Στη συνέντευξη, αποδέχεται πως έκανε λάθος με το ΕΛΑΜ το οποίο υποστηρίζει τους φονιάδες της Χρυσής Αυγής, ενώ αποκαλύπτει πως ήταν ένας εκ των τριών ιδρυτών του ΔΗΚΟ.
Το Κυπριακό πάντα σας απασχολούσε. Γιατί θα πρέπει η Εκκλησία να εμπλέκεται στην πολιτική;
Η Εκκλησία πριν υπάρξει κράτος ήταν αυτή που ηγείτο του λαού μας και μέχρι σήμερα ενδιαφέρεται για την τύχη αυτού του λαού στον τόπο του.
Τι βλέπετε μπροστά;
Ο Πρόεδρος σε συζητήσεις που είχαμε μου έλεγε πως έβλεπε τη λύση δύο κρατών και εγώ διαφώνησα έντονα μαζί του.
Γιατί;
Γιατί δεν μπορούν να γίνουν δύο κράτη.
Πότε σας είπε ότι θέλει δύο κράτη; Το 2016, το 2017;
Ω… έχει καιρό τώρα. Δεν το βλέπω ότι μπορούν να γίνουν δύο κράτη. Δεν θα δεχθεί ο λαός.
Έχει αλλάξει τώρα άποψη ο Πρόεδρος;
Νομίζω ναι. Πρώτα-πρώτα, τώρα δεν θέλει η Ευρώπη. Μόλις γίνουν δύο κράτη, θα κατακλυστεί η Κύπρος από Τούρκους εκ Τουρκίας. Από την ΕΕ δεν παίρνουμε τέτοια άδεια, άρα η βόρεια Κύπρος πρέπει να φύγει από την Ευρώπη.
Εσείς λέτε πως δεν λύνεται το Κυπριακό;
Ναι. Δεν λύνεται.
Συμφωνεί και ο Πρόεδρος;
Το έχει καταλάβει.
Με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, γενικώς τα βρίσκετε;
Έχω άριστες σχέσεις με τον Νίκο Αναστασιάδη. Πιστεύω ότι είναι ξύπνιος άνθρωπος. Οι συγκυρίες όμως δεν ήταν καλές. Μόλις ανέλαβε ήρθε το κούρεμα στις τράπεζες και τον βρήκε και δεν είχε μπορέσει να ισορροπήσει και να σταθεί στα πόδια του. Το έζησα εκείνες τις ημέρες που φώναζε ο ένας το ένα και ο άλλος το άλλο. Είχα ανέβει στο Προεδρικό και του είχα πει, πως ότι σατανάς είναι το ένα είναι και το άλλο. Και αν δεν κουρεύονταν οι πλούσιοι και τους κούρευαν όλους, είχε χρήματα για να δώσει για τις πρώτες 100.000 ευρώ; Μετά το πανηγύρι, όλοι ξέρουν και χορεύουν.
Οι 50.000 λίρες για το «όχι»
Σε συζήτηση που κάναμε, μου είπατε ότι είχατε δώσει χρήματα το 2004 για να ενισχύσετε το όχι στο δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν. Σε ποιον δώσατε τα χρήματα;
Ουυυ τώρα τι με ρωτάς; Υπήρχε μια ομάδα που ενδιαφερόταν να βγάλει αφίσες, να κάνει το ένα, να κάνει το άλλο για να παρακινήσουμε τον λαό. Τότε ήρθε ένας δημοσιογράφος και μου ανέμιζε μια φωτοτυπία επιταγής 50.000 λίρες που είχε βγάλει η Αρχιεπισκοπή. Του την έδωσε κάποιος από το λογιστήριο. Εγώ ακόμα ήμουν μητροπολίτης Πάφου και αυτός ήθελε να εκθέσει την Αρχιεπισκοπή και ιδίως να εκθέσει εμένα. Μόλις αντιλήφθηκα τι συνέβαινε εγώ πήγα στα άκρα. «Νομίζεις ότι κρατάς κανένα μεγάλο ψάρι» του είπα. «Αθερίνα κρατάς, δεν κρατάς τίποτα. Μεγάλο ψάρι δεν είναι. Ούτε καν μαρίδα». Τότε του έβαλα τη φωνή και χτύπησα και δυνατά το χέρι στο γραφείο και του είπα: «Ρε… όλη η περιουσία της Εκκλησίας είναι δύο τρία δισεκατομμύρια. Όλη η περιουσία είναι για την πατρίδα. Άκουσες;». Χλώμιανε, ρούφησε τη γλώσσα του έκανε μεταβολή και έφυγε. Ούτε είπε ούτε λάλησε μετά.
Ο Τάσσος και τα οδοφράγματα
Το 2003 είχατε αντιδράσει στο άνοιγμα των οδοφραγμάτων. Γιατί;
Μόλις άνοιξαν τα οδοφράγματα, έβλεπα την καταστροφή και ανέβηκα στο Προεδρικό να βρω τον Τάσσο Παπαδόπουλο και να διαμαρτυρηθώ. Μου λέει: «Μπαίνουμε στην Ευρώπη και η Ευρώπη αυτό αποφάσισε».
Ο ίδιος σας είπε πως δεν ήθελε να ανοίξουν τα οδοφράγματα;
Ε δεν ήθελε. Ασφαλώς δεν ήθελε. Ήξερε ότι θα την πάθουμε. Τελευταίως που φώναζε ο λαός και έλεγε να πούμε όχι στην Ευρώπη, έκανα μια δήλωση και είπα πως το όχι, είναι για τους μεγάλους και δεν είναι για τους μικρούς. Εκείνη την ημέρα που είχα ανέβει στο Προεδρικό το 2003, ο μακαρίτης ο Παπαδόπουλος, μου είπε: «Μα εν εκατάλαβες; Το όχι στην Ευρώπη είναι για τους μεγάλους, δεν είναι για μας. Είναι για τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Αγγλία… Εμείς αν πούμε όχι, θα μας πουν ότι το νερό που πίνουμε έχει κολοβακτηρίδια και θα πεθάνουμε. Θα πρέπει να φέρνουμε νερό από το εξωτερικό να πίνουμε…».
Αφού είχε αυτή την άποψη πώς δικαιολόγησε αργότερα το όχι στο δημοψήφισμα;
Έβλεπε ότι χανόμεθα. Πάει η Κύπρος. Πάει η Κυπριακή Δημοκρατία. Οι Άγγλοι είναι πρόστυχοι. Έδωσαν εκείνη την κολοβή ανεξαρτησία και νόμιζαν πως όποτε ήθελαν γκρέμιζαν την Κυπριακή Δημοκρατία.
Πάμε πίσω πια στο 1960…
Ο Μακάριος όμως, μεταξύ άλλων ήταν και καλόγερος. Ξέρεις λέει μια παροιμία πως του καλόγερου για να του γελάσεις πρέπει να είναι νύχτα και ασέληνος και πρέπει να το θέλει να γελαστεί. Επήε με τους ξυπόλυτους του Τρίτου Κόσμου, γιατί ήθελε να στερεώσει την Κυπριακή Δημοκρατία. Όλοι εκείνη ψήφιζαν και στήριζαν την Κυπριακή Δημοκρατία. Ο Μακάριος έβλεπε τότε ότι το μόνο όπλο που έχουμε είναι η κρατική μας υπόσταση. Δεν έχουμε τίποτα άλλο. Προσπάθησαν πολλές φορές να γκρεμίσουν την Κυπριακή Δημοκρατία. Το προσπάθησαν και με το σχέδιο Ανάν και εκεί ήταν που πάτησε το πόδι του ο Παπαδόπουλος.
