Το Χρονικό της Επισκέψεως του Οικουμενικού Πατριάρχου στην Ιταλία και το Βατικανό (15-20.9.2019)

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ  ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ

Ἡ  Α. Θ. Παναγιότης εἰς Ἰταλίαν - Βατικανόν

Προερχόμενος ἐξ Ἀθηνῶν, ἡ Α. Θ. Παναγιότης, ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ. κ. Βαρθολομαῖος ἀφίχθη εἰς τήν Ρώμην τήν 15ην Σεπτεμβρίου (2019) καί κατέλυσεν εἰς τόν ἐν τῷ Βατικανῷ «Οἶκον τῆς Ἁγίας Μάρθας», ἔνθεν τό ἑσπέρας μετέβη εἰς τήν κατοικίαν τοῦ νέου παρά τῷ Βατικανῷ Πρέσβεως τῆς Ἑλλάδος Ἐξοχ. κ. Νικολάου Πατακιᾶ, ὅπου ηὐλόγησε τήν πρός τιμήν Του παρατεθεῖσαν τράπεζαν.

Τήν ἑπομένην, ὁ Παναγιώτατος, ἀφοῦ ἐτέλεσε τήν ἀκολουθίαν τοῦ ἁγιασμοῦ ἐν τῇ Πρεσβείᾳ τῆς Ἑλλάδος παρά τῷ Βατικανῷ, μετέβη εἰς τό Ποντιφικόν Ἰνστιτοῦτον Ἀνατολικῶν Σπουδῶν, ἐν ᾧ εἶχε φοιτήσει κατά τήν τριετίαν 1963-1966 ἀνακηρυχθείς διδάκτωρ αὐτοῦ, καί ἐκήρυξε διά τῆς κεντρικῆς Αὐτοῦ ὁμιλίας εἰς τήν ἀγγλικήν γλῶσσαν τήν ἔναρξιν τοῦ 24ου Διεθνοῦς Συνεδρίου Κανονικοῦ Δικαίου, ἐντός τῶν πλαισίων τοῦ ἑορτασμοῦ τῆς 50ετίας ἀπό τῆς ἱδρύσεως, τῇ συμμετοχῇ καί τοῦ ἰδίου, τῆς «Ἑταιρείας τοῦ Δικαίου τῶν Ἀνατολικῶν Ἐκκλησιῶν».

Τό ἑσπέρας ἐχοροστάτησεν ἐν τῷ Ἱ. Ν. τοῦ Ἁγίου Θεοδώρου τῆς Ὀρθοδόξου Κοινότητος Ρώμης, κατά τόν Ἑσπερινόν, παρουσίᾳ ἁπάντων τῶν ὡς ἄνω συνέδρων καί πολλῶν Πρέσβεων διαπεπιστευμένων παρά τῷ Βατικανῷ, εἰς τό τέλος τοῦ ὁποίου ὡμίλησεν ἐκτενῶς ἑλληνιστί καί ἰταλιστί πρός τό ἐκκλησίασμα.

Τήν μεσημβρίαν τῆς ἑπομένης, 17ης ἰδίου, ὁ Πατριάρχης εἶχεν ἰδιαιτέραν ἐγκάρδιον ἀδελφικήν συνάντησιν καί συνομιλίαν μετά τῆς Α. Ἁγιότητος τοῦ Πάπα Φραγκίσκου ἐν τῷ λεγομένῳ Ἀποστολικῷ Ἀνακτόρῳ τοῦ Βατικανοῦ, μεθ’ ἥν οἱ δύο Προκαθήμενοι μετά τῶν συνοδειῶν αὐτῶν παρεκάθησαν εἰς γεῦμα ἐν τῷ Οἴκῳ τῆς Ἁγίας Μάρθας.

Τό ἀπόγευμα ἡ Α. Θ. Παναγιότης ἐπεσκέφθη τόν παρά τῷ Κυρηναλίῳ Πρέσβυν τῆς Τουρκίας Ἐξοχ. κ. Murat Salim Esenli, ἐνῷ τήν πρωΐαν εἶχε δεχθῆ ἐν τῷ καταλύματι Αὐτῆς τόν Σύμβουλον τῆς παρά τῷ Βατικανῷ Πρεσβείας τῆς Τουρκίας, τοῦ κ. Πρέσβεως ἀπουσιάζοντος εἰς Ἱσπανίαν.

Τό ἑσπέρας ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης ἐπεσκέφθη ἐθιμοτυπικῶς τόν οἰκουροῦντα Ἐπίτιμον Πάπαν Βενέδικτον ΙΣΤ΄ ἐν τῷ ἐν τῷ Βατικανῷ μοναστηριακῷ καταλύματι αὐτοῦ καί ἐν συνεχείᾳ παρεκάθησεν εἰς δεῖπνον παρατεθέν πρός τιμήν Του ὑπό τοῦ νέου Πρέσβεως τῆς Ἑλλάδος παρά τῷ Κυρηναλίῳ Ἐξοχ. κ. Θεοδώρου Πασσᾶ.

Τήν ἑπομένην ὁ Πατριάρχης ἡμῶν κατῆλθεν εἰς Καλαβρίαν, συνοδευόμενος, πλήν τῶν ἐκ τῆς Πόλεως συνοδῶν Αὐτοῦ, καί ὑπό τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Ἰταλίας καί Μελίτης κ. Γενναδίου, τοῦ Ἐξοχ. Πρέσβεως κ. Ν. Πατακιᾶ καί τοῦ Πανοσιολ. κ. Andrea Palmieri, Ὑπογραμματέως τοῦ Ποντιφικοῦ Συμβουλίου διά τήν προώθησιν τῆς Ἑνότητος τῶν Χριστιανῶν.

