Οι κατά παράδοσιν Ακολουθίες της Παρακλήσεως και των Χαιρετισμών του Σταυρού στον ναό του Αγίου Λαζάρου πόλεως Ζακύνθου

 Δειλινό Γ΄ Κυριακής των Νηστειών, 23ης Μαρτίου 2014 
χοροστατούντος του Σεβ. Μητροπολίτου Ζακύνθου κ. Διονυσίου Δ΄ 

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΛΟΓΟΣ ΤΑΠΕΙΝΟΣ

του Πρωτοπρεσβυτέρου του Οικουμενικού Θρόνου Παναγιώτη Καποδίστρια,

κατά την Παράκληση και τους Χαιρετισμούς του Σταυρού στον Ι. Ναό Αγίου Λαζάρου πόλεως Ζακύνθου (εσπέρας Κυριακής Γ΄ Νηστειών, 23 Μαρτίου 2014)

Σεβασμιώτατε,

Αγαπητοί Πατέρες και Συμπρεσβύτεροι,

Φιλέορτο εκκλησίασμα,

Σήμερα, Κυριακή Γ΄ των Νητειών ή της Σταυροπροσκυνήσεως, στις λειτουργικές συνάξεις τους οι απανταχού Ορθόδοξοι χαίρονται και αγαλλιούν κλίνοντας γόνυ τιμής και προσκύνησης μπροστά στο Ξύλο του Σταυρού, «τούτο γαρ το του θανάτου σύμβολον… θάνατον ανείλε», κατά τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο (ΕΠΕ, 34, 58).

Δεν είναι φράσεις τυχαίες ή υπερβολικές αυτές, αγαπητοί! Συνοψίζουν την ορθόδοξη θεολογία και πεποίθηση περί του Σταυρού του Κυρίου. Αυτό το πρώην φονικό όπλο των Ρωμαίων, επί του οποίου καταδικάζονταν να πεθάνουν οι χειρότεροι των εγκληματιών, καθίσταται ο θρόνος του Μεγάλου Τεθνεώτος, αλλά συντελεί τα μέγιστα σ’ έναν τελευταίο θάνατο, πλην εκείνου του Κυρίου Ιησού. Δίχως να το πολυκαταλάβει ο Διάβολος, επί του Σταυρού θανατώνεται ο ίδιος ο Θάνατος. Έκτοτε ο Σταυρός δεν είναι σύμβολο αποτρόπαιο φρικτών θανάτων, αλλά διά του θανάτου του Θανάτου, εφαλτήριο Ζωής! Γι’ αυτό ακριβώς τον ονομάζουμε «ζωοποιόν ξύλον» ή «ζωηφόρον δένδρον και φυτόν». Έκτοτε η κάθε ανθρώπινη θλίψη, η κάθε πτώση, το κάθε δάκρυ, η κάθε αγωνία μας δεν έχει πια την πρότερη αγριάδα και βαναυσότητα. Έχουμε πια το δικαίωμα να στρέφουμε «τον νουν και την καρδίαν» προς το «μακάριον ξύλον» και να αντλούμε άμβλυση ή και λύση του προβλήματός μας.

Ο Σταυρός είναι μια αγκαλιά αγάπης, της υπερτέλειας και απαράμιλλης θείας Αγάπης, μέσα στην οποία καταφεύγουμε και κουρνιάζουμε, έστω και αν αποδεικνυόμαστε παιδιά πότε κακομαθημένα - πότε άσωτα, λαμβάνοντας μάλιστα το χάδι της επιείκειας του Ουρανού και τη στοργή του Πατέρα!

Ο Πατροκοσμάς ο Αιτωλός, με τον δικό του παραστατικό τρόπο, συμβούλευε σχετικά: «Βλέπετε, αδελφοί μου, ο τίμιος και άγιος σταυρός πόσον βοηθά τον άνθρωπον. Και όποιος τον κάμνει τον σταυρόν ποτέ δεν έχει ζημίαν, αλλά τον φυλάγει από κάθε λογής φαρμακερό πράγμα και από κάθε δαιμονική πείραξιν. […] Ο σταυρός είναι όπλον φωτεινόν […] είναι ωσάν δίστομον σπαθίον και δεν ζυγώνουν σιμά οι δαίμονες να παρακινούν τους ανθρώπους δια να κάμωσιν αμαρτήματα. Και όπου κινήση να πηγαίνη ο άνθρωπος πρώτον να κάμη τον σταυρόν και να λέγη το “Κύριε Ιησού Χριστέ”. Ή εις το παζάρι κινάς, ή εις το χωράφι, ή εις το αμπέλι, ή όταν φάγης ψωμί, ή όταν πίνης κρασί, ή νερόν, ή οπωρικόν, ή όταν κοιμηθής να προσκυνήσης τον Θεόν, να σταυρώσης και το σώμα σου και ύστερον να πλαγιάσης. Να κοιμηθής και θέλεις σηκωθή το πρωί γερός και χαρούμενος». (Διδαχή 8^η).

