Τοῦ Σεβ.Μητροπολίτου Πολυανῆς καί Κιλκισίου κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ
« …Ἄννα ἡ θεία χάρις σαφῶς, χαριτωθεῖσαν τὴν ἁγνὴν Ἀειπάρθενον, προσάγει μετ’ εὐφροσύνης, εἰς τὸν Ναὸν τοῦ Θεοῦ, προσκαλεσαμένη προπορεύεσθαι, αὐτῆς τὰς νεάνιδας λαμπαδηφόρους καὶ λέγουσα· Ἄπιθι τέκνον, τῷ δοτῆρι γενήθητι, καὶ ἀνάθημα, καὶ εὐῶδες θυμίαμα. Εἴσελθε εἰς τὰ ἄδυτα, καὶ γνῶθι μυστήρια, καὶ ἑτοιμάζου γενέσθαι, τοῦ Ἰησοῦ οἰκητήριον, τερπνὸν καὶ ὡραῖον, τοῦ παρέχοντος τῷ κόσμῳ, τὸ μέγα ἔλεος….»[1]
Παναγιώτατε καί θεοδόξαστε Πάτερ καί Δέσποτα,
Θεόλεκτος χορεία τῶν συγχοροστατούντων ἁγίων Ἀρχιερέων!
Θεοτίμητοι ἱερεῖς καί διάκονοι τῆς Ἁγιωτάτης Ἀρχιεπισκοπῆς Κωνσταντινουπόλεως
Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας.
Εὐλαβέστατοι ἀδελφοί καί φιλόχριστοι πιστοί τῆς Παναγιοφυλάκτου ταύτης Πόλεως, της Βασιλευούσης
«…Σήμερον ὁ τῆς Ἑορτῆς (τῆς Παρθένου ἡμῖν) ἐπέστη καιρός, καὶ χορὸς ἁγίων ἐκκλησιάζει ἡμῖν, καὶ Ἄγγελοι μετὰ ἀνθρώπων συνεορτάζουσι…»[2] Συνύπαρξις, συνοδοιπορία, συναντίληψις πρός τά μυστήρια τοῦ Θεοῦ , δύναται νά εἶναι ἡ ἑορτή τῆς ἐν τῷ Ναῷ Εἰσόδου τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Πρός τοῦτο καί ἡ προτροπή τῆς ἁγίας Θεοπρομήτορος Ἄννης πρός τήν τριετῆ θυγατέρα αὐτῆς : Εἴσελθε εἰς τὰ ἄδυτα, καὶ γνῶθι μυστήρια, καὶ ἑτοιμάζου τουτέστιν κλιμακωτή συνάντησις μέ τό Μυστήριον τῆς θείας Ἀγάπης: Εἴσελθε, γνώρισε, ἑτοιμάσου νά γίνῃς ἡ χώρα τοῦ Ἀχωρήτου ! Προτροπή ,ἡ ὁποία διαπερνᾶ τήν ἀνθρωπίνην ἱστορίαν καί ἐξικνεῖται μέχρι τά ἐσώτατα μιᾶς ἑκάστης ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως διαχρονικῶς. Ἔναγχος ἤχησεν εἰς τά ὦτα τῆς ψυχῆς μας ἡ παρότρυνσις αὕτη , ὑπό τούς θόλους μάλιστα τούτου τοῦ μεγαλοπρεποῦς Καθεδρικοῦ Ναοῦ τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Κωνσταντινουπόλεως καί παρακελεύεται ἅπαντας πρός συνάντησιν μέ τόν Θεόν τόν ἐν μυστηρίοις Σημαινόμενον. «Σήμερον (πού) τὰ ἄνω τοῖς κάτω συνεορτάζει, καὶ τὰ κάτω τοῖς ἄνω συνομιλεῖ[3] καλούμεθα νά εἰσοδεύσωμεν εἰς τά ἄδυτα τῆς θεότητος, ὅπως τότε ἐκλήθη ἡ θεόπαις Μαριάμ νά πράξῃ, διά νά καταστῶμεν κοινωνοί θείων μυστηρίων καί θείων ἀποκαλύψεων. Μυσταγωγός καί μυστολέκτης τῆς Παρθένου ὁ αὐτός Κύριος καί Θεός, ὁ μετά ταῦτα Υἱός Της, ὁ ἐράσμιος Νυμφίος πάσης χριστιανῆς ψυχῆς, ἑκασταχοῦ καί ἁπανταχοῦ.
