2003. Παρουσία Πατριάρχη Βαρθολομαίου στην πανήγυρι του Αγ. Διονυσίου εν Ζακύνθω (Κάθοδος - Λιτάνευση - Εσπερινός)

   Εσπέρας 23ης Αυγούστου 2003  

ΠΡΟΣΦΩΝΗΜΑ

ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΖΑΚΥΝΘΟΥ κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟ ΕΣΠΕΡΙΝΟ

ΤΗΣ ΜΕΤΑΚΟΜΙΔΗΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ,

ΠΡΟΕΣΤΩΤΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ

κ. κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ Α’

(Ἑσπέρας 23ης Αὐγούστου 2003)

"Ὦ! Σύ, στό θρόνο τοῦ Ἄπλαστου τρέξε σιμά κι' εἰπέ Του / νά μήν ἀφήσει τό νησί ἔρμο στή δυστυχιά του!... / Κι' ἄν ἴσως κι' ἡ παράκληση δέν φθάνει, θύμησέ Του / πώς εἶχες ἕναν ἀδελφό κι' ἔκρυψες τό φονηά του!!!"

Μέ τέτοια μεγαλόπνοα λόγια προσευχῆς καί ποιητικῆς ἐξάρσεως ἀπευθύνεται ὁ Διονύσιος Σολωμός πρός τόν Προστάτη του καί Προστάτη ΜΑΣ Ἅγιο ΔΙΟΝΥΣΙΟ τόν Θαυματουργό, καί μάλιστα σέ μιάν ἀπό τίς πολλές καί καταστρεπτικές περιστάσεις σεισμικῆς ἐμπειρίας τοῦ νησιοῦ μας, ἐν προκειμένῳ ἐκείνην τοῦ 1820.

Παναγιώτατε Πρωτοκορυφαῖε τῶν Ὀρθοδόξων,

Τιμία τῶν Ἀδελφῶν Ἱεραρχῶν Σύναξη,

Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες,

Λαέ τοῦ Θεοῦ Πανευλόγητε,

          Ἡ πνευματική μας Χαρά καί Ἀγαλλίαση ἀπόψε εἶναι ἀπερίγραπτη. Ἐντός τοῦ πανσέπτου ἐτούτου Ναοῦ τά ρίγη τῆς ψυχῆς μας ἔχουν κατακλύσει τούς ὀφθαλμούς, διότι γιά μιάν ἀκόμη φορά, συνεχίζοντας Παράδοση τριῶν αἰώνων πλήρων (ταπεινοί ὄντες ὑπήκοοι τῶν προγονικῶν μας πεποιθήσεων), κλίνουμε ταπεινό γόνυ καρδίας καί δεόμεθα γιά ὅ,τι θεωροῦμε ἀναγκαῖο κι ἐπεῖγον μπροστά στόν δικό μας Ἄνθρωπο στόν Οὐρανό,

          τόν προσωπικό μας Πρέσβυ στή Χώρα τῆς Αἰωνιότητας,

          τόν Ζακυνθινό πού ξεχώρισε ἀπ' τά καθημερινά ἤ μειωτικά τῆς ἀνθρωπιᾶς μας καί κατέκτησε τά Διαρκῆ καί Ἀνώτερα,

          τόν Ἄνθρωπο πού βρῆκε τή δύναμη νά ὑπερβεῖ -θεούμενος ἔτσι- τ' ἀνθρώπινα καί νά συγχωρήσει καί διασώσει τόν ἴδιο τό φονιά τοῦ ἀδελφοῦ του, ἀναδεικνυόμενος συνάμα παράδειγμα καί πρότυπο ποιμαντικῆς εὐαισθησίας καί ψυχραιμίας, ἀλλά καί φωτεινός σηματοδότης ἑνός ἑκάστου ἀπό ἐμᾶς, οἱ ὁποῖοι πολλές φορές, σ' ἕναν διαδικτυωμένο (μέ πᾶσαν ἔννοια) κόσμο, πασχίζουμε ν' ἀναπνεύσουμε καί νά ἐπιστρέψουμε "εἰς ἑαυτόν".

