ΕΝΑΣ ΕΥΓΕΝΗΣ ΦΙΛΟΣ ΜΑΣ, Ο ΕΥΓΕΝΙΟΣ, ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΡΗΤΗΣ

Γράφει ο Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

Μεγάλη χαρά και αγαλλίαση για τον ορθόδοξο κόσμο αποτελεί η ανάδειξη στον Αρχιεπισκοπικό Θρόνο της Ημιαυτόνομης Εκκλησίας της Κρήτης, του μέχρι τούδε Μητροπολίτου Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Ευγενίου! Για εμάς τους φίλους και συμφοιτητές του, ευφροσύνη καρδίας και ψυχής τέρψη το άκουσμα της επάξιας προαγωγής του!

Ο κατά κόσμον Ευάγγελος Αντωνόπουλος, σύν-οικος και σύν-τροφος στο Θεολογικό Οικοτροφείο της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος (τότε στον Βύρωνα), παρότι νεαρός φοιτητής των θεολογικών γραμμάτων, υπήρξε σοφός. Σε όλες τις μακρές συζητήσεις μας είχαμε να κάνουμε με έναν σοφό. Αυτό που δηλοί η λέξη “παιδαριογέρων”! Το δωμάτιο-κελί του απέπνεε συνάφεια με εικονίσματα και λιβάνι, οι γνώσεις του επί παντός επιστητού μάς εξέπλητταν. Εμένα, ως ασχολουμένου με την ποίηση, με έθελγε ότι αγάπησε αμέσως τα στιχουργήματά μου, κυρίως δε ότι αγαπούσε τον Σολωμό και τον Ελύτη, που κι εγώ υπεραγαπώ. Πόθος του ήταν να επισκεφθεί το νησί μας, για να προσκυνήσει τόσο το σεπτό Σκήνωμα του Αγίου Διονυσίου, Αρχιεπισκόπου Αιγίνης, του συγχωρήσαντος τον φονέα του ίδιου του αδελφού του, όσο και τον εκ της Κρήτης Όσιο Ιωσήφ τον Σαμάκο, του οποίου το Λείψανο θησαυρίζεται στην κωμόπολη Γαϊτάνι Ζακύνθου, μετακοσμισθέν το 1669 από Κρήτες πρόσφυγες μετά την άλωση του Χάνδακα.

Στην παρέα των συμφοιτητών, μεταξύ πολλών άλλων ακριβών φίλων, ήταν δύο άλλοι Ζακυνθινοί: αφενός μεν ο μακαριστός π. Γεράσιμος Σκαρτσής, του οποίου η ψυχή θα ευφραίνεται σήμερα για την ανέλιξη του αδελφού Ευαγγέλου, μετέπειτα Ευγενίου, αφετέρου δε ο Διονύσιος Ζαφειρόπουλος, σήμερα έγκριτος θεολόγος και εκπαιδευτικός στο νησί μας! Έτσι, στην διάρκεια των τελών των σπουδών μας, κανονίσαμε να έλθει ο Ευάγγελος στη Ζάκυνθο για το προσκύνημά του στους δύο Αγίους και να φιλοξενηθεί στο σπίτι του παπαΓεράσιμου, το οποίο γειτνιάζει με την Μονή και Ναό, όπου θησαυρίζεται το Σκήνωμα του Αγίου της Συγγνώμης! Ο Ευάγγελος συγκλονίσθηκε από την πρώτη αυτή προσκυνηματική συνάφεια με τον Προστάτη μας, κατανυσσόμενος κατάβαθα από την εμπειρία εκείνη! Αλλά και, όταν βρέθηκε μπροστά τον Όσιο από την Κρήτη, ένδακρυς έσκυψε και προσκύνησε τα τίμια πόδια Του, αναλογιζόμενος πάλι και πάλι το πλήθος των Κρητικών, που προσέφυγαν πολυταλαίπωροι στο ενετοκρατούμενο νησί των Ζακυνθίων, όπου βρήκαν καταφυγή, ενσωματώθηκαν και διέπρεψαν, μπολιάζοντας με πολύτιμα κρητικά στοιχεία τον πολιτισμό του Τζάντε!

Όταν τότε πρωτοεπισκέφτηκε την Ενορία μας, στο Βανάτο Ζακύνθου, του έκανε εντύπωση η τιμή προς την Παναγία που συνάντησε, δεδομένου ότι οι δύο κεντρικοί Ναοί μας είναι αφιερωμένοι στα Εισόδια και την Κοίμησή της, αλλά υπάρχουν άλλα τρία παρεκκλήσια της Θεομήτορος! Σαν ένα μικρό “περιβόλι της Παναγίας”!

Ενννοείται, επισκεφθήκαμε το Μαυσωλείο Σολωμού και Κάλβου, όπου θαύμασε εκ του πλησίον τα ανορθόγραφα χειρόγραφα του Διονυσίου Σολωμού, του μεγάλου αυτού Ορθογράφου του Έθνους μας και Ιερομονάχου της νεοελληνικής Ποίησης, ενώ στάθηκε ευλαβικά μπροστά στους τάφους Σολωμού και Κάλβου. Ανεβήκαμε στον Λόφο του Στράνη, όπου ο Σολωμός έγραψε τον Ύμνο στην Ελευθερίαν, αφουγκραζόμενος τον πολεμικό αχό από το Μεσολόγγι. Αποθαύμασε, εξάλλου, τα τεκμήρια της κρητικο-ζακυνθινής τέχνης στα εκθέματα του Μεταβυζαντινού Μουσείου Ζακύνθου.

Μια αξιομνημόνευτη στιγμή του κοινού βίου μας ήταν το ταξίδι των τροφίμων του Θεολογικού Οικοτροφείου στην μαρτυρική Κύπρο, κατά την Διακαινήσιμο Εβδομάδα του 1989. Εκεί γνωρίσαμε και ψαύσαμε εκ του σύνεγγυς τα πνευματικά και ιστορικά ίχνη (άλλα και τον τύπον των ήλων) της αγιοτόκου και εύανδρης νήσου. Υπάρχει μάλιστα μια σχετική φωτογραφία από τη Μονή Σταυροβουνίου, στην οποία οι εκ της μητροπολιτικής Ελλάδος φοιτητές, μεταξύ των οποίων κάποιοι σημερινοί Επίσκοποι, περιστοιχίζουμε τον Καθηγούμενο της περιώνυμης εκείνης Μονής, μακαριστό σήμερα Γέροντα Αθανάσιο Σταυροβουνιώτη.

Στο κέντρο ο Καθηγούμενος Αθανάσιος Σταυροβουνιώτης (+). Ακριβώς στο κέντρο ο Αρχιμανδρίτης Νικόλαος Πρωτοπαπάς (μακαριστός Μητροπολίτης Φθιώτιδος), δεύτερος γονατιστός από αριστερά, ο αφρικανός Ιερώνυμος Μουζέι (νυν Μητροπολίτης Καμπάλας της Ουγκάντας) και δεύτερος γονατιστός από δεξιά, ο Ευγένιος Αντωνόπουλος (νυν Αρχιεπίσκοπος Κρήτης). Εκ των ιερέων, δεξιότερα στη φωτό ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας και αριστερά του (στη φωτό) ο ζακύνθιος π. Γεράσιμος Σκαρτσής, μετέπειτα Εφημέριος Γκρενόμπλ Γαλλίας, κοιμηθείς το 2019. Ο αριστερότερα στη φωτό κληρικός είναι ο π. Σπυρίδων Σκορδίλης από την Κέρκυρα, ο δε αριστερά του Γέροντος Αθανασίου στη φωτό είναι ο π. Χρυσόστομος Τραϊκάπης εξ Ιωαννίνων.

Η φιλία μας παρέμεινε ζωντανή και μετά τις σπουδές. Ο καθείς από την πνευματική έπαλξη εφ’ ώ έτάχθη! Εμείς εδώ στο νησί μας, τη Ζάκυνθο! Εκείνος εισήλθε στις τάξεις του Κλήρου της ηρωικής Εκκλησίας που παροικεί την Κρήτη! 

Πάντα θεωρούσα τελεσφόρο ένα ποιητικό βιβλίο μου ή μελέτημα, εάν ο π. Ευγένιος το έκανε αποδεκτό. Μάλιστα μού έκανε πάντα εντύπωση, ότι κατά τις τηλεφωνικές επικοινωνίες μας και συζητήσεις, χρησιμοποιούσε στην κουβέντα δάνεια από τα δικά μου ποιήματα, που σημαίνει ότι, όχι μόνο τα είχε λάβει και μελετήσει, αλλά και αφομοιώσει επαρκώς, τόσο που να τα μεταχειρίζεται κιόλας. Τούτο δεν αποτελεί μόνο τιμή για τον γράφοντα, αλλά και δείγμα του πόσο σεβόταν και σέβεται ο Ευγένιος τον συνομιλητή του, εξατομικεύοντας ιδέες και συναισθήματα, κάτι δυσεύρετο στους καιρούς μας, καιρούς απρόσωπης κοινωνικότητας και ακατάσχετου ωχαδελφισμού. 

Η ώρα για να ανταποδώσουμε την επίσκεψή του ήρθε χρόνια μετά, δηλαδή τον Ιούλιο του 1998. Οικογενειακώς μεταβήκαμε στον Άγιο Νικόλαο Λασιθίου Κρήτης και φιλοξενηθήκαμε από τον π. Ευγένιο στο Πνευματικό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως Πέτρας, όπου τότε ήταν υπεύθυνος και διέμενε με την αγαπημένη θεία του, την γλυκύτατη κυρία Γιαννούλα. Τότε γνωρίσαμε τον αξιομνημόνευτο λεβέντη Μητροπολίτη Πέτρας κυρό Νεκτάριο, με τον οποίον διατηρήσαμε ωραία πνευματική σχέση μέχρι προ του τέλους του. 