Τα πηγαίνατε καλά με τον Τάσσο Παπαδόπουλο…
Ο Μακάριος θεωρούσε τον Παπαδόπουλο πολύ έξυπνο άνθρωπο. Του άρεσε ο Τάσσος και ο μακαρίτης ο Αλέκος Μιχαηλίδης. Έλεγε ο Μακάριος πως αν αυτοί οι δύο δεν ήταν εγωιστές και μπορούσαν να συμφωνήσουν θα ήταν ένα εκλεκτό δίδυμο που θα πήγαινε μπροστά την Κύπρο. Δυστυχώς ήταν και οι δύο εγωιστές και δεν μπορούσαν να κάνουν μαζί.
Mea Culpa για το ΕΛΑΜ και τους φονιάδες
Δεχθήκατε πολύ κριτική για την αναφορά σας σε κρυστάλλινες θέσεις του ΕΛΑΜ. Μετανιώνετε σήμερα;
Ήσαν μορφωμένα παιδιά και πίστευα ότι θα πάνε καλά. Ύστερα όταν είδα ότι είναι προσκολλημένοι στους φονιάδες της Χρυσής Αυγής είχα πει όχι. Έκαναν λάθος. Με ενόχλησε πολύ. Με ενόχλησε αφάνταστα.
Χρηματοδοτήσατε ποτέ το ΕΛΑΜ ή τη Χρυσή Αυγή; Αυτό είχε ισχυριστεί ο Μιχαλολιάκος που τώρα είναι φυλακισμένος ως εγκληματίας.
Ποτέ. Ούτε σεντ.
Χρηματοδοτήσατε ποτέ, κάποιο κόμμα;
Ποτέ. Ουδέποτε.
Εγώ και άλλοι δύο κάναμε το ΔΗΚΟ
Κάποτε είπατε ότι ήσασταν ΔΗΚΟ. Παραμένετε οπαδός του κόμματος;
Το ΔΗΚΟ τρεις άνθρωποι το έκαναν. Ο μακαρίτης ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος ο Α’ ως μητροπολίτης Πάφου, ο Αλέκος ο Μιχαηλίδης και εγώ ως Ηγούμενος του Αγίου Νεοφύτου. Ύστερα καλέσαμε τον Σπύρο να έρθει να τεθεί επικεφαλής.
Είσαστε λοιπόν ιδρυτικό μέλος του ΔΗΚΟ.
Ασφαλώς είμαι ιδρυτικό μέλος. Ήταν δημοκρατική παράταξη αρχικώς. Ο μακαρίτης ο Χρυσόστομος Α’ έλεγε πως η παράταξις πιάνει μεγάλο χώρο, ενώ το κόμμα είναι μικρότερο.
Είσαστε ακόμα ΔΗΚΟ;
Έχει πολλά χρόνια πια που δεν ενδιαφέρομαι.
Ο «ευεργέτης» Τζο Λόου
Μακαριώτατε τι συνέβη ακριβώς με την πολιτογράφηση του Τζο Λόου;
Εγώ ούτε τον ήξερα, ούτε είχαμε οποιαδήποτε σχέση. Εκείνος στον οποίο είχαμε πουλήσει το χωράφι και έχτιζε επαύλεις, μου είχε πει να στείλω στον υπουργό ένα σημείωμα. Μου ανήγγειλε ότι ο Τζο Λόου θα κάνει και μια δωρεά προς την Αρχιεπισκοπή και του είπα να τον φέρει να του κάνουμε ένα τραπέζι, να τον ευχαριστήσουμε. Τον είδα για λίγα λεπτά την ώρα που τρώγαμε. Την επιταγή δεν την πήραμε από τα χέρια του. Μετά, μια εταιρεία έδωσε την εντολή και εξέδωσε την επιταγή. Εγώ δεν ήξερα πόσα χρήματα θα έδινε. Αφού η επιταγή δόθηκε προς την Αρχιεπισκοπή, είπα να εκδώσουμε άλλη επιταγή προς τη Θεολογική Σχολή.
Αυτό που μου προκάλεσε εντύπωση είναι ότι εκδόθηκε και μια ακόμη επιταγή ακόμα 10.000 ευρώ; Γιατί;
Εγώ το έμαθα εκ των υστέρων. Η επιταγή αυτή πήγε για ένα ίδρυμα που έχω κάνει στο χωριό μου. Τους είχε πει ο developer να τη βγάλουν. Εγώ δεν τους είπα τίποτα. Και ο developer μου είχε δώσει χρήματα από τα χρήματα που είχε κερδίσει για το ίδρυμα στο χωριό. Για το ίδρυμα δεν ενοχλώ ιδιώτες. Ενοχλώ μερικές εταιρείες της Αρχιεπισκοπής, γιατί είναι για το δημόσιο συμφέρον. Δεν είναι μόνο για το χωριό μου. Είναι για ολόκληρη την επαρχία Πάφου. Όταν κάνεις κάτι που είναι για το δημόσιο συμφέρον, δεν πρέπει ούτε να φοβάσαι ούτε να ντρέπεσαι.
Μπίζνες με φωτοβολταϊκά
Το γνωρίζετε φαντάζομαι πως ενοχλεί η επιχειρηματική δραστηριότητα της Εκκλησίας. Είστε επιχειρηματίας;
Όχι. Αλλά η Εκκλησία είναι ζωντανή. Δουλεύει. Για να πετύχει στην αποστολή της χρειάζεται οικονομικό υπόβαθρο, διαφορετικά δεν κάνει τίποτα. Έχει να πληρώσει παπάδες, έχει να πληρώσει θεολόγους, πρέπει να δώσει σε φτωχούς…
Πόσα δίνετε σε φτωχούς;
Κάναμε μία μελέτη και διαπιστώσαμε ότι μόνο στις εργάσιμες ημέρες, η Αρχιεπισκοπή μόνο δίνει κάπου 10.000 ευρώ ημερησίως. Περίπου 3.000.000 ευρώ τον χρόνο. Άλλα ο Κύκκος, αλλά οι άλλες μητροπόλεις. Είναι πολλά λεφτά. Τόσα πολλά η Εκκλησία δεν έδωσε ποτέ. Χαίρομαι γιατί μπορούμε και δίνουμε. Τώρα με την πανδημία -που εγώ τη λέω κακοδαιμονία- είναι κλειστά τα ξενοδοχεία και πάθαμε μια ζημιά κάπου 15.000.000 ευρώ. Ευτυχώς ο αρχιλογιστής μας είχε ένα κομπόδεμα και περάσαμε. Δεν στερήσαμε από τον κόσμο τίποτα. Και φέτος δώσαμε 3.000.000 ευρώ σε βοήθεια. Δεν ξέρω αν με τον νέο χρόνο θα μπορέσουμε να τα δώσουμε.