Ἐμεῖς οἱ Ζακύνθιοι κατέχομε Πρότυπο!!! Τόσο μάλιστα ἰσχυρό διά τῆς ἡγιασμένης του ΚΑΙ σωματικῆς ἀεί παρουσίας, ὥστε πολλάκις τά αἰσθήματα κάποιων πιστῶν μας ξεπερνοῦν τά ὅρια τῆς τιμῆς καί τῆς προσκύνησης, ἀγγίζοντας τή λατρεία. Μιά ἰδιότυπη -ὄντως- ἀγαπητική σχέση ἐγγύτητας, λοιπόν, μέ τόν Ἅγιο, μέ τό "Ἅγιό μας Κορμάκι", κατά τήν προσφιλέστατη συχνή φράση οἰκειότητας τῶν Ζακυνθινῶν!!!

* * *

Ἡ φετεινή ὅμως Πανήγυρις φαντάζει λαμπρότερη καί μεγαλοπρεπέστερη, διότι Προεστώς ἐπί τοῦ Ἀρχιερατικοῦ Συνθρόνου εὑρίσκεται ἀπόψε ὁ Πατριάρχης τοῦ Γένους μας Βαρθολομαῖος ὁ Α', ὁ Πατριάρχης τῆς Ἑνότητας, τῆς Ἠπιότητας, τῆς Καταλλαγῆς, τῆς Καλωσύνης, τῆς Εὐγένειας, τῆς Σοφίας, τῆς Ἐλπίδας!!!

          Μιά μοναδική εὐκαιρία καί συγκυρία!!! Χωρίς ἄλλο, παραχώρηση Θεοῦ, γιά τήν ὠφέλεια καί τήν τόνωση τοῦ ὀρθοδόξου φρονήματος καί τῆς πνευματικότητας ὅλων μας. Ἐάν "ὅπου Ἐπίσκοπος, ἐκεῖ καί ἡ Ἐκκλησία", πόσο μᾶλλον, ἐδῶ ἀπόψε, ὅπου προΐσταται ὁ Πατριάρχης καί Πρῶτος τῆς ὑπ' Οὐρανόν Ὀρθοδοξίας!!! Ἐδῶ κτυπᾶ ἡ καρδιά τῆς Ἐκκλησίας, ἐδῶ οἱ πάντες ἀναμένομε λόγον ἀγαθόν ἀπό τοῦ στόματός Σας, Παναγιώτατε, καί ὅλοι μαζί, σύμπας ὁ εὐσεβής καί φιλάγιος λαός μας, στρεφόμαστε στό "Ἅγιο Κορμάκι", τό ἔμπλεο εὐωδίας ἁγιοπνευματικῆς, στό Ἀρχοντόπουλο πού ἅγιασε διά τῶν ἀρετῶν τῆς Συγνώμης καί τῆς Ἀνεξικακίας καί τόν παρακαλοῦμε:

"Μεγάλην Χριστοῦ,

Ἡγιασμένε, σῶζε

τήν Ἐκκλησίαν,

θωράκιζε δέ

Αὐτῆς τόν προεστῶτα

Βαρθολομαῖον".

*          *          *

Ο Μ Ι Λ Ι Α

ΤΗΣ Α. Θ. ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ

ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ

Κ.Κ. Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Υ

ΕΝ ΤΗ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΟΥΧΟΥ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

(23 Αυγούστου 2003)

Ιερώτατε Ποιμενάρχα της Θεοσώστου ταύτης Επαρχίας και λίαν αγαπητέ εν Χριστώ αδελφέ Μητροπολίτα Ζακύνθου κύριε Χρυσόστομε,

Τιμιώτατοι εκπρόσωποι των πνευματικών, πολιτικών και δημοτικών Αρχών της Νήσου,

Αδελφοί, Πατέρες και Τέκνα εν Κυρίω,

          “Δεύτε πάντες, ώ φιλέορτοι, ασματικοίς εγκωμίοις καταστέψωμεν Διονύσιον Αιγίνης πρόεδρον και Στροφάδων φρουρόν τον ακοίμητον...”.