Εὑρισκόμενοι εἰς τήν Πόλιν τῶν μυστηρίων καί τῶν θείων ἀποκαλύψεων, τήν Πόλιν τῶν μυστικῶν πόθων καί τῶν συνεσκιασμένων ὀνείρων, εἰς τήν ἀείποτε κηδεμονευομένην Παναγιοφύλακτον ταύτην Πόλιν, ταπεινοί προσκυνηταί παρά τόν θρόνον τοῦτον τῆς Πανάγνου Μητρός ἡμῶν, ἐκζητοῦμεν ἱκετικῶς μίαν εἰσέτι συνάντησιν μαζί Της διά νά συναποκομίσωμεν μίαν εἰσέτι μητρικήν εὐλογίαν, ἕν ἄγγιγμα ψυχῆς, μίαν ψηλάφησιν τοῦ μυστηρίου Της, ὀλίγην ἰκμάδα ἀπό τήν χάριν Της.
Παναγιώτατε,
Ἡ καθημέραν πραγματικότης δέν εἶναι μόνον πρακτική ζωή καί πεζότης, ἀλλά πτέρυγες αἱ ὁποῖαι καλύπτουν ἕν βαθύτερον βίωμα, μίαν μετοχήν κατά τό μέτρον τῆς ἡλικίας ἡμῶν ἤ τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ.[4] Κατά τήν δύναμιν, τήν διάθεσιν , τήν ἀγωνιστικότητα καί τήν χωρητικότητα ἑνός ἑκάστου μέλους τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, εἰσχωροῦμεν χειραγωγούμενοι ὑπό τῆς Ἐκκλησίας εἰς τήν ζωήν τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἡ Παναγία εἰσοδευθεῖσα εἰς τά ἅγια τῶν Ἁγίων ἔπραξε πρό ἡμῶν καί δι’ ἡμᾶς. Πλήν ὅμως ἡ συνάντησίς μας μέ τόν Θεόν προσκρούει εἰς τήν ἀνθρωπίνην ἀδυναμίαν νά ἐννοήσωμε καί νά ἐγκολπωθοῦμε τήν θεότητα, ἐπειδή φοβούμεθα τήν αἰωνιότητα καί ὅπως τά νήπια, ἰλιγγιοῦμεν εἰς τά ὑπερμεγέθη ὕψη ἤ βάθη.[5] Διά τοῦ μυστηρίου, ὁ Θεός κρύπτει τόν ἑαυτό Του διά νά μή μᾶς τρομάξῃ , ἀλλά νά σταθῇ πλησίον μας, μέ συγκατάβασιν, μέ κενωτικόν ἦθος, μέ πατρικήν οἰκειότητα. Καί ταπεινοῦται, αἵρων τάς ἁμαρτίας μας ἐπάνω Του, καθιστῶν μέτοχον τοῦ ἑαυτοῦ Του τάς καρδίας καί τάς σκέψεις μας, διά νά μπορῇ, Κρυπτόμενος ὀπίσω αὐτῶν νά μᾶς διευκολύνῃ, νά μᾶς κρατᾷ δεσμίους τῆς ἀγάπης Του, χωρίς νά ἀναιρῇ τήν ἐλευθερίαν μας. Ἡ Παναγία μας ὑπηρέτησεν αὐτό τό «κρύψιμον» τοῦ Θεοῦ, τό μυστήριον τῆς ἐνανθρωπήσεώς Του, γιά νά μπορέσωμε νά Τόν κατέχωμε χωρίς νά ἀντιδροῦμε, χωρίς νά τόν τρέμωμε. Αὐτό τό «κρύψιμον» τοῦ Θεοῦ συναντῶμεν καί στα μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας ὅπου ὑπό τόν ἄρτον, τόν οἶνον, τό ὕδωρ, ἤ τό ἔλαιον, δηλ. διά τῶν αἰσθητῶν, λαμβάνομεν πλήρη τόν Θεόν καί γευόμενοι Αὐτόν μετέχομεν τῆς χρηστότητος αὐτοῦ. Τό μυστήριον λοιπόν εἶναι μιά «κρῦψις» τήν ὁποίαν διαδέχεται ἡ «λῆψις» τοῦ Θεοῦ.