Πάντως ο τουρισμός με τα ξενοδοχεία κ.λπ., φαίνεται να έχει μεγάλο επενδυτικό ρίσκο. Μου λέγατε άλλη φορά ότι θα επενδύσετε στον τομέα της ενέργειας.
Ναι. Ηλεκτρικό ρεύμα θα χρειαζόμαστε πάντα και θα επενδύσουμε σε φωτοβολταϊκά. Αυτά θα τα αφιερώσουμε στη διασφάλιση της μισθοδοσίας του κλήρου. Θέλω να στερεώσω αυτό το ταμείο. Φεύγοντας από αυτό τον κόσμο, θέλω να είμαι σίγουρος, ότι οι ιερείς μας, θα λαμβάνουν απρόσκοπτα τον μισθό τους. Βλέπω τους άλλους αδελφούς ότι δεν ενδιαφέρονται. Μακάρι ο Αρχιεπίσκοπος που θα αναλάβει να είναι 1.000 φορές καλύτερος από εμένα.
Κάποτε έδερνα… Τώρα είμαι απαθής
Ήσασταν πολύ εκρηκτικός άνθρωπος. Αλλάξατε;
Ναι ήμουν. Και έδερνα. Είπα πως, από τη στιγμή που έγινες Αρχιεπίσκοπος πρέπει να αλλάξεις. Σιγά-σιγά πίεζα τον εαυτό μου και μπορώ να πω ότι πολλές φορές μπαίνω σε μία απάθεια, που μπορεί να με βρίζει ο άλλος και να γελώ. Έχω αντοχή, αλλά καμιά φορά βγαίνω έξω από τα ρούχα μου.
Έχετε πάντα αντοχή; Στην εκκλησιαστική επιτροπή της Παναγίας του Τράχωνα, είπατε ότι μπορείτε να σπάσετε την πόρτα του ναού βράδυ και να πάρετε όποτε θέλετε το παγκάρι, γιατί είστε ιδιοκτήτης…
Εκεί ήθελα να το ακούσουν όλοι οι επίτροποι και συμμορφώθηκαν όλοι. Διότι αν του περνούσε εκείνου, τότε ήταν να ξεσηκωθούν όλοι. Εγώ είχα καλέσει τέσσερις-πέντε επιτροπές και πολλές είπα, ότι έχω ανάγκη επειδή έκανα τη Θεολογική Σχολή και χρειάζομαι μερικά χρήματα. Ήταν τότε που κατέρρευσαν οι τράπεζες και ήθελα να λειτουργήσω τη σχολή και η Αρχιεπισκοπή είχε δυσκολίες. Τούτοι είχαν 800.000 ευρώ στην τράπεζα. Τους είπα πως ήθελα να με δανείσουν και θα τα επέστρεφα πίσω. Η Παλλουριώτισσα, η Χρυσελεούσα, η Φανερωμένη είπαν, ευχαρίστως. Τούτοι του Τράχωνα που δεν είναι ενορία και δεν εξελέγησαν και τους διόρισα εγώ, είπαν όχι. Τότε τους είπα πως για εκείνους ήταν εντολή και όχι παράκληση. Τους είπα ότι εγώ τους είχα διορίσει και αν δεν έδιναν τα χρήματα θα τους έπαυα. Αυτοί απάντησαν ότι δεν μπορώ να τους παύσω και τότε τους είπα: «Δεν αστειεύομαι. Σοβαρομιλώ. Για αυτό σας καλώ να κάνετε δεύτερες σκέψεις, προτού φύγετε από την Αρχιεπισκοπή. Άμα φύγετε, εγώ διορίζω άλλον ταμία και άλλους επιτρόπους». Αυτός ο ταμίας έφυγε και πήγε στους δημοσιογράφους. Όταν το έκανε αυτό, είπα… «κόψε την κκελέ του να τελειώνουμε ‘που τα τωρά».
Τα άμφια και οι χρυσοί σταυροί
Η χλιδή ταιριάζει στην Εκκλησία. Αισθάνεστε ότι ενοχλεί;
Δεν πρέπει να ενοχλεί. Αν πας σε ένα ξωκλήσι που είναι λερωμένο, ατημέλητο κ.λπ. και μπεις και σε έναν μεγαλοπρεπή ναό είναι το ίδιο; Η μεγαλοπρέπεια του ναού σε ανεβάζει ψυχολογικά. Είναι το σπίτι του Θεού, δεν είναι δικό μας. Αν δεις επίσης έναν αρχιερέα με τα άμφια του… δεν είναι δικά του. Τα άμφια δεν είναι δικά μας. Είναι της Εκκλησίας.
Θα μπορούσαν να είναι όμως πιο φτηνά.
Το έκανε αυτό η Καθολική Εκκλησία. Κάποτε τα άμφια τους ήταν πλούσια. Τώρα πήγαν στο άλλο άκρο και ό,τι φορούν δεν είναι μεγαλοπρεπή. Και ο Πάπας και οι Καρδινάλιοι κ.λπ. Δεν το πέτυχαν.
Εσείς έχετε ακριβά άμφια;
Έχω και ακριβά χρυσοκέντητα, έχω και πάμφθηνα και έχω καταλήξει στα πάμφθηνα. Έχω μια στολή που μου αρέσει που είναι φθηνή και είναι και ελαφριά. Τη φορώ και χειμώνα και καλοκαίρι.
Στοιχίζουν όμως και όλα αυτά τα χρυσά εγκόλπια και οι σταυροί.
Έχω μόνο ένα σετ χρυσά. Σταυρός, ο Χριστός και η Παναγία. Μου τα έκανε δώρο ένας φίλος όταν έγινα Αρχιεπίσκοπος. Στοίχιζαν θυμάμαι 50.000 ευρώ και του είχα πει ότι δεν τα ήθελα, αλλά επέμενε πως ήθελε να μου κάνει δώρο. Έχουν περάσει 14 χρόνια και αμφιβάλλω αν τα έβαλα 14 φορές. Μια φορά τον χρόνο. Φοράω αυτά που είναι επίχρυσα και πολλοί τα βλέπουν και νομίζουν ότι είναι χρυσά. Δεν είναι χρυσά. Είναι φθηνά.
Ο Χριστός, το γαϊδουράκι και οι λιμουζίνες
Ακριβά αυτοκίνητα γιατί χρειάζεστε εσείς οι ιερωμένοι;
Πρέπει, όποιος έχει μια θέση να έχει ένα αυτοκίνητο καλό. Δεν είναι σωστό να τον αφήνει μέσα στον δρόμο. Έχω δύο καλά αυτοκίνητα που μου τα χάρισαν φίλοι.
Ο Χριστός όμως μπήκε με γαϊδουράκι στα Ιεροσόλυμα, την Κυριακή των Βαΐων.
Αν ήταν σήμερα ούτε ο Χριστός θα έμπαινε με γαϊδουράκι. Εγώ για παράδειγμα δεν έχω κανένα πρόβλημα να κυκλοφορώ και με ένα «μινάκι». Δεν χωράω όμως (γέλια).