           Μόλις απεδόθη η μεγάλη Θεομητορική Εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, το “Πάσχα του Καλοκαιριού”, κατά τον αείμνηστον Κόντογλου, και ιδού ημέρα πανέορτος και πάλιν προβάλλει, διά την αγιοτόκον νήσον της Ζακύνθου και όλην την Επτάνησον η 24η Αυγούστου.

          Ημέρα χαρμόσυνος και ευφρόσυνος ως επέτειος της μεταφοράς, κατά το έτος 1717, εκ Στροφάδων εις Ζάκυνθον του ιερού και χαριτοβρύτου λειψάνου του εν Αγίοις πατρός ημών Διονυσίου του Σιγούρου, Αρχιεπισκόπου γενομένου Αιγίνης και πολιούχου και προστάτου της Ζακύνθου, του θαυματουργού.

          Δεύτε πάντες, αδελφοί και τέκνα, αυτήν την χαρμόσυνον και πανευφρόσυνον ημέραν να εορτάσωμεν το γεγονός πρεπόντως και ως αν Θεώ αρέσκειν, είς έπαινον του μεγάλου τέκνου της Ζακύνθου και δόξαν του Ονόματος του χαριτώσαντος και αγιάσαντος αυτόν Θεού.

          Αρχή και βάσις του θεαρέστου εορτασμού είναι η έλευσίς μας εις τον επ' ονόματι του Αγίου Ναόν, το Καθολικόν τούτο της Ιεράς και σεβασμίας αυτοκρατορικήςΜονής της Θείας Μεταμορφώσεως Στροφάδων και του Αγίου Διονυσίου. Συνήλθομεν εις εσπερινόν ύμνον και λογικήν λατρείαν του εν Τριάδι προσκυνουμένου Ενός και μόνου αληθινού Θεού, τον Οποίον ο Άγιος Διονύσιος ηγάπησεν όλη ψυχή και διανοία από της παιδικής του ηλικίας και ελάτρευσε και εις τον Οποίον αφωισώθη ολοκληρωτικώς. Προσεφέραμεν εις τον Ύψιστον την προσκύνησίν μας και το θυμίαμα προσευχής θερμής, από καρδίας αναπεμπομένης, και τα άνθη της εν πίστει ευλαβούς αφοσιώσεώς μας εις το άγιον Αυτού Ευαγγέλιον και την Εκκλησίας Του, την κοινήν όλων μας και φιλόστοργον Μητέρα και κιβωτόν.

          Εις τα πλαίσια της εσπερινής μας αυτής προσκυνήσεως του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, εκλήθημεν να στεφανώσωμεν με εμμελή εγκώμια και ύμνους τον ιερόν άνδρα, ο οποίος ετίμησεν όσον ολίγοι το μοναχικόν τριβώνιον και το αρχιερατικόν ωμοφόριον. Τον ευπατρίδη εκείνον, ο οποίος την ευγένειαν της καταγωγής και τον εγκόσμιον πλούτον και την μεταξύ των ανθρώπων περηφάνειαν και την θάλλουσαν νεότητα ελογίσατο ως σσκύβαλα διά την αγάπην του Χριστού, ο Οποίος και μετήλλαξεν ενωρίτατα τα ενδύματα της αριστοκρατίας με τον τραχύν μοναχικόν επενδύτην· και την αρχοντικήν καλύπτραν της κεφαλής με το καλογερικόν κουκούλιον της ευαγγελικής αθωότητος· και το μάταιον κοσμικόν δοξάριον, το αραχνίου ασθενέστερον, με την υψοποιόν ταπείνωσιν του ασκητικού ήθους. Τον ακριβή μιμητήν του Χριστού, ο οποίος, διά την αγάπην του Κυρίου, συνεχώρησεν, υπέθαλψε και διέσωσεν αυτόν τον μιαρόν φονέα του κατά σάρκα αδελφού του· αληθώς ευαγγελική η αρετή, πνευματική η καλλιέργεια, ψυχική η ωραιότης και θεοτερπής η πολιτεία του Αγίου Διονυσίου. Δοξάζομεν τον Θεόν και ημείς οι σύγχρονοι μετά των προαπελθόντων πατέρων και αδελφών μας, γόνων της νήσου ταύτης, ο Οποίος τον ηξίωσε να καταστή τοιούτον εκμαγείον αγιότητος, τοιούτος υπογραμμός των πιστών, τοιούτος τύπος Αρχιερέων και Ποιμένων, το λογικόν ποίμνιον της Εκκλησίας εμπεπιστευμένων.