Αὕτη ἡ ἐν μυστηρίῳ «γεῦσις» τῆς Θεότητος, συντελεῖται ἀφανῶς καί πραγματοῦται ἐν βαθείᾳ σιωπῇ. Εἰς τό πρόσωπον τῆς Θεοτόκου συναντᾶ ὁ καθείς τό μυστήριον τῆς σιγῆς ἐν ἡσυχίᾳ, τήν συνετήν καί τεταπεινωμένην βιωτήν, τήν σωφρονεστάτην καί θεοτερπῆ πολιτείαν. Ἡ μεγαλειώδης καί εὐπρεπεστάτη σιωπή τῆς Θεομήτορος, καθόλην τήν ἐπίγειον ζωήν Της καί δή κατά τούς χρόνους τῆς ἐνσάρκου παρουσίας τοῦ Υἱοῦ καί Θεοῦ της, ἀπετέλεσεν τό ἀσφαλές θησαυροφυλάκιον τῶν ἀνεκφράστων βιωμάτων Της, τά ὁποῖα «συνετήρει, συμβάλλουσα εἰς τήν καρδίαν αὑτῆς»[6]. Ἐμπράκτως ἡ Παναγία ἀναστρεφομένη ἐν τῷ Ναῷ , συνομίλει μέ τόν οὐράνιον κόσμον διά τῆς γλώσσης τοῦ μέλλοντος αἰῶνος δηλ. τῆς σιωπῆς, «…μέτρα ὁρίζουσα λόγῳ καί ἀκοῇ, μανθάνειν ἀνεπαισχύντως καί διδάσκειν ἀνεπιφθόνως…»[7] Εἰς τήν ὕπαρξίν της συνετελεῖτο ἐν σιγῇ ἡ τελείωσις τοῦ Λόγου καί ἡ μεταμορφωτική διά τήν ἀνθρωπότητα ἐκπλήρωσις τῶν θείων ἐπαγγελιῶν, καρποφοροῦσα ἐντός Της «ὥσπερ εὔλογον σιωπήν οὕτω καί λόγον ἔνθεον»[8]. Αὕτη ἡ ἐπεγνωσμένη σιωπή τῆς Θεοτόκου κατέστη ὄχι ἀλαλία ἀλλά λόγος νοερός «μήτηρ (τῆς) προσευχῆς (Της), λογισμῶν ἐπίσκοπος ,παρρησίας ἔχθρα, ἡσυχίας σύζυγος, φιλοδιδασκαλίας ἀντίπαλος, ἀφανής προκοπή, λεληθυῖα ἀνάβασις…[9] »,τουτἔστιν ἀναγωγή εἰς τά ἄῤῥητα, ἐπεξήγησις εἰς τά μυστήρια καί μετοχή εἰς «…ἅ οὐκ ἐξόν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι[10]…» Ὅπως σημειοῖ σύγχρονος ἁγιορείτης Γέρων : « ἡ σιωπή εἶναι ἡ μόνη φωνή (τοῦ ἀληθοῦς χριστιανοῦ)… Μιά τελεία σιωπή στό περιβάλλον του, μιά τελεία σιωπή μέσα στήν ψυχή του, μέσα στό πνεῦμα του, μέσα στήν καρδιά του. Μόνον ἕνας σιωπηλός ἄνθρωπος μπορεῖ νά εἰκονίζει ἀληθινά τό Θεό καί … αὐτή ἡ σιωπή … εἶναι ἡ αἰώνια κραυγή του ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ…»[11].