Ἐκεῖ ὁ σεπτός Προκαθήμενος ἔτυχεν ἐνθουσιώδους καί συγκινητικῆς ὑποδοχῆς ὑπό τῶν βυζαντινορρύθμων τῆς Μεγάλης Καλαβρίας, οἱ ὁποῖοι ἔζησαν πλέον τῶν πεντακοσίων ἐτῶν μέ τούς Βυζαντινούς καί τόν πολιτισμόν αὐτῶν. Οὗτοι μέχρι σήμερον ἔχουν βαθεῖαν συνείδησιν τῆς πολιτισμικῆς δράσεως καί τῆς μητρικῆς προσφορᾶς τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου εἰς τούς Καλαβρούς καί τούς Σικελιανούς, ἐθεώρησαν δέ τήν πρός αὐτούς πατρικήν ἐπίσκεψιν τοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως ὡς ἰδιαιτέραν εὐλογίαν καί ὡς ἱστορικόν δι’ αὐτούς γεγονός.

Σημειωτέον, ὅτι ὁ Μητροπολίτης Ἰταλίας ἔχει ἕτοιμον πρός ἔκδοσιν βιβλίον αὐτοῦ ὑπό τόν τίτλον «Ὁ Οἰκουμενικός Θρόνος Κωνσταντινουπόλεως καί ἡ Ὀρθοδοξία εἰς τήν Νότιον Ἰταλίαν», ἐν τῷ ὁποίῳ περιγράφονται ἅπαντα τά σχετικά ἱστορικά γεγονότα τῆς περιοχῆς.

Ὁ Πατριάρχης κατά τήν διήμερον ἐκεῖ παραμονήν Του ἐπεσκέφθη τάς πόλεις Lungro (ὅπου ἐχοροστάτησε καί ὡμίλησεν εἰς τόν ἑσπερινόν τήν 18ην τ.μ.), Rossano, πόλιν τοῦ Ἁγίου Νείλου καί τοῦ Codex Purpureus Rossanensis, καί Ἅγιον Δημήτριον Κορώνης, ὅπου ἐνεκαινίασεν Ἔκθεσιν Βυζαντινῆς Εἰκόνος Κρητικῆς Τέχνης. 

Παρευρέθησαν κατά τήν Πατριαρχικήν ταύτην ἐπίσκεψιν, πλήν τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν Ἐπισκόπων τῆς Καλαβρίας, οἱ Σεβ. Καρδινάλιοι  Leonardo Sandri, Πρόεδρος τῆς Ἐπιτροπῆς διά τάς Ἀνατολικάς Ἐκκλησίας, καί Gualtiero Bassetti, Πρόεδρος τῆς Συνελεύσεως τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἰταλίας, μέλη τῆς «Διακοινοβουλευτικῆς Συνελεύσεως Ὀρθοδοξίας», ὁ Καθηγητής Christiaan Alting von Geusau, Πρόεδρος τῆς «International Catholic Legislators Network», καί πλήθη ἀγαλλομένων πιστῶν.

Οὕτως ἔληξεν ἡ ὄντως ἱστορική αὕτη Πατριαρχική ἐπίσκεψις εἰς τά ἔνδοξα Βυζαντινά χώματα τῆς Καλαβρίας καί ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης ἐπέστρεψεν εἰς τήν ἕδραν Αὐτοῦ τήν μεσημβρίαν τῆς 20ῆς τ.μ. Σεπτεμβρίου.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης στο χωριό San Cosmo Albanese (Strigari) της Καλαβρίας

Το απόγευμα της 19ης Σεπτεμβρίου 2019, ευρισκόμενος ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, ευρισκόμενος για επίσκεψη στην Επαρχία Λούνγκρο της Καλαβρίας, πέρασε από το αλβανέζικο χωριό Άγιος Κοσμάς -San Cosmo Albanese (Strigari)- όπου έγινε δεκτός, στον Ναό των Αγίων Κοσμά και Δαμιανού, από σύσσωμη την τοπική μικρή κοινωνία με ιδιαίτερη θερμότητα και έκφραση πηγαίων αισθημάτων. Ακολουθεί σχετικό φωτορεπορτάζ:

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης στην κωμόπολη San Demetrio Corone (photos - ομιλίες - video)

Δειλινό της 19ης Σεπτεμβρίου 2019 στην κωμόπολη Άγιος Δημήτριος Κορώνος της Καλαβρίας. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης γίνεται δεκτός με θερμές εκδηλώσεις αγάπης και σεβασμού από Κλήρο και Λαό της περιοχής.

ΟΜΙΛΙΑ

ΤΗΣ Α.Θ. ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ

ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ κ. κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΙΝ ΑΥΤΟΥ ΕΙΣ ΑΓΙΟΝ ΔΗΜΗΤΡΙΟΝ ΚΟΡΩΝΗΣ

(19 Σεπτεμβρίου 2019)

Σεβασμιώτατε Ἀρχιεπίσκοπε τοῦ Rossano-Cariati Mons. Giuseppe  Satriano,

Ἐντιμότατοι ἐκπρόσωποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν, Αὐτοδιοικητικῶν, Πολιτικῶν, Στρατιωτικῶν καὶ Ἀστυνομικῶν,

Ἀξιότιμοι κ. Πρόεδρε καὶ κ. Γενικὲ Γραμματεῦ τῆς Διακοινοβουλευτικῆς Συνελεύσεως τῆς Ὀρθοδοξίας,

Φιλόμουσος ὁμήγυρις!

