e-περιοδικό της Ενορίας Μπανάτου εν Ζακύνθω. Ιδιοκτήτης: Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Παναγιώτης Καποδίστριας (pakapodistrias@gmail.com), υπεύθυνος Γραφείου Τύπου Ι. Μητροπόλεως Ζακύνθου. Οι δημοσιογράφοι δύνανται να αντλούν στοιχεία, αφορώντα σε εκκλησιαστικά δρώμενα της Ζακύνθου, με αναφορά του συνδέσμου των αναδημοσιευόμενων. Η πνευματική ιδιοκτησία προστατεύεται από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Τα νεότερα στα θεματικά ένθετα

Τρίτη 31 Οκτωβρίου 2017

Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος: "Προτιμώ από τη μελαγχολική απάθεια μια δυναμική παρουσία"

Ρεπορτάζ: Μάκης Αδαμόπουλος | Φωτογραφία: Χρήστος Μπόνης


«Προτιμώ από τη μελαγχολική απάθεια μια δυναμική παρουσία, που λέμε την αλήθεια και αγωνιζόμαστε σε όλα τα επίπεδα για αυτήν», δήλωσε μιλώντας στον 89,5 και στον Μάκη Αδαμόπουλο ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας κ. Αναστάσιος.

Ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας μιλώντας για την δεύτερη Διεθνή Διάσκεψη, με θέμα τον Θρησκευτικό και Πολιτιστικό Πλουραλισμό και την Ειρηνική Συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή, που πραγματοποιήθηκε αυτές τις ημέρες στην Αθήνα, τόνισε ότι «πρέπει να αποφύγουμε τα δύο άκρα, την πολύ αισιοδοξία και την πολύ απαισιοδοξία. Βέβαια, τα θέματα δεν λύνονται με τις Διασκέψεις μόνο, αλλά σε μία εποχή που ακούγονται τόσο πολλές φωνές είναι τεραστίας σημασίας να υπάρχουν τέτοιες δυνατότητες, όπως αυτή, που θρησκευτικοί ηγέτες, εκπρόσωποι του Διπλωματικού και του Πολιτικού κόσμου, αλλά και των Μέσων Ενημέρωσης είναι όλοι μαζί και ανταλλάσσουν σκέψεις, συζητούν, δηλώνουν».

Σχολιάζοντας το θέμα της Διάσκεψης ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας υπογράμμισε ότι «ο Θρησκευτικός και Πολιτιστικός Πλουραλισμός, είναι μία πραγματικότητα στην Μέση Ανατολή. Το δεύτερο μέρος, όμως, η Ειρηνική Συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή, είναι απλούστατα μία κραυγή εναγωνίως που δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη. Πρέπει, όμως, η κραυγή αυτή να εξακολουθήσει. Προφανώς, οι Διασκέψεις και τα ανακοινωθέντα δεν λύνουν τα προβλήματα, αλλά δίνουν μια συμβουλή, όπως για παράδειγμα, ότι δε μπορεί να υπάρξει ειρήνη χωρίς δικαιοσύνη ή ότι η βία δε μπορεί να χρησιμοποιεί συνθήματα θρησκευτικά. Ουσιαστικά βιάζεται η ίδια η θρησκεία, όταν χρησιμοποιείται για να καταστρέφει τους ανθρώπους. Σε αυτήν την δύσκολη περίοδο πολλοί πιστεύουν ότι δεν γίνεται τίποτε. Προσωπικά πιστεύω ότι γίνεται, όταν όλοι αρχίσουμε να αισθανόμαστε την ευθύνη. Η Αλήθεια έχει την δική της δυναμική στο ιστορικό γίγνεσθαι και πρέπει να λέγεται». 

Σημείωσε, εξάλλου, πως προτιμά από τη μελαγχολική απάθεια μια δυναμική παρουσία που λέμε την αλήθεια και αγωνιζόμαστε σε όλα τα επίπεδα για αυτήν. «Μην ξεχνάμε ότι ο Θεός ευλογεί τους αγωνιζομένους. Δεν ευλογεί τους κοιμωμένους εν απαθεία», τόνισε ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας.

Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος: Προ του ISIS "στη Μέση Ανατολή ο ένας σέβονταν τον άλλο, υπήρχε μια κουλτούρα πλουραλιστική"

Ρεπορτάζ: Μάκης Αδαμόπουλος | Φωτογραφία: Χρήστος Μπόνης


Να επιστρέψουν οι καλές ημέρες που υπήρχαν προτού εμφανιστούν το ISIS, οι εξτρεμιστές και οι φανατικοί μουσουλμάνοι ευχήθηκε μέσω του 89,5 ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος. 

Ο Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου, μιλώντας αποκλειστικά στον 89,5 και στον Μάκη Αδαμόπουλο, τόνισε πως «στην Μέση Ανατολή όντως ο ένας σέβονταν τον άλλο. Υπήρχε μια κουλτούρα πλουραλιστική. Το ίδιο και στην Κύπρο. Δεν είχαμε ποτέ θρησκευτικό θέμα. Πηγαίναμε σε θρησκευτικές γιορτές των Τουρκοκυπρίων και έρχονταν και εκείνοι στις δικές μας». 

Προσέθεσε, επίσης, ότι «η αρρωστημένη φιλοσοφία του Ντενκτάς που ήθελε να κάνει Τουρκικό κράτος στην Κύπρο αδίκησε και τους συμπατριώτες του, αφού οι μισοί Τουρκοκύπριοι έφυγαν από την Κύπρο, αλλά και εμάς. Σήμερα υπάρχει διάσπαση» και έκανε ιδιαίτερη αναφορά στους ναούς που έχουν προβλήματα και δεν τους αφήνουν να τους συντηρήσουν και να τους επισκευάσουν. «Δε μας επιτρέπουν να φτιάξουμε τους ναούς μας. Μερικοί έπεσαν και κάποιοι είναι ημιερειπωμένοι και έτοιμοι να πέσουν», σημείωσε ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου και συμπλήρωσε ότι «είχαμε αρχίσει έναν διάλογο με τον Μουφτή και υπήρχε καλή θέληση, αλλά η Άγκυρα δεν τον άφησε. Οι συνομιλίες έπεσαν στο κενό». 

Επιπροσθέτως, πιστεύει ότι «η Διάσκεψη θα βοηθήσει να δουλέψουμε όλοι πρακτικά ούτως ώστε εκείνες οι καλές ημέρες που υπήρχαν προτού εμφανιστούν το ISIS, οι εξτρεμιστές και οι φανατικοί μουσουλμάνοι, να επιστρέψουν».

Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος Β΄: Μόνο η αγάπη θα βοηθήσει τους ανθρώπους να λύσουν τα δύσκολα προβλήματα

Ρεπορτάζ: Μάκης Αδαμόπουλος | Φωτογραφία: Χρήστος Μπόνης



«Μόνο η αγάπη θα βοηθήσει τους ανθρώπους να λύσουν τα δύσκολα προβλήματα», τόνισε ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ. Θεόδωρος, μιλώντας αποκλειστικά στον 89,5 και στον Μάκη Αδαμόπουλο, με αφορμή την δεύτερη Διεθνή Διάσκεψη, με θέμα τον Θρησκευτικό και Πολιτιστικό Πλουραλισμό και την Ειρηνική Συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή που πραγματοποιήθηκε αυτές τις ημέρες στην Αθήνα. 

Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας δήλωσε ευτυχής που βρέθηκε στην Ελλάδα και εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του προς την Εκκλησία της Ελλάδος και τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο που στηρίζουν τον αγώνα του Πατριαρχείου στην Αφρική και στην Μέση Ανατολή. 

Σχετικά με την Διεθνή Διάσκεψη στην Αθήνα ο Πατριάρχης υπογράμμισε πως «μόνο η αγάπη θα βοηθήσει τους ανθρώπους να λύσουν τα δύσκολα προβλήματα. Χρέος μας είναι να εργαστούμε για την ενότητα μέσα από την διαφορετικότητα. Η οδός της αγάπης είναι η οδός της ορθής θρησκευτικότητας. Η εμπειρία της αγάπης είναι η βίωση της αγιότητας. Όλα τα άλλα είναι παρεπόμενα. Εκτός της αγάπης δεν υπάρχει ζωή». 

Εξέφρασε, επίσης, την λύπη του για την πρόσφατη ολοκληρωτική καταστροφή της Ορθόδοξης Εκκλησίας του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στην Βεγγάζη της Λιβύης, που βομβαρδίστηκε από εξτρεμιστές και σημείωσε πως «αυτό το γεγονός με θλίβει. Οι εξτρεμιστές δε μένουν στα λόγια. Κάνουν πράξη τις απειλές τους».

Ολοκληρώθηκε η 2η Διεθνής Διάσκεψη Αθηνών για τον Θρησκευτικό και Πολιτιστικό Πλουραλισμό και την Ειρηνική Συνύπαρξη στη Μ. Ανατολή

Ρεπορτάζ: Μάκης Αδαμόπουλος | Φωτογραφίες: Χρήστος Μπόνης 




Ολοκληρώθηκε σήμερα (31.10.2017) η 2η Διάσκεψη στην Αθήνα για τον θρησκευτικό και πολιτιστικό πλουραλισμό και την ειρηνική συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή. Η Διάσκεψη άρχισε το πρωί της Δευτέρας 30 Οκτωβρίου με ομιλία του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου και χαιρετισμό του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου και ολοκληρώθηκε σήμερα το μεσημέρι, με την υιοθέτηση των συμπερασμάτων της ολομέλειας και την καταληκτική παρέμβαση του Υπουργού Εξωτερικών κ. Νίκου Κοτζιά.

Στην δεύτερη αυτή Διάσκεψη συμμετείχαν επικεφαλής χριστιανικών Εκκλησιών, θρησκευτικοί ηγέτες και προσωπικότητες του μουσουλμανικού και εβραϊκού κόσμου, καθώς και διακεκριμένοι εκπρόσωποι της διεθνούς πολιτικής, της ακαδημαϊκής κοινότητας και της κοινωνίας των πολιτών. 

Στη συνέχεια παραχωρήθηκε συνέντευξη τύπου στους δημοσιογράφους, κατά την διάρκεια της οποίας ο υπουργός εξωτερικών κ Ν. Κοτζιάς ανακοίνωσε τα συμπεράσματα των εργασιών της διάσκεψης.