Τά θεῖα ὅμως μυστήρια ἐξερευνῶνται καί ἐπεξηγοῦνται ὅταν ὁ ἄνθρωπος δέν περισπᾶται εἰς βιωτικάς μερίμνας ἀλλ’ ἐλευθέρως παραδίδει τόν ἑαυτόν του εἰς τήν χειραγώγησιν τοῦ Θεοῦ. Ἀπηλλαγμένη τῶν γηῒνων φροντίδων, τρεφομένη ὑπό ἀγγέλου καί διαλεγομένη προσευχητικῶς, ἡ Παρθένος Μαρία ἔζη τά ἅγια ἐν τοῖς Ἁγίοις. Μόνα ἐνδιαιτήματά της ἐπίγεια ὑπῆρξαν ἡ γαστήρ τῆς θεοπρομήτορος Ἄννης, τά ἅγια τῶν Ἁγίων καί ὁ τάφος Της . Αἱ μέριμναι τῆς καθημερινότητος, ὅταν προβαδίζουν τῆς αἰωνιότητος, μερίζουν τόν ἄνθρωπον καί ἀποτελοῦν συχνάκις ἀφορμάς διχασμοῦ τῆς κοινωνίας καί αἰτίας ἁμαρτωλῶν παθῶν. Ἡ ἀμεριμνία τ.ἔ. ἡ ἁπλή διεκπεραίωσις τῶν βιωτικῶν καί ὄχι ἡ πρός αὐτά ἐξάρτησις, ἀποκαθιστᾶ τήν κοινωνίαν μας μέ τόν πνευματικόν κόσμον, μέ τούς ἀγγέλους καί τούς ἁγίους, μέ τήν ἄφθαρτον καί αἰωνίαν ζωήν. Εἶναι ἡ ὑπέρβασις τῆς προσκαιρότητος , τῶν διαχωρισμῶν, τῶν διχονοιῶν, τῶν καχυποψιῶν · εἶναι ἡ πλήρωσις τῆς καθημερινότητός μας μέ αἰωνιότητα , ὁ χορτασμός τῶν ἀναγκαίων μας μέ χάριν Θεοῦ, ἡ πλησμονή τῶν συνηθισμένων μέ τό ἀπρόοπτον, τό ἀπρόβλεπτον, τό θαυμαστόν. Ἡ ἀπερίσπαστος αὕτη συνοίκησίς μας μέ τόν Θεόν μᾶς συγκρατεῖ εἰς σταθερόν προσανατολισμόν ὄχι περιεργαζομένους τῆδε κακεῖσε, μᾶς καθιστᾶ συμπαρέδρους, συγκαθέδρους, συσκήνους , συνόντας μέ τόν Χριστόν, ἐπιγείους ἀγγέλους καί οὐρανίους ἀνθρώπους. Καί μέ τόν τρόπον αὐτόν φυγαδεύομεν ἀπό τήν ζωήν μας τόν φόβον, τήν ἀνασφάλειαν, τήν ἀποτυχίαν, την συντριβήν, διότι ἑαυτούς καί ἀλλήλους καί πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα.
Παναγιώτατε καί πολυσέβαστε Δέσποτα
Εἰσοδεύομεν καί ἡμεῖς ἅπαντες ,οἱ ἐκ τῶν περάτων τῆς Οἰκουμένης λάτρεις τοῦ Ἰησοῦ καί τεκνία τῆς Παναγίας, εἰσοδεύομεν σήμερον μετά τῆς Θεοτόκου καί πάντων τῶν ἁγίων εἰς τό μυστήριον τῆς πονεμένης Ρωμηοσύνης, εἰς τό μυστήριον τοῦ περιφεγγοῦς Φαναρίου, εἰς τό μυστήριον τοῦ περικλεοῦς καί καθημαγμένου Οἰκουμενικοῦ Θρόνου. Ἀτενίζομεν εἰς τήν ἀνοικτήν πατρικήν σας ἀγκάλην μέ χαράν καί ἐλπίδα ὡς τότε ἡ τριετίζουσα θεόπαις Μαριάμ ἐθεώρει τόν ἀρχιερέα Ζαχαρίαν εἰς τάς θύρας τοῦ Ναοῦ. Σᾶς ἀτενίζομεν εὐθυτενῆ καί προτείνοντα τάς τιμίας καί στιβαράς χεῖρας Ὑμῶν ἀντικρύ τῶν ἀνοικτῶν καρδιῶν μας! Στηριζόμενοι εἰς αὐτάς καί ἐγκολπούμενοι τήν στοργήν τῆς Μητρός Ἐκκλησίας , σᾶς ἀκολουθοῦμεν ὡς δεξιόν οἰακοστρόφον καί ἀπλανῆ μυσταγωγόν εἰς τά μυστήρια τοῦ Γένους. Θείᾳ χάριτι πεπληρωμένος ,κυβερνᾶτε τήν νοητήν ὁλκάδα εἰς τῦπον τοῦ Μεγάλου Ἀρχιερέως καί Ἀρχιποίμενος Χριστοῦ καί μᾶς μυεῖτε εἰς τούς