     Ἐν πρώτοις εὐχαριστοῦμεν διὰ τὸ θερμὸν καλωσόρισμα ποὺ ἐπεφυλάξατε εἰς τὸν Οἰκουμενικὸν Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως καὶ τὴν Συνοδείαν του ποὺ ἤλθομεν μέχρις ὑμῶν ὡς προσκυνηταὶ ἀρχαίων σεβασμάτων, ἱερῶν καταλοίπων τῆς ἐποχῆς κατὰ τὴν ὁποίαν ὁ τόπος αὐτὸς ὑπῆρχε κανονικῶς ἡνωμένος μὲ τὴν καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολικὴν Ἐκκλησίαν καὶ ἤκμαζεν ἐδῶ ὁ Ὀρθόδοξος Μοναχισμός, ὁ ὁποῖος καὶ ἀνέδειξεν οὐκ ὀλίγους Ἁγίους. Ἡ Καλαβρία, ὁ Ἰταλικὸς Νότος γενικώτερον καὶ ἡ Σικελία, δι’ ἡμᾶς δὲν εἶναι τόπος ξένος, ἀλλὰ τμῆμα ἐκλεκτὸν τῆς ἱστορίας μας, ἐθνικῆς καὶ ἐκκλησιαστικῆς, τῆς παραδόσεώς μας, αὐτῆς ταύτης τῆς ψυχῆς μας, ἀνεξαρτήτως τῆς σημερινῆς ἐκκλησιαστικῆς καὶ κοινωνικῆς πραγματικότητος. Ἡ ἀγάπη τῆς καρδίας μας δὲν καλύπτει μόνον τὰ παλαιὰ ἐκεῖνα τέκνα τῆς ἐνταῦθα τέως δικαιοδοσίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, οὔτε μόνον τοὺς ὀλίγους Ὀρθοδόξους ἀδελφούς μας ποὺ εὑρίσκονται εἰς τὴν περιοχήν, εἴτε μονίμως, εἴτε προσωρινῶς ὡς φοιτηταὶ Πανεπιστημίων, ἀλλὰ καὶ ὅλους τοὺς σημερινοὺς Χριστιανοὺς τῆς σεβασμίας Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας, Λατινορρύθμους καὶ Βυζαντινορρύθμους ἀδιακρίτως, οἱ ὁποῖοι ἀγωνίζονται νὰ βιώσουν εἰς τὴν ζωήν των τὸ Εὐαγγέλιον.

Ἡ Κορώνη ὅπου εὑρισκόμεθα συνδέεται ἀρρήκτως μὲ τὸν Ἅγιον Νεῖλον, τὸν ἐκλεκτὸν ἐκεῖνον γόνον τοῦ Βυζαντινοῦ Rossano, ὁ ὁποῖος ἵδρυσεν ἐδῶ τὴν Μονὴν τοῦ Ἁγίου Δημητρίου. Ἡ Μονὴ γιὰ πολλὰ χρόνια ἦταν ἕνας τηλαυγὴς φάρος καὶ τὸ πνευματικὸ καταφύγιο τῶν Χριστιανῶν ὅλης τῆς περιοχῆς, ὁ τόπος τοῦ ἁγιασμοῦ καὶ θείου ἀνεφοδιασμοῦ των. Ὁ Ἅγιος Νεῖλος, ἀπὸ τὸ Rossano μέχρι τὴν Κορώνη καὶ μέχρι τὴν περίφημη Μονὴ τῆς Κρυπτοφέρρης, ἐσφράγισεν ἀνεξίτηλα μὲ τὸ φωτεινό παράδειγμά του καὶ τὴν διδασκαλία του ὄχι μόνο τοὺς συγχρόνους του ἀλλὰ καὶ τοὺς μεταγενεστέρους καὶ ἐξακολουθεῖ νὰ εἶναι πάντοτε ὁ μέγας πρέσβυς πρὸς Θεὸν τῶν Κορωναίων καὶ ὅλων τῶν Καλαβρῶν. Εἴθε νὰ εἶναι πάντοτε πρόθυμος πρέσβυς ὅλων μας πρὸς τὸν Θεόν!

