. Very Rev. Georgy Roi, Lithuanian Exarchate of Ecumenical Patriarchate
74. Very Rev. Igor Tarasov, Ecumenical Patruarchate, USA
75. Very Rev. Alexis Struve, Vicariat Sainte-Marie de Paris, patriarcat Œcuménique
76. Very Rev. Peter Sonntag, Greek Orthodox Metropolis of Germany
77. Very Rev. Vladimiras Seliavko , Orthodox Ecumenical exarchate in Lithuania
78. Very Rev. Oleksandr Trofymliuk, Rector of Kyiv Orthodox Theological Academy
79. Very Rev. George Kovalenko, Orthodox Church of Ukraine
80. Very Rev. Vitalijus Mockus Mockus, Exarchate of the Ecumenical Patriarchate in Lithuania
81. Very Rev. Віталій Кузьмич, Православна Церква України
82. Very Rev. John (Ivan) Lyszyk, Ukrainian Orthodox Church of USA
83. Very Rev. Jean Jean Drancourt, Vicariat/Metropole de France
84. Very Rev. Wilfred Sophrony Royer, Orthodox Church in America
85. Very Rev. Peter Baktis, Orthodox Church in America
86. Rev. Dr Athanasius McVay, Ukrainian Catholic Church
87. Rev Prof Dr Harold Hunter, IPHC Ecumenical Officer
88. Rev. Trayan Goranov, Bulgarian priest in the UK
89. Rev. Volodymyr Melnychuk, Ecumenical Patriarchate, Italy
90. Rev. Mychajlo Dymyd, Ukrainian Catholic University
91. Rev. Stephen Karcher, Greek Orthodox Archdiocese of America
92. Rev. Mihail Trifonov, Orthodox Priest, Bulgaria
93. f.Andreas (Roger) Robberstad, Munk
94. Rev. Wasyl Makarenko, Ukrainian Orthodox Church of Canada - Patriarchate of Constantinople
95. Rev. Bohdan Hladio, Ukrainian Orthodox Church of Canada
96. Rev. Oleksandr Sorokin, Ukrainian Orthodox Church
97. Rev. Deacon Lawrence Hendricks, Byzantine Catholic Eparchy of Parma
98. Rev. Dr. Emanuel S. Chris, Greek Orthodox Archdiocese of America
99. Rev. Dr. Stephen V. Sprinkle, Theologian-in-Residence, Episcopal Church of St. Thomas the Apostle, Dallas, Texas
100. Rev. Vladimir Rinkevic, Russian Orthodox Church
101. Rev. Rauno Pietarinen, Orthodox Church of Finland
102. Rev. Kristjan Otsmann, Orthodox Church of Estonia
103. Rev. Dr. David Miller, Evangelical Lutheran Church in America
104. Rev. Maksim Filippov, Russian Orthodox Church Abroad
105. Rev. Dr. Walter Slaven, Retired Eastern Orthodox Deacon
106. Rev. Bohdan Statkevych, Ukrainian Orthodox Church of Canada
107. Rev. Gintaras Sungaila, Exarchate of the Ecumenical Patriarchate in Lithuania
108. Rev. Jaakko Vainio, Orthodox Church of Finland
109. Rev. Dr. Vasily Maksymyshynenets , Ukrainian Orthodox Church