Έξω από την Αρχιεπισκοπή έχει δύο αυτοκίνητα που χρησιμοποιούσε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Για την εποχή τους ήταν υπερπολυτελή.
Του Μακαρίου, του είχαν χαρίσει αυτοκίνητα οι Αμερικανοί και οι Γερμανοί. Οι Αμερικανοί του χάρισαν το Cadillac που ήταν θωρακισμένο και το χρησιμοποιούσε όταν άρχισαν να κάνουν απόπειρες εναντίον του. Οι Γερμανοί του χάρισαν το Mercedes, το 600άρι με τη μεγάλη καρότσα, το οποίο όμως δεν ήταν θωρακισμένο και το χρησιμοποίησε ελάχιστες φορές. Έχει και άλλα αυτοκίνητα, τα οποία φυλάξαμε στην Αστυνομία και σκέφτομαι τι να τα κάνω.
Να τα βάλετε στο Μουσείο.
Έχουμε στο Μουσείο.
Γιατί δεν τα πουλάτε. Έχουν σημαντική αξία.
Μπορώ να τα πουλήσω. αλλά δεν μου πάει. Από τον καιρό της εισβολής δεν κινήθηκαν. Χρειάζονται μηχανικό και πού να βρεις για το αμερικανικό το Pontiac; Δεν ξέρω αν υπάρχουν εξαρτήματα κ.λπ. Είναι και δαπανηρά αυτοκίνητα.
Διασκέδαζα που με βρίζανε για την άμμο!
Στη δεκαετία του ’90, είχατε δεχθεί έντονη κριτική για την αφαίρεση τόνων άμμου από την παραλία της Λάρας, όπου αναπαράγονται οι χελώνες καρέτα-καρέτα, με σκοπό να τη χρησιμοποιήσετε για γήπεδο γκολφ στην Τσάδα.
(Χαμόγελο). Η Μητρόπολη Πάφου ποτέ δεν έκανε γήπεδο γκολφ στην Τσάδα. Είχα παραχωρήσει τον χώρο σε έναν ιδιώτη ο οποίος έκανε το γκολφ. Κάποια στιγμή, μου είπε πως χρειαζόταν άμμο της θάλασσας γιατί δεν έκανε η σπαστή και του είπα να πάει να βρει και αν δεν βρει να ζητήσει άδεια από το κράτος. Εγώ δεν ασχολήθηκα.
Μα μέχρι σήμερα υπάρχει η εντύπωση ότι επιδείξατε αυταρχισμό και πήγατε και πήρατε την άμμο για να κάνετε γκολφ…
Πολλές φορές αποδεχόμουν ευθύνες για πράγματα στα οποία δεν είχα εμπλοκή. Μάλιστα εκείνη η υπόθεση με την άμμο πήγε και στα δικαστήρια. Έγινε δίκη.
Και πού κατέληξε εκείνη η δίκη;
Αφού σας είπα δεν είχα καμία σχέση. Μετά τη δίκη, ήρθε ο δικαστής, άνοιξε την πόρτα, έβαλε το κεφάλι του μέσα στο γραφείο, χωρίς να μπει. Μου είπε πως δίκασε την υπόθεση και διαπίστωσε πως δεν είχα καμία ανάμειξη. Με ρώτησε: «Γιατί δεχθήκατε όλο αυτό το φορτίο;». Το έλεγα και γελούσα και επειδή δεν είχα καμία ανάμειξη, ήξερα πως δεν μπορούσε κανένα δικαστήριο να μου προσάψει καμία κατηγορία και να μου επιβληθεί οποιαδήποτε τιμωρία. Γελούσα και το διασκέδασα. Του λέω του δικαστή: «Δεν το ξέρεις ότι έχω παντρευτεί. Δεν θα μείνω γεροντοπαλίκαρο στο ράφι. Με μπροστά μου με πίσω μου». Ο δικαστής δεν μπορούσε να δεχθεί ότι δέχθηκα αυτό το φορτίο. «Βρε αδελφέ του λέω, έκαναν το λάθος και με ψήφισαν δεν θέλω άλλο ψήφο. Κανεί με εδώ».
Όταν είπατε ότι παντρευτήκατε και ότι έκαναν το λάθος και σας ψήφισαν, εννοούσατε προφανώς ότι δεν σας ενδιέφερε η δημοφιλία ή η εντύπωση που δημιουργούσατε στους άλλους. Τότε ήσασταν μητροπολίτης Πάφου…
Ναι. Δεν είχα υπόψη τι θα ακολουθούσε. Δεν ήθελα ποτέ άλλη προαγωγή.
Με ενθουσιάζει η «Αίγια μου κότσσινη»
Σαν άνθρωπος και όχι ως ιερωμένος, δεν φαντάζομαι ότι προσεύχεστε μέρα και νύχτα. Έχετε κάτι που σας διασκεδάζει; Ακούτε μουσική; Βλέπετε τηλεόραση;
Ω βέβαια. Και μουσική ακούω και τηλεόραση βλέπω και κόσμο αρκετό συναναστρέφομαι και χιούμορ διαθέτω και πειράζω αρκετούς…
Από μουσική τι σας αρέσει;
Δεν μπορώ να πω ότι ακούω Μπετόβεν ή Μπαχ. Δεν θα με πίστευε κανείς. Είμαι άμουσος. Δεν καταλαβαίνω. Με ενθουσιάζει όταν ακούω τον μακαρίτη τον Καλλίνικο να λέει την «Αίγια μου κότσσινη» ή άλλα κυπριακά τραγούδια. Δεν μπορώ όμως να πω ότι έχω μουσική παιδεία και καταλαβαίνω. Ακούω και τα σκετς.
Τι βλέπετε στην τηλεόραση;
Να σου πω ότι προχθές έβλεπα που είχαν καλέσει σε εκείνη την εκπομπή στο ΡΙΚ, τον μουχτάρη τον βρακά. Έμαθα ότι βοηθάει κόσμο και τον φώναξα τον Βήχα, να γνωριστούμε από κοντά. Ήρθε δύο φορές και φάγαμε. Του είπα πως από τη στιγμή που έμαθα ότι βοηθάει κόσμο, θα του προσφέρω και γω κάτι και μαζί με τα δικά του να βάλει και αυτά της Εκκλησίας και να βοηθάει περισσότερο. Του είπα ότι η πόρτα μου είναι πάντα ανοιχτή. Αν θέλει να βοηθήσει σε κάτι και δεν μπορεί μόνος του, να έρθει να πάρει και τον οβολό της Εκκλησίας και να βοηθήσει. Έχουμε αποκτήσει πια μια καλή σχέση και μου αρέσει.
Τα βράδια πώς τα περνάτε;
Ακούμε τα νέα στην τηλεόραση, με μερικούς άλλους αδελφούς και μετά φεύγω και συνήθως πάω για ύπνο γύρω στις 11. Πριν κοιμηθώ βλέπω τηλεόραση ή διαβάζω.
Τι ώρα ξυπνάτε το πρωί;
Πολύ πρωί. Κατά τις τεσσερισήμισι ή πέντε… Το αργότερο στις πεντέμισι θα σηκωθώ, δεν μπορώ να μείνω στο κρεβάτι.