     Ἀλλὰ ἀπόψε ἔχομεν καὶ μίαν ἐπὶ πλέον χαρὰν καὶ εὐλογίαν. Ἐννοοῦμεν τὴν Ἔκθεσιν αὐτὴν Βυζαντινῶν Εἰκόνων Κρητικὴς τεχνοτροπίας, διὰ τὴν ὁποίαν καὶ θὰ ὁμιλήσουν ἁρμοδίως καὶ ἀναλυτικῶς ἄλλοι ἐκλεκτοὶ ὁμιληταί. Ἡ ἱερὰ Εἰκὼν ἦτο ἀπὸ ἀρχαιοτάτων χρόνων βασικὸν στοιχεῖον τῆς Χριστιανικῆς πνευματικότητος καὶ λατρείας. Ἱστοροῦσα τὸ πάνσεπτον πρόσωπον τοῦ Θεανθρώπου ἐκφράζει καὶ διδάσκει ἐποπτικῶς τὴν ἀλήθειαν τῆς Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου. Ἱστοροῦσα τὸ πρόσωπον τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου διδάσκει τὴν συνέργειαν τοῦ ἀνθρώπου μετὰ τοῦ Θεοῦ διὰ τὴν σωτηρίαν ἡμῶν καὶ τοῦ κόσμου. Ἱστοροῦσα τὰ πρόσωπα τῶν Ἁγίων φανερώνει τὸν προορισμὸν τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ εἶναι ὁ ἁγιασμὸς καὶ ἡ κατὰ χάριν θέωσις. Ἀλλὰ καὶ τὸ ὅτι τοῦτο δὲν εἶναι ἀνέφικτον, ἀλλὰ τὰ μάλα ἐφικτὸν εἰς κάθε ἐποχήν, δι’ ἄνδρας καὶ γυναῖκας, διὰ μικροὺς καὶ μεγάλους, διὰ γέροντας καὶ παιδία, διὰ σοφοὺς καὶ ἀπαιδεύτους, δι’ ἰσχυροὺς καὶ ἀνισχύρους, δι’ ἀγάμους καὶ ἐγγάμους, διὰ κληρικοὺς καὶ λαϊκούς, διὰ μοναχοὺς καὶ κοσμοπολίτας κ.ο.κ. Ὑπῆρξαν ἐποχαὶ κατὰ τὰς ὁποίας ἡ ἱερὰ Εἰκὼν ἠμφεσβητήθη, ἐπολεμήθη, κατεδιώχθη ἀπηνῶς, κατεστράφη βαρβάρως. Ἡ σκοτεινὴ ἐποχὴ τῆς Εἰκονομαχίας ὑπῆρξε σκληροτάτη διὰ τὴν Ἐκκλησίαν, ἀλλ’ ἀνεδείχθησαν τότε πλήθη Ὁμολογητῶν καὶ Μαρτύρων. Τοῦτο ὅμως διὰ τὴν Καλαβρίαν, τὴν Σικελίαν καὶ ὅλον τὸν Ἰταλικὸν Νότον ὑπῆρξε μεγάλη εὐλογία, διότι πλῆθος Ἀνατολικῶν Ὀρθοδόξων σεβομένων τὰς ἁγίας Εἰκόνας εὗρον ἐδῶ ἀσφαλὲς καταφύγιον, ἔφερον μαζί των πολλὰ Εἰκονίσματα ἐκ τῆς Ἀνατολῆς, καὶ μαζὶ μὲ τὰ Εἰκονίσματα καὶ τὴν Ἡσυχαστικὴν Μοναχικὴν πρᾶξιν καὶ ὅλα τὰ λοιπὰ βασικὰ στοιχεῖα τῆς Ὀρθοδόξου πνευματικότητος. Ἀργότερον, μετὰ τὴν Ἅλωσιν τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὑπὸ τῶν Ὀθωμανῶν, κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς παραλλήλου παρουσίας Ἐνετῶν εἰς διάφορα μέρη τοῦ Ἑλλαδικοῦ χώρου καὶ κυρίως τὴν Κρήτην, ἡ καθ’ ἡμᾶς εὐσέβεια συνέχισεν ἐκφραζομένη διὰ τῶν εἰκόνων, αἱ ὁποῖαι πλέον, μεταξὺ Χάνδακος καὶ Βενετίας, ἤρχισαν διαμορφούμεναι εἰς τὸν λεγόμενον Κρητικὸν τύπον καὶ ἔτι περαιτέρω εἰς τὸν Βενετο-Κρητικόν. Ἔχομεν ἀριστουργήματα αὐτοῦ τοῦ εἴδους τῶν Εἰκόνων, τόσον εἰς Κρήτην, ὅσον καὶ εἰς τὰ γειτονικά σας Ἑπτάνησα τοῦ Ἰονίου, ὅσον καὶ εἰς τὴν Βενετίαν, τὴν Ρώμην, ἀλλὰ καὶ ἐδῶ ἀπόψε. Ὀνόματα ὅπως τοῦ Θεοφάνους τοῦ Κρητός, τοῦ Μιχαὴλ Δαμασκηνοῦ, τοῦ Γεωργίου Κλώντζα, τοῦ Δομηνίκου Θεοτοκοπούλου (γνωστοῦ καὶ ὡς Ἔλ Γκρέκο), τοῦ ἱερέως Ἐμμανουὴλ Τζάνε, τοῦ ἐπίσης ἱερέως Φιλοθέου Σκούφου, τοῦ Θεοδώρου Πουλάκη καὶ ἀρκετῶν ἄλλων εἶναι πολὺ γνωστὰ εἰς τοὺς φιλοτέχνους.

     Ἡ Βυζαντινὴ Ἁγιογραφία, καὶ στὴν ἐκδοχή της ποὺ ἔχομε ἀπόψε ἐνώπιόν μας, χαρακτηρίζεται ἀπὸ μία γλυκεῖα αὐστηρότητα στὶς μορφὲς καὶ τὰ σχήματα, μία οἰκονομία στὰ χρώματα καὶ στὰ πρόσωπα, μία ταπεινὴ σοβαρότητα στὴν ἔκφρασι. Δὲν ἔχει σκοπὸ, ὅπως ἄλλωστε καὶ ὅλες οἱ λειτουργικὲς τέχνες τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολῆς, (ἐκκλησιαστικὴ μουσική, ναοδομία κ.λπ.) νὰ ἐντυπωσιάσῃ αἰσθητικῶς, οὔτε νὰ τρομάξῃ τὸν πιστό, ἀλλὰ νὰ τὸν ἀναγάγῃ ἀπὸ τὰ ὁρώμενα εἰς τὴν ἀλήθειαν τῶν εἰκονιζομένων, ἀπὸ τὰ γήϊνα καὶ πρόσκαιρα εἰς τὰ οὐράνια καὶ αἰώνια, ἀπὸ τὰ φαινόμενα εἰς τὰ νοούμενα ὑπερφυῆ καὶ Ἅγια. Ἀκόμη, θέλει νὰ τοῦ δημιουργήσῃ κατάνυξιν καὶ προσευχητικὴν διάθεσιν καὶ νὰ τοῦ χαρίσῃ τὸ λεπτὸν αἴσθημα τῆς χαρμολύπης. Ἡ χαρμολύπη εἶναι ἕνα μίγμα χαρᾶς καὶ λύπης. Λύπης διὰ τὴν ἁμαρτίαν μας, ἡ ὁποία μᾶς ἀπομακρύνει ἀπὸ τὸν Θεόν, ἀλλὰ καὶ χαρᾶς διὰ τὴν σωτηρίαν τὴν ὁποίαν μᾶς προσφέρει ὁ Θεός. Λύπης διὰ τὰ πενθηρὰ καὶ δακρυώδη τοῦ βίου μας, προσωπικοῦ, ἐκκλησιαστικοῦ καὶ πανανθρωπίνου,ἀλλὰ καὶ χαρᾶς διὰ τὴν ὑπέρβασίν των διὰ τῆς χάριτος τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ. 