Ο κ. Κοτζιάς μίλησε για την προστασία της ελευθερίας των ανθρώπων με διαφορετικό πολιτισμό και θρησκεία και τόνισε ότι γι αυτό το λόγο έγινε η διάσκεψη. Επεσήμανε, ότι «Η Διάσκεψη έγινε με γνώμονα την υπεράσπιση της ανεκτικότητας και του σεβασμού του διαφορετικού, γιατί το διαφορετικό είναι στοιχείο ανάπτυξης της κοινωνίας και, σύμφωνα με τους θρησκευτικούς μας ηγέτες, στοιχείο της θεϊκής πρότασης.
     Συμμετείχαν 38 διαφορετικές αντιπροσωπείες, 168 αντιπροσωπείες μαζί με τις προσωπικότητες και τους επισήμους, 320 άτομα συνολικά που σχετίζονται με αυτή τη θεματολογία, ασχολούνται και παίζουν σημαντικό ρόλο σε διαφορετικές χώρες της περιοχής μας.
     Αυτή η πολιτική των Διεθνών Διασκέψεων, είναι μια πολιτική που στηρίζει και τροφοδοτεί την αντίληψη της εξωτερικής μας πολιτικής. Μιας εξωτερικής πολιτικής ενεργητικής και πολυδιάστατης, ενάντια στον απομονωτισμό που ακούγεται διεθνώς και έχει αρχίσει να βρίσκει και ορισμένους οπαδούς στην Ελλάδα. Όπως είπε σωστά ο Αρχιεπίσκοπος της Αλβανίας, σοφός άνθρωπος, το να κλείνεσαι στο περιτύλιγμά σου, οδηγεί στο θάνατο και όχι στην ανάπτυξη. Είναι ένας διάλογος ανθρώπων που πιστεύουν ότι πρέπει να μιλάμε και μεταξύ μας, αλλά ακόμα και με τους εχθρούς, γιατί δεν είναι διπλωματία, δεν είναι ουσιαστική δημοκρατική στάση να λες ότι εγώ μιλάω μόνο με όποιον συμφωνεί μαζί μου.
     Ήταν ένας διάλογος για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν προστατεύονται μόνο με τον τρόπο που ακούγεται σε μια σειρά από χώρες ή διεθνείς θεσμούς. Απαιτούνται ενέργειες για την προστασία τέτοιου είδους κοινοτήτων, όπως είναι οι θρησκευτικές και πολιτιστικές στη Μέση Ανατολή που βρίσκονται σε ξεριζωμό, ακόμη και καταστροφή».
     Σε άλλο σημείο ο κ. Κοτζιάς τόνισε ότι «συζητήσαμε για το ρόλο της νεολαίας για την πολιτιστική κληρονομιά για τους πρόσφυγες και καταλήξαμε και σε ορισμένα συμπεράσματα, όπως το να κάνουμε ένα σύμφωνο που θα υπογραφεί από όλα τα κράτη και να δημιουργήσουμε και μια ηλεκτρονική έκδοση ενημέρωσης»Ανακοίνωσε, ακόμη, ότι αποφασίστηκε να στηριχθεί το κέντρο θρησκευτικού πλουραλισμού και πώς θα περάσουν αυτά τα θέματα στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. 

Στη διάρκεια της Διάσκεψης, μίλησαν συμμετέχοντες από τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής, τις ΗΠΑ και από άλλα μέρη. Στο τέλος της Διάσκεψης τιμήθηκε ο πρέσβης της Ελλάδος Κυριάκος Αμοιρίδης, ο οποίος είχε πέσει θύμα τρομοκρατικής ενέργειας στη Βραζιλία και ο ίδιος ήταν αυτός που είχε οργανώσει την πρώτη διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 2015.

Συνάντηση Οικουμενικού Πατριάρχου με τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας

Απόγευμα Τρίτης, 31ης Οκτωβρίου 2017, στο Μέγαρο Μαξίμου, εγκάρδια συνάντηση του Πατριάρχη του Γένους κ.κ. Βαρθολομαίου Α΄ με τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας κ. Αλέξη Τσίπρα. Η συνάντηση έγινε στο πλαίσιο της 2ης Διεθνούς Διάσκεψης των Αθηνών για τη Μέση Ανατολή, την οποία συγκάλεσε το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας.




Χαιρετισμός του Αρχιεπισκόπου Κύπρου στην 2η Διεθνή Διάσκεψη των Αθηνών για τη Μέση Ανατολή

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ 
ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΠΡΟΥ κ. κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ Β΄ 
ΣΤΗΝ 2η ΔΙΕΘΝΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ «ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΠΛΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ  ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΙΚΗ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ»
ΑΘΗΝΑ, 29-31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2017

Η Διεθνής Διάσκεψη των Αθηνών, με θέμα: «Θρησκευτικός και Πολιτιστικός Πλουραλισμός και Ειρηνική Συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή», διοργανώνεται για δεύτερη φορά από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας, υπό τη σκιά των δραματικών εξελίξεων και συνεχιζόμενων συγκρούσεων στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.  Οι εξελίξεις αυτές διαμορφώνουν το γεωπολιτικό σκηνικό τόσο σε περιφερειακό όσο και σε διεθνές επίπεδο, επιφέρουν μεγάλες και σοβαρές   ανακατατάξεις στους τοπικούς πληθυσμούς, μειονότητες, και θρησκευτικές ομάδες με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται ένα ρευστό και απρόβλεπτο περιβάλλον για την περιοχή και τον κόσμο.

Είναι, επομένως, έντονη η ανησυχία μας και ο προβληματισμός μας για την κατάσταση, όπως αυτή διαμορφώνεται τα τελευταία δέκα χρόνια από τη Συρία μέχρι το Ιράκ και από την Αίγυπτο μέχρι το Ιράν. Παράλληλα, όμως, είναι ιδιαίτερη η ικανοποίησή μας καθώς ευρισκόμαστε, σήμερα, ανάμεσα σε αγαπητούς εν Χριστώ Αδελφούς, σε σεβαστούς Θρησκευτικούς Ηγέτες, Χριστιανούς, Μουσουλμάνους και Εβραίους, σε εκλεκτούς Εκπροσώπους άλλων Θρησκειών, σε διακεκριμένους Εκπροσώπους της διεθνούς πολιτικής, πολιτιστικής και Ακαδημαϊκής κοινότητας, προκειμένου να έχουμε τη δυνατότητα για ένα περιεκτικό και σφαιρικό διάλογο για την  κρίση που βιώνουν σε όλα τα επίπεδα οι πληθυσμοί των περιοχών της Μέσης Ανατολής.

Θέλουμε να πιστεύουμε, ακράδαντα, ότι  μέσα από τη Διεθνή αυτή Διάσκεψη, τις εισηγήσεις και τους εποικοδομητικούς διαλόγους που θ’ ακολουθήσουν, θα τεθούν οι βάσεις για τον σεβασμό των πανανθρώπινων αξιών της ζωής και ιδιαίτερα του ανθρώπινου προσώπου, του θρησκευτικού και πολιτιστικού πλουραλισμού με τελικό στόχο την ειρηνική και δημιουργική συνύπαρξη των λαών, οι οποίοι έχουν διαφορετικό θρήσκευμα στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική.

Επιθυμώ  από κέντρου καρδίας, να συγχαρώ θερμά τον Υπουργό των Εξωτερικών και αγαπητό μου φίλο κ. Νίκο Κοτζιά για την αναληφθείσα πρωτοβουλία του να συγκαλέσει για δεύτερη φορά τη Διεθνή αυτή Διάσκεψη. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει τη συνέχεια και τη συνέπεια του κ. Κοτζιά σε μια ιστορικής σημασίας προσπάθεια και όλοι μας προσδοκούμε να αποτελέσει ιστορικό σταθμό και ταυτόχρονα αφετηρία, για μια ειρηνική και δημιουργική πορεία στις σχέσεις των λαών της Μέσης Ανατολής.

Η Ελλάδα, ως η χώρα που γέννησε από την αρχαιότητα τις  πανανθρώπινες ιδέες και οραματισμούς της ζωής για την ειρήνη, την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, θα πρέπει να διαμορφώσει μια πολυδιάστατη και πολυεπίπεδη πολιτική, προκειμένου να διαδραματίζει έναν πρωταγωνιστικό και μεσολαβητικό ρόλο για την ειρηνική επίλυση των πολεμικών διενέξεων, αξιοποιούσα τους άριστους δεσμούς, που διατηρεί με όλες τις χώρες της Μέσης  Ανατολής.

Με αυτό τον τρόπο θα μπορεί να συμβάλει σε μια θετική  και δημιουργική θεώρηση όλων των διαστάσεων και πτυχών των κρισίμων ζητημάτων και στην επεξεργασία των προσφορότερων τρόπων προστασίας των δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών των διαφόρων θρησκευτικών και πολιτιστικών κοινοτήτων στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, με γνώμονα την προώθηση της ειρηνικής συνύπαρξης, σε συνθήκες αξιοπρέπειας και αμοιβαίας κατανόησης.

Έντιμε κ. Υπουργέ,
Μακαριώτατοι,
Εκλεκτοί Εκπρόσωποι των άλλων θρησκειών,

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η παρούσα κατάσταση, όπως αυτή διαμορφώνεται από τα γεγονότα των τελευταίων χρόνων, που ακολούθησαν την έκρηξη της «Αραβικής άνοιξης», στην Αίγυπτο, του εμφύλιου πολέμου στη Συρία και της ανατροπής του καθεστώτος Σάνταμ Χουσέϊν στο Ιράκ∙ μετά και την επέμβαση των Αμερικανών το 2003 και την άνοδο του Ισλαμικού Κράτους, συντέλεσαν στην τραγική έξοδο του χριστιανισμού από το ιστορικό του λίκνο, τη Μέση Ανατολή.

Το ότι ο χριστιανισμός μάχεται για επιβίωση στις αρχαίες του  κοιτίδες δεν αποτελεί απλά μια διαπίστωση, αλλά μια οδυνηρή πραγματικότητα. Στην αρχή του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου, ο χριστιανικός πληθυσμός της Μέσης Ανατολής έφθανε περίπου στο 20% του συνόλου. Σήμερα, δυστυχώς, το ποσοστό αυτό ανέρχεται μόλις στο 5%. Εκτιμάται ότι έχουν απομείνει περίπου  13 εκατομμύρια χριστιανοί στην περιοχή και ο αριθμός αυτός ενδέχεται να μειωθεί περαιτέρω, εάν λάβουμε υπόψη τη συνεχιζόμενη αποσταθεροποίηση της Συρίας και τη έξαρση πράξεων βίας εναντίον των χριστιανών από ακραία ισλαμικά στοιχεία στην Αίγυπτο. Και οι δύο αυτές χώρες ιστορικά είχαν μεγάλους χριστιανικούς πληθυσμούς.