Σας έχει επηρεάσει πολύ η δυσκολία στην κίνηση;
Μετά το πρόβλημα στο πόδι μου, που δεν μπορώ να περπατήσω, σε όλα μου είμαι αργός. Δυσκολεύομαι.
Στο δεύτερο μέρος της συνέντευξης που παραχώρησε ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β’ στον «Π» αποκαλύπτει ολόκληρο το παρασκήνιο που προηγήθηκε της εκλογής του το 2006, παρά το ότι είχε τους λιγότερους εκλέκτορες από τους τρεις υποψήφιους. Θεωρεί πως η εκλογή του εξηγεί τη στάση που τηρούν απέναντί του οι μητροπολίτες Λεμεσού και Κύκκου για το θέμα της Ουκρανίας, για το οποίο πιστεύει ότι επιδεικνύουν όψιμο ενδιαφέρον. Για τον μητροπολίτη Ταμασού και τη σχέση του με τη Ρωσία… περιορίζεται στο «Θου Κύριε…». Ο Αρχιεπίσκοπος σχολιάζει και τις δημόσιες τοποθετήσεις του μητροπολίτη Μόρφου, χαρακτηρίζοντας αυτά που λέει ακαταλαβίστικα. Θέλει, λέει, αυτός που θα τον διαδεχθεί να είναι μεγάλος και, δυστυχώς, αυτοί που κάνουν σχέδια για τις αρχιεπισκοπικές εκλογές τον θλίβουν γιατί είναι μικροί.
Υποστήριζα τον Κύκκου και με ύβρισε
Το 2006 στις αρχιεπισκοπικές εκλογές αναδειχθήκατε Αρχιεπίσκοπος, παρά το ότι είχατε τους λιγότερους εκλέκτορες και τη λιγότερη στήριξη.
Δεν ήμουν υποψήφιος. Υποστήριζα τον Κύκκου Νικηφόρο. Δεν ήθελα την άλλη κατάσταση (Λεμεσού Αθανάσιο).
Και πώς προέκυψαν η υποψηφιότητα και η εκλογή σας;
Τι να σου πω; Να τον πω βλάκα; (Κύκκου Νικηφόρο). Με ύβρισε δύο φορές μέσα στη Σύνοδο…
Πριν τις εκλογές;
Ναι, πριν τις εκλογές. Προήδρευα της Συνόδου ως τοποτηρητής.
Γιατί σας ύβρισε;
Αναίτια. Έτσι… Την πρώτη φορά έκανα πως δεν κατάλαβα. Είπα, άσ’ το. Τη δεύτερη φορά λέω…«α, δεν είναι στα καλά του. Αν τώρα που δεν είναι τίποτα με υβρίζει, αύριο που θα είναι Αρχιεπίσκοπος τι θα κάνει; Δεν θα λογικεύεται με τίποτα». Και είπα «τράβα πίσω». Μεγάλη ιστορία να σου την πω γιατί τελικά έβαλα υποψηφιότητα. Λέω «δουλειά του Θεού, ό,τι θέλει ο Θεός ας γίνει». Άλλοι με έπεισαν έπειτα να υποβάλω υποψηφιότητα…
Και βρεθήκατε μεταξύ των δύο. Μεταξύ του Κύκκου και του Λεμεσού. Είχατε τους λιγότερους εκλέκτορες και μάλιστα με μεγάλη διαφορά από τους άλλους δύο υποψήφιους.
Μάλιστα, αλλά έλεγα ότι εγώ θα εκλεγώ.
Θυμάμαι που λέγατε πως ο επόμενος Αρχιεπίσκοπος θα λέγεται Χρυσόστομος και πάλι.
Άσε, είναι μεγάλη ιστορία και θα σου την πω μετά που θα πάμε να φάμε…(μας είπε την ιστορία αλλά δεν είναι προς δημοσίευση).
Πώς πετάξαμε έξω τον Νικηφόρο
Είπατε ποτέ στους Νικηφόρο και Αθανάσιο να σας υποστηρίξουν να εκλεγείτε και ότι στα πέντε χρόνια θα υποβάλλατε την παραίτησή σας;
Όχι. Ήμουν έντιμος. Κάλεσα το βράδυ πριν από την εκλογή τον Κύκκου και του είπα: «Άκου. Εγώ θέλω να κάνω μερικές τομές τις οποίες ούτε εσύ ούτε ο Λεμεσού μπορείτε να κάνετε. Θέλω να σου πω να με ψηφίσεις αύριο και εγώ θα σου δώσω την παραίτησή μου από απόψε. Θα συντάξω παραίτηση, θα την υπογράψω με κόκκινο μελάνι και θα σου τη δώσω να την κρατάς. Αλλά θέλω να σταθείς δίπλα μου, να με βοηθήσεις να κάνω τις τομές και σε έναν χρόνο εγώ τελειώνω και θα φύγω. Δεν επιθυμώ να μείνω Αρχιεπίσκοπος, αλλά ούτε και θέλω να γίνω. Το θέλω μόνο για να κάνω τις τομές που δεν μπορείτε να κάνετε εσείς».
Και η απάντηση του Κύκκου Νικηφόρου ποια ήταν;
«Αστειεύεσαι», μου λέει, «έχω τους εκλέκτορες εγώ και εκλέγομαι και θα σε κάνω Αρχιεπίσκοπο εσένα και να περιμένω να παραιτηθείς; Όχι». Του απάντησα ότι θα πάω με τον άλλον (Λεμεσού) «και θα σε πετάξω έξω» και ο Νικηφόρος σηκώθηκε και έφυγε.
Και με τον μητροπολίτη Λεμεσού τι έγινε;
Ο Αθανάσιος ήρθε και μου είπε: «Θέλεις να βγάλεις τον Νικηφόρο Αρχιεπίσκοπο;». Του απάντησα πως όχι, αλλά ότι ήθελα να βγω εγώ. Τότε ο Αθανάσιος μου είπε: «Μου δίνεις τρεις αιρετούς και να σου δώσω τρεις οφικιάλιους, να πάμε και οι δύο στην τρίτη ψηφοφορία και να πετάξουμε έξω τον Νικηφόρο;». Του είπα εντάξει και συμφωνήσαμε.
Και εκεί τελείωσε η κουβέντα σας;
Του είπα του Αθανάσιου: «Εσύ έχεις παραπάνω εκλέκτορες από μένα. Αν βγεις, εγώ θα σταθώ δίπλα σου να εφαρμόσεις το πρόγραμμά σου. Αν εκλεγώ εγώ, που δεν έχω τόσες πιθανότητες, θα σταθείς δίπλα μου;» Δώσε το χέρι, μου λέει, και δώσαμε για δεύτερη φορά τα χέρια. Εγώ του έλεγα ότι έχει περισσότερες πιθανότητες να εκλεγεί αυτός, αλλά εγώ ήξερα πως τις περισσότερες πιθανότητες τις είχα εγώ.
Συμφώνησε να σταθεί δίπλα σας. Τελικά στάθηκε;
Όχι, δεν στάθηκε.