     Τούτων δοθέντων εἶναι εὔλογος ἡ ἰδιαιτέρα χαρὰ καὶ συγκίνησις ἡμῶν διὰ τὴν διοργάνωσιν τῆς παρούσης Ἐκθέσεως καὶ ἐπιθυμοῦμεν νὰ ἐκφράσωμεν τὰ θερμὰ ἡμῶν καὶ ἐγκάρδια συγχαρητήρια εἰς τοὺς ἀξιοτίμους διοργανωτὰς αὐτῆς. Τὸν δὲ ἐπιχώριον Κλῆρον καὶ λαόν, ὁλοθύμως προτρεπόμεθα ὄχι μόνον νὰ διακρατήσῃ καὶ διαφυλάξῃ μετὰ ἱεροῦ ζήλου καὶ τὴν ἁγιογραφικὴν παράδοσίν του αὐτήν, ἀλλὰ καὶ νὰ τὴν καλλιεργήσῃ ἔτι περαιτέρω, ἀντλῶν ἐξ αὐτῆς παραμυθίαν καὶ ἐλπίδα, χάριν καὶ φῶς!

     Ἀγαπητοί, «ἔρρωσθε ἐν Θεῷ Πατρὶ καὶ ἐν Ἰησοῦ Χριστῷ, τῇ κοινῇ ἐλπίδι ἡμῶν»! (Ἰγνατίου Πρὸς Ἐφεσίους ΧΧΙ, 2).

OMELIA

DI SUA SANTITA’

IL PATRIARCA ECUMENICO BARTOLOMEO

(SAN DEMETRIO CORONE, 19 Settembre 2019)

Vostra Eccellenza Mons. Giuseppe Satriano, Arcivescovo di Rossano-Cariati,
Illustri Rappresentanti delle Autorità Locali, Amministrative, Politiche, Militari e di Sicurezza,
Egregio Signor Presidente e Signor Segretario Generale della Assemblea Interparlamentare Ortodossa,
Voi tutti Amanti delle Arti,
     In primo luogo, Vi ringraziamo per le calorose parole di benvenuto che avete voluto serbare al Patriarca Ecumenico di Costantinopoli e al suo Seguito; siamo giunti fino a voi come pellegrini di antiche cose venerabili, vestigia sacre di un’epoca durante la quale questo luogo era canonicamente unito alla nostra Chiesa Orientale, e qui prosperava il Monachesimo Ortodosso, che ha dato non pochi Santi. La Calabria, l’Italia Meridionale in genere e la Sicilia, non sono per noi un posto estraneo, ma una parte eletta della nostra storia, etnica ed ecclesiastica, della nostra tradizione, della nostra stessa anima, al di là della odierna realtà ecclesiastica e sociale. L’amore del nostro cuore non copre solo quegli antichi figli della allora locale giurisdizione della Chiesa di Costantinopoli, e neppure solamente i pochi nostri fratelli Ortodossi che si trovano in questi luoghi, sia in modo permanente, sia in modo provvisorio, come gli studenti delle Università, ma tutti i Cristiani di oggi della venerabile Chiesa Romano-Cattolica indistintamente  di Rito Latino o di Rito Greco, che lottano per vivere il Vangelo nella loro vita.
     Corone, qui dove ci troviamo, è legato in modo inscindibile, con San Nilo, quel figlio eletto della Rossano Bizantina, che qui aveva fondato il Monastero di San Demetrio. Il Monastero, per molti anni, era un faro che irradiava luce e un rifugio spirituale dei Cristiani di tutta la regione, il luogo della loro santificazione e del loro rifocillamento divino. San Nilo, da Rossano fino a Corone e fino al famoso Monastero di Grottaferrata ha segnato in modo indelebile col suo esempio illuminato ed il suo insegnamento non solo i suoi contemporanei, ma anche le generazioni successive e continua ad essere sempre il grande intercessore presso Dio dei Coronei e di tutti i Calabresi. Possa essere sempre sollecito intercessore presso Dio per tutti noi!
     Ma questa sera abbiamo ancora un’altra gioia e benedizione. Ci riferiamo a questa Mostra di Icone Bizantine di scuola Cretese di cui altri illustri Relatori parleranno in modo adeguato e analitico. La Icona è stata fin dai tempi più antichi un elemento sostanziale della spiritualità e del culto Cristiano. Avendo storicizzato il volto venerabile del Teantropo, manifesta e insegna la verità sulla Incarnazione del Verbo. Avendo storicizzato il volto della Madre di Dio insegna la sinergia dell’uomo con Dio per la salvezza nostra e del mondo. Avendo storicizzato i volti dei Santi, svela la destinazione dell’uomo, che è la santificazione e la divinizzazione per grazia. Ma anche, che ciò non è impossibile, ma certamente realizzabile in ogni epoca, per uomini e donne, per piccoli e grandi, per anziani e giovani, per sapienti e incolti, per forti e deboli, per celibi e sposati, per chierici e laici, per monaci e uomini del mondo, ecc.. Ci sono state epoche durante le quali la sacra Icona è stata contestata, è stata polemizzata, è stata perseguitata in modo spietato, distrutta in modo barbaro. L’epoca buia dell’Iconoclasmo è stata molto dura per la Chiesa, ma si è distinta allora una pléiade di Confessori e Martiri. Essa però per la Calabria, la Sicilia e per tutta l’Italia meridionale fu una grande benedizione, poiché una moltitudine di Ortodossi dell’Oriente che rispettavano le Sante Icone, trovarono qui un rifugio sicuro, hanno portato con loro molte Icone dall’Oriente, ed insieme alle Icone anche la pratica Monastica Esicasta e tutti i restanti elementi basilari della spiritualità Ortodossa. Più tardi, dopo la Presa di Costantinopoli da parte degli Ottomani, durante il corso della parallela presenza dei Veneti in diverse parti della terra Elladica e principalmente a Creta, la nostra pietà continuò ad esprimersi attraverso le Icone, che ormai tra Candia e Venezia, iniziava a plasmarsi nel cosiddetto stile Cretese, e poi di seguito Veneto-Cretese. Abbiamo capolavori di questo tipo di Icone, sia a Creta, quanto nelle Sette Isole dello Ionio, vostre vicine, a Venezia, a Roma ma anche qui stasera. Nomi come Teofane di Creta, Michele Damasceno, Giorgio Klontzas, Domenico Theotokopoulo (conosciuto come El Greco), il sacerdote Emmanuele Tzane e anche il sacerdote Filoteo Scufo, Teodoro Poulaki e parecchi altri sono molto conosciuti tra gli artisti.
     La Pittura Sacra Bizantina, anche nella sua versione che abbiamo stasera davanti a noi, è caratterizzata da una dolce rigorosità nelle figure e nelle forme, da una economia nei colori e nei volti, da una umile sobrietà nella espressione. Non ha come scopo, come d’altronde in tutte le tecniche liturgiche del nostro Oriente (ecclesiastiche, musicali, costruzioni di chiese, ecc.) di impressionare in modo estetico, né di intimorire il fedele, ma di ricondurlo dalle cose che si vedono, alla verità di coloro che sono raffigurati, dalle cose terrestri ed effimere alle cose celesti ed eterne, dalle cose che si scorgono a quelle straordinarie e Sante che si pensano. Ancora, essa vuole creargli un raccoglimento e una disposizione alla preghiera e offrirgli un fine senso alla gioiosa tristezza. La gioiosa tristezza è un miscuglio di gioia e di tristezza. Tristezza per il nostro peccato, che ci allontana da Dio, ma anche gioia per la salvezza che Dio ci offre. Tristezza per le cose luttuose e struggenti della nostra vita, personale, ecclesiastica e di tutta la umanità, ma anche gioiosa per il loro superamento attraverso la grazia di Cristo Risorto.
     Considerato ciò, è plausibile la nostra particolare gioia ed emozione per la organizzazione di questa Mostra e desideriamo manifestare i nostri calorosi e cordiali complimenti ai suoi stimati Organizzatori. Esortiamo di tutto cuore il Clero e il popolo locale, non solo a mantenere e custodire con sacro zelo anche questa sua tradizione iconografica, ma pure di coltivarla ulteriormente, attingendo da essa consolazione e speranza, grazia e luce!
     Carissimi, “procediamo in Dio Padre e in Cristo Gesù, la nostra comune speranza!” (Ignazio agli Efesini XXI, 2).

Φωτοθήκη από την Επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχου στην πόλη Rossano της Καλαβρίας + Πατριαρχική Ομιλία

Σήμερα το πρωί, 19 Σεπτεμβρίου 2019, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος Α΄, ευρισκόμενος για επίσκεψη στην Επαρχία Λούνγκρο της Καλαβρίας, επισκέφτηκε την πόλη Ροσάνο, όπου έγινε θερμά δεκτός από τους τοπικούς άρχοντες και τη θρησκευτική ηγεσία των Ρωμαιοκαθολικών. 

Στην αρχή, στον Ναό της Παναγίας της Αχειροποιήτου, ο οικείος Αρχιεπίσκοπος Mons. Giuseppe Satriano απηύθυνε στον Πατριάρχη θερμό χαιρετισμό. Εκεί, σε περίτεχνο αλτάριο, δεσπόζει αξιομνημόνευτη αποτύπωση της Παρθένου Μαρίας.

Ακολούθως ο Οικουμενικός Πατριάρχης με την τιμία συνοδεία του επισκέφτηκε το παρακείμενο Μουσείο, όπου τού παρουσιάστηκε ο σωζόμενος εκεί Κώδικας του 6ου αιώνος, ένας από τους αρχαιότερους κώδικες με μικρογραφίες από την Καινή Διαθήκη. Εκεί θαύμασε και μια θαυμάσια Πιετά, η οποία φέρει πολλά βυζαντινά στοιχεία.

Ο Κώδικας Purpureus Rossanensis είναι κειμήλιο παγκόσμιας κληρονομιάς από την ίδια την Ουνέσκο και είναι γραμμένος με πορφυρή περγαμηνή με ασημένια γράμματα. Περιέχει τα Ευαγγέλια Ματθαίου και Μάρκου, στα οποία οι τρεις πρώτοι στίχοι κάθε Ευαγγελίου είναι γραμμένοι με χρυσά γράμματα. Πρόκειται για το αρχαιότερο χειρόγραφο με σύγχρονες του μικρογραφίες. O Κώδικας Purpureus Rossanensis ανήκει στον Καθεδρικό Ναό της Αρχιεπισκοπής και φυλάσσεται από τις 18 Οκτωβρίου 1952 στο Επισκοπικό Μουσείο τέχνης. Ο Codex Purpureus Rossanensis έχει μεγάλη ιστορική σημασία για την περιοχή της Καλαβρίας, η οποία ανέκαθεν βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ ελληνο-ανατολικού και λατινο-δυτικού πολιτισμού.