          Ας ενσκύψωμεν, αδελφοί, πατέρες και τέκνα, εις τον βίον και την πολιτείαν του Θεοφόρου ανδρός και ας μελετήσωμεν το πώς εφήρμοσεν εις την ζωήν του το Ευαγγέλιον· πώς το γράμμα του θείου νόμου το μετέτρεψεν εις έργον καθημερινόν· πώς ηγωνίσθη να κατανικήση τα συνήθη ανθρώπινα πάθη και να καλλιεργήση εις την θέσιν των τας θεοφιλείς αρετάς· πώς επολέμησε τον αρχαίον πτερνιστήν και εχθρόν της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους· πώς απεμώρανε και κατενίκησεν αυτόν· πώς συνεχρόνισε τα βήματά του με εκείνα των παλαιών Αγίων, των Αποστόλων, των Πατέρων, των Οσίων, των Ιεραρχών, των Ομολογητών, των Εγκρατευτών, των Διδασκάλων της Εκκλησίας· πώς επολιτεύθη ως μοναχός, ως ιερεύς, ως επίσκοπος και καθοδηγητής ψυχών διψώντων τον Κύριον· πώς ευηρέστησε τω Θεώ και ήλκυσε τον πλούτον της Χάριτός του.

          Οι βίοι των Αγίων αναμφιβόλως είναι το Ευαγγέλιον εν τη πράξει· ο νόμος του Θεού εφηρμοσμένος κατά το δυνατόν ανθρώποις. Είναι η φανέρωσις της βασιλείας, η φανέρωσις του αιωνίως ζώντος Χριστού εις τους ανθρώπους εκάστης εποχής. Το αυτό συμβαίνει και με τον βίον του Αγίου Διονυσίου. Ευτυχώς αι λεπτομέρειαι της θεοφιλούς πολιτείας του είναι κατά το δυνατόν γνωσταί. Οφείλομεν, λοιπόν, να ενσκύψωμεν και μελετήσωμεν τον βίον του διά να ίδωμεν τον Χριστόν φανερούμενον εν αυτώ. Ενταύθα και εις την Αίγιναν και απανταχού της γης όπου το όνομα του Αγίου ακούγεται και γνωρίζεται.

          Ο προστάτης Άγιος της Ζακύνθου φανερώνει εν εαυτώ τον Χριστόν· τον Θεόν της αγάπης και της συγγνώμης· του ελέους και της φιλανθρωπίας· της υπομονής και της ταπεινώσεως· τον Θεόν της αιωνίου ζωής και σωτηρίας. Ασφαλώς δεν επαρκεί η ώρα να ναφερθώμεν εκτενώς εις τον βίον του. Όμως η εορτή και πανήγυρις ας δώση εις όλους μας το έναυσμα και την ευκαιρίαν διά μίαν συστηματικήν, ψύχριαμον και μετ' εμβριθείας μελέτην αυτού. Αποτελεί και τούτο βασικήν συνισταμένην του εορτασμού του Αγίου.