Ο Αναστασιάδης και ο Χριστόφιας
Πώς ήσασταν σίγουρος ότι θα εκλεγείτε αφού τα αριθμητικά δεδομένα ήταν εναντίον σας;
Εκείνοι που ήταν του ΑΚΕΛ επ’ ουδενί δεν θα τους άφηνε ο Χριστόφιας να ψηφίσουν τον Λεμεσού. Άγιο Όρος δεν ψήφιζαν με τίποτα. Κάποιος δικός μου πλησίασε τον Αναστασιάδη, που ήταν πρόεδρος του ΔΗΣΥ τότε, και τον ρώτησε ποιον θα υποστήριζε μεταξύ των Λεμεσού και Πάφου, και ο Αναστασιάδης του είπε πως προτιμά τον Πάφου. Δεν είπε τίποτα για τον Κύκκου, γιατί ήταν του Νικηφόρου ο ΔΗΣΥ. Αυτό που είπε είναι ότι αν έφευγε ο Κύκκου από τη μέση θα ψήφιζε εμένα. Οπότε, εγώ ήμουν υπερσίγουρος ότι την πλειοψηφία την είχα, αλλά δεν το έλεγα. Μεταξύ δύο κακών, το μη χείρον βέλτιστον. Δεν με ήθελαν, αλλά από τη στιγμή που θα έφευγε ο Κύκκου η εκλογή θα ήταν δική μου.
Τα «παλιόπαιδα»
Επειδή αναφερθήκατε στον μητροπολίτη Λεμεσού που προερχόταν από τη Μονή Βατοπαιδίου… Είχατε μια διαχρονική αντιπαράθεση με το Βατοπαίδι και τους Βατοπαιδινούς. Γιατί δεν τα πηγαίνατε καλά;
Ο γέροντάς του και οι πρώτοι Βατοπαιδινοί, ο Εφραίμ, ο Αθανάσιος κ.ά., ήσαν κοντά μου. Ήταν παιδάκια με κοντά παντελόνια και ήταν στον Σταυρό της Μύθης, εκεί που είναι το γκολφ σήμερα. Ήσαν όλοι επτά… ήσαν όλοι παλιόπαιδα και όταν το πληροφορήθηκα ότι δεν ήσαν σωστοί είπα στον γέροντά τους να σηκωθεί να φύγει. Τους ξεσήκωσε ούλλους και έφυγαν. Θα τους έδιωχνα ούτως ή άλλως. Εγώ νόμιζα ότι οι μιτσιοί ήταν καλοί, αλλά εν ήταν καλοί ούτε οι μιτσιοί, και εκ των υστέρων είπα «καλά έκαναν και έφυγαν όλοι», αλλά τον γέροντα τον έδιωξα κακήν-κακώς και του Λεμεσού ακόμα λίγο να του τες αστράψω.
Τα βρήκατε όμως. Συλλειτουργείτε και έχετε επαφή.
Καλά. Εγώ ήθελα να μην κατεβάσουμε την Εκκλησία στο πεζοδρόμιο, αλλά δεν εφάνη ούτε εκείνος έντιμος, και ορίστε σήμερα τι κάνει.
Αλλού τους τρώει…
Πώς προέκυψε η κρίση, κυρίως με τους μητροπολίτες Κύκκου και Λεμεσού, για το θέμα της Ουκρανίας;
Ούτε ο ένας ούτε ο άλλος ξέχασαν ότι δεν βγήκαν Αρχιεπίσκοποι και βγήκα εγώ. Από εκεί ξεκινάνε όλα. Ξέρανε πως εγώ, κουτσός άνθρωπος και με καρκίνο, είπα στην Ιερά Σύνοδο να μείνουμε ουδέτεροι, γιατί ίσως είμαι ο μόνος που μπορώ να μπω στο μέσον για να φέρω κοντά τον Οικουμενικό και τον Μόσχας. Ταξίδεψα και πήγα στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας για να βρω τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Έχει τώρα τρία χρόνια και δεν ήρθε ένας να με ρωτήσει: «Βρε αδελφέ, τι κάνεις;». Είμαι άρρωστος και έπεσα και δύο-τρεις φορές χάμω. Το δεξί μου πόδι έχει έξι χρόνια που δεν κινείται καλά και κάποτε πέφτω. Το καλοκαίρι έπεσα στο διαμέρισμα, έσπασα τον σπόνδυλό μου και πήγα και έκανα εγχείρηση. Όταν έφυγα από τη Σερβία και πήγα στη Βουλγαρία, πάλι έπεσα αλλά δεν έσπασα τίποτα. Δεν θα είχα κανέναν να με κοιτάξει.
Τι έγινε στην τελευταία Σύνοδο;
Τους ρώτησα πώς προέκυψε αυτό το όψιμο ενδιαφέρον τους για την Ουκρανία. Πριν από τρία χρόνια πήγα και είδα τους 9 από τους 13 προκαθήμενους και δεν ήρθε κανένας να με ρωτήσει. Γιατί δεν ήρθαν να με δουν και να με ρωτήσουν γιατί το έκανα και πήγαν στους δημοσιογράφους; Αυτό είναι κακεντρέχεια. Αν σκότωνα τη μάνα ή τον αδελφό τους θα είχε και έλεος. «Γιατί δεν ήρθατε να μου πείτε κάτι;» τους ρώτησα.
Σας είπαν γιατί;
Ε, αλλού τους τρώει και αλλού κνίθονται. Γιατί να γίνω εγώ Αρχιεπίσκοπος; Αυτό είναι το πρόβλημά τους.
Η αλήθεια για την Ουκρανία
Η κρίση που έχει προκληθεί με το θέμα της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας πιστεύετε πως μπορεί να ξεπεραστεί;
Πιστεύω πως αυτή η κρίση υπήρχε πάντοτε στην Ορθοδοξία και ήταν υπόκωφη. Εγώ, δυστυχώς, ήξερα τη μισή αλήθεια όταν υποστήριζα τη Μόσχα. Όταν, όμως, έμαθα όλη την αλήθεια…
Ποια είναι όλη η αλήθεια; Το ξαναείπατε, αλλά δεν εξηγήσατε.
Η όλη Ορθοδοξία ήταν κάτω από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Η πρώτη Εκκλησία που πήρε Τόμο Αυτοκεφαλίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο ήταν η Μόσχα. Όλες οι χώρες που έχουν Αυτοκέφαλες Εκκλησίες από το Οικουμενικό Πατριαρχείο πήραν Τόμο. Μόνο οι τέσσερις Εκκλησίες της Ανατολής, Αλεξάνδρεια, Αντιόχεια, Ιεροσόλυμα και Κύπρος, ήταν ανεξάρτητες, Αυτοκέφαλες Αποστολικές Εκκλησίες. Όλες οι άλλες ήταν υπό το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Η Κωνσταντινούπολη έδωσε την Αυτοκεφαλία στη Μόσχα και της παραχώρησε επιτροπικώς την Ουκρανία, όπως παραχώρησε τις «Νέες Χώρες» στην Εκκλησία της Ελλάδος. Ωστόσο, η Ουκρανία πάντα παρέμενε υπό το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ο μητροπολίτης Κίεβου εμνημόνευε πρώτα τον Οικουμενικό Πατριάρχη και έπειτα τον Μόσχας. Όταν επιβλήθηκε ο κομουνισμός έκοψαν το μνημόσυνο του Οικουμενικού Πατριάρχη. Όταν έπεσε ο κομουνισμός, ο Βαρθολομαίος ζήτησε να επανέλθουν υπό το Οικουμενικό Πατριαρχείο και ο μακαρίτης ο τότε Πατριάρχης Μόσχας Αλέξιος του είπε «ξέχασ’ το, μετά από τόσα χρόνια». Ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεν δέχθηκε να παραχωρήσει ποτέ την Ουκρανία στο Πατριαρχείο της Μόσχας, αλλά έδινε συνέχεια χρόνο για να μελετήσουν το θέμα και ήθελε να το συζητήσουν στη Μεγάλη Σύνοδο της Κρήτης τον Ιούνιο του 2016.
