e-περιοδικό της Ενορίας Μπανάτου εν Ζακύνθω. Ιδιοκτήτης: Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Παναγιώτης Καποδίστριας (pakapodistrias@gmail.com), υπεύθυνος Γραφείου Τύπου Ι. Μητροπόλεως Ζακύνθου. Οι δημοσιογράφοι δύνανται να αντλούν στοιχεία, αφορώντα σε εκκλησιαστικά δρώμενα της Ζακύνθου, με αναφορά του συνδέσμου των αναδημοσιευόμενων. Η πνευματική ιδιοκτησία προστατεύεται από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Τα νεότερα στα θεματικά ένθετα

Σάββατο 1 Μαρτίου 2008

Ιερέας ΣΠΥΡΙΔΩΝ Δ. ΜΟΥΣΟΥΡΑΣ (1905-1980)

Γράφει η ΔΙΟΝΥΣΙΑ ΜΟΥΣΟΥΡΑ

Ο μακαριστός ιερέας Σπυρίδων Δ. Μούσουρας γεννήθηκε στην Κουκουναρία Ζακύνθου το 1905.

Στις 14 Μαρτίου 1937 χειροτονήθηκε Διάκονος υπό του μακαριστού Μητροπολίτου Ζακύνθου Χρυσοστόμου Α΄ (Δημητρίου), στην πόλη της Ζακύνθου και στις 25 του ιδίου μηνός χειροτονήθηκε ιερέας. Αργότερα, αναγνωρίζοντας το ήθος και την προσφορά του στην Εκκλησία, του απένειμε το οφίκιο του Μεγάλου Οικονόμου-Σταυροφόρου.

Ενορία για την οποία εξελέγη αρχικώς, ήταν η Αγία Τριάδα στην πόλη. Με την κήρυξη του πολέμου, μετατίθεται στην ενορία Χουρχουλιδίου-Κουκουναρίας, όπου υπηρέτησε μέχρι το 1945 οπότε πήρε μετάθεση για την ενορία Ζωοδόχου Πηγής στην Μπόχαλη. Εκεί εφημέρευσε μέχρι το 1956, οπότε μετετέθη στην ενορία Αγίου Χαραλάμπους, στην πόλη Ζακύνθου. Μετέπειτα, μετετέθη στην ενορία Μουζακίου, απ’ όπου συνταξιοδοτήθηκε.

Μετά τη συνταξιοδότηση του, μετέβη οικογενειακώς στην Αθήνα, όπου με πρωτοβουλία του τότε Ηγουμένου Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομου Συνετού της Μονής Πεντέλης, νυν Μητροπολίτου Ζακύνθου, ιερουργούσε στην Αγία Δύναμη, το εκκλησάκι δηλαδή επί της οδού Μητροπόλεως, το οποίο υπάγεται στη Μονή Πεντέλης.

    Το 1980, ανήμερα των ονομαστηρίων του, 12 Δεκεμβρίου, και αφού είχε λειτουργήσει το πρωί και δεχτεί τις εγκάρδιες ευχές του ευσεβούς εκκλησιάσματος καθώς και των πολυπληθών του φίλων από το Υπουργείο Παιδείας, που βρισκόταν τότε ακριβώς δίπλα στο εκκλησάκι, περιστοιχιζόμενος από την οικογένεια του, άφησε την τελευταία του πνοή.

Άφησε πίσω την πρεσβυτέρα Χρυσή, και τα τρία του παιδιά, Αδαμαντία, Διονυσία και Διονύσιο μετά των οικογενειών τους.

Ο χαμός του άφησε δυσαναπλήρωτο κενό, όχι μόνο στην οικογένεια του, αλλά και σε όλους όσοι είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν από κοντά.

Ήταν άνθρωπος με μεγάλη μόρφωση και καλλιέργεια, ο οποίος αγαπούσε τη μελέτη και φρόντιζε πάντα να βελτιώνεται. Πολυγραφότατος, δημοσίευε κείμενα θρησκευτικού / κοινωνικού περιεχομένου στις τοπικές εφημερίδες. Άφησε μεγάλο γραπτό έργο Εκκλησιαστικής Μουσικής, όχι μόνο Βυζαντινής, αλλά και του Ζακυνθινού Εκκλησιαστικού Ιδιώματος, δεδομένου ότι ήταν ένας από τους ελάχιστους που το κατείχαν απόλυτα.

Το 1955-56 μετέβη και παρέμεινε στη Μονή Πεντέλης με άλλους επιλεγμένους ιερείς από όλη την Ελλάδα για ειδική εκπαίδευση ως εξομολόγος.

Είχε δίπλωμα Βυζαντινής Εκκλησιαστικής Μουσικής και ήταν εξαιρετικά καλλίφωνος. Πλείστοι όσοι Ζακυνθινοί έπαιρναν τον ανήφορο της Μπόχαλης, για ν’ ακούσουν τους Χαιρετισμούς και τα εγκώμια της Μεγάλης Εβδομάδας από τον παπά-Μούσουρα.

Πάρα πολλοί από τους ιεροψάλτες και μετέπειτα ιερείς, είχαν μαθητεύσει Εκκλησιαστική Βυζαντινή αλλά και Ζακυνθινή Μουσική στον παπά-Μούσουρα. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, δίδαξε Βυζαντινή Εκκλησιαστική μουσική στο Γυμνάσιο Ζακύνθου.

Ήταν άνθρωπος και ιερέας αγαπητός σε όλους. Άκακος σαν μικρό παιδί, πάντα με το χαμόγελο στα χείλη, με έναν καλό λόγο για όλους και με ανεξάντλητο χιούμορ που όλοι επεδίωκαν τη συμβουλή και συντροφιά του όπου πάντα πρόσφερε με μεγάλη προθυμία και απλοχεριά.

Η φωτογραφία, που συνοδεύει το παραπάνω κείμενο, προέρχεται από το Οικογενειακό Αρχείο ιερέα Μούσουρα και απεικονίζει τον μακαριστό παπα Σπύρο με την παπαδιά του Χρυσή, το 1969.

11 σχόλια:

don basilio είπε...

Να είστε καλά και να έχετε την ευχή του. Επ' ευκαιρία, το αρχείο τι τύχη έχει; Έχει αξιοποιηθεί ή είναι αξιοποιήσιμο; Η Ι.Μ. Ζακύνθου προβαίνει σε εκδόσεις. Ένας νέος μεταπτυχιακός ερευντητής από κάποιο σχετικό Τμήμα θα μπορούσε να εκπονήσει διπλωματική εργασία με θέμα το αρχείο, αν ο όγκος και το υλικό του το επιτρέπει.

P. Kapodistrias είπε...

@ Don Basilio.

Την ευχή του ας έχουμε όλοι. Και κυρίως η καλή του Οικογένεια, μεταξύ των οποίων η φίλη Διονυσία, η ευρισκόμενη στην Αυστραλία, η οποία συνέταξε το βιογραφικό του παπάκη της για λογαριασμό αυτού εδώ του ηλεκτρονικού πολυπεριοδικού μας!

Καταθέτοντας και την δική μου μαρτυρία, πρέπει να πω, ότι ο παπα Μούσουρας με τιμούσε με τη φιλία του, αν κι εγώ ήμουν τότε ένας έφηβος που απλώς ορεγόταν την όλη πνευματική του προσωπικότητα.

Όντως υπήρξε μια δυναμική παρουσία του Ζακυνθινού Κλήρου του 20ού αιώνα, επιδιδόμενος νυχθημερόν στις θεολογικές μελέτες και στο ζακύνθιο εκκλησιαστικό ιδίωμα. Τον μνημονεύει και ο Λεωνίδας Χ. Ζώης στο "Λεξικόν..." του [τ. 1, 441], σημειώνοντας, ότι πρόκειται για έναν "εκ των μορφωμένων ιερέων του σημερινού ζακ. κλήρου δημοσιεύσας διάφορα θρησκευτικά άρθρα."

Μέχρι σήμερα οι πλείστοι των ιερέων της Ζακύνθου κατέχουν διάφορα λειτουργικά βιβλία του μακαριστού, εκδόσεις συνήθεις π.χ. της Αποστολικής Διακονίας, στα οποία όμως εκείνος έχει προσθέσει και συρράψει ολόκληρα τεύχη (ιδία αυτού χειρί) με βυζαντινή κυρίως μουσική, αλλά και διάφορες θεολογικές σημάνσεις, μα και αξιοπρόσεκτες επισημειώσεις μέσα στο τρέχον τυπωμένο κείμενο του κάθε βιβλίου.

Από όσο μπορώ να γνωρίζω, το Αρχείο των Χειρογράφων εναπόκειται στη Μονή Στροφάδων και Αγίου Διονυσίου Ζακύνθου. Πριν μερικά χρόνια τα μελετούσε ο Πρωτοψάλτης του Αγίου μας κ. Γιάννης Σούλης (έτσι τουλάχιστον είχα από τους Πατέρες πληροφορηθεί), ενώ για σήμερα ουδόλως γνωρίζω.
Ελπίζω να βρίσκονται στο Αρχείο / Βιβλιοθήκη της Μονής, αναμένοντας αυτό ακριβώς που εισηγείσαι: Έναν ειδικό επιστήμονα, ο οποίος θα ενσκύψει, αξιολογώντας, μελετώντας και αναδεικνύοντας.
Μακάρι να βρεθεί!!!

Ανώνυμος είπε...

Είμαι σίγουρη, ότι και η ψυχή του παπάκη μου αγαλλιά και ευλογεί από κει που βρίσκεται.
Ο Θεός να σε έχει καλά πάντα, σε ευχαριστώ ιδιαίτερα και για τα δικά σου σχόλια καθώς και τα ευμενή σχόλια των άλλων της όμορφης παρεούλας, καλά να είστε όλοι πάντα και να έχετε την ευχή του,

Με ειλικρινή αισθήματα αγάπης και εκτίμησης,

διονυσία

P. Kapodistrias είπε...

@ Καλή μας Διονυσία,

τι λες τώρα; Εμείς όλοι ευχαριστούμε για την ευγενική σου συμβολή στην αρτίωση του ηλεκτρονικού αυτού πολυπεριοδικού, που έχει στόχο την καθημερινή συνάντηση όσων γίνεται περισσότερων συγχωριανών όπου γης.

Να έχεις πάντα την ευχή του παπάκη σου, διότι "ευχαί γονέων στηρίζουσι θεμέλια οίκων", κατά το ψαλμικό λόγιο του Δαβίδ. Αλλά να έχεις και την ευχούλα της αείμνηστης μανούλας σου, της γλυκύτατης παπαδιάς Χρυσής.
Χθες, Ψυχοσάββατο, τους μνημόνευσα, αναπολώντας με τρυφερότητα τις πολλές και μακρές συζητήσεις μας πολύ πίσω στον Χρόνο...
Αιωνία τους η μνήμη!

Ανώνυμος είπε...

Τον γνώριζα τον Παπά Σπύρο τον Μούσουρα από το ναό της Αγ. Δύναμης και με τιμούσε με την αγάπη του...
Έχω την εντύπωση (έτσι τουλάχιστον έχω ακούσει), ότι ο Πρωτοψάλτης του Αγίου μας τα μελετάει ακόμα τα ζακυθινά χειρόγραφα του αείμνηστου... Ίσως να κάνω και λάθος...
Μάλλον πρέπει τα παιδία του να ενδιαφερθούν να μάθουν για την τύχη τους. Πού βρίσκονται, αν είναι όλα κλπ κλπ.
Καλημέρα σε σας και στην κόρη του στη Μελβούρνη.

Ανώνυμος είπε...

Θερμές ευχαριστίες στον Ορφέα, χαρά μου μεγάλη και συγκίνηση 27 χρόνια μετά το φευγιό του παπάκη μου να ακούω ότι υπάρχουν ακόμα φίλοι καλοί που τον θυμούνται από την Αγία Δύναμη. Ο Θεός να σας έχει πάντα καλά,

Ανταποδίδω με σεβασμό και εκτίμηση τους χαιρετισμούς σας,

διονυσία

P. Kapodistrias είπε...

@ Φίλοι αγαπητοί μου,

μετά από μια σύντομη έρευνα που πραγματοποίησα σήμερα στο Αρχείο της Ι. Μητροπόλεως Ζακύνθου, προέκυψαν για τον μακαριστό π. Σπυρίδωνα Μούσουρα τα εξής βιογραφικά στοιχεία, τα οποία απόκεινται στον Κώδικα του Μητροπολίτου Ζακύνθου Χρυσοστόμου Α΄ (του Δημητρίου).

Ο εν λόγω Μητροπολίτης, λοιπόν:

1. Στις 13 Μαρτίου 1937, στη Ζωοδόχο Πηγή στο προάστιο του Μπόχαλη, τον χειροτόνησε Διάκονο, όντα "Πτυχιούχο της Εκκλησιαστικής Προπαρασκευαστικής Σχολής".

2. Στις 25 Μαρτίου 1937, στον Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Νικολάου και Τιμίου Προδρόμου, τον χειροτόνησε Πρεσβύτερο.