Εκτιμάται, μάλιστα, ότι αν η μείωση των χριστιανών συνεχιστεί με τους σημερινούς ρυθμούς ενδέχεται σε μια ή δυο γενιές να μην υπάρχει σημαντική χριστιανική παρουσία στη Μέση Ανατολή. Από τα 2 δισεκατομμύρια χριστιανούς στον κόσμο, μόνο το 1% συνεχίζει να παραμένει στη Μέση Ανατολή, και δεδομένων των εξελίξεων, αυτός ο αριθμός  θα μειωθεί έτι  περαιτέρω στα επόμενα χρόνια.

Η πατρίδα μας, η Κύπρος, υπήρξε ένας τόπος θρησκευτικού πλουραλισμού, αφού το 80% του πληθυσμού της αποτελούσαν Ελληνοκύπριοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, το 18% Τουρκοκύπριοι Μουσουλμάνοι και το υπόλοιπο 2%  Αρμένιοι, Λατίνοι, και Μαρωνίτες.  Μέχρι το 1974, που έγινε η τουρκική εισβολή, όλοι ζούσαν ειρηνικά και αγαπημένα μεταξύ τους, στα ανάμεικτα χωριά και στις πόλεις τους, λατρεύοντας ο καθένας ελεύθερα τον δικό του Θεό. Ουδέποτε υπήρξαν θρησκευτικές διαμάχες, συγκρούσεις και ταραχές. Και αυτό συνεχίζει να γίνεται και να ισχύει και σήμερα στο ελεύθερο τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Λυπούμαστε, όμως, να παρατηρήσουμε ότι για σαράντα τρία χρόνια, στο τουρκοκατεχόμενο βόρειο τμήμα της νήσου μας οι θρησκευτικές ελευθερίες δεν τυγχάνουν καθόλου σεβασμού. Αλλά και πέρα απ’ αυτό, τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής, οι έποικοι και το εκεί παράνομο καθεστώς, το οποίο στηρίζεται από την Τουρκία, επιδόθηκαν σε μια άνευ προηγουμένου βάναυση και σκληρή προσπάθεια καταστροφής και λεηλασίας των θρησκευτικών μας χώρων και μνημείων, των ναών και των μονών μας, των ιερών και των οσίων μας, ακόμη και των κοιμητηρίων μας∙ και γενικότερα, κάθε στοιχείου που μαρτυρεί την ύπαρξη και την παρουσία του χριστιανικού πληθυσμού στο βόρειο τμήμα της Κύπρου. Έφτασαν μέχρι το σημείο,  να αλλάξουν ακόμη και τα ονόματα των κατεχομένων χωριών, των πόλεων και των τοπωνυμίων μας και να δώσουν σ’ αυτά νέα τουρκικά ονόματα. Οι ενέργειες αυτές αποτελούν βάναυση και βδελυρή παραχάραξη της ιστορικής μας συνέχειας και του λαμπρού μας πολιτισμού.

Ως Εκκλησία της Κύπρου, γνωρίζουμε, ότι μόνο μέσα από τον ειλικρινή και έντιμο διάλογο με τους Τουρκοκύπριους, θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε τις διαφορές μας και να οικοδομήσουμε την εμπιστοσύνη μεταξύ μας.   Γι’ αυτό και έχουμε προωθήσει, προσωπικά, τον διάλογο με την τουρκοκυπριακή Θρησκευτική Ηγεσία, πράγμα που θα συνεχίσουμε να κάνουμε και στο μέλλον, για χάρη της δικαιοσύνης, της ειρήνης, της αλληλοκατανόησης και της ευημερίας των λαών μας.

Μέσα στην κρισιμότητα των καιρών που διερχόμαστε, κατά τους οποίους όλοι μας γινόμαστε μάρτυρες πράξεων βίας, θρησκευτικού φανατισμού, μισαλλοδοξίας και θρησκευτικών διακρίσεων στην ευρύτερη περιοχή,  η εδώ παρουσία όλων μας τονίζει και επιμαρτυρεί τη μεγάλη σημασία και σπουδαιότητα, που έχει η Διεθνής αυτή Διάσκεψη.

 Έχουμε την ισχυρή άποψη ότι επέστη η ώρα, να ενώσουμε όλοι μαζί τις δυνάμεις μας και να εργαστούμε συνειδητά προς επίλυση των πολλών και σοβαρών προβλημάτων, που υπάρχουν στην περιοχή μας, κυρίως δε προς επικράτηση της Ειρήνης, του ύψιστου αυτού αγαθού που χάρισε ο Θεός στον άνθρωπο.

Ως εκ τούτου, ως Θρησκευτικοί Ηγέτες, πρέπει να αφουγκραστούμε τα μηνύματα των λαών μας για Ελευθερία, Δημοκρατία και Δικαιοσύνη και να εργαστούμε συνειδητά  και μεθοδικά προς αυτήν την κατεύθυνση. Λαμβάνοντας, ως πνευματικοί Ηγέτες, μέρος σ’ αυτή τη Διεθνή Διάσκεψη, θα πρέπει να έχουμε πλήρη επίγνωση ότι εκπροσωπούμε όλες εκείνες τις πνευματικές αξίες τής  ζωής που κομίζουν τα μεγάλα μηνύματα της αγάπης, της ειρήνης, της δημιουργίας και της χαράς.  Και έχουμε ύψιστο χρέος και αποστολή μας να μεταφέρουμε αυτά τα ουράνια μηνύματα σε κάθε ανθρώπινη ψυχή. Έχουμε όλοι μας χρέος ιερό να συμβάλουμε με όλες μας τις δυνάμεις, ώστε στη Μέση Ανατολή, ο υπάρχων, για αιώνες, θρησκευτικός και πολιτιστικός πλουραλισμός να συνεχίσει να λειτουργεί μέσα στα πλαίσια μιας αληθινής ειρήνης, η οποία ν’ αποβεί παράγοντας συνεργασίας, προόδου, ευημερίας και ευτυχίας των λαών αυτών.

 Με αυτές τις σκέψεις χαιρετίζουμε τη Διεθνή αυτή Διάσκεψη και ευχόμαστε όπως τα πορίσματα αυτής  συμβάλουν θετικά  στον θρησκευτικό και πολιτιστικό πλουραλισμό και δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για μια ειρηνική και δημιουργική ζωή, χάριν των οποίων συνήλθαμε όλοι εδώ, με την ευγενική πρόσκληση τού Υπουργού των Εξωτερικών της Ελλάδας κυρίου Νίκου Κοτζιά, τον οποίο θερμώς συγχαίρουμε και  και εγκαρδίως ευχαριστούμε.

Δευτέρα 30 Οκτωβρίου 2017

Οικουμενικός Πατριάρχης αντίθετος "προς οιανδήποτε μορφήν βίας, επιχειρουμένης εν ονόματι του Θεού και της θρησκείας"

Πρόποσις 
τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου 
(Ἀθῆναι, 30 Ὀκτωβρίου 2017)








Μακαριώτατε καί προσφιλέστατε Ἀρχιεπίσκοπε Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κύριε Ἱερώνυμε,
Μακαριώτατοι καί Ἱερώτατοι ἀδελφοί ἐν Χριστῷ,
Ἐξοχώτατε κύριε Νικόλαε Βούτση, Πρόεδρε τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων,
Ἐξοχώτατε Ὑφυπουργέ Ἐξωτερικῶν τῆς ἐντίμου Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως κ. Ἰωάννη Ἀμανατίδη,
Ἐξοχώτατοι Ἐκπρόσωποι τῶν Ἀρχῶν,
Ἐκλεκτοί συνδαιτυμόνες,

Ἡ παρουσία τῆς ἡμετέρας Μετριότητος εἰς τό εὐγενῶς παρατιθέμενον ὑπό τοῦ φιλτάτου ἀδελφοῦ, Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κυρίου Ἱερωνύμου, γεῦμα τοῦτο, ἐξ ἀφορμῆς τῆς συμμετοχῆς ἡμῶν εἰς τήν διοργανωθεῖσαν ὑπό τοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν τῆς Ἑλλάδος Β΄ Διεθνῆ Διάσκεψιν διά τήν Θρησκείαν καί τόν Πολιτισμόν, τονίζει τήν εὐθύνην καί τήν μέριμναν τῆς Πρωτοθρόνου Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως νά κλείῃ πνευματικά χάσματα, νά ἑνώνῃ τά διεστῶτα, νά τονίζῃ τήν ὑπερτάτην ἀξίαν τῆς ζωῆς, καθώς καί τό δικαίωμα τοῦ ἀνθρώπου νά λατρεύῃ τόν Θεόν ἐλευθέρως καί ἀβιάστως.

Συγχρόνως, ἡ παρουσία ἐνταῦθα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου μετ' ἄλλων Μακαριωτάτων ἀδελφῶν Προκαθημένων διαμηνύει ὑπευθύνως καί ἐπισήμως πρός πᾶσαν κατεύθυνσιν ὅτι ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία εἶναι ἀντίθετος πρός πᾶσαν μορφήν ρατσισμοῦ - ἐθνικοῦ, φυλετικοῦ, κοινωνικοῦ, θρησκευτικοῦ, ὅπως εἶναι ἀντίθετος ἡ Ἐκκλησία μας καί πρός οἱανδήποτε μορφήν βίας, ἐπιχειρουμένης ἐν ὀνόματι τοῦ Θεοῦ καί τῆς θρησκείας.

Κατά τήν δισχιλιετῆ ἱστορίαν του τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον διηκόνησεν ἔθνη καί λαούς ἐν πνεύματι ἀγάπης καί κενώσεως, ἀπεδέχθη καί ἐσεβάσθη τόν πολιτισμόν τοῦ ἑτέρου, συνυπάρχει δέ εἰρηνικῶς, ἕως καί σήμερον, μετ᾿ ἄλλων λαῶν, ἐν ἀγαστῇ ὁμονοίᾳ καί ἐν ἀλληλεγγύῃ. Οὐδέποτε ἐκινήθη θεοκρατικῶς, ἀλλ᾿ ἐπορεύθη ἀπηλλαγμένον ἀπό τούς πειρασμούς τῆς ἱστορίας, τῆς ἐξουσίας, τῆς πολιτικῆς καί τοῦ ἐπεκτατισμοῦ. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, ὡς χῶρος βιώσεως τῆς ἐλευθεροποιοῦ Ἀληθείας καί τοῦ «ἀληθεύειν ἐν ἀγάπῃ» (πρβλ. Ἐφεσ. δ’, 15), σταυρώνεται καί δέν σταυρώνει, θυσιάζεται δέ ὄχι μόνον χάριν τῶν φίλων αὐτῆς, ἀλλά προσεύχεται καί ὑπέρ τῶν ὑπεναντίων.