110. Rev. Dr. Andriy Dudchenko , Orthodox Church of Ukraine, Kyiv Orthodox Theological Academy
111. Rev. Basil Bush, Moscow Patriarchate
112. Rev. Konstantin Tkachenko, Orthodox Church
113. Hiéromoine Michel Evelson , Vicariat Orthodoxe St Marie et St Alexis France
114. Monk-deacon Jaakob, Valamo Monastery of Transfiguration of Christ, the Orthodox Church of Finland
115. Hieromonk Job Olshanskyi, Lviv Theological seminary
116. Hieromonk Alexis (Lisenko), Orthodox Church in America
117. Hermit Priest-Monk Silouan , Romanian Orthodox Church
118. Rev. Raymond A Bucko, S.J., Jesuit priest
119. Deacon Nerijus Čapas OFS, Catholic Church
120. Friar Robert Lentz, OFM, Order of Friars Minor
121. Rev. Peter Galadza, Ukrainian Greek-Catholic
122. Rev. Frank Avant, Ukrainian Greek-Catholic
123. Dcn. Justin Coyle , Ukrainian Greek-Catholic
124. Rev. J. Michael Wheeler , Associate Rector, St. Peter's Episcopal Church, Kerrville TX
125. Lawrence A Kreh, Presbyterian (Elder)
126. Rev. J.M. Perry, United Church of Сanada
127. Lyle Mook, Chaplain, South County Hospital, ordained in the Evangelical Covenant Church
128. Curtis Rohland, Retired Pastor Evangelical Lutheran Church in America
129. Johan Maurer, Recorded minister, Friends (Quakers)
130. Colin Justin, Orthodox Peace Fellowship, Archdiocese of Canada - Orthodox Church in America
131. Nicholas Sluchevsky, RBR Inc.
132. Inga Leonova, "The Wheel", USA
133. Michael Clark, Editor, The Wheel, Canada
134. Gillian Crow, Orthodox writer, UK
135. Nikita et Xenia Krivocheine, Moderators of the site "Parlons d'orthodoxie", France
136. Giacomo Sanfilippo, Editor, Orthodoxy in Dialogue, Canada
137. Malou Ibita, Catholic Biblical Association of the Philippines
138. Clarence Hammond, Episcopal Religious Solitary
139. Alexandra Irini, Parishioner Greek Orthodox Church Australia
140. Anastasios Gounaris, Greek Orthodox Archdiocese of America
141. Andreja Bogdanovski, Author - Divine Diplomacy
142. Anne H Soukhanov, Retired dictionary executive editor & columnist
143. Charles Compston, Interested Party
144. Cristina Cicognani , Catholic, Italy
145. Dmitry Stepanov, Medical Doctor, Germany
146. Edith Reyntiens Reyntiens, Orthodox parish of Sts Nicholas and Blane, Dunblane, Scotland
147. George Kontanis, Parishioner St George Grerk Orthodox Church Dartmouth Mass and former Graduate student Fordham under Late Dr Meyendorff