3. Στις 26 Αυγούστου 1944, στον ναό του Πολιούχου Αγίου Διονυσίου (ημέρα των "μπασιμάτων") τού έδωσε το δικαίωμα της πνευματικής πατρότητας. Εδώ σημειώνεται κάτι που δεν γνωρίζαμε: Ότι αυτό τον καιρό ο π. Σπυρίδων ήταν Εφημέριος του χωριού Σαρακηνάδο.

4. Στις 26 Απριλίου 1957, στη Ζωοδόχο Πηγή στου Μπόχαλη, τον χειροθέτησε "Μέγα Οικονόμο".

Ανώνυμος είπε...

Με ιδιαίτερη χαρά καλωσορίζω τα τεκμηριωμένα, πια, στοιχεία, ως προς τον παπάκη μου κι ευχαριστώ εκ καρδίας τον ακάματο πάτερ Παναγιώτη που μπήκε στον κόπο να ψάξει και να τα βρει.

Εγώ, ανασκάλεψα τη μνήμη, προσπάθησα να διασταυρώσω και με τα αδέλφια μου τα στοιχεία αυτά επειδή δεν βρίσκονται πλέον στη ζωή μέλη της οικογένειας όπου θα ενθυμούντο, ίσως, με περισσότερη ακρίβεια, πλην όμως, μη έχοντας πρόσβαση σε κανονικά αρχεία, βασίστηκα σε αυτά.

Ούτε κι εμείς γνωρίζαμε ότι η χειροτονία του σε Διάκονο έγινε στη Ζωοδόχο Πηγή!

Χαίρομαι, όμως, όπου δεν ήταν ανακριβή αυτά που εμείς, τα παιδιά του, βρήκαμε, η μόνη ανακρίβεια ήταν από ποιόν έγινε η απονομή του οφίκιου, και εκτιμούμε ιδιαίτερα τα νεότερα και ακριβή στοιχεία . και πάλι ένα μεγάλε εύγε και ευχαριστώ στον πάτερ Παναγιώτη.

Καλή μέρα να έχετε όλοι σας,

διονυσία

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητή κυρία Μούσουρα,
ως Εφημέριος του Ιερού Ενοριακού Ναού Αγιάς Τριάδος πόλεως Ζακύνθου και όπως προκύπτει απο τους Κώδικες της Ενορίας μας, ο αείμνηστος πατέρας σας ουδέποτε διετέλεσε Εφημέριος της Αγίας Τριάδος.
Από το 1937 και μέχρι προ εμού διετέλεσαν Εφημέριοι οι εξής:
Βασίλειος Ζώντος 1911-1940
Διονύσιος Μποζίκης 1940
Διονύσιος Ακτύπης 1940-1957
Γεώργιος Μυλωνόπουλος 1956-1957. (εξυπηρετούσε λόγω ασθενείας του Εφημερίου).
Άγγελος Μαρμαράς 1956-1957. (Εξυπηρετούσε λόγω ασθενείας του Εφημερίου.
Σπυρίδων Κοντονής 1957-1996.
Δημήτριος Παπαχατζής 1995. (Εξυπηρετούσε λόγω ασθενείας του Εφημερίου).
Γεράσιμος Σκαρτσής 1996-2001.
Σας μεταφέρω αυτά προς αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας.
Σας ευχαριστώ πολύ.

Ανώνυμος είπε...

@ π. Αντώνιε αγαπητέ,

ευχαριστούμε για τις πολύτιμες πληροφορίες, τις οποίες μάς προσεκόμισες. Έτσι αρτιώνεται η εικόνα του μακαριστού Ιερέα.
Καλή δύναμη κατά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή!

Ανώνυμος είπε...

Μόλις διάβασα το σχόλιο του πατρός Αντωνίου από την Αγία Τριάδα.

Εγώ δεν αναφέρω ότι εφημέρευσε εκεί, αλλά ότι αρχικά προοριζόταν για εκεί. Προφανώς κάτι άλλο μεσολάβησε και δεν πραγματώθηκε αυτό. Τα στοιχεία αυτά τα πήρα από την ιερατική του ταυτότητα, η οποία είχε εκδοθεί, τότε, από την ιερά Μητρόπολη Ζακύνθου. Οπωσδήποτε δεν αμφισβητώ αυτά που αναφέρει ο πάτερ Αντώνιος, και τον ευχαριστώ όπου έτσι συμπληρώνεται το «παζλ».

Πρώτοι Χαιρετισμοί σήμερα....με το καλό,

Με την αγάπη μου πάντα,
Διονυσία