Όλα όσα προείπαμε καταδεικνύουν ότι ο Σταυρός αποτελεί εντέλει τον καθημερινό και άτρωτο θώρακα του ανθρώπου στα πλείστα όσα και πολυειδή παλαίσματα του βίου. Έχουμε ν’ αντιμετωπίσουμε ορατούς και αόρατους εχθρούς τόσους, ώστε μας είναι αναγκαίο ένα όπλο για την άμυνά μας. Κατανοείτε ότι δεν εννοώ ένα μαχαίρι ή ένα περίστροφο, αλλά τη σταυρική ρομφαία, έναντι του οποίου καμιά σκοτεινή δύναμη δεν μπορεί ν’ ανθέξει.

Την σοβαρότερη πάντως προάσπιση την ενεργεί ο Σταυρός υπέρ της ψυχής του ανθρώπου. Τόσο αγαπά ο Θεός την ανθρώπινη ψυχή, ώστε έχει καταστεί ο κατεξοχήν Νυμφίος της. Μάλιστα, για χάρη της ντύθηκε σάρκα, σκήνωσε στον κόσμο κι εντός μας, αλλά και αυτοθυσιάστηκε επί Σταυρού. Άλλωστε, «τι ωφελήσει άνθρωπον εάν κερδήση τον κόσμον όλον, και ζημιωθή την ψυχήν αυτού; Ή τι δώσει άνθρωπος αντάλλαγμα της ψυχής αυτού;» (Ματθ. 16,26-27). Στην αυτονόητη απάντηση μπορούμε να προσθέσουμε ότι το ασφαλές φυλακτήριο της ψυχής είναι αέναα και αδιάλειπτα ο Σταυρός του Χριστού!

Πλείστα όσα θα μπορούσε ο κάθε κήρυκας του θείου Λόγου να απευθύνει –θεολογικά ή εμπειρικά- περί του Τίμιου Ξύλου. Ο ομιλών σταματά εδώ, σεβόμενος την στενότητα των χρονικών ορίων της αποψινής κατανυκτικής Ακολουθίας. Αντί επιλόγου, σταχυολογώ ορισμένους περί Σταυρού στίχους από εκτενές ποίημα Καισαρίου του Δαπόντε (1713-1784), ενός από τους σημαντικότερους Έλληνες στιχουργούς και χρονογράφους του 18^ου αιώνα:

«Σταυρός αγγέλων καλλονή,

Σταυρός ανθρώπων χαρμονή,

Σταυρός σφραγίς των προφητών,

Σταυρός κρηπίς των μαθητών.

Σταυρός εικών των αθλητών,

Σταυρός κανών των ασκητών,

Σταυρός ανάβλεψις εθνών,

Σταυρός το φως των χριστιανών,

Σταυρός η κλεις των ουρανών,

Σταυρός η χειρ των γηγενών,

Σταυρός το φως το ιλαρόν,

Σταυρός το πυρ το ιερόν,

Σταυρός θησαύρισμα κοινόν,

Σταυρός αγίασμα τερπνόν,

Σταυρός δοτήρ των δωρεών,

Σταυρός λουτήρ αμαρτιών,

Σταυρός δαιμόνων ο χειμών,

Σταυρός ανθρώπων ο λειμών,

Σταυρός το ρόδον των ψυχών,

Σταυρός το μύρον των ευχών,

Σταυρός πιστών η αηδών,

Σταυρός ψυχών η χελιδών,

Σταυρός ισχύς των μοναχών,

Σταυρός ελπίς η των πτωχών,

Σταυρός παρθένων αρμοστής,

Σταυρός χηρών προασπιστής,

Σταυρός νηπίων ο φρουρός,

Σταυρός νοσούντων ιατρός,

Σταυρός θεόβλαστον φυτόν,

Σταυρός φυτόν Θεού σεπτόν».

Βοήθεια και σκέπη όλων μας να είναι! Γένοιτο!

[Έγραψα εν τω χωρίω Βανάτω, απόγευμα 23^ης Μαρτίου 2014, π. Π. Κ.]