πόνους καί τούς πόθους τῆς Ρωμηοσύνης, τῆς ἀείποτε πολεμουμένης ἀλλά νικώσης, τῆς κλυδωνιζομένης ἀλλ’οὐδέποτε καταποντιζομένης εἰς τήν τρικυμιώδη θάλασσαν τῆς ἱστορίας. Μᾶς μυεῖτε εἰς τούς καημούς της ἀπερισπάστως ἐν σιγῇ καί πλήρῃ βεβαιότητι εἰς τήν πρόνοιαν τοῦ Θεοῦ καί εἰς τήν δύναμιν τοῦ Πνεύματος, στοιχεῖα περικοσμοῦντα τό σεπτόν Πρόσωπόν σας. Μᾶς καθοδηγεῖτε εἰς τό φῶς τό ὁποῖον ἐκπέμπει οἰκουμενικῶς καί διαχρονικῶς τό Φανάριον , ἡ Ἱερά Καθέδρα τῆς Ἀληθείας, τῆς Ζωῆς, τῆς ἐν Χριστῷ Ἐλευθερίας, ἔνθα βιοῦται ἡ καθημερινή Σταύρωσις καί ἡ ἐν ταυτῷ Ἀνάστασις τοῦ μαρτυρικοῦ Γένους τῶν ὀρθοδόξων. Μᾶς εἰσάγετε εἰς τό κενωτικόν ἦθος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου καί ἐμπράκτως μᾶς διδάσκετε τήν αὐταπάρνησιν ὡς μόνην ὁδόν ὑπερβάσεως τῶν ἀδιεξόδων τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου καί τοῦ κόσμου. Μᾶς ἀποκαλύπτετε τά ἄδηλα καί τά κρύφια τῆς Παραδόσεώς μας, περιγράφετε τά ἄρρητα καί ἐμπνέετε τήν ἐμπιστοσύνην εἰς ἅπαντα τά τέκνα Σας, τά πειθόμενα καί ἀκολουθοῦντα τήν λιγυράν φωνήν Σας.
Τετιμημένη καί πληρεστάτη ἡ κατ’ἄνθρωπον ἕως τοῦδε ζωή Σας, οὐρανόδρομος ἡ ὑπερεξηκονταετής πορεία Σας εἰς τήν ἑσταυρωμένην ἱερωσύνην, θεοδόξαστος καί πανευκλεής ἡ ὑπετριακονταετής Πατριαρχεία Σας! Συνδοξάζομεν καί αἰνοῦμεν τόν Θεόν μεθ’Ὑμῶν διά τάς ἕως τοῦδε δωρεάς Του εἰς Ὑμᾶς καί δι΄Ὑμῶν εἰς τήν Ἐκκλησίαν καί τόν Λαόν Του ! Διά τήν πεπλατυσμένην καρδίαν Σας, διά τό ἦθος τῆς καταλλαγῆς καί τοῦ διαλόγου, διά τήν ἀπερικλόνητον ἕως τέλους ἐμπέδωσιν τῶν δικαίων τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ λογικοῦ Ὑμῶν ποιμνίου, διά τάς ἀκαμάτους περιοδείας Σας ἀνά τήν οἰκουμένην πρός στηριγμόν, ἐπανόρθωσιν, ἐπαύξησιν καί καρποφορίαν τοῦ παραπαίοντος συγχρόνου πολιτισμοῦ, πρός ἀνακούφισιν τοῦ πολυμερῶς πάσχοντος ψυχῇ τε καί σώματι συγχρόνου ἀνθρώπου. Εὐγνωμονοῦμεν τόν Θεόν διά τήν ὑφ’Ὑμῶν δοθεῖσαν παλινζωῒαν εἰς τά προσκυνήματα , τήν διαφύλαξιν τῶν ἱερῶν τόπων ἐν τῇ καθ’ἡμᾶς Ἀνατολῇ , εἰς τήν εὐστάθειαν τῶν κατά τόπους ἁγίων τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησιῶν διά τῆς παραχωρήσεως αὐτονομίας, αὐτοκεφαλίας ἤ ἀποκαταστάσεως μετ’αὐτῶν κοινωνίας, σφυρηλατῶν ἀόκνως τήν ἑνότητα τῶν ὀρθοδόξων. Ἐπίστεψις καί καύχημα διά τούς ἀτρύτους ἀγώνας Σας ὑπέρ τῆς ἑνότητος τῶν ὀρθοδόξων ἡ ἑξαετίαν ἤδη διαδραμοῦσα Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐν Κρήτῃ, ἧς ὁ ἀπόηχος κινεῖ ζωηράς ἐντυπώσεις καί συζητήσεις εἰς τήν παγκόσμιον κοινωνίαν.
