Σταυρός για δύο: Αγάπη που νικά τον θάνατο. Η περίπτωση των Αγίων Τιμοθέου και Μαύρας

Γράφει ο π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

«Ὡς ἐκ μιᾶς γνώμης, ὡς ἐκ μιᾶς ψυχῆς, ἤθλησαν Τιμόθεος καὶ Μαύρα, οἱ τῷ νόμῳ τοῦ Κυρίου ζήσαντες· ὁ εἷς τὸν ἕτερον ἀνεπλήρου, καὶ ἐν τῷ πόνῳ ἀνεθάλπετο, καὶ ἐν τῷ σταυρῷ ἠγάλλοντο· ὅθεν καὶ τὸν στέφανον ἐκομίσαντο, ὡς μάρτυρες Κυρίου, καὶ πρεσβεύουσιν σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.»

«Με μία γνώμη και μία ψυχή αγωνίστηκαν ο Τιμόθεος και η Μαύρα, ζώντας κατά τον νόμο του Κυρίου· ο ένας συμπλήρωνε τον άλλον, και μέσα στον πόνο θερμαίνονταν, και επάνω στον σταυρό χαίρονταν· γι’ αυτό και αξιώθηκαν τον στέφανο, ως μάρτυρες του Κυρίου, και πρεσβεύουν να σωθούν οι ψυχές μας.»

Οι Άγιοι Τιμόθεος και Μαύρα είναι από τα πλέον χαρακτηριστικά πρόσωπα της πρωτοχριστιανικής εποχής, μαρτυρούντες για την πίστη τους κατά τους διωγμούς των αρχών του 4ου αιώνα. Το μαρτύριό τους εντυπωσιάζει με την ένταση, την πνευματική αντοχή και την απόλυτη προσήλωση στο πρόσωπο του Χριστού. Η μνήμη τους τιμάται στις 3 Μαΐου.

Ο Τιμόθεος ήταν αναγνώστης της Εκκλησίας, δηλαδή είχε αναλάβει την δημόσια ανάγνωση των Γραφών καιτ ων λειτουργικών βιβλίων κατά τις λατρευτικές συνάξεις. Καταγόταν από την Θηβαΐδα της Αιγύπτου και είχε μόλις νυμφευθεί τη νεαρή Μαύρα. Δέκα μόλις ημέρες μετά τον γάμο τους, κατά την διάρκεια του διωγμού του Διοκλητιανού (περί το 286 μ.Χ.), συνελήφθη από τον ηγεμόνα Αρριανόν, εξαιτίας της χριστιανικής ιδιότητάς του και επειδή αρνήθηκε να παραδώσει τα ιερά βιβλία της Εκκλησίας, τα οποία έκρυβε ως θησαυρό.

Ακολούθησαν σκληρά βασανιστήρια... Του καυτηρίασαν τα αυτιά και τον έδεσαν σε σιδερένιο τροχό, προκειμένου να αποσπάσουν την ομολογία αποκήρυξης της πίστεώς του. Ο Τιμόθεος όμως, όχι μόνο δεν λύγισε, αλλά ενίσχυσε ακόμη περισσότερο το φρόνημά του με την ελπίδα της αιωνίου ζωής. Ο Αρριανός τότε διέταξε να συλληφθεί και η σύζυγός του, η Μαύρα, ώστε να ασκηθεί επιπλέον πίεση στον μάρτυρα. Εκείνη, εμψυχώθηκε από το παράδειγμα του Τιμοθέου και ομολόγησε κι αυτή με παρρησία την πίστη της στον Χριστό.

Τα βασανιστήρια συνεχίστηκαν και για τους δύο. Τους έριξαν σε καζάνι με καυτό νερό, τους έκοψαν τα μαλλιά και τις άκρες των δακτύλων, και τελικά, αφού απέτυχαν να τους πείσουν με τιμές ή απειλές, τους σταύρωσαν αντικριστά, ώστε να βλέπει ο ένας τον άλλον στο μαρτύριο. Έμειναν ζωντανοί επί εννέα ημέρες επάνω στον σταυρό, ενισχύοντας ο ένας τον άλλον με λόγους πίστεως και αγάπης. Η μαρτυρία τους καταγράφεται στο Μαρτυρολόγιο της Εκκλησίας, σε αρχαίες συναξαριακές πηγές και στους Συναξαριστές όπως του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου. [Βλέπε Συναξαριστής, 3 Μαΐου].

Η στάση τους φανερώνει το μεγαλείο της συζυγικής πίστης, όχι μόνο με όρους ανθρώπινης αγάπης, αλλά ως κοινή πορεία προς τον Χριστό, ακόμα και διά του μαρτυρίου. Η απόφαση της Μαύρας να μη σκεφθεί τον εαυτό της, αλλά να ενωθεί με τον σύζυγό της και στην θυσία, αποτελεί θαυμαστή πράξη υπέρβασης του ατομικού βίου για χάρη του Ουρανού: Κοινό μαρτύριο, από κοινού λειτουργία της συζυγικής εν Χριστώ αγάπης.

Για τον σύγχρονο άνθρωπο, ο αξιοθαύμαστος (και μαρτυρικός) βίος των Αγίων Τιμοθέου και Μαύρας λειτουργεί ως κάτοπτρο προτεραιοτήτων. Σε μιαν εποχή, όπου οι σχέσεις σχοινοβατούν επί του συμφέροντος, της ατομικότητας και της επιφανειακής συντροφικότητας, η πίστη και η απόλυτη εμπιστοσύνη του ενός στον άλλον αποτελούν πρότυπο. Αντί να απορροφηθούν από το πένθος της απώλειας ή τον φόβο του πόνου, μετέστρεψαν την προσωπική τους τραγωδία σε μαρτυρία πίστεως, καταργώντας το ενδεχόμενο του θανάτου μέσα από την βεβαιότητα της Αναστάσεως.

Οι τιμώμενοι Άγιοι μάς υπενθυμίζουν ότι η χριστιανική ζωή δεν περιορίζεται στον ηθικισμό ή τη φιλοσοφική ευγένεια, αλλά εκφράζεται υπαρξιακά, πολλές φορές με οδύνη, με κόστος, με αντιπαλότητα προς την κοσμική αντίληψη περί ευτυχίας. Κι αν εκείνοι άντεξαν επάνω στον σταυρό για εννέα ημέρες, εμείς καλούμαστε να σταθούμε καλώς, καθημερινά, στον σταυρό της υπομονής, της αλήθειας, της έμπρακτης αγάπης και της πίστης στο Ευαγγέλιο.

Η Εκκλησία τιμά Τιμόθεο και Μαύρα ως καλλιμάρτυρες, προβάλλοντάς τους συνάμα ως υπόδειγμα συζυγίας και κοινής πορείας μέχρι τέλους· όχι μόνο μέχρι του βιολογικού θανάτου, αλλά μέχρι την ολοκληρωτική ένωση στο φως του Θεού. Ο σύγχρονος άνθρωπος, όσο κι αν ζει σε άλλες συνθήκες, έχει τις ίδιες υπαρξιακές ανάγκες: να ανήκει, να αγαπά και να θυσιάζεται για κάτι που ξεπερνά τον εαυτό του. Οι άγιοι Τιμόθεος και Μαύρα μάς έδειξαν δρόμο ευθύ και ασφαλή: την οδό της αγάπης που δεν φοβάται και δεν διαπραγματεύεται την αλήθεια.

Ας τους έχουμε πρεσβευτές, καθοδηγητές και πρότυπα αληθινής πίστης. Γένοιτο!