148. Jacqueline de Mestral, Anglican Church of Canada
149. Judith Emery, St. Francis of Assisi Church, New York, NY
150. Kevin A. Demetroff, Roman Catholic Director of Music Ministries and Liturgy, retiref
151. Olena Polich, Ukrainian Orthodox Church and Ukrainian Orthodox Church of America
152. Inna Baranovska, Orthodox Church of Ukraine
153. Martin Arnold, UGCC, Brisbane, Queensland
154. Mary Mondello, OCSC Supporter
155. Michael Craig Rhodes, Independent scholar
156. Theodore NIkolis, Esq., Greek Orthodox Church
157. Arthur KATSAROS, Greek Orthodox
158. Athena Tarsinos, Greek Orthodox Christian
159. John Ioannoou, Greek Orthodox
160. Nancy H. Weres, MD, Greek Orthodox Archdiocese of America
161. Isaac Johnson, Greek Orthodox Archdiocese of America
162. Frank Zaveral, Greek Orthodox Archdiocese of America
163. Michael Pickel, Holy Trinity Greek Orthodox Church, Lewiston, Maine
164. Dale Simison, Orthodox Christian, Antiochain
165. Andrew Frishman, Orthodox Christian, Antiochain, USA
166. Richard Mohr, Orthodox Christian, Antiochain
167. Ellene Zervos, Greek Orthodox Archdiocese of America and Orthodox Church in America
168. Olga Kudrina, Russian Orthodox Church
169. Alex Krymskiy, Russian Orthodox
170. Alexey Golub, Эстонская Православная Церковь Московского Патриархата
171. Shota Kurua, Patriarchate of Georgia
172. Andrei Tarasiuk, Polish Orthodox Church
173. Jan Křipač , Orthodox Church of the Czech Lands and Slovakia
174. Antoine Arjakovsky , Patriarcat œcuménique, France
175. Yustina Panina, Vicariat Orthodoxe Ste Marie et St Alexis, France
176. Monique DRANCOURT, métropole de France/vicarait Ste Marie et St Alexis
177. Didier Vilanova, Vicariat Ste Marie et St Alexis, Patriarcat OEcuménique, France
178. Didier Vilanova , Vicariat orthodoxe Ste Marie-Saint Alexis (Pat. Œcuménique) France
179. Père Yannick Provost, Métropole de France du Patriarcat œcuménique
180. Anastasia Provost-Leconte, Métropole de France du Patriarcat œcuménique
181. Gabriel Behr, Orthodox Ecumenical Vicariate in France
182. Jesse Wiebe, Orthodox Church in America
183. Kevin Rains, Orthodox Church in America
184. Mary James, Orthodox Church in America
185. David N. Thomas, Orthodox Church in America
186. Mark Galperin, Orthodox Church in America
187. Presvytera Deborah Kostoff, Orthodox Church in America
188. Marianne Livezey, Orthodox Church in America
189. Ted Bobosh, Orthodox Church in America
190. Joseph F Foster, Orthodox Church in America
191. Yuri Kyrpach, Orthodox Church in America
192. James A Bouse, Orthodox Church in America
193. Julie Furman Stodolka, Orthodox Church in America
194. Svetlana Pantenkova , Orthodox Church in America
195. Carol Fox, Orthodox Church in America
196. H Jeffrey Robinson, JD MDiv ThM, Orthodox Church in America
197. Margaret Scott, Orthodox Church in America
198. Nadine Ondera, Orthodox Church in America
199. Dr. Mara Livezey, Orthodox Church in America
200. Svitlana Chaykivska, Orthodox Church in America
201. Boris Piterl, Orthodox Church in America
202. Aleksei Samoilov, Orthodox Church in America, citizen of the Russian Federation
203. Vladimir Grygorenko , Subdeacon, Orthodox Church in America
204. Rebecca Harris Hunt, Former choir director, Orthodox Church in America
205. Luben Stoilov, Diocese of San Francisco and the West, OCA
206. Sarah Bartmann, Carpatho-Russian Orthodox
207. Rev. Victor Poliarny, Orthodox Church of Ukraine in the USA
208. Roman Fedyk, Ukraine Orthodox Church
209. Siarhei Tupikau, Ukraine Orthodox Church
210. Roman Vyskub, Ukraine Orthodox Church
211. Alexey Krasnov, Ukraine Orthodox Church
212. Natalie Sobchak , Ukrainian Orthodox Christian
213. Galyna Kiriienko, Orthodox Church of Ukraine
214. Tatjana Djatshenko, Orthodox Christian, Finland