ΟΜΙΛΙΑ

ΤΗΣ Α.Θ. ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ

ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ

κ. κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΙΝ ΑΥΤΟΥ

ΕΙΣ ΤΟΝ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΝ ΝΑΟΝ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΟΥ  ROSSANO

(19 Σεπτεμβρίου 2019)

Σεβασμιώτατε Ἀρχιεπίσκοπε Ροσσάνο καὶ Κάριτας κ. Giuseppe,

Εὐλαβέστατοι κληρικοὶ τῆς ἱερᾶς ταύτης Ἀρχιεπισκοπῆς,

Ἐν πρώτοις σᾶς εὐχαριστοῦμεν, Σεβασμιώτατε, διὰ τὴν ἐγκάρδιον ὑποδοχὴν ποὺ μᾶς ἐπεφυλάξατε καὶ διὰ τοὺς εὐγενεῖς καὶ θερμοὺς λόγους τῆς προσφωνήσεώς σας. Τὰ ἐκτιμῶμεν ὅλα βαθύτατα καὶ σᾶς βεβαιοῦμεν ὅτι αἰσθήματα πολλῆς ἀγάπης, τόσον διὰ τὸ πρόσωπόν σας, ὅσον καὶ διὰ τοὺς συνεργάτας σας, τὸν κλῆρον τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς σας καὶ τὸ ποίμνιόν σας, πληροῦν τὴν καρδίαν μας.

     Μὲ πολλὴν συγκίνησιν εὑρισκόμεθα σήμερον εἰς τὴν πόλιν σας καὶ τὸν ἱστορικὸν τοῦτον Καθεδρικὸν Ναὸν τῆς Παναγίας τῆς Ἀχειροποιήτου. Ὁ σκοπὸς μας διπλός. Ἀφ’ ἑνὸς μὲν νὰ ἴδωμεν τὰ προσφιλῆ σας πρόσωπα καὶ νὰ σᾶς μεταφέρωμεν τὴν ἀγάπην καὶ εὐλογίαν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἀφ’ ἑτέρου δὲ νὰ προσκυνήσωμεν τὸ μέγα θησαύρισμά σας, τὴν ἱερὰν ἀρχαίαν Βυζαντινὴν εἰκόνα τῆς Ἀχειροποιήτου, ἡ ὁποία, ἀπὸ τοὺς χρόνους ποὺ ἡ Καλαβρία εὑρίσκετο ὑπὸ τὴν μητρικὴν προστασίαν καὶ σκέπην τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἐσκέπαζε μὲ τὴν Θεομητορικὴν χάριν της τὸν ἐνταῦθα πιστὸν λαὸν καὶ τὸν τόπον. Ἀχειροποίητος εἰκὼν τῆς Θεοτόκου εὑρίσκετο καὶ εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν καὶ εἰς τὴν Θεσσαλονίκην, ὅπου καὶ ἀρχαία ὁμώνυμος Βασιλική, εἰς τὴν ὁποίαν προσεχῶς σὺν Θεῷ ἔχει προγραμματισθῆ νὰ τελέσωμεν Πατριαρχικὴν Θείαν Λειτουργίαν, ἀλλὰ καὶ ἔτι παλαιότερον εἰς τὴν Λύδδαν τῆς Παλαιστίνης. Καὶ μόνον λοιπὸν ἡ παρουσία ἐδῶ ἑνὸς τόσον ἱεροῦ καὶ περιπύστου εἰκονίσματος τῆς Μητρὸς ἡμῶν Ὑπεραγίας Θεοτόκου, σᾶς συνδέει ἀμέσως μὲ τὴν πολιὰν Ἀνατολὴν καὶ τὴν πνευματικὴν αὐτῆς κληρονομίαν καὶ παράδοσιν. Ἀλλὰ πλὴν τῆς Θεοτόκου καὶ δύο μεγάλων Ἁγίων τῆς ἀδιαιρέτου Ἐκκλησίας ἡ παρουσία εἶναι ἔντονος ἐδῶ καὶ μᾶς χαρίζει πολλὴν κατάνυξιν. Τοῦ Ἁγίου Ἐφραὶμ καὶ τοῦ Ἁγίου Νείλου! Ἄς ἔχωμεν ὅλοι τὴν εὐχήν των!

     Ἀνάλογα ἰσχύουν καῖ διὰ τὸ δεύτερον θησαύρισμά σας, τὸ περίφημον Βυζαντινὸν Εὐαγγελιστάριον τοῦ ΣΤ΄ αἰῶνος Codex Purpureus Rossanensis, μὲ τὰς περιφήμους μινιατούρας του, τὸ ὁποῖον καὶ μετ’ ὀλίγον θὰ θαυμάσωμεν εἰς τὸ Ἐπισκοπικόν σας Μουσεῖον. Καὶ βεβαίως διὰ πολλὰς ἱερὰς βυζαντινὰς εἰκόνας τῆς Κρητικῆς Σχολῆς, ἔκθεσιν τῶν ὁποίων πρόκειται νὰ χαρῶμεν ἀπὸ κοινοῦ ἀπόψε.