          Προσευχή, μελέτη του βίου, προσκύνησις ευλαβής του σεπτού λειψάνου και της ιεράς εικόνος, άναμμα ενός κηρίου, καύσις ολίγου θυμιάματος, προσφορά ελαίου, νάματος, προσφόρου και άρτων, και, τέλος, η Θεία Λειτουργία με συμμετοχήν εις το Ποτήριον της Ζωής και ηλιτανευτική περιφορά του αυτόχθονος Αγίου ανά τας οδούς της Ζακύνθου, τας τόσον γνωρίμους εις αυτόν, είναι εν γενικαίς γραμμαίς ο εορτασμός του Αγίου. Βεβαίως την πανηγυρικήν ατμόσφαιραν θα φαιδρύνουν αι “φωτίες” και τα πυροτεχνήματα και οι “φιτιτόκες” και τα “μάσκουλα” και τα “σμπάρα” και πολύ περισσότερον οι μουσικοί παιανισμοί, και εν γένει τα τοπικά έθιμα. Όμως το κύριον βάρος δίδεται, και πρέπει πάντοτε να δίδεται εις τα πρώτα, τα απαραίτητα της νε πνεύματι και αληθεία λογικής των Ορθοδόξων λατρείας. Τα δεύτερα δυνάμεθα να τα κρατώμεν ως τον φαιδρόν διάκοσμον, το χρυσίζον πλαίσιον των πρώτων. Τοιουτοτρόπως και ταύτα αγιάζονται και περιχωρούνται εντός της πλατείας αγκάλης των ωραίων παραδόσεών μας.

          Ας καταστέψωμεν, αδελφοί και τέκνα, τον Άγιον Διονύσιον ασματικοίς εγκωμίοις, εκείνον τον φιλότιμον οικοδεσπότην, ο οποίος μας συνεκάλεσε εις εστίασιν πνευματικήν επί τη μετακομιδή του ιερού του λειψάνου· Αυτόν ο οποίος μας παρέθηκε Τράπεζαν με εδέσματα πνευματικά πλούσια: το ολοφώτεινον παράδειγμά του· την στίλβουσαν αρετήν του· την απαστράπτουσαν πολιτείαν του· την ένσωμον παρουσίαν του· τον πολυχεύμονα ποταμόν των θαυμάτων του· τας προς Θεόν πρεσβείας του· την παραμυθίαν των εν θλίψει και περιστάσει αδελφών μας· την ίασιν των ασθενούντων· την προστασίαν της πόλεως και νήσου του· την διάσωσιν των θαλαττευόντων τόσον εις την φυσικήν θάλασσαν όσον και εις το πολυτάραχον του βίου κλυδώνιον.

