e-περιοδικό της Ενορίας Μπανάτου εν Ζακύνθω. Ιδιοκτήτης: Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Παναγιώτης Καποδίστριας (pakapodistrias@gmail.com), υπεύθυνος Γραφείου Τύπου Ι. Μητροπόλεως Ζακύνθου. Οι δημοσιογράφοι δύνανται να αντλούν στοιχεία, αφορώντα σε εκκλησιαστικά δρώμενα της Ζακύνθου, με αναφορά του συνδέσμου των αναδημοσιευόμενων. Η πνευματική ιδιοκτησία προστατεύεται από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Τα νεότερα στα θεματικά ένθετα

Πέμπτη 7 Αυγούστου 2014

Ο π. Κωνσταντίνος Καλλιανός εκφράζει μιαν άλλη βιβλιοκριτική ματιά και παρουσίαση, ωστόσο καθαρά βιωματική

γιά τό πόνημα τοῦ π. Παναγιώτη Καποδίστρια, Ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Βαρθολομαῖος ἐκφραστὴς τοῦ ὀρθοδόξου θεολογικοῦ λόγου γιὰ τὸ φυσικὸ περιβάλλον, ἐκδ. Μορφωτικὸ Κέντρο Λόγου ΑΛΗΘΩΣ, Ζάκυνθος 2014, σ. σ. 130