215. Petteri Lalu, Orthodox Church of Finland
216. Jana Freundlich , Orthodox Church of Finland
217. Mauri Liukkonen, Journalist, Orthodox Church of Finland
218. Sergey Furmanov, ROCOR, Chicago, IL USA
219. Steven Lacey, former parish councilor ROCOR UK
220. Stanislav Dobrolyubov, Orthodox Christian, ROCOR
221. Stanislav Dobrolyubov, Orthodox Christian, ROCOR
222. Mariya Nekipelov , Orthodox Christian, ROCOR
223. Ruslan Kassabov, Orthodox Christian, ROCOR
224. Irina Voinkova, Orthodox Christian, ROCOR
225. Anna Frost, Orthodox Christian, ROCOR
226. Richard Ruusmann, Orthodox church of Estonia
227. Chris Papadinoff, Macedonian Orthodox
228. Todd Garvin , Orthodox Christian (Antiochian)
229. Валерий Авдасьов, Orthodox Christian (UOC), Ukraine
230. Valeriu-Cristian Hadji-Culea, National Theatre Iasi, Romania, Orthodox
231. Tatiana Nikolova-Houston, Orthodox Christian, artist and scholar, USA-Bulgaria
232. Иеромонах Иаков (Воронцов), Orthodox Christian, Kazakhstan
233. Claudia Dobrina, Orthodox Christian, Stockholm
234. Olga Bukhina, Orthodox Christian, USA
235. Maria Dorman, Orthodox Christian, New York
236. Snezhana Dimitrova, Orthodox Christian, Bulgaria
237. Reneta Trifonova, Orthodox Christian, Bulgaria
238. Lyuboslava Ivanova , Orthodox Christian, Bulgaria
239. Nina Atanasova, Orthodox christian, Bulgaria
240. Lina Cerguta, Orthodox Christian, Greece
241. Grigorii Stepanov, Mathematician, Orthodox Christian
242. Antoni Giwojna, Orthodox Christian, Polish Orthodox Parish in Brussels
243. Teodora Pogonat, Romanian Orthodox
244. Maria Mayofis, Orthodox Christian , USA
245. Ilya Lyudogovskiy, Orthodox Christian, Reader
246. Ilya Kukulin, Orthodox Christian
247. Basil Lvoff, Orthodox Christian
248. Andre Piddoubny, Orthodox Christian
249. Noah Jefferson, Orthodox Christian
250. Alexander Girard, Orthodox Christian
251. David Short, Orthodox Christian
252. Michel Vasquez, Orthodox Christian
253. Kateryna Fechtel, Orthodox Christian
254. Оксана Зайко, Orthodox Christian
255. Evangelos Kostoulas, Orthodox Christian
256. Diana Carter, Orthodox Christian
257. Athanasius Bukin, Orthodox Christian
258. Elena Lyudogovskaya, Orthodox Christian
259. Leon Nicholson, Orthodox Christian
260. Johnny Haataja, Orthodox Christian
261. Kevin Wells, Orthodox Christian
262. Alexander Manotskov, Orthodox Christian
263. Vlad Mischevca , Orthodox Christian
264. Pauline Costianes, Orthodox Christian
265. Graham Speake, Orthodox Christian
266. Igor Prososov, Orthodox Christian
267. Oleksandr Vinnytskyi, Orthodox Christian
268. Nadia Pchenko, Orthodox Christian
269. Michael Steele, Orthodox Christian
270. Ekaterina Belova, Orthodox Christian
271. Oleksii Miroshnyk, Orthodox Christian
272. Ty Gale, Orthodox Christian
273. Denys Clement, Orthodox Christian
274. Richard Power, Orthodox Christian
275. Egor Soloviev, Orthodox Christian
276. Ivo Bratanov, Orthodox Christian
277. Mia Lastra, Orthodox Christian
278. Olga Avdieieva, Orthodox Christian
279. Tatiana Gubenko, Orthodox Christian
280. Illya Bey, Orthodox Christian
281. Melania Jackson, Orthodox Christian
282. James Haines, Orthodox Christian
283. Mykola Kikkas, Orthodox Christian
284. Ioana Patuleanu, Orthodox Christian, Mercer County Community College
285. Orest Kowalsky, Orthodox Christian
286. Mykhailo Kalchenko, Ukrainian Orthodox Christian
287. Irina Sukhaya, Ukrainian Orthodox Church
288. Serhii Shteinikov , Ukrainian Orthodox Church
289. Nina Garmash, Orthodox Christian
290. Oleh Iwanusiw, Ukrainian Catholic Church
291. Katsaros Bilinsky, MD , Ukrainian Greek Catholic Church, Louisiana
292. Gerald Kent, Catholic
293. Santo Colosi, Cattolico, Italy
294. Oldřich Šimek, Magister of Catholic Theology
295. Nicholas Roddis, Ascension Alliance, Independent Catholic