          Ο σημερινός εορτασμός συμπίπτει με την συμπλήρωσιν πεντηκονταετίας από τας σκληράς εκείνας ημέρας των φονικών και γενικώς καταστρεπτικών σεισμών του 1953. Είναι πανθομολογούμενον ότι εάν έλειπεν η βοήθεια και συναντίληψις του Αγίου, ο οποίος είναι πάντοτε ταχύς εις αντίληψιν και συμπαράστασιν προς τα κινδυνεύοντα και επικαλούμενα την βοήθειάν του τέκνα του, θα είχομεν θρηνήσει ακόμη περισσότερα θύματα. Ακόμη, εάν έλειπεν η προς τον Άγιον Διονύσιον εμπιστοσύνη των Ζακυνθίων και η μετ' αυτού αγαπητική σχέσις των, η οποία τους κάμνει να λέγουν “να δω από μακρία το καμπαναρίο τ' Αφεντός και να πεθάνω”, είναι αμφίβολον εάν θα υπήρχε το ψυχικόν σθένος να κτισθή εκ νέου η πόλις, ως και τα χωρία, και να κατοικηθούν και να σφύζουν σήμερον ζωής. Εκείνος παρεμύθησε το πένθος και την ορφάνιαν· εκείνος εσπόγγισε φιλαδέλφως το δάκρυ· εκείνος ενίσχυσε τον απηλπισμένον λαόν· εκείνος ανεπτέρωσε τας ελπίδας και έδωκε την δύναμιν διά νέα όνειρα, διά νέον “ξεκίνημα”, διά νέαν ζωήν. Σεισμόπληκτος και ο ίδιος με τον ναόν και το κωδωνοστάσιον κατακείμενον εις ερείπια διήλθεν ως σήμερον τας οδούς της κατεστραμμένης Ζακύνθου, τας πλήρεις ερειπίων και αίματος και δακρύων και σιωπής απογνώσεως και θανάτου, διακηρύττων διά του ιερού Λειψάνου του προς πάσαν κατεύθυνσιν: “Θαρσείτε, τέκνα! Είμαι και εγώ μεθ' υμών. Συναλγώ και συμπάσχω ως πατήρ και αδελφός υμών γνήσιος,. Έχετε πίστιν εις τον Θεόν τον εγείραντα τους νεκρούς και ανυψούντα από κοπρίας πένητας. Τον επιβλέποντα επί την γην και ποιούντα αυτήν τρέμειν. Δεν θα μας εγκαταλείψη. Θαρσείτε και μη παύεσθε προσευχόμενοι πρός Αυτόν: Σοι παρακατατιθέμεθα την ζωήν ημών άπασαν και την ελπίδα, Δέσποτα φιλάνθρωπε, και παρακαλούμεν Σε και δεόμεθα και ικετεύομεν”!

          Και ιδού σήμερον, μετά ήμισυν αιώνα, θάλλουσα και ευγμωμονούσα η εύανδρος πόλις και νήσος των Ζακυνθίων, ευγνωμόνω καρδία κλίνει γόνυ σώματος και ψυχής και ευχαριστεί τον ευεργέτην πολιούχον και δι' αυτού τον Σωτήρα Χριστόν, τον ιασάμενον τας πληγάς και παραμυθήσαντα τας καρδίας και καλύψαντα “το χάσμα π' άνοιξε ο σεισμός” με “άνθη” πλουσίας αγαθοδωρίας και πάσης ευλογίας.

          Χαρήτε, όθεν, Ιερώτατε αδελφέ άγιε Ζακύνθου, Εντιμότατοι Άρχοντες της νήσου και άπας ο ευσεβής των Ζακυνθίων λαός, την ευφρόσυνον ταύτην πανήγυριν, ομού μετά των πολυπληθών προσκυνητών, των συρρευσάντων εκ των τεσσάρων περάτων της γης. Απολαύσατε του συμποσίου τούτου της πίστεως εις τον Θεόν, τον θαυμαστόν εν τοις Αγίοις Αυτού.

          Προσωπικώς εκφράζομεν την βαθυτάτην μας συγκίνησιν διότι ηξιώθημεν να συνεορτάσωμεν μαζί σας, τη ευγενεί αδελφική προσκλήσει του ιερωτάτου ποιμενάρχου σας αδελφού αγίου Ζακύνθου, και να κομίσωμεν εις πάντας την ευχήν και τον εγκάρδιον ασπασμόν της εν Κωνσταντινουπόλει Μεγάλης του χριστού Εκκλησίας. Ευχαρίστως και όλη ψυχή απονέμομεν εις όλους σας την Πατριαρχικήν μας ευλογίαν και δεόμεθα του Αγίου Διονυσίου εν ενί μεθ' υμών στόματι και καρδία: Ενθεώτατε Ιεράρχα, Άγιε του Θεού Διονύσιε, μέμνησο των τιμώντων σου την μνήμην την ένδοξον και προσκυνούντων εν πίστει την του λειψάνου σου λάρνακα, αφ' ής αναβλύζεις τοις αιτούσιν ευρωστίαν και μέγα έλεος”. Αμήν.