Ἰδοὺ σήμερον, ἐπέλαμψε τοῖς πέρασιν, ἔαρ, εὐφρόσυνον, καταφαιδρῦνον ἡμῶν, ψυχὴν καὶ διάνοιαν, καὶ νοῦν τῇ χάριτι, ἡ πανήγυρις, τῆς Θεοτόκου σήμερον, μυστικῶς εὐωχηθῶμεν.
«Ἐπιλείψει γάρ με διηγούμενον ὁ χρόνος» τά τῆς Θεομητορικῆς ἑορτῆς θαυμάσια καί παράδοξα μυστήρια, ἔχοντα εὐθείας ἀναφοράς εἰς τήν ζωήν ἑνός ἑκάστου ἡμῶν καί δή τῆς προεξαρχούσης τῆς λαμπρᾶς ταύτης πανηγύρεως ,πεπνυμένης ἅπασι, Ὑμετέρας Παναγιότητος. Ἄς στραφῶμεν ἀδελφοί , εὐχαῖς τοῦ προσκυνητοῦ ἡμῶν αὐθέντου καί Δεσπότου, εἰς τό θησαυροφυλάκιον τῆς ψυχῆς ἡμῶν καί ἄς ἐνωτισθῶμεν τά τοῦ ἱεροῦ ὑμνωδοῦ λόγια προσφέροντες αἶνον τῇ Μητρί ἡμῶν :
Τῶν ἀπορρήτων τοῦ Θεοῦ καὶ θείων μυστηρίων, ὁρῶντες ἐν τῇ Παρθένῳ, τὴν χάριν δηλουμένην, καὶ πληρουμένην ἐμφανῶς, χαίρομεν, καὶ τὸν τρόπον ἐννοεῖν ἀμηχανοῦμεν τόν ξένον καὶ ἀπόρρητον, πῶς ἐκλελεγμένη ἡ ἄχραντος, μόνη ἀνεδείχθη ὑπὲρ ἅπασαν τὴν κτίσιν, τὴν ὁρατὴν καὶ τὴν νοουμένην. Διό, ἀνευφημεῖν βουλόμενοι ταύτην, καταπληττόμεθα σφοδρῶς νοῦν τε καὶ λόγον, ὅμως δὲ τολμῶντες, κηρύττομεν καὶ μεγαλύνομεν·
Αὕτη ὑπάρχει σκηνὴ ἐπουράνιος.
_____________
Υποσημειώσεις
1 Β΄ ἀπόστιχον ἑσπερινοῦ ἑορτῆς Εἰσοδίων
2 Πρόλογος Εὐχῆς Μεγάλου Ἁγιασμοῦ Θεοφανίων
3 Αὐτόθι
4 Ἐφεσ.4.13 καί 4.7
5 Ἀρχιμ Αἰμιλιανοῦ, Λόγοι ἑόρτιοι καί Μυσταγωγικοί, ἐκδ.Ἴνδικτος , Ἀθῆναι 2014 σελ 288-290
6 Λουκ. 2.19
7 Μεγάλου Βασιλείου,Ἐπιστολή β΄, Πρός Γρηγόριον ἑταῖρον (περί ἡσυχίας καί ἀπραγμοσύνης), στήν P.G. 32, 224
8 Γρηγορίου Θεολόγου,Ἐπιστολή ριά , Εὐλαλίῳ ( περί σιωπῆς), P.G. 37, 209
9 Ἰωάννου τοῦ Σιναῒτου, Κλῖμαξ, ἔκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Παρακλήτου, 1978, σ.174.
10 Β΄Κορ. 12.4
11 Ἀρχιμ. Ἐλισαίου, Καθηγουμένου Ἱ.Μ.Σίμωνος Πέτρας, Ἡ μοναχική κλίμαξ τοῦ Γέροντος Αἰμιλιανοῦ, ἐν «Σύναξις Εὐχαριστίας, Χαριστήρια εἰς τιμήν Γεροντος Αἰμιλιανοῦ,ἐκδ.Ἴνδικτος, Ἀθῆναι 2003, σελ. 20
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου