Ζάκυνθος: Ο αφ' εσπέρας Όρθρος του Φωτώνε και τα “Κάλαντα του Δεσπότη” 2025 [photos - ομιλία - video]

Κείμενο: π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Με κάθε μεγαλοπρέπεια πραγματοποιήθηκαν απόψε, βράδυ παραμονής των Θεοφανίων 2025, ο κατά παράδοσιν αφ' εσπέρας Όρθρος των Θεοφανίων, χοροστατούντος του Σεβ. Μητροπολίτου Ζακύνθου κ. Διονυσίου Δ΄, στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου των Ξένων, στην πόλη της Ζακύνθου.

Κατά την εθιμική τυπική διάταξη της αποψινής βραδιάς, αμέσως μετά την Δοξολογία του Όρθρου τιμήθηκε ο οικείος Μητροπολίτης ως ακολούθως: Οι Κληρικοί ιεροφορούντες, οι Άρχοντες του τόπου και όλο το εκκλησίασμα, παιανιζούσης της Φιλαρμονικής του Δήμου Ζακύνθου μετέβησαν εν πομπή στο Μητροπολιτικό Μέγαρο Ζακύνθου. Εκεί, στην αίθουσα του Θρόνου, αφού ο Επίσκοπος ανήλθε στην καθέδρα του, άκουσε να του ψάλουν τα πατροπαράδοτα "Κάλαντα του Δεσπότη" (σύνθεση Π. Γριτζάνη, 1835-1897), τα μέλη της Χορωδίας "Άξιον εστί" με διευθύνοντα Χοράρχη τον Διονύση Πυριόχο. Τα Κάλαντα αυτά καταλήγουν ως εξής:

"Λειτουργέ Θεού Υψίστου σού ευχόμαστε να ζεις,

να λαμπρύνεις τη χαρά μας, θεία Φώτα να υμνείς"!

Αμέσως μετά, ο Σεβ. κ. Διονύσιος εξήλθε στον εξώστη του Μεγάρου και από εκεί, εις επήκοον του Λαού που τον ανέμενε με μεγάλο ενδιαφέρον, απηύθυνε βαρυσήμαντη -κατά την απαίτηση του εθίμου- ομιλία, την οποία μπορείτε να αναγνώσετε κατωτέρω. Η αφ' υψηλού αυτή ομιλία προς τον λαό της Ζακύνθου θεωρείται επιρροή από την βατικάνεια συνήθεια και αποτελούσε -κατά πάσα πιθανότητα- μιαν ορθόδοξη απάντηση (!!!) των παλαιών ευρηματικών Ζακυνθίων στην αφ' υψηλού ομιλία του Ποντίφικα “urbis et orbis”.

Άμα τη ολοκληρώσει της επισκοπικής Ομιλίας, η Χορωδία απέδωσε τη Φήμη Διονυσίου, η Φιλαρμονική τον Εθνικό Ύμνο και τέλος, ο Μητροπολίτης δέχτηκε όλους, Άρχοντες, Κλήρο και Λαό, οι οποίοι του εξέφραζαν ευχές για το Νέο Έτος κι εκείνος ανταπέδιδε γλυκύτητα αισθημάτων και ευλογίες!

Έτσι τιμώνται στη Ζάκυνθο τα Φώτα και ο Επιφανείς Χριστός: Τιμώντας τον "εις τόπον και τύπον" Εκείνου ευρισκόμενον, ήτοι τον οικείο Επίσκοπο! Μια ιδιότυπη τελετή, η οποία συντελεί και αυτή στην αρτίωση της θρησκευτικής αυτοσυνειδησίας των Ζακυνθίων!

ΟΜΙΛΙΑ 

ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΖΑΚΥΝΘΟΥ κ. ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Δ΄, 

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΘΙΜΙΚΗ ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ 2025

ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΞΩΣΤΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

«Σήμερον αγιάζεται η φύση», ψάλλουμε στην δεσποτική εορτή των Θεοφανίων. Όλη η δημιουργία, όλη η κτίση λαμβάνει την ευλογία της θείας παρουσίας, καθώς ο Δεσπότης Χριστός εισέρχεται στον Ιορδάνη τον ποταμό για να βαπτιστεί. Όχι γιατί το έχει ανάγκη ο Ίδιος, όχι γιατί θέλει να εκπληρώσει κάποιο έθιμο, αλλά για να προσφέρει στην ανθρώπινη φύση τον εξαγιασμό και να καταστήσει την κτίση και πάλι οικεία του ανθρώπου.

Η εορτή των Θεοφανίων υπογραμμίζει την μεγάλη αλήθεια, ότι μόνον ο άνθρωπος που μετέχει στη θεία χάρη μπορεί να συνυπάρξει ειρηνικά με το περιβάλλον. Υπενθυμίζει την μεγάλη αλήθεια, ότι ο Θεός έχει δημιουργήσει τον άνθρωπο ως κορωνίδα της κτίσεως για να την απολαμβάνει, να την συντηρεί, να την προστατεύει. Σε καμιά περίπτωση δεν δικαιούται ο άνθρωπος να την εκμεταλλεύεται, να την καταστρέφει και να την αφανίζει. Διότι τότε, διαπράττει το μεγάλο αμάρτημα να μην την αναγνωρίζει ως θείο δημιούργημα.

Ο Άγιος Μάξιμος ο ομολογητής σημειώνει ότι μέσα στην κτίση υπάρχουν οι λόγοι των όντων, όλα εκείνα δηλαδή τα στοιχεία που φανερώνουν τη θεία παρουσία, αρκεί ο άνθρωπος να αγωνιστεί να τα ανακαλύψει, μέσα από τη δική του καθαρότητα και πνευματικότητα.

Όλοι σήμερα μιλούν για την κλιματική αλλαγή, όλοι ανησυχούμε για το μέλλον του κόσμου, τις υψηλές θερμοκρασίες, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και νομίζουμε ότι μόνο με αυτήν την αντίδραση θα μπορέσουμε να φέρουμε κάποια αλλαγή. Είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι το περιβάλλον είναι θείο