     Γνωρίζομεν, Σεβασμιώτατε, ὅτι ἐργάζεσθε μὲ ἀξιέπαινον ζῆλον εἰς τὸ ἐκκλησιαστικὸν ἔργον σας καὶ ὅτι εἶσθε ρέκτης καὶ ἄνθρωπος ἀγάπης καὶ ἀνοικτῶν ὁριζόντων. Παρακαλοῦμεν εἰς ταῦτα τὰ πλαίσια νὰ ἀξιοποιῆτε πάντοτε τὸν πλοῦτον τῆς παλαιᾶς καὶ σεβασμίας Ἀνατολικῆς Παραδόσεως, τῆς ὁποίας αἱ ρίζαι εἶναι βαθύταται καὶ ἰσχυρόταται εἰς τὴν Καλαβρίαν καὶ ἀνιχνεύονται εὐκόλως εἰς τὰς καρδίας τῶν ἀνθρώπων της. Δίπλα σας εἶναι καὶ οἱ καλούμενοι «Ἰταλο-Ἀλβανοὶ Καθολικοἰ» ἤ «Ἑλληνο-Ἰταλοὶ» ἤ μὲ κάποιο ἄλλο χαρακτηριστικὸ προσδιορισμό, ὑπὸ τὸν Σεβ. Ἐπίσκοπον κ. Δονᾶτον,  οἱ ὁποῖοι ἔχουν μείνει πιστοὶ εἰς τὸ λειτουργικὸ τυπικό, τὰ ἄμφια καὶ ἐν μέρει καὶ τὴν πνευματικὴ ζωὴ τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας. Εἶμεθα βέβαιοι ὅτι ἔχετε ἀδελφικὴν συνεργασίαν μαζί των. Τοὺς ἐγνωρίσαμε καὶ ἐκείνους καὶ ἔχουν πάντοτε τὴν ἀγάπην μας. Ἡ συνεργασία σας αὕτη θὰ ἀποβαίνῃ ἀναμφιβόλως εἰς ἀμοιβαῖον πνευματικὸν ἐμπλουτισμὸν καὶ ὠφέλειαν.

Καὶ πάλιν σᾶς εὐχαριστοῦμεν, Σεβασμιώτατε, διὰ τὴν ὡραίαν ἀδελφικὴν ὑποδοχήν. Σᾶς ἀναμένομεν μὲ πρώτην εὐκαιρίαν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν διὰ νὰ ἀνταποδώσωμεν τὴν ἀγάπην!

***

OMELIA
DI SUA SANTITA’
IL PATRIARCA ECUMENICO
K.K. BARTOLOMEO
DURANTE LA SUA VISITA
ALLA CATTEDRALE DELLA ARCIDIOCESI DI ROSSANO
(19 Settembre 2019)

Vostra Eccellenza Arcivescovo di Rossano-Cariati Mons. Giuseppe,

Reverendissimi chierici di questa Arcidiocesi,

Innanzitutto Vi ringraziamo, Eccellenza, per il caloroso ricevimento che ci avete riservato e per le nobili e calorose parole che ci avete rivolto. Apprezziamo tutto questo profondamente e vi assicuriamo che, sentimenti di tanto amore, sia per la vostra Persona, quanto per i vostri Collaboratori, per il Clero della vostra Arcidiocesi e per il vostro gregge, riempiono il nostro cuore.

     Con grande commozione ci troviamo oggi nella vostra città ed in questa storica Chiesa Cattedrale di Maria Santissima Achiropita. Il motivo nostro è doppio. Da una parte per vedere le vostre stimatissime Persone e per trasmettervi l’amore e la benedizione del Patriarcato Ecumenico e dall’altra per venerare il vostro tesoro, la sacra antica icona Bizantina della Achiropita, la quale, dai tempi in cui la Calabria si trovava sotto la materna tutela e protezione della Chiesa di Costantinopoli, ha ammantato con la sua grazia di Madre di Dio, questo popolo fedele e questo luogo.

     Una Icona Achiropita della Theotokos si trova sia a Costantinopoli che a Salonicco, ove vi è anche una antica omonima Basilica, nella quale prossimamente, a Dio piacendo, è stata programmata la celebrazione di una Divina Liturgia Patriarcale, ma anche una  più anticamente si trovava a Lidda di Palestina. Pertanto fosse anche solamente per la presenza, qui, di una tale sacra celebre icona della Madre nostra, la più che Santa Theotokos, questo vi unisce subito con lo splendido Oriente e con la sua eredità e tradizione spirituale. Ma oltre alla Madre di Dio, qui è intensa, la presenza di due grandi Santi della Chiesa Indivisa e ci fanno grazia di tanto raccoglimento. San Efrem e San Nilo! La loro benedizione sia su tutti noi!

     Analogamente ha valore anche il vostro secondo tesoro, il famoso Evangeliario Bizantino del VI secolo, il Codex Purpureus Rossanensis, con le sue famose miniature, che tra poco ammireremo del museo del Vostro Episcopio. E naturalmente per molte sacre Icone Bizantine di Scuola Cretese, la cui mostra stiamo per gioirne insieme più tardi.

     Sappiamo, Eccellenza, che lavorate con uno zelo encomiabile nella vostra azione ecclesiastica e che siete attivo e uomo di amore e di mente aperta. Vi preghiamo in quest’ambito di valorizzare sempre la ricca e venerabile Tradizione Orientale, le cui radici sono profondissime e fortissime in Calabria e si rintracciano facilmente nei cuori del suo popolo. Vicino a voi ci sono i cosiddetti “Cattolici Italo-Albanesi” o “Italo-Greci” o con qualche altra definizione caratteristica, sotto il Vescovo Donato, che sono rimasti fedeli al Rituale liturgico, ai paramenti ed in parte anche alla vita spirituale della Chiesa Orientale. Siamo certi che avete una collaborazione fraterna con loro. Abbiamo conosciuto anche loro  e hanno sempre il nostro amore! Questa vostra collaborazione  risulterà indubbiamente per entrambi un arricchimento spirituale ed un giovamento.

     Di nuovo vi ringraziamo, Eccellenza, per il bel ricevimento fraterno. Vi attendiamo alla prima occasione a Costantinopoli per  potervi ricambiare l’amore!