Εὐχαριστοῦντες ἀπό καρδίας τήν Ὑμετέραν φίλην Μακαριότητα, ἀδελφέ ἅγιε Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κύριε Ἱερώνυμε, διά τήν παράθεσιν τοῦ ἐπισήμου γεύματος τούτου, δεόμενοι δέ τοῦ Κυρίου ὅπως σᾶς ἐπιστηρίζῃ καί ἐνδυναμοῖ εἰς τό ποιμαντικόν καί διοικητικόν σας ἔργον, ἐκφράζομεν τήν εἰλικρινῆ χαράν μας, διότι εὑρισκόμεθα μεταξύ ἐκλεκτῶν φίλων, Προκαθημένων, ἱεραρχῶν, ἑτέρων κληρικῶν καί λαϊκῶν, διακόνων τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας, μεταξύ τῶν ὁποίων ὅλως ἰδιαιτέρως ἐκτιμῶμεν τήν παρουσίαν σας, Ἐξοχώτατοι, καί συγχαίρομεν τόν διοργανωτήν τῆς Διασκέψεως Ἐξοχ. κ. Ὑπουργόν Ἐξωτερικῶν.

Ἐγείροντες τό κύπελλον ὑπέρ τῆς ὑγιείας ἁπάντων ὑμῶν, εὐχόμεθα ὁ Κύριος νά σᾶς εὐλογῇ, πρός ἐπιτυχῆ ἐκπλήρωσιν τοῦ εὐθυνοφόρου ἔργου σας, καί νά φωτίζῃ ὅλους ἡμᾶς, ὥστε, ἐν τῷ μέτρῳ τοῦ δυνατοῦ, νά συμβάλλωμεν οὐσιαστικῶς εἰς τήν ἐν ἀλληλοσεβασμῷ εἰρηνικήν συνύπαρξιν τῶν ἀνθρώπων, τῶν λαῶν καί τῶν πολιτισμῶν τοῦ σύμπαντος κόσμου. 

Ομιλία του Προκαθημένου του Αλεξανδρινού Πατριαρχείου στην 2η Διεθνή Διάσκεψη των Αθηνών για τη Μέση Ανατολή

Ομιλία
Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας κ.κ. Θεοδώρου Β΄
στην 2η Διεθνή Διάσκεψη, με θέμα τον Θρησκευτικό και Πολιτιστικό Πλουραλισμό και την Ειρηνική Συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή
(Αθήνα, 29-31 Οκτωβρίου 2017)




Εξοχώτατες/Εξοχώτατοι,

Βρίσκομαι σήμερα κοντά σας μετά από την ευγενική πρόσκληση του Νίκου Κοτζιά, φίλου αγαπητού, αρωγού σταθερού της Ορθοδοξίας στην Αφρική και κυβερνήτη στιβαρού των εξωτερικών υποθέσεων της Μητέρας Πατρίδας στα συχνά ταραγμένα νερά της ανατολικής Μεσογείου.

Βρίσκομαι σήμερα κοντά σας για να δώσω βήμα στους Ορθοδόξους που παραμένουν στις ιστορικές επάλξεις του Χριστιανισμού παρά τις αντίθετες πνοές των καιρών. Βρίσκομαι σήμερα κοντά σας προκειμένου να αφουγκραστείτε την διακαή επιθυμία των Χριστιανών της πυριτιδαποθήκης του κόσμου, που λέγεται Μέση Ανατολή, οι έννοιες πλουραλισμός και συνύπαρξη να μη μείνουν έννοιες ευγενείς σε λεξικά που σκονίζονται στα ράφια των βιβλιοθηκών, αλλά να λάβουν σάρκα και οστά, θεραπεύοντας πληγές χαίνουσες και γεφυρώνοντας χάσματα ανοιχτά.

Κι όμως δεν χρειάζεται παρά να στρέψει κανείς το βλέμμα του προς την κτίση του Θεού για να αντιληφθεί ότι η φύση, ο οίκος αυτός του Θεού με προνομιακούς οικονόμους εμάς τους ανθρώπους, διέπεται από πλουραλισμό, που δεν μπορούν να εκφράσουν τα ανθρώπινα σχήματα λόγου. Αντίστοιχος είναι και ο πλουραλισμός που διέπει τον ανθρώπινο πολιτισμό.

Κι όταν λέμε πολιτισμό δεν εννοούμε μόνο την τέχνη που διδάσκει και τέρπει. Εννοούμε κάθε βιωματική ανθρώπινη έκφραση, από τις πλέον απλές εκφράσεις της σίτισης ή της ένδυσης ως τις πλέον υψηλές κι εκλεκτές, όπως αυτή του θρησκεύειν, του λατρεύειν, του κοινωνείν με τον Θεό.

Κι ενώ πέρασαν αιώνες ακόμα και αιματηρών ανταγωνισμών για να κυριαρχήσει μια πολιτιστική ταυτότητα, οι αυξημένες μετακινήσεις πληθυσμών και η ανεμπόδιστη από συμβατικούς ελέγχους διαδικτυακή ανταλλαγή ιδεών έχουν δημιουργήσει μια τελείως διαφορετική πραγματικότητα. Και τούτο διότι δεν υπάρχει σήμερα ανθρώπινη κοινωνία που να μην περιλαμβάνει ανθρώπους διαφορετικών πολιτισμικών καταβολών, με απόψεις διαφορετικές για τις σχέσεις ανάμεσα στον Θεό και τον άνθρωπο, ανάμεσα στο άτομο και την ομάδα, ανάμεσα στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ατομικές υποχρεώσεις, ανάμεσα στην ελευθερία και την αυθεντία.

Βέβαια θα περιμέναμε η αναφορά στον Θεό να λειτουργεί ως παράγοντας ειρηνοποιίας και όχημα ενίσχυσης του διηνεκούς αγώνα για δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια επί της γης. Ωστόσο, δυστυχώς, παρατηρείται ότι ο θρησκευτικός αυτοπροσδιορισμός γίνεται συχνά παράγοντας διχασμού και όχημα μισαλλοδοξίας, που τρέφει το δέντρο του κακού, του φανατισμού και της βίας.

Κι αυτό συμβαίνει όταν η θρησκευτική συνείδηση χειραγωγείται από πολιτικές επιδιώξεις, όταν η θρησκευτική ιδιαιτερότητα πέφτει θύμα της κοινωνικής δυσανεξίας, όταν ο θρησκευτικός ζηλωτισμός φθάνει στο ακραίο σημείο της άρνησης της ελευθερίας του άλλου δήθεν στο όνομα του Θεού.

Η αναφορά στο Θεό μοιάζει με το σπόρο που έπεσε στα αγκάθια του μεσιανισμού, του ολοκληρωτισμού, του σωβινισμού, του φυλετισμού, του φονταμενταλισμού, της ιδεολογικής αποκλειστικότητας. Αγκάθια που τελικά πνίγουν ή διαστρέφουν την πηγαία παναθρώπινη ανάγκη του θρησκεύειν ελευθέρως και καταστρατηγούν τον θρησκευτικό πλουραλισμό. Ζητούμενο λοιπόν είναι η στάση μας απέναντι στον θρησκευτικό πλουραλισμό.

Αν τη στάση μας υπαγορεύει ο φόβος, τότε φυσική κατάληξη είναι ο εγκλεισμός στην δική μας κοινότητα και η απολυτοποίηση της δικής μας θρησκευτικής αναφοράς, ακόμα και εις βάρος του θρησκευτικά αλλότριου.

Αν τη στάση μας όμως υπαγορεύει ο σεβασμός της συνύπαρξης εντός ενός συναινετικού πλαισίου ανθρωπίνων αξιών, τότε θα πετύχουμε δύο πράγματα: αφενός μεν να διατηρήσουμε ανόθευτη την δική μας αλήθεια, αφετέρου δε να μη φανατίσουμε την δική μας αλήθεια.

Βέβαια αν μείνουμε απλοί παρατηρητές και ανενεργοί στοχαστές, τότε η κτίση του Θεού κινδυνεύει να μετατραπεί σε μια καινούργια Βαβέλ. Μια Βαβέλ που δεν θα υψωθεί κάθετα, έκφραση της ανθρώπινης αλαζονείας. Αλλά μια Βαβέλ που θα απλωθεί οριζόντια σε όλον τον κόσμο, εναγκαλισμός που μπορεί να αποβεί θανατηφόρος, αν υπερισχύσει ο απάνθρωπος παραλογισμός της βίας στο όνομα του Θεού.

Χρέος μας λοιπόν είναι να εργαστούμε για την ενότητα μέσα από την διαφορετικότητα. Για να φθάσουμε όμως στο ποθητό αποτέλεσμα της ειρηνικής συμβίωσης των πιστών των διαφόρων θρησκειών, χρειάζεται να μορφώσουμε τους πιστούς ανθρώπους. Να προβάλλουμε τα στοιχεία που ενώνουν τις θρησκείες, παρά εκείνα που τις χωρίζουν. Να προβάλλουμε τις κοινές αξίες των διαφόρων θρησκειών, παρά τις αντιλήψεις εκείνες περί θρησκευτικής ανωτερότητας που υπονομεύουν την ανοχή στο διαφορετικό. Να προβάλλουμε την ανθρωπιά, ως τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή κάθε πιστού ανθρώπου όπου γης.

Σε αυτή την κοινή προσπάθεια, η Ορθοδοξία κομίζει τον αποκαλυπτικό λόγο του Κυρίου μας για τον δρόμο που οδηγεί προς την ομοίωσή μας με τον Θεό. Τον δρόμο αυτό φωτίζουν τρία ορόσημα, ορόσημα ανθρωπιάς.