Ο π. Ευγένιος συμπεριφερόταν σαν παιδί με τα παιδιά μας! Τον θυμάμαι στα μπάνια μας στην Ελούντα, απέναντι από τη Σπιναλόγκα, να παίζει αμέριμνος στη ακτή με τα παιδιά μας ή να έχει μόνιμα στην αγκαλιά του τον πεντάχρονο μικρό γιο μας! 

Κατά το Συλλείτουργο που τελέσαμε την επόμενη Κυριακή στον Μητροπολιτικό Ναό της Μεγάλης Παναγιάς και αφού μού έδωσε (και εκ μέρους του Μητροπολίτου) το δικαίωμα της απ’ άμβωνος ομιλίας, μου ευχήθηκε αντιφωνώντας με λόγια, που μέχρι τότε δεν είχα ακούσει και που τα έγραψα βαθιά μέσα μου: “Ευχόμαστε στον αδελφό, να λιτανεύει την ιεροσύνη του μέσα στον κόσμο αλώβητη, ως μαρτυρία Χριστού”! 

Κατά τις εκεί συζητήσεις μας είχε εκφράσει την επιθυμία κάποτε να γνωρίσει από κοντά τον τότε Μητροπολίτη Ζακύνθου Χρυσόστομο (νυν Δωδώνης), επειδή θαύμαζε εκ του μακρόθεν τον μετά παρρησίας λόγο του και το ευθυτενές του χαρακτήρα του. 

Η ευκαιρία δόθηκε τον Μάιο του 2005, όταν εξελέγη Επίσκοπος Κνωσού. Πήρα τηλέφωνο τον Εφηφισμένο Επίσκοπο Ευγένιο να τού ευχηθώ για την επικείμενη χειροτονία του κι εκείνος μού ζήτησε να τον φέρω σε τηλεφωνική επαφή με τον Ζακύνθου Χρυσόστομο για να πάρει την ευχή του, όπως μού είπε. Ο Μητροπολίτης μας ήταν εκείνες τις ημέρες στην Πάτμο. Μίλησαν στο τηλέφωνο κι έκτοτε άρχισε μια πνευματική σχέση μεταξύ τους και διά του Σεβ. Χρυσοστόμου με άλλους ανθρώπους του νησιού μας, νεότερους κληρικούς και λαϊκούς (π.χ. τον π. Σεραφείμ Κονίδη και τον αγιογράφο Νίκο Μπιάζη), μάλιστα δε πολλάκις έκτοτε ξανάρθε στο νησί μας, τόσο στις πανηγύρεις του Αγίου Διονυσίου, όσο και του Οσίου Ιωσήφ του Κρητός. 

Από αυτές τις επισκέψεις του Επισκόπου Κνωσού και μετέπειτα Μητροπολίτου Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου στο νησί μας, κρατώ δύο επισκέψεις στο σπίτι και την Ενορία μας, αναδημοσιεύοντας σχετικές φωτοαποτυπώσεις. 

Α) Η πρώτη, την 26η Αυγούστου 2007, στο σπίτι μας, όπου το μάτι και η προσοχή του έκανε focus στη βιβλιοθήκη μας (μεγάλη η αγάπη του, άλλωστε, στα βιβλία)

και Β) Η δεύτερη, την 16η Δεκεμβρίου 2019, όταν, μαζί με άλλους Ιεράρχες προσκύνησε στον Ναό της Παναγούλας μας και ακολούθως επισκέφτηκε την Εικαστική Έκθεση του αγιογράφου και ζωγράφου Νίκου Μπιάζη-Σεντή, που είχε οργανώσει τότε το Μορφωτικό Κέντρο Λόγου Βανάτου “Αληθώς”.

Κλείνοντας αυτό το σημείωμα, ευχαριστούμε τον Άγιο Θεό, ότι εν ημέραις λοιμικής πανδημίας (κυρίως ψυχικής και πνευματικής) πλούτισε την υπ’ Ουρανόν Ορθοδοξία και ανέδειξε στην περιωπή του Αρχιεπισκόπου έναν Ιεράρχη, που τιμά την Αρχιερωσύνη του “πολυμερώς και πολυτρόπως”, εκτιμώμενος μάλιστα τόσο πολύ από σύνολο τον Ορθόδοξο Κόσμο, κυρίως δε τους Κρητικούς.

Εμείς, οι “μακρόθεν εστώτες και θερμαινόμενοι” από την χαμογελαστή παρουσία του επί του ιερού Συνθρόνου της εν Κρήτη Εκκλησίας, αναβοούμε, μεταποιώντας δικά του λόγια:

Αγαπημένε φίλε και ευγενικέ συν-αδελφέ, Σεβασμιώτατε Αρχιεπίσκοπε Κρήτης κ. Ευγένιε, ευχόμαστε και προσευχόμαστε να λιτανεύεις αλώβητη την αρχιεπισκοπική αξία σου στον σύγχρονο πολυτραυματία κόσμο μας, ως μαρτυρία Χριστού και διαμαρτυρία υπέρ Εκείνου! Άξιος!!!