296. Vadim Amelin, Christian
297. Nataly Vinogradova, Christian
298. Laurence Geoffroy , Christian
299. Mikhail Agafonov, Refugee
300. Robert Haddad, AOC
301. Patrick Woolsey, PCUSA
302. Кирилл Харатьян, Редактор
303. Simonas Bendžius, journalist
304. Vladimir Paperny, UCLA
305. Hanna Nikolaienko, Odess, Ukraine (Warsaw)
306. Denis Bazanov, Chior Director
307. Anna Dymovska, Municipal establishment “Balta pedagogical professional college”
308. Dimitar Petrov, Bulgaria
309. Marina Buvailo , Dr
310. Fedor Lyudogovskiy, Former priest of the Russian Orthodox Church
311. Ioannis Fotiadis , Athens, Greece
312. Denis Pedyash, Dr
313. Margarita Gencheva , Student, Bulgaria
314. Ruslan Khalikov, Head of the "Religion on Fire" project
315. Николай Платонов, Defrocked Priest of the Russian Orthodox Church
316. Andrew Fedosov, Holy Trinity Russian Orthodox Church (ROCOR), Toronto
317. Tatiana Valdez, Lawer
318. Vladyslav Havrylov , Scientific researcher
319. Yevgen Luniak, Nizhyn Gogol State University
320. Dmytro Hordiienko, National Academy of Science of Ukraine
321. Žana Kraujalienė, Lietuva, Vilnius
322. Dr. Hermina Nedelescu , Scripps Research & Graduate Theological Union
323. Lars Ahlbäck, Mr.
324. Olena Zelenina, Gromada Group - a network of local media in Kharkiv region
325. Olga Lossky, France
326. Ioannis Orfanoudakis -Foskolos , OFS
327. Jennifer Speake, Freelance writer
328. Iulian Ucraineț, Moldova
329. Yaroslava Myslyva, Parishioner of the Ukrainian Orthodox Church and the Orthodox Church of Ukraine
330. James Haney , E. Lutheran Church in America
331. Jurij Mojsiak, UA Greek Catholic
332. Stella Torrez, Greek Catholic
333. Mykola Bunii, Theologian
334. Oleksandr Hryhoryshyn, Dentist, UOC
335. Christopher Scott Roby, Theologian
336. Margot VanEtten VanEtten, Roman Catholic
337. George Hnatiw, Roman Catholic
338. James Hess, Roman Catholic
339. Anita Prati, cattolica
340. Luis Martins, Católico Romano
341. Archimandrit Andreas-Abraham Dr. Thiermeyer, Katholische Kirche
342. Pawel Przeciszewski, Warsaw Roman Catholic Church
343. Rimantas Misevicius, Lithuania, Catholic
344. James Deshotels, UGCC
345. The Rev. Melissa Chappell, Evangelical Lutheran Church in America
346. Douglas Dales, Church of England
347. Yossi Lopez-Hineynu , The Episcopal Church
348. Rev. Dr. George A. Mason, Cooperative Baptist Fellowship
349. Very Rev. Dr David Bruce, The Presbyterian Church in Ireland
350. Madalasa Mobili, Christian
351. Vicky Bartholomew, ELCA
352. Andrew Taylor, Ecumenical Patriarchate
353. Tim Bullard, Greek Orthodox parishioner, Chicago, IL
354. Truța Eugen Adrian, Romanian Orthodox Church
355. Peter Von Berg, Actor, Orthodox Christian
356. Mark Lerner, St. Gregory's Chapel, Orthodox Church in America
357. Yury Olshansky, Christ the Savior Orthodox Church, New York, actor , author
358. Tetiana Derkach, Orthodox Church of Ukraine, religious publicist
359. Seraphim Alton Honeywell, Orthodox Parish of the Annunciation in Oxford
360. Oleksandr Kot, Ukrainian Orthodox Church
361. Serhiy Kovalchuk, St. Nicholas Eparchy, Ukrainian Catholic Church
362. Kristjan Mänd, Estonian Apostolic-Orthodox Church
363. Reader John Malov, Ex ROC
364. Robert Cox, OFWB Church
365. Tom Terentiew, ODUM Toronto
366. Tamara Grdzelidze, Tbilisi, Georgia
367. Brigitte Vilanova, ACAT-France
368. Dominika Kurek-Chomycz, Liverpool Hope University
369. Iannis Carras, historian, Germany
370. Prof. Ivan Christov Christov, Bulgaria
371. Prof. Dr. Giorgi Khuroshvili Khuroshvili, New Georgian University
372. Lev Burov, Non-denominational Christian
373. Ana-Maria Sîrghi, Non-affiliated
374. Vera Sokolowski , Ukrainian
375. Paul Amann, Berlin
376. Natalie Tillman, Ohio
377. Lily Tischenko, Retired teacher
378. Yuliya Orlova, follower

ΠΗΓΗ