Το πρώτο ορόσημο είναι η δικαιοσύνη: “Καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως” (Λουκ. 6,31). Δηλαδή, όπως θέλετε να συμπεριφέρονται οι άνθρωποι σ’ εσάς κι εσείς να κάνετε σε αυτούς τα ίδια. Θέλουμε οι άλλοι να μας σέβονται; Κι εμείς πρέπει να τους σεβόμαστε. Θέλουμε οι άλλοι να μη μας αδικούν; Κι εμείς δεν πρέπει να αδικούμε τους άλλους; Θέλουμε οι άλλοι να μας μιλούν με ειλικρίνεια; Κι εμείς πρέπει να λέμε πάντοτε την αλήθεια. Θέλουμε οι άλλοι να είναι συνεπείς στο λόγο τους; Κι εμείς πρέπει να είμαστε συνεπείς κι έντιμοι.

Το δεύτερο ορόσημο είναι η αγάπη: “Αγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν καὶ ἀγαθοποιεῖτε” (Λουκ. 6,35). Δηλαδή να αγαπάτε τους εχθρούς σας και να τους ευεργετείτε. Αληθινή αγάπη είναι η αγάπη που αγκαλιάζει ακόμη και τους εχθρούς μας. Εκείνους που μας έβλαψαν, εκείνους που μας πίκραναν, εκείνους που μας αδίκησαν. Ο άνθρωπος της αγάπης αγαπά χωρίς όρους και όρια, αγαπά μέχρι το ακραίο σημείο της θυσίας για τον άλλο.

Και το τρίτο ορόσημο, ορόσημο κορυφής, είναι το εξής: “Γίνεσθε οἰκτίρμονες καθὼς καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστί.” (Λουκ. 6,36). Δηλαδή να είστε εύσπλαχνοι στους γύρω σας ανθρώπους, όπως κι ο Ουράνιος Πατέρας είναι εύσπλαγχνος προς όλους. Η καρδιά μας να γεμίζει από συμπάθεια για τον πόνο και την δυστυχία, για την ταλαιπωρία και την ανάγκη των άλλων. Μέτρο του ελέους και της συμπαθείας που οφείλουμε να δείχνουμε στους άλλους είναι το έλεος και η φιλανθρωπία του Ουράνιου Πατέρα μας.

Σε αυτή την κοινή προσπάθεια το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας κομίζει ιστορική εμπειρία δισχιλιετή, συχνά εντός περιστάσεων χαλεπών. Κι όμως οι χαλεπές περιστάσεις ποτέ δεν περιέστειλαν το έλεος ως επέκταση της αγάπης και τους οικτιρμούς ως βίωση της αγάπης. Παράδειγμα ο Πατριάρχης της έμπρακτης αγάπης, ο Ιωάννης ο Ελεήμων (556 – 619).

Ίδρυσε πτωχοκομεία, νοσοκομεία και πανδοχεία. Ίδρυσε, ακόμη, επτά μαιευτήρια για τις εγκαταλελειμμένες γυναίκες, με κρεβάτια, στρώματα, τροφές και καθετί άλλο, που χρειαζόταν. Για την συντήρηση όλων των ιδρυμάτων έφτιαξε φιλανθρωπικό στόλο. Αγόρασε με χρήματα της Εκκλησίας 13 πλοία, που μετέφεραν συνεχως τρόφιμα για τους φτωχούς της περιοχής του.

Όλους τους ελεούσε. Ακόμα κι εκείνους που δεν είχαν βαπτιστεί και δεν ήταν Χριστιανοί. Δέχτηκε πρόσφυγες, νοιάστηκε για τούς δούλους, αγωνίστηκε και κατόρθωσε να τους απελευθερώσει. Ακόμη φρόντισε για την αποκατάσταση των αδικουμένων και την προστασία των αδυνάτων. Βίωσε εμπράκτως το ήθος της ανιδιοτελούς αγάπης με διάθεση προσφοράς και θυσίας που ακολουθεί τα ίχνη του Χριστού.

Την αγάπη και την διακονία ως την αρετή των αρετών, όχι μόνο στο παρελθόντα αλλά και στο παρόντα χρόνο, κομίζει στην κοινή αυτή προσπάθεια η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αφρικής. Αποκόβει ριζικά την χριστιανική πίστη από χώρους και ιδεολογίες, όπου η αξία των ανθρώπων μετριέται από την σύσταση του αίματός τους, από το χρώμα του δέρματός τους, από τις πεποιθήσεις τους ή από την καταγωγή τους. Ακολουθώντας τα βήματα του καλού Σαμαρείτη, θεωρεί τον πλησίον και μόνον αυτόν ως το μέτρο αξιολόγησης πίστης, προθέσεων και πράξεων. Εθνικές, φυλετικές και πολιτιστικές ταυτότητες έρχονται σε δεύτερη μοίρα.

Καταξιώνει την θρησκεία στην σπουδαιότερη εντολή και αρετή: ‘’ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου. αὕτη πρώτη ἐντολή. καὶ δευτέρα ὁμοία, αὕτη· ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν. μείζων τούτων ἄλλη ἐντολὴ οὐκ ἔστι.’’ (Μαρκ. 12,30-31)

Αγαπητοί μου,

Η οδός της αγάπης είναι η οδός της ορθής θρησκευτικότητας. Η εμπειρία της αγάπης είναι η βίωση της αγιότητας. Όλα τα άλλα είναι παρεπόμενα. Εκτός της αγάπης δεν υπάρχει ζωή. Υπάρχουμε στη ζωή γιατί λειτουργεί η αγάπη. Υπάρχουμε στην πίστη γιατί διακονούμε με αγάπη τον κόσμο.

Μόνο ο σπόρος της αγάπης μπορεί να βλαστήσει την ελευθερία του καθενός και της καθεμιάς να θρησκεύεται και να πιστεύει ό,τι επιθυμεί στην πολύπαθη Μέση Ανατολή. Μόνο ο σπόρος της αγάπης μπορεί να καρπίσει όχι μόνο τη συνύπαρξη, αλλά και τη συνεργασία με γνώμονα την κοινή ευημερία. Κι αν η πείρα των προηγούμενων ετών αμφισβητεί την ελπίδα, η πίστη, ως εμπιστοσύνη στον Θεό, είναι “ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων” (Εβρ. 11,1)

Στη ζωή τον τελευταίο λόγο δεν τον έχει ούτε η ανθρώπινη λογική, ούτε οι ανθρώπινες προβλέψεις. Τον έχει η δύναμη και η θέληση του Θεού. Ας τον εμπιστευτούμε και ας κάνουμε το θέλημά Του. Τότε και μόνο τότε μπορεί η αποκαρδίωση να δώσει τη θέση της στην εγκαρδίωση.

Σας ευχαριστώ! 

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης ομιλητής στην Β΄ Διεθνή Διάσκεψη των Αθηνών για τη Μέση Ανατολή [Ομιλία ελληνιστί, αγγλιστί, video, φωτογραφίες]

Ρεπορτάζ: Μάκης Αδαμόπουλος | Φωτογραφίες: Χρ. Μπόνης και Ν. Μαγγίνας


Στην αξία του Διαλόγου και στην αναγκαία διεύρυνση και αναβάθμιση των διαθρηκειακών διαλόγων λαμβάνοντας υπόψη τις αστοχίες του παρελθόντος αναφέρθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος στην ομιλία του στην 2η Διεθνή Διάσκεψη Αθηνών για τον «Θρησκευτικό και Πολιτιστικό Πλουραλισμό και την Ειρηνική Συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή» καλώντας σε συνεργασία «για την αποτροπή εμφύλιων σπαραγμών, καταστροφής προαιωνίων θρησκευτικών και πολιτισμικών αγαθών, εκριζώσεως ολοκλήρων λαών από τις πατρογονικές εστίες αυτών, διά την αποφυγήν θανατηφόρων θαλασσίων μετακινήσεων και πλείστων άλλων δεινών». 

Η ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχη πραγματοποιήθηκε σήμερα το μεσημέρι αμέσως μετά το μεσημεριανό διάλειμμα. 

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης τόνισε ότι «είναι αναμφιβόλως κοινή η επιθυμία δημιουργικής συμβολής εις την προσπάθεια προαγωγής του διαλόγου διά τα διαθρησκειακά και διαπολιτισμικά ζητήματα, η διευθέτησις των οποίων αποτελεί προϋπόθεσιν διά την αποκατάστασιν ειρηνικής συνυπάρξεως εις την δεινώς δοκιμαζομένην Μέσην Ανατολήν, καθώς και εις άλλας περιοχάς του εμπεριστάτου συγχρόνου κόσμου μας». 

Αναφέρθηκε, επίσης, στις αρχές και αξίες που έχουν καλλιεργηθεί στην πόλη της Αθήνας και στην χώρα γενικότερα που χαρίσθηκαν σε όλη την ανθρωπότητα, όπως είναι η Δημοκρατία και ο Πολιτισμός. 

Ο Πατριάρχης επεσήμανε, ότι τρεις θεμελιώδεις πολιτισμικές κατηγορίες και αξίες της ανθρώπινης ύπαρξης χρειάζονται επειγόντως προστασία στην Μέση Ανατολή, «Το Αληθές, διά της φιλοσοφίας και των επιστημών. Το Αγαθόν, διά της Ηθικής και του Δικαίου, και Το Κάλλος, το Ωραίον, διά της Τέχνης».

Αναφέρθηκε, εξάλλου, στην αξία του Διαλόγου υπογραμμίζοντας πως «όπου οι άνθρωποι αποστρέφονται ή διακόπτουν τον διάλογο τα περαιτέρω αναλαμβάνουν ως γνωστόν, αι μονολιθικαί ιδεολογίαι, τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, η στυγνή δημαγωγία και τέλος τα όπλα, δηλαδή η καταστροφή και ο θανατος. Διά τούτο προτείνομεν και εν προκειμένω τον διάλογον της αληθείας εν αγάπη, ο οποίος ικανώνει τους μετέχοντας να αναλαμβάνουν από κοινού αναγκαίας πρωτοβουλίας και ευθύνας. Ο ειλικρινής διάλογος έχει την δύναμιν να άλλάζει τον ρούν της ιστορίας».

Θεωρεί, βέβαια, αναγκαία την διεύρυνση και αναβάθμιση των διαθρηκειακών διαλόγων λαμβάνοντας υπόψη τις αστοχίες του παρελθόντος. 

«Οι διαθρησκειακοί διάλογοι οφείλουν και δύνανται να αποκτήσουν νόημα και αποτελεσματικότητα, μόνον εάν τους εκ των πιστών ανθρώπων ανησυχούντας, απαλλάξωμεν του φόβου, ότι διά των διαλόγων αυτών επιδιώκεται δήθεν πανθρησκειακός συγκρητισμός, και εάν ταυτοχρόνως αναδείξωμεν πειστικώς την αξίαν και αναγκαιότητα του αμοιβαίου σεβασμού, της συγχωρήσεως, της αγάπης και της αλληλεγγύης, διά την κοινωνικήν συνοχήν, την ειρήνην, την απόδοσιν της δικαιοσύνης, την αποθάρρυνσιν φονταμενταλιστικών φανατισμών, την αποδοχήν της ετερότητος εις την ταχέως παγκοσμιοποιουμένην κοινωνίαν, όπου αναπόφευκτος είναι πλέον η συμβίωσις ομοεθνών και αλλοεθνών, ομοθρήσκων και ετεροθρήσκων, ομοδόξων και ετεροδόξων, πιστών και απίστων» επεσήμανε ο Πατριάρχης.

Κάλεσε, επίσης, σε συνεργασία «για την αποτροπή εμφύλιων σπαραγμών, καταστροφής προαιωνίων θρησκευτικών και πολιτισμικών αγαθών, εκριζώσεως ολοκλήρων λαών από τας πατρογονικάς εστίας αυτών, διά την αποφυγήν θανατηφόρων θαλασσίων μετακινήσεων και πλείστων άλλων δεινών. Εξ ων, ως πλέον αποτρόπαιον έγκλημα θεωρούμεν και καταδικάζομεν την πολύμορφον κακοποίησιν, εκμετάλλευσιν και θανάτωσιν ανεξιχνιάστου αριθμού παιδίων εις τον ευρύτερον χώρον της Μεσογείου, αλλά και ανά την υφήλιον».

Μίλησε για την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο που καταδίκασε τον φυλετισμό και αναφέρθηκε στην συμβολή της Εκκλησίας για την επικράτηση της ειρήνης, της δικαιοσύνης και της ελευθερίας. 

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης τόνισε ότι «ο δίαυλος τον οποίον προτείνομεν καθίσταται έτι μάλλον αναγκαίος και εκ του γεγονότος ότι ευρισκόμεθα ενώπιον δυσχερεστάτου προβλήματος, διφυούς. Ακόμη δηλαδή και αν, ως ευχόμεθα, επιτευχθή συντόμως ικανοποιητική αντιμετώπισις τρεχόντων προβλημάτων, όπως π.χ. το μεταναστευτικόν, και συμφωνηθή η πολυπόθητος ειρήνη, τα εναπομένοντα προβλήματα θα απαιτήσουν όχι μόνον χρόνον και μόχθον πολύν, αλλά και κοινήν ευθύνην, συνέργειαν και συνεργασίαν. Διότι η τραγική δοκιμασία των λαών της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής έχει επιφέρει ήδη και συνεχίζει, ως γνωστόν, να προκαλή μεγάλων διαστάσεων καταστροφάς, τόσον εις το διανθρώπινον όσον και εις το φυσικόν, το πολιτισμικόν, αλλά και το θρησκευτικόν περιβάλλον. Και θα χρειασθή ακριβώς τότε η εις μέγιστον βαθμόν ενεργοποίησις της διαθρησκειακής συνεργασίας, προπαντός διά την διαχείρισιν παρατεινομένων θρησκευτικών κρίσεων, διά την θεραπείαν των ψυχικών τραυμάτων των λαών, τα οποία συνεχίζει να προκαλή η αντιπαράθεσις, αλλά και διά την καλλιέργειαν του αναγκαίου ευκράτου κλίματος διά την αποκατάστασιν της ειρηνικής και δημιουργικής συνυπάρξεως Θρησκειών, Λαών και Πολιτισμών». 








Ο Μ Ι Λ Ι Α
ΤΗΣ Α. Θ. ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ
ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ κ. κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ Β΄ ΔΙΕΘΝΗ ΔΙΑΣΚΕΨΙΝ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΑ ΤΟΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΝ ΠΛΟΥΡΑΛΙΣΜΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΙΚΗΝ ΣΥΝΥΠΑΡΞΙΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΕΣΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗΝ
(Ἀθῆναι, 29-31 Ὀκτωβρίου 2017)

* * *

Μακαριώτατοι,
Ἐξοχώτατε κ. Ὑπουργέ Ἐξωτερικῶν τῆς Ἑλλάδος,
Σοφολογιώτατοι,
Ἱερώτατοι,
Ἐξοχώτατοι,
Κυρίαι καί κύριοι, 

«Καρδία ἐλεήμων ἐστὶ καῦσις καρδίας ὑπέρ πάσης τῆς κτίσεως, ὑπὲρ τῶν ἀνθρώπων, καὶ τῶν ὀρνέων, καὶ τῶν ζῲων καὶ τῶν δαιμόνων, καὶ ὑπὲρ παντὸς κτίσματος.»1

Ἐπικαλούμεθα εἰσαγωγικῶς αὐτούς τούς λόγους ἑνός τέκνου τῆς ἀρχαίας Συρίας, τοῦ Ὁσίου Ἰσαάκ τοῦ Σύρου, ἐπειδή πράγματι μόνον μία ἐλεήμων καρδία, ὑπό ἀληθοῦς συμπαθείας φλεγομένη, δύναται νά αἰσθανθῇ μέρος τῆς ἐν Συρίᾳ καί τῇ εὐρυτέρᾳ περιοχῇ διαδραματιζομένης τραγωδίας.

Ὑπό τοιούτων συναισθημάτων διακατεχόμενοι, εὑρισκόμεθα καί πάλιν ἐνταῦθα εἰς κοινήν διαβούλευσιν τῆς Β΄Διασκέψεως τῶν Ἀθηνῶν, χάρις εἰς τάς ἀγαθῶν προθέσεων πρωτοβουλίας τοῦ ἐπί τῶν Ἐξωτερικῶν Ἐξοχωτάτου Ὑπουργοῦ τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως, Καθηγητοῦ κυρίου Νικολάου Κοτζιᾶ. Ἡ συμμετοχή ἡμῶν αὕτη νοεῖται ὡς «διακονία τῆς καταλλαγῆς» (Β΄Κορινθ. 5, 18).  Εἶναι ἀναμφιβόλως κοινή ἡ ἐπιθυμία δημιουργικῆς συμβολῆς εἰς τήν προσπάθειαν προαγωγῆς τοῦ διαλόγου διά τά διαθρησκειακά καί διαπολιτισμικά ζητήματα, ἡ διευθέτησις τῶν ὁποίων  ἀποτελεῖ προϋπόθεσιν διά τήν ἀποκατάστασιν εἰρηνικῆς συνυπάρξεως εἰς τήν δεινῶς δοκιμαζομένην Μέσην Ἀνατολήν, καθώς καί εἰς ἄλλας περιοχάς τοῦ ἐμπεριστάτου συγχρόνου κόσμου μας.

Εὑρισκόμενοι εἰς τό κλεινόν ἄστυ τῶν Ἀθηνῶν, σκόπιμον καί λυσιτελές διά τήν Διάσκεψίν μας κρίνομεν μίαν σύντομον ἐπαναγωγήν εἰς τάς πηγάς, ἵνα, ἔστω καί ὡς ἐκ περισσοῦ, ὑπομνήσωμεν γνωστάς τινας θεμελιώδεις ἀρχάς καί ἀξίας, αἵτινες πρωτογενῶς ἐκαλλιεργήθησαν εἰς τήν χώραν, καί κυρίως εἰς τήν πόλιν ταύτην, καί ἐχαρίσθησαν εὐεργετικῶς εἰς ὁλόκληρον τήν ἀνθρωπότητα.

Εἰς τήν σκέψιν πολλῶν ἐξ ὑμῶν πρῶτος ἔρχεται πιθανῶς ὁ ὅρος ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, μάλιστα καθώς ἐξύμνησαν αὐτήν προσφάτως ἐνταῦθα ἐπιφανεῖς ἡγέται μεγάλων χωρῶν. Καί, ἀσφαλῶς, οὐδείς ἐξ ἡμῶν ἀμφιβάλλει ὅτι ὁ ὅρος αὐτός ἀνήκει εἰς τόν πυρῆνα τῶν διαβουλεύσεών μας, δεδομένου ὅτι ὅπου ἐλλείπει ἤ παραβιάζεται ἡ δημοκρατία, θριαμβεύει καταστροφικῶς ἡ τυραννία.

Κεντρικήν ἔννοιαν τῆς Συνάξεώς μας ἀποτελεῖ ὁ ὅρος ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. Εἰς τόν ἑλληνικόν χῶρον, καί κυρίως εἰς τήν πόλιν τῶν Ἀθηνῶν, ἐπραγματώθησαν τό πρῶτον καί εἰς ἀνώτατον βαθμόν αἱ τρεῖς θεμελιώδεις πολιτισμικαί κατηγορίαι καί ἀξίαι τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως:
Τό Ἀληθές, διά τῆς φιλοσοφίας καί τῶν ἐπιστημῶν.
Τό Ἀγαθόν, διά τῆς Ἠθικῆς καί τοῦ Δικαίου, καί
Τό Κάλλος, τό Ὡραῖον, διά τῆς Τέχνης.

Τρεῖς ἀξίαι δηλονότι, αἵτινες ἐπειγόντως χρειάζονται προστασίαν, ὄχι μόνον εἰς  τήν Ἀνατολικήν Μεσόγειον καί τήν Μέσην Ἀνατολήν, ἀλλά παγκοσμίως.

Ἡ παροῦσα Διάσκεψις, ὅμως, καλεῖ ἡμᾶς εἰς ΔΙΑΛΟΓΟΝ περί τοῦ τί δεῖ γενέσθαι εἰς τό πλαίσιον τῶν ἁρμοδιοτήτων καί δυνατοτήτων ἑνός ἑκάστου ἐξ ἡμῶν, ἀλλά καί πάντων ἀπό κοινοῦ, πρός ἀντιμετώπισιν ὀξέων προβλημάτων, ἡ ὀξύτης καί τό κατεπεῖγον τῶν ὁποίων ὁδηγεῖ τήν Ἑλληνικήν Πολιτείαν εἰς τήν ἀνάληψιν τῆς παρούσης ἀξιεπαίνου πρωτοβουλίας.

Ὅπου οἱ ἄνθρωποι ἀποστρέφονται ἤ διακόπτουν τόν διάλογον, τά περαιτέρω ἀναλαμβάνουν ὡς γνωστόν, αἱ μονολιθικαί ἰδεολογίαι, τά ὁλοκληρωτικά καθεστῶτα, ἡ στυγνή δημαγωγία  καί τέλος τά ὅπλα, δηλαδή ἡ καταστροφή καί ὁ θανατος. Διά τοῦτο προτείνομεν καί ἐν προκειμένῳ τόν διάλογον  τῆς ἀληθείας ἐν ἀγάπῃ, ὁ ὁποῖος ἱκανώνει τούς μετέχοντας νά ἀναλαμβάνουν ἀπό κοινοῦ ἀναγκαίας πρωτοβουλίας καί εὐθύνας. Ὁ εἰλικρινής διάλογος ἔχει τήν δύναμιν νά ἄλλάζῃ τόν ροῦν τῆς ἱστορίας.

* * *

Θεωροῦμεν ὡς ἐκ τούτου ἀναγκαίαν τήν διεύρυνσιν, ἀναβάθμισιν καί συστηματοποίησιν τῶν ἐπί διαφόρων ἐπιπέδων ἐπιχειρουμένων διαθρησκειακῶν διαλόγων, λαμβάνοντες ὑπόψιν τάς ἀστοχίας τοῦ παρελθόντος καί τάς ἀνάγκας τοῦ παρόντος καί τοῦ ἀνθρωπίνως ὁρατοῦ μέλλοντος, μάλιστα καθώς ἡ καθ’ ἡμέραν  ἐπιδεινουμένη ταραχή, παγκοσμίως, προκαλεῖ εἰς τούς λαούς τῆς γῆς αἰσθήματα ἀνασφαλείας, κατάθλιψιν,  καθημερινήν ὑποψίαν περί κυοφορίας νέων δυσαρέστων καί ἀπειλητικῶν ἐκπλήξεων.

Οἱ διαθρησκειακοί διάλογοι ὀφείλουν καί δύνανται νά ἀποκτήσουν  νόημα καί ἀποτελεσματικότητα, μόνον ἐάν τούς ἐκ τῶν πιστῶν ἀνθρώπων ἀνησυχοῦντας, ἀπαλλάξωμεν τοῦ φόβου, ὅτι διά τῶν διαλόγων αὐτῶν ἐπιδιώκεται δῆθεν πανθρησκειακός συγκρητισμός, καί ἐάν ταυτοχρόνως ἀναδείξωμεν πειστικῶς τήν ἀξίαν καί ἀναγκαιότητα τοῦ ἀμοιβαίου σεβασμοῦ, τῆς συγχωρήσεως, τῆς ἀγάπης καί τῆς ἀλληλεγγύης, διά τήν κοινωνικήν συνοχήν, τήν εἰρήνην, τήν ἀπόδοσιν τῆς δικαιοσύνης, τήν ἀποθάρρυνσιν φονταμενταλιστικῶν φανατισμῶν, τήν ἀποδοχήν τῆς ἑτερότητος εἰς τήν ταχέως παγκοσμιοποιουμένην κοινωνίαν, ὅπου ἀναπόφευκτος εἶναι πλέον ἡ συμβίωσις ὁμοεθνῶν καί ἀλλοεθνῶν, ὁμοθρήσκων καί ἑτεροθρήσκων, ὁμοδόξων καί  ἑτεροδόξων, πιστῶν καί ἀπίστων.

Ἄς συνεργασθῶμεν διά τήν ἀποτροπήν ἐμφυλίων σπαραγμῶν, καταστροφῆς προαιωνίων θρησκευτικῶν καί πολιτισμικῶν ἀγαθῶν, ἐκριζώσεως ὁλοκλήρων λαῶν ἀπό τάς πατρογονικάς ἐστίας αὐτῶν, διά τήν ἀποφυγήν θανατηφόρων θαλασσίων μετακινήσεων καί πλείστων ἄλλων δεινῶν. Ἐξ ὧν, ὡς πλέον ἀποτρόπαιον ἔγκλημα θεωροῦμεν καί καταδικάζομεν τήν πολύμορφον κακοποίησιν, ἐκμετάλλευσιν καί θανάτωσιν ἀνεξιχνιάστου ἀριθμοῦ παιδίων εἰς τόν εὐρύτερον χῶρον τῆς Μεσογείου, ἀλλά καί ἀνά τήν ὑφήλιον.

Προσφιλεῖς συνδαιτυμόνες τοῦ πνευματικοῦ τούτου συμποσίου,

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, εἰς τήν ὁμιλίαν του ἐπί τοῦ παρά τούς πόδας τῆς Ἀκροπόλεως Ἀρείου Πάγου, ἐκήρυξεν ὅτι ὁ Θεός «ἐποίησέ τε ἐξ ἑνὸς αἵματος πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων» (Πράξ. ιζ', 26). Ἀφοῦ, λοιπόν, ἐξ ἑνὸς αἵματος εἴμεθα πάντες,

Πρῶτον: Κάθε ἀνθρωποκτονία εἶναι πρᾶξις ἀδελφοκτόνος, κάθε πόλεμος εἶναι ἐμφύλιος σπαραγμός. Τελούμενα δέ ἀμφότερα ἐν ὀνόματι τοῦ Θεοῦ, ἀποτελοῦν ἐσχάτην βλασφημίαν. 

Δεύτερον: Ἀφοῦ πάντες εἴμεθα ὅμαιμοι ἀδελφοί, ὁ πάσης φύσεως ρατσισμός καί ἀδικαιολόγητος εἶναι καί κατακριτέος. Ἡ καθ’ ἡμᾶς Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, καί παλαιότερον, ἐν ἔτει 1872, κατεδίκασε τόν φυλετισμόν, κατά  δέ τόν Ἰούνιον τοῦ παρελθόντος ἔτους 2016, ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἡ συνελθοῦσα ἐν Κρήτῃ, ἀνεφέρθη, μεταξύ ἄλλων, εἰς τήν συμβολήν τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν «εἰς ἐπικράτησιν τῆς εἰρήνης, τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἐλευθερίας, τῆς ἀδελφοσύνης καί τῆς ἀγάπης μεταξύ τῶν λαῶν, καί ἄρσιν τῶν φυλετικῶν καί λοιπῶν διακρίσεων». Ἡ Σύνοδος αὕτη ἀνέδειξε τήν ἀξίαν τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου καί ὑπεγράμμισεν ὅτι «εἶναι ἀπαραίτητον νά ἀναπτυχθῇ πρός ὅλας τάς κατευθύνσεις ἡ διαχριστιανική συνεργασία διά τήν προστασίαν τῆς ἀξίας τοῦ ἀνθρώπου, αὐτονοήτως δέ καί τοῦ ἀγαθοῦ τῆς εἰρήνης, οὕτως ὥστε αἱ εἰρηνευτικαί προσπάθειαι ὅλων ἀνεξαιρέτως τῶν Χριστιανῶν νά ἀποκτοῦν μεγαλύτερον βάρος καί δύναμιν».

Κατά τήν Α' Διάσκεψιν τῶν Ἀθηνῶν τοῦ 2015, διήκουσα ἦτο ἡ εὐχή νά  συμβάλλωμεν ὅλοι εἰς τήν ἐκτόνωσιν τῆς ἐντάσεως καί τῆς βίας.  Πῶς; «Ἀπό τήν σκοπιά του ὁ καθένας». Οὐδόλως ἀμφιβάλλοντες ὅτι τοῦτο πράττομεν ὄντως, θά εἴχομεν μίαν ἀμφιβολίαν διά τήν ἐπάρκειαν καί ἀποτελεσματικότητα αὐτοῦ τοῦ τρόπου. Τό μέγεθος τοῦ προβλήματος ἐλαχιστοποιεῖ, ἀκριβέστερον ἐκμηδενίζει πολλάκις, τήν δυναμικήν τοῦ «ἀπό τήν σκοπιά του ὁ καθένας». Ἀκριβῶς διά τοῦτο, εἴχομεν ἀπευθύνει τότε πρός τούς θρησκευτικούς ἡγέτας καί ἐπαναλαμβάνομεν καί σήμερον μετ’ ἐπιτάσεως, τήν πρότασιν νά δημιουργήσωμεν σταθερόν δίαυλον ἐπικοινωνίας διά μίαν ὄντως ἀποτελεσματικήν συμβολήν εἰς τήν πρόληψιν καί ἀντιμετώπισιν βιαίων πράξεων, ὑπό δῆθεν θρησκευτικῶν πεποιθήσεων καί προσταγμάτων ὑπαγορευομένων. Τοιοῦτος θεσμός θά ἠδύνατο ἐπίσης νά ἀναπτύξῃ ἐποικοδομητικήν συνεργασίαν μέ τό ἐνταῦθα «Κέντρο για τον Θρησκευτικό Πλουραλισμό στη Μέση Ανατολή» καί ἄλλους  Ὀργανισμούς.

Ὁ δίαυλος τόν ὁποῖον προτείνομεν καθίσταται ἔτι μᾶλλον ἀναγκαῖος καί ἐκ τοῦ γεγονότος ὅτι εὑρισκόμεθα ἐνώπιον δυσχερεστάτου  προβλήματος, διφυοῦς. Ἀκόμη δηλαδή καί ἄν, ὡς εὐχόμεθα, ἐπιτευχθῇ συντόμως  ἱκανοποιητική ἀντιμετώπισις τρεχόντων προβλημάτων, ὅπως π.χ. τό μεταναστευτικόν, καί συμφωνηθῇ ἡ πολυπόθητος εἰρήνη, τά ἐναπομένοντα προβλήματα θά ἀπαιτήσουν ὄχι μόνον χρόνον καί μόχθον πολύν, ἀλλά καί κοινήν εὐθύνην, συνέργειαν καί συνεργασίαν. Διότι ἡ τραγική δοκιμασία τῶν λαῶν τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου καί τῆς Μέσης Ἀνατολῆς ἔχει ἐπιφέρει ἤδη καί συνεχίζει, ὡς γνωστόν, νά προκαλῇ μεγάλων διαστάσεων καταστροφάς, τόσον εἰς τό διανθρώπινον ὅσον καί εἰς τό φυσικόν, τό πολιτισμικόν, ἀλλά καί τό θρησκευτικόν περιβάλλον. Καί θά χρειασθῇ ἀκριβῶς τότε ἡ εἰς μέγιστον βαθμόν ἐνεργοποίησις τῆς διαθρησκειακῆς συνεργασίας, προπαντός διά τήν διαχείρισιν παρατεινομένων θρησκευτικῶν κρίσεων, διά τήν θεραπείαν τῶν ψυχικῶν τραυμάτων τῶν λαῶν, τά ὁποῖα συνεχίζει νά προκαλῇ ἡ ἀντιπαράθεσις, ἀλλά καί διά τήν καλλιέργειαν τοῦ ἀναγκαίου εὐκράτου κλίματος διά τήν ἀποκατάστασιν τῆς εἰρηνικῆς καί δημιουργικῆς συνυπάρξεως Θρησκειῶν, Λαῶν καί Πολιτισμῶν.