Σιμὰ στὴ μακαριστὴ γιαγιά μου Σοφία ἔμαθα τὰ μυστικὰ τῆς γῆς καὶ τῆς καλλιέργειας τῶν χτημάτων, τῶν κήπων κ.λ.π. Μὲ λίγα λόγια, ἐκείνη ἡ ἀγράμματη καὶ «ἄξεστη» -ἔτσι θὰ τὴ λέγανε σήμερα- χωριάτισσα, ποὺ ἔζωνε τὸ κλαυδευτήρι στὴ μέση καὶ πήγαινε στὸ ἀγαπημένο της τὸ χτῆμα, λίγο πάνω στὸ χωριό, ἐκείνη, λοιπόν, ἐμπειρικὰ μοῦ δίδαξε, αὐτό, ποὺ πολὺ ἀργότερα ἔμελλε νὰ τὸ μάθω κι ἀπὸ τὰ βιβλία κι ἀπὸ καλοὺς δασκάλους: Ὅτι δηλ. ὁ Θεὸς ἔπλασε τὸν Κόσμο «καλὰ λίαν», δηλ. τόσο ὄμορφο, ἰσορροπημένο, πλούσιο σὲ ἀγαθὰ καὶ εὐλογίες, ποὺ ὀφείλουμε νὰ τὸν σεβόμαστε. Ὅπως σεβόταν ἐκείνη τὰ πουλάκια π.χ. ὅταν τινάζαμε τὶς ἐλιές: «Ἄσε λίγες νὰ φᾶνε καὶ τὰ πουλάκια», ἔλεγε! Ὅπως, ὅταν μάζευε χόρτα, δὲν κοίταζε νὰ ξεχερσώσει τὸν τόπο, ἀλλ᾿ ἄφηνε καὶ λίγα γιὰ σπόρο, γιὰ νὰ ξαναμαζέψει καὶ τοῦ χρόνου.  
Μὲ τὰ χρόνια ποὺ πέρασαν εἶδα τὴν ἀσυλλόγιστη χρήση τῆς Δημιουργίας, τὴν ἀδίσταχτη ρύπανση τοῦ περιβάλλοντος, τὸν σκουπιδογόνο πολιτισμό μας καὶ γενικὰ τὴν ἀδιαφορία μας, ἄν οἱ μεταγενέστρες γενιὲς θὰ βροῦν καθαρὴ θάλασσα, τὸν κότσυφα ἤ τὸ σπουργιτάκι, τὸ τριζόνι καὶ τὸν βάτραχο, τὸ σκουλήκι καὶ τὶς κάμπιες ἀκόμα - ὅλα ἐτοῦτα ποὺ θεωρήθηκε κάποια στιγμὴ «σωστὸ» νὰ τὰ «ἐξαφανίσωμεν», ἀντὶ νὰ τὰ ἐξασφαλίσωμεν. Καὶ πήραμε τὰ ἰσχυρὰ φυτοφάρμακα, τὰ ρίξαμε παντοῦ καὶ χάθηκαν τόσες καὶ τόσες ποικιλίες πουλιῶν καὶ χόρτων ἀκόμα. Γιατὶ θυμᾶμαι μικρὸ παιδί, τώρα τὸ καλοκαίρι πάνω στὶς συκιές τὰ μικρὰ τὰ πουλάκια, τὶς «πέντσες», ὅπως τὶς λέγαμε, ἤ τοὺς λίγο μεγαλύτερους ἀπ᾿ αὐτά,  «συκοφάους», ποὺ σήμερα χάθηκαν πιά. Ὅπως χάθηκαν τὰ «κιτρινάκια», ἄλλα μικρὰ χαριτωμένα πουλάκια,  ποὺ συνήθιζαν νὰ πηγαίνουν πάνω στὶς μαραθιὲς καὶ νὰ τσιμπᾶνε τὰ σπόρια.
Αὐτὰ μοῦ θύμισε ἡ ἀνάγνωση αὐτοῦ τοῦ περισπούδαστου βιβλίου τοῦ π. Παναγιώτη, ποὺ δὲν εἶμαι ὁ εἰδικὸς γιὰ νὰ τοῦ γράψω ἐπιστημονικὴ κριτική ἤ βιβλιοπαρουσίαση. Ἄλλωστε, ὁ σεπτὸς Πατριαρχικὸς λόγος ποὺ ἀναλύεται μὲ σωστὸ θεολογικὸ λόγο κι ἑρμηνεία, ἀλλὰ  καὶ μὲ πλούσιο βιβλιογραφικὸ ὁπλισμὸ ἀπό τὸν π. Παναγιώτη, δὲ νομίζω ὅτι χρειάζεται παρουσίαση ἤ κριτική. Ἀνάγνωση χρειάζεται καὶ προσοχή, γιατὶ ἀποτελεῖ καὶ εἶναι ἀνύστακτη προσπάθεια «τοῦ Φαναρίου, ἱεροῦ κέντρου καὶ φωταγωγοῦ τῆς ἁπανταχοῦ Ὀρθοδοξίας, πρὸς τὴν κατεύθυνση τοῦ συναγερμοῦ τῆς ἀνθρωπότητας ἔναντι τοῦ ὁρατοῦ κινδύνου, ποὺ ἐπαπειλεῖ πλέον ὁλόκληρη τὴν γῆ μας, ἐξ αἰτίας τῶν πολυειδῶν, δυσεπίλυτων καὶ διαρκῶς ὀγκουμένων οἰκολογικῶν προβλημάτων.»  (σ. 17).
Ὁ Θεὸς ἔπλασε, σύμφωνα μὲ τὴ Γραφή, τὸν Κόσμο «καλὰ λίαν» (Γεν. 1, 31) ἤ κατὰ τὸν Ψαλμωδὸ «ἐν σοφίᾳ» (Ψαλμ. 103, 24), γιὰ νὰ σφραγίσει τὰ παραπάνω λόγια ὁ Ἀπ. Παῦλος καὶ νὰ πεῖ: «πᾶν κτίσμα Θεοῦ καλόν» ( Α΄ Τιμ. 4, 4). Θὰ ἑρμηνεύσει, λοιπόν,  τὰ παραπάνω  ὁ Πατριάρχης σὲ λόγο του στὸ Ζωγράφειο: «Τρίτη ἀξία τὴν ὁποίαν συχνὰ παραθεωροῦμεν εἶναι ὁ σεβασμὸς εἰς τὸ ὡραῖον. Ὁ Θεὸς ἐδημιούργησε τὰ πάντα καλὰ λίαν, ἐδημιούργησεν τὸν κόσμον ὄμορφον καὶ ἁρμονικόν. Ὅμως ὁ ἄνθρωπος, ἄλλοτε καταχρώμενος τὰς δυνατότητας τὰς ὁποίας τοῦ προσφέρει ἡ τεχνολογία καὶ ἐπιδιώκων νὰ ἐξυπηρετήσῃ τὰς προσκαίρους ὑλικὰς ἀνάγκας του, ἀλλοιώνει ἤ καὶ διαταράσσει τὴν ἁρμονίαν τῆς φύσεως...» ( σελ. 115).