Τελικώς, αυτό δεν συνέβη ποτέ.
Πριν από τη Σύνοδο, τον Ιανουάριο του 2016, κάναμε Σύνοδο Προκαθημένων στην Ελβετία. Το θέμα της Ουκρανίας το συζήτησαν ιδιαιτέρως ο Οικουμενικός Πατριάρχης με τον Πατριάρχη Μόσχας. Ο Κύριλλος υποσχέθηκε πως θα πάει στη Μεγάλη Σύνοδο με όρο να μην συζητηθεί το θέμα της Ουκρανίας και να του δοθούν τέσσερα χρόνια περιθώριο ώστε να βρεθεί κάποια λύση. Ο Μόσχας μας είπε τότε πως υποσχέθηκε να πάει στη Σύνοδο της Κρήτης και ότι ο Βαρθολομαίος υποσχέθηκε να μην θέσει το θέμα της Ουκρανίας. Ο Κύριλλος, όμως, μας είπε τη μισή αλήθεια. Δεν μας είπε ότι ο Βαρθολομαίος είχε δώσει τέσσερα χρόνια περιθώριο για να το λύσουν.
Πώς μάθατε όλη την αλήθεια;
Τον Μάρτιο του 2020, όταν πήγα στην Κωνσταντινούπολη, μου είπε όλες τις λεπτομέρειες ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Μου εξήγησε ότι είναι γραμμένα όλα στους κώδικες και ότι η Ουκρανία ουδέποτε παραχωρήθηκε στη Μόσχα. Όλα αυτά υφίστανται και όποιος θέλει μπορεί να πάει να τα μελετήσει. Εκεί είπα ότι έχει δίκιο. Αφού η Ουκρανία ήταν του Οικουμενικού Πατριαρχείου, δικαιολογημένα έχει δικαιοδοσία να δώσει Αυτοκεφαλία.
Κατηγορείται όμως ο Οικουμενικός Πατριάρχης ότι αποκατέστησε σχισματικούς.
Αυτό έχει γίνει πολλές φορές μέσα στην πορεία της Εκκλησίας. Δεν είναι η πρώτη φορά, ούτε και η τελευταία. Στη Βουλγαρία είχαν κάνει ανταρσία πεντέξι μητροπολίτες κατά του Πατριάρχη Βουλγαρίας. Η Εκκλησία της Βουλγαρίας τους είχε καθαιρέσει και αυτοί είχαν χειροτονήσει άλλους επισκόπους κ.λπ. Έγινε μία Σύνοδος, και παρά το ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης ήθελε να αναγκάσει τον Πατριάρχη Βουλγαρίας να παραιτηθεί γιατί ήταν γέρος, εγώ διαφώνησα και ανάγκασα τον γεροντότερο εκ των «ανταρτών» να ζητήσει συγγνώμη από τον Πατριάρχη. Τότε ο Πατριάρχης έβγαλε το εγκόλπιό του και του το φόρεσε, δίνοντας το μήνυμα ότι τον συγχωράει και τον αποκαθιστά ως κανονικό μητροπολίτη.
Θου Κύριε…
Ο πρέσβης της Ρωσίας, μετά την αναγνώριση της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας, σας επισκέφθηκε;
Προηγουμένως ερχόταν. Από την ημέρα που μνημόνευσα τον Επιφάνιο δεν ξαναήρθε. Έχω πολύ καλές σχέσεις με τους Ρώσους που είναι στην Κύπρο. Είναι φίλοι μου. Μάλιστα, μου έκαναν και δωρεές για τον νέο καθεδρικό ναό. Το ότι διαφωνώ με τον Πατριάρχη Κύριλλο…και οι Ρώσοι διαφωνούν με τον Κύριλλο.
Μπαίνει η πολιτική όμως στη μέση.
Διαφωνώ που λένε ότι χρηματοδοτείται ο Οικουμενικός Πατριάρχης από την Αμερική κ.λπ. Αυτά είναι κολοκύθια. Έχουμε ανάγκη ο Οικουμενικός Πατριάρχης ή εγώ να μας δώσει χρήματα η Αμερική ή οποιοσδήποτε άλλος;
Ωστόσο, χρήματα από τη Ρωσία φτάνουν σε κάποιες μητροπόλεις στην Κύπρο…
Μπορεί σε κάποιες πρώην κομουνιστικές χώρες…
Η Μητρόπολη Ταμασού δεν βρίσκεται σε κομουνιστική χώρα.
Τέλος πάντων. «Θου, Κύριε, φυλακήν τω στόματί μου».
Πώς σας φαίνεται η ανέγερση ναών ρωσικού τύπου στην Κύπρο;
Έκτισε ο Ταμασού γιατί πήγε και σπούδασε στη Ρωσία. Πιάνει ππαράν και για να τους καλοπιάσει έκανε ρωσικό ναό εκεί. Και αυτό τον ναό πρέπει να τον ξαναφτιάξουν γιατί τον έκτισαν κακώς και μπάζει υγρασία και κινδυνεύουν οι τοιχογραφίες. Ευτυχώς ο Ρώσος είναι καλός και θα δώσει άλλες 100.000 ευρώ για να τον συντηρήσει.
Εγώ Μακάριος; Ποτέ
Θα θέλατε ποτέ να γίνεται Μακάριος;
Εκείνος που θα πάει να μιμηθεί τον Μακάριο θα γελοιοποιηθεί. Ένας ήταν ο Μακάριος. Εγώ γνώρισα τον Μακάριο πολύ μικρός, σε ηλικία 22 ετών, και τον θαύμασα. Πολλοί τον θεωρούν εγωιστή. Δεν ήταν εγωιστής. Ήξερε και αξιολογούσε τους ανθρώπους. Εμένα με υπεραγαπούσε. Δεχόταν και κριτική. Όταν ο άλλος ήταν καλομελετημένος και διαφωνούσε μαζί του, σηκωνόταν και του έδινε συγχαρητήρια, όπως μου έδωσε και εμένα.
Εσείς συγχαίρετε αυτούς που διαφωνούν μαζί σας;
Παραλληλίζω σήμερα τον εαυτό μου με τον Μακάριο και λέω: «Αν έρθει ένας διάκος και μου πει εκείνα που έλεγα εγώ του Αρχιεπισκόπου θα τον ανεχθώ;» Δεν θα τον ανεχθώ. Θα του πω «άντε πήγαινε και δεν θα μου πεις εσύ το διακάκι τι θα κάνω εγώ».