Ἐπιτρέψατε, τέλος, νά γνωρίσωμεν εἰς τήν παροῦσαν ὑψηλοῦ ἐπιπέδου Διάσκεψιν ὅτι ἐν συσκέψει πρό τινων ἐτῶν εἰς τήν ἕδραν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου μετά τῶν Μακαριωτάτων Προκαθημένων τῶν πρεσβυγενῶν Ὀρθοδόξων Πατριαρχείων, προσφιλῶν ἐν Χριστῷ ἀδελφῶν Θεοδώρου Ἀλεξανδρείας, Θεοφίλου Ἱεροσολύμων, τοῦ Ἀρχιεπισκόπου τῆς παλαιφάτου Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου Χρυσοστόμου καί τοῦ Ἀντιπροσώπου τοῦ Πατριάρχου Ἀντιοχείας Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἀπαμείας κ. Ἰσαάκ, ἐκρίναμεν χρήσιμον καί δή καί ἀναγκαῖον, ἕν λεπτομερές σχέδιον ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΧΑΡΤΑΣ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ, εἰς τό ὁποῖον προβλέπεται πολυετής καί πολυδιάστατος συνεργασία τῶν τριῶν μονοθεϊστικῶν παραδόσεων πρός, ἀφ’ ἑνός, ἀπό κοινοῦ ἀντιμετώπισιν οἰκολογικῶν προβλημάτων τῆς Μεσογείου καί τῆς εὐρυτέρας περιοχῆς καί, ἀφ’ ἑτέρου, προαγωγήν τῆς εἰρηνικῆς συμβιώσεως τῶν τέκνων τοῦ Ἀβραάμ. Εὐελπιστοῦμεν ὅτι θετικαί ἐξελίξεις εἰς τήν περιοχήν, συντόμως θά ἐπιτρέψουν τήν διεκκλησιαστικήν καί διαθρησκειακήν ἐξέτασιν καί ἐφαρμογήν τῆς ἐν λόγῳ ΧΑΡΤΑΣ. 

Προσβλέποντες εἰς ἐποικοδομητικάς διαβουλεύσεις καί πορίσματα τῆς παρούσης Διασκέψεως, εὐχόμεθα νά μή χρονίσῃ ἡ ἐπάνοδος τῆς εἰρήνης εἰς τήν δεινῶς δοκιμαζομένην Ἀνατολικήν Μεσόγειον καί τήν Μέσην Ἀνατολήν.

Εὐχαριστοῦμεν διά τήν προσοχήν σας!

--------------------------
1. Ἀββᾶ Ἰσαάκ τοῦ Σύρου, ΛΟΓΟΙ ΑΣΚΗΤΙΚΟΙ, ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΚΔΟΣΙΣ, Μάρκελλος Πιράρ, ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΙΒΗΡΩΝ, Ἅγιον Ὄρος 2012, Λόγος ΞΒ΄, σελ. 736, στ.13-25.




ADDRESS 
By His All-Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew at the 2nd International Conference of Athens for Religious and Cultural Pluralism and for Peaceful Coexistence in the Middle East 
(Athens, 29-31 October 2017)

***

Your Beatitudes, Eminences, Excellencies
Most honorable participants,

“A merciful heart is a heart burning for all creation, for people, for birds, for animals, for demons, and for every created thing.”

We cite these words of St. Isaac the Syrian, a native of ancient Syria, by way of an introduction, because only a truly merciful heart, consumed by true compassion, can partially comprehend the tragedy occurring in Syria and the broader region.

Moved by such sentiments, we find ourselves once again at this common consultation, the 2nd International Conference of Athens, thanks to the gracious initiative of His Excellency Professor Nikos Kotzias, the Hellenic Republic’s Minister of Foreign Affairs. Our participation is understood as a “ministry of reconciliation” (2 Corinthians 5:8). Undoubtedly, our common desire is to offer a constructive contribution to the promotion of dialogue in interreligious and intercultural challenges, whose resolution is a prerequisite for the reestablishment of peaceful coexistence in the Middle East, as well in other regions of our unsettled modern world.

Since we find ourselves in the glorious city of Athens, we deem it essential and beneficial to our conference that we briefly consider the sources so that we may at the very least be reminded of certain familiar principles and foundational values, which were originally cultivated in this country and particularly in this city, whence they were offered as a gift to the whole world.

What likely comes first to the minds of many of you is the term democracy, especially as this was recently praised by distinguished leaders of great nations. Surely none among us doubts that this term lies at the very heart of our deliberations, since wherever democracy is either absent or violated, tyranny triumphs in a destructive manner.

Civilization is a central issue of this conference. In this land and especially in the city of Athens, the three following fundamental cultural categories and values of human existence were first realized to the highest degree:
Truth (Τό ἀληθές), through philosophy and the sciences.
Righteousness (Τό ἀγαθόν), through Ethics and Justice, and
Beauty (Τό κάλλος), through Art.
These three values urgently require safeguarding not only in the Eastern Mediterranean and the Middle East, but also globally.

However, our present conference calls us to dialogue concerning what should be done in the framework of the responsibilities and capabilities of each individual, and of all of us collectively, in order to address acute existential problems, whose severity and urgency has led the Greek Government to undertake this praiseworthy initiative. 

As we all know, wherever people ignore or discontinue dialogue, taking the place of dialogue are monolithic ideologies, totalitarian regimes, the cruel demagogy, and, ultimately, weapons, destruction and death. This is why we recommend a dialogue of truth and love, which promotes mutual trust and empowers participants to assume the necessary initiatives and responsibilities together. Sincere dialogue can change the flow of history.


* * *

Thus, we consider imperative the expansion, elevation and establishment of interreligious dialogue on every level, while bearing in mind past failures, present needs, and future prospects.  As unrest increases daily throughout the world, it incites unhealthy feelings of insecurity, depression, and suspicion of new, unpleasant and dire surprises.

Interreligious dialogue is obligated and able to acquire value, purpose and effectiveness only if we are able to rid people of faith from the fear that pan-religious syncretism is allegedly pursued through such dialogue. Moreover, we must simultaneously point out in convincing fashion the value and necessity of mutual respect, forgiveness, love and solidarity for social cohesion, peace, restoration of justice, discouragement of fundamentalist fanaticism and acceptance of “others” in a rapidly globalized society, where the cohabitation of diverse nationalities, religions, and persuasions is henceforth unavoidable.

Let us work together to avoid civil distress, destruction of ancient religious and cultural goods, uprooting of entire nations from their traditional homelands — which is occurring today in the regions we are discussing — first and foremost, so that Christians may avoid the lethal crossing of oceans and numerous other hardships. Above all, we consider and condemn as the most abhorrent crime, every form of abuse, exploitation and slaughter of countless children in the wider region of the Mediterranean, as well as globally.

Beloved symposium participants,
St. Paul in his sermon at the foot of the Acropolis’ Areopagus preached to the Athenians that God “made every nation of one blood...” (Acts 17:26). Inasmuch as we are all members of the one human family:

Firstly, any homicide is a detestable act of fratricide! Any war is civil war! However, whenever they take place in the name of God, they constitute the ultimate blasphemy.

Secondly, since we are all brothers and sisters of one blood, racism of any kind is unjustified and condemned. Today as in the past, but most especially in 1872, the Orthodox Church denounced phyletism. Moreover, in June of 2016, the Holy and Great Council of the Orthodox Church, convened at the Orthodox Academy of Crete, and referred, among other things, to the contribution of “the Orthodox Church in the realization of peace, justice, freedom, fraternity and love among peoples, as well as in the removal of racial and other discriminations.” Thus, this Council emphasized the value of the human person, underlining that “it is essential to develop inter-Christian cooperation in every direction for the protection of human dignity and of course for the good of peace, so that the peacekeeping efforts of all Christians without exception may acquire greater weight and significance.”

During our first conference held in Athens in 2015, we understood that it was the wish of all to contribute towards the eradication of tension and violence. But how? “Everyone from our own perspective.” Without casting doubt on the good intentions of everyone, we wonder how sufficient or efficient such a response might be. The magnitude of the challenge diminishes, and even eliminates the effectiveness of each of us acting “from our own perspective.” This is precisely why we addressed religious leaders at the time, and we fervently repeat today, that we must establish a stable channel of communication for a truly effective contribution toward preventing and addressing acts of violence that supposedly occur out of religious conviction and mandate.  Such an institution would also be able to develop a constructive cooperation with the Centre for Religious Pluralism in the Middle East and other organizations.

The channel that we are proposing is rendered especially necessary because we find ourselves before an extremely challenging twofold issue. For, even if we achieve what we hope for, namely a swift and satisfactory response to these current issues — such as immigration and the peace that we all desire — the remaining issues will not only require money, time and much toil, but also common responsibility and solid cooperation. After all, the tragic suffering of the Eastern Mediterranean and Middle Eastern peoples has already caused and continues to cause a great deal of devastation in human relations, as well as in the natural, cultural, and religious environment. This is precisely why the highest level of mobilization will be required for interreligious cooperation and the handling of ongoing religious crises, the healing of the emotional wounds of people — which are perpetuated by this conflict — but also for the cultivation of a moderate atmosphere for the restoration of peaceful and creative coexistence among religions and civilizations.

Finally, permit us to inform you all about a meeting held some years ago at the Ecumenical Patriarchate, with Their Beatitudes the Primates of the ancient Orthodox Patriarchates and Churches, our beloved brothers in the Lord: Theodoros of Alexandria, Theophilos of Jerusalem, Chrysostomos of Cyprus, and Isaac of Apameia (representing the Patriarchate of Antioch), where we deemed useful and necessary a detailed draft of an Ecological Charter of the Mediterranean. Such a Charter presupposes many years and many dimensions of cooperation among the three monotheistic traditions in order to jointly address the ecological challenges of the Mediterranean and the region at large, while at the same time promoting a peaceful coexistence among the children of Abraham.  It is our hope and prayer that positive developments will be forthcoming in that region and will allow for an interchurch and interfaith examination and application of the aforementioned Charter.

We look forward to the constructive deliberations and recommendations of this conference and trust that the restoration of peace in the deeply troubled regions of the Eastern Mediterranean and the Middle East will soon prevail.

We thank you for your attention!