Δὲν εἶναι σωστὸ ὅμως νὰ μὴν ὑπενθυμίσω στὸν ἀναγνώστη μου καὶ τὸ ἑξῆς, τὸ ὁποῖο, κατὰ τὴν ταπεινή μου γνώμη πάντοτε, τὸ θεωρῶ πολὺ σημαντικό, θεμελιῶδες θὰ ἔλεγα στὸ νὰ μελετηθεῖ μὲ σωστὸ τρόπο ἡ ἐν λόγω διατριβή.
Τὸ 1991, στὸ περιοδικό Τετράμηνα (τ. 46-47, σ. 30123-3039) δημοσιεύτηκε ἡ ἐκρηκτικοῦ περιεχομένου μελέτη τοῦ π. Παναγιώτη μὲ τὸν (ποιητικό, ὅπως συνηθίζει) τίτλο, «Στὸ μέγα καῦμα χλωρός. –Μιὰ οἰκολογικὴ προσέγγιση στὴν Ἀποκάλυψη ἀπό θεολογικὴ ἄποψη». [Βλ. καὶ τὸ βιβλίο του, Κεφάλαια Θεολογίας τοῦ Περιβάλλοντος, ἔκδ. Ἱ. Μ. Ζακύνθου, Ζάκυνθος, 2006, σσ. 55-78].
Ἡ μελέτη αὐτὴ πιστεύω πὼς εἶναι τὸ εἰσοδικὸ τοῦ π. Παναγιώτη στὸν Κόσμο τὸν καλὰ λίαν τοῦ Θεοῦ, ποὺ χρόνια τὸν ἀνιχνεύει καὶ τὸν καταγράφει λεπτομερῶς στὸ «Natura Zante», τὴν προσεγμένη (ἀδελφὴ  τοῦ «Νυχθημερὸν» καὶ τῶν «Παραθεμάτων Λόγου»)  ἱστοσελίδα του. Γι᾿ αὐτὸ καὶ προτείνω στὸν ἀναγνώστη τῆς διατριβῆς τοῦ π. Παναγιώτη νὰ κοιτάξει τὸ παραπάνω γραφτό του καί ὕστερα νὰ δώσει προσοχὴ στὰ κεφάλαια 2, 3 καὶ 4, ὅπου καὶ θὰ κατανοήσει τὸ ἀσκητικὸ ἦθος τῆς Ἐκκλησίας, τὸ ὁποῖο προέρχεται ἀπὸ τὴν μεταμόρφωση ποὺ δέχεται ὁ πιστὸς διὰ τῆς εὐχαριστιακῆς μετοχῆς καὶ ἐμπειρίας, ὥστε νὰ λάβει τὴν «κρείτονα… ἀλλοίωσιν» (βλ. σελ. 85). Μεταμορφούμενος, κι ὄχι παραμορφούμενος ὁ ἄνθρωπος, μεταμορφώνει τὸν κόσμο σὲ παράδεισο (βλ. τὰ παραδείγματα τῶν ἁγ. Γερόντων ποὺ παραθέτει ὁ συγγραφέας στὶς σελίδες 89-96 καὶ Κεφάλαια..., ὅπ. παρ., σσ. 79-91).
Ἄρχισα μὲ τὴ μακαριστὴ γιαγιά μου καὶ τὰ παιδικά μου βιώματα, τὰ ὁποῖα μὲ ἀκολουθοῦν. Θὰ κλέισω σχεδὸν παραπλήσια μὲ κάτι ποὺ τὸ ὑποψιάζεται ὁ καθένας.
Πᾶνε χρόνια ἀπὸ τότε ποὺ κυκλοφορήθηκε τὸ περικαλλὲς καὶ συγκινητικὸ βιβλίο τοῦ Παναγιωτάτου μὲ τὸν παπαδιαμαντικὸ τίτλο, «Ὅτε ἤμην παιδίον...». Ἐκεῖ, λοιπόν, κατατίθενται πολλὰ παιδικὰ βιώματα τοῦ Πατριάρχου, τὰ ὁποῖα κάποτε πρέπει νὰ τὰ δοῦμε κάτω ἀπό τὸ πρίσμα τῶν εὐαισθητοποιημένων δραστηριοτήτων Του γιὰ τὸν Κόσμο τοῦ Θεοῦ. Καὶ μιὰ λεπτομέρεια: τὰ βιώματα αὐτὰ ὁ Πατριάρχης τὰ ταμίευσε μέσα του, ζῶντας σὲ εὐαίσθητες ἡλικίες σὲ δύο νησιά: Τὴν Πατρίδα του τὴν Ἴμβρο καὶ τὴν ἄλλη, τὴ Σχολική Του Πατρίδα, τὴ Χάλκη.
Τώρα, ἄν σκεφτεῖ κανεὶς ὅτι καί ὁ συντάξας τὴν θαυμάσια διατριβὴ π. Παναγιώτης σὲ νησὶ ἔζησε (καὶ συνεχίζει νὰ ζεῖ) τὰ θεμελιώδη βιώματά του, τότε εἶναι εὔκολο νὰ καταλάβουμε γιατὶ καταπιάστηκε μ᾿ αὐτὸ τὸ θέμα καὶ γιατὶ τὸ ἔγραψε μὲ τέτοιο ἐνθουσιασμὸ καὶ ἀγάπη: Ἀγάπη στὸν Κόσμο τοῦ Θεοῦ, στὸν σεπτὸ Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη καὶ τὴν «σκηνίτιδα Μ. τ. Χ. Ἐκκλησία» (Πατριάρχης Δημήτριος), ἀλλὰ καὶ στὸ λατρευτό του Τζάντε...
Καλή συνέχεια, τοῦ εὐχόμαστε, φωτεινὴ συνέχεια κι τρισευλογημένη!

παπα-κων. ν. καλλιανός, Σκόπελος  Ἰούνιος-Ἰούλιος 2014

10η Παναγία της Ζακύνθου


Παναγία η Ελευθερώτρια. Η εφέστια εικόνα της ομώνυμης γυναικείας Ιεράς Μονής στο χωριό Λαγοπόδο Ζακύνθου.