Ο διάδοχός μου πρέπει να είναι μεγάλος
Ποιος θα θέλατε να σας διαδεχθεί από τους νυν επισκόπους;
Δεν είναι δική μου η επιλογή και δεν πρέπει να κάνω επιλογή. Εκείνον που θα θέλουν ο λαός και ο κλήρος.
Φαντάζομαι πως θα έχετε ακούσει και εσείς ότι μόλις ασθενήσατε άρχισαν οι συζητήσεις για τη διαδοχή σας. Σας ενοχλεί αυτή η συζήτηση;
Δεν με ενοχλεί. Εκείνο που με θλίβει είναι ότι όσοι σκέφτονται έτσι είναι μικροί και θα παραμείνουν μικροί. Εγώ θέλω ο διάδοχός μου να είναι μεγάλος. Θέλω να είναι προσωπικότητα. Δεν θέλω να είναι μικρός άνθρωπος. Εκείνοι που μανικώνονται και χτενίζουν τα γένια τους συνήθως δεν γίνονται.
Σκεφτήκατε ποτέ να παραιτηθείτε;
Πολλές φορές.
Για ποιον λόγο;
Έφτασα στο σημείο πολλές φορές να πω ότι δεν αξίζει κανείς να δουλεύει για την Εκκλησία όταν οι εντός της Εκκλησίας τον κατηγορούν ασύστολα και ενώ ξέρουν την αλήθεια προσπαθούν να τον συκοφαντήσουν. Αυτό είναι ανεπίτρεπτο.
Ποιοι σας συκοφαντούσαν και γιατί;
Είναι λόγοι τους οποίους ξέρουν εκείνοι καλύτερα. Τι να τους πω εγώ; «Εν παντί θλιβόμενοι αλλ’ ου στενοχωρούμενοι», όπως λέει ο απόστολος Παύλος στην επιστολή προς Κορινθίους.
Η γυμνή φωτογραφία και το αφροστρόμ
Γνωριζόμαστε πολλά χρόνια. Αρκετές φορές απασχολήσατε την επικαιρότητα. Μία από αυτές θυμάμαι είχε να κάνει με κάτι φωτογραφίες σας που είχαν δώσει στον προηγούμενο Αρχιεπίσκοπο και σας παρουσίαζαν γυμνό στην παραλία. Το είχαμε συζητήσει και τότε, αλλά έχει πολύ ενδιαφέρον η ιστορία.
Ήθελαν να με κατηγορήσουν και παρουσίασαν ένα γυμνό σώμα πάνω σε αφροστρόμ. Είναι από τις περιπτώσεις που επαναστατούσε η ψυχή μου. Του είπα τότε του Αρχιεπισκόπου: «Άκου. Πρώτα πρώτα το σώμα δεν μοιάζει με το δικό μου, αλλά μοιάζει με το δικό σου γιατί είναι πολύ χοντρός. Δεν έχω έτσι σώμα, αλλά το σβέρκο και το πρόσωπο είναι δικά μου. Κάποιος ατζαμής έκανε τη δουλειά και σου έφερε τη φωτογραφία. Να σου πω και κάτι άλλο; Τούτες οι δουλειές δεν χρειάζονται αφροστρόμ. Πιάνεις το αυτοκίνητό σου, τη μοτοσυκλέτα ή το ποδήλατό σου, παίρνεις ένα χαλάκι το οποίο το τυλίγεις, βάζεις και την κοπελιά και πας. Θες να πας στη θάλασσα; Το ξεδιπλώνεις πάνω στα χαλίκια σε έναν έρημο τόπο και κάνεις τη δουλειά που θέλεις να κάνεις. Το αφροστρόμ θέλεις φορτηγό αυτοκίνητο για να το μεταφέρεις. Ούτε σε δπλοκάμπινο δεν χωρά. Αυτός που σου έφερε τη φωτογραφία είναι πολύ ατζαμής».
Τι έγινε τελικώς με εκείνη την υπόθεση;
Την ώρα που του έλεγα αυτά, έσκισε τη φωτογραφία. Του είπα ότι δεν έπρεπε να τη σκίσει και έπρεπε να φέρει μπροστά μου αυτόν που του την έδωσε. Αυτό θα ήταν το αντρίκειο. Του είπα πως ήταν απαράδεκτο να δεχθεί να πάρει αυτές τις φωτογραφίες και πως αν πίστευε ότι εγώ κάνω αυτά τα πράγματα, τότε θα ήμουν παλιάνθρωπος και έπρεπε να παραιτηθώ και να φύγω. Του είπα πως αυτός που του έφερε τη φωτογραφία είναι αισχρός και υποπτεύομαι πως είναι συγγενής του. Τον «ράπισα» αρκετά και σηκώθηκα και έφυγα. Τσακωθήκαμε.
Εγώ δεν χρειάζομαι μισθό
Εσείς έχετε χρήματα;
Για τον εαυτό μου έχω έναν μικρό λογαριασμό στην τράπεζα που δεν τον αφήνω να περάσει τις 10.000 ευρώ. Αυτά τα χρήματα τα έχω ώστε αν μου συμβεί κάτι και χρειαστώ ή θέλω να βοηθήσω να μην ενοχλώ κανέναν. Δεν θέλω να έχω χρήματα γιατί δεν μου χρειάζονται. Ποτέ δεν έμεινα απένταρος. Από τη στιγμή που έγινα κληρικός, το πορτοφόλι μου είχε πάντα χρήματα μέσα. Μου είχαν πει ότι από τη στιγμή που έπαιρνα μισθό θα έπρεπε να γραφτώ στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις. Εμένα ασφάλειά μου είναι η Εκκλησία και αποφάσισα να μην ξαναπάρω μισθό γιατί δεν μου χρειαζόταν. Τα μόνα μου έξοδα είναι τα ράσα και τα παπούτσια μου. Ούτε καπνίζω, ούτε πίνω, ούτε κουμάρι παίζω, ούτε χρήματα μου χρειάζονται.
Μας κοροϊδεύει ο Μόρφου
Έχετε κάποιο σχόλιο για τον μητροπολίτη Μόρφου Νεόφυτο σε σχέση με τις απόψεις που κατά καιρούς διατυπώνει δεχόμενος κριτική;
Κοροϊδεύει τους πάντες. Δεν έχει διανοητικό πρόβλημα. Λέει πράγματα ακαταλαβίστικα. Μερικοί τον αποκαλούν τρελό. Εγώ δεν πιστεύω κάτι τέτοιο. Κάνει οπαδούς, όπως κάνει και ο Λεμεσού. Μαθαίνω πως ο Μόρφου είπε ότι έχει παραπάνω οπαδούς από τον Λεμεσού και έτσι όταν θα φύγει ο Αρχιεπίσκοπος θα γίνει αυτός και όχι ο Αθανάσιος.
Δημοσιεύθηκε στον «Πολίτη» στις 27 και 28/12/2020
Πηγή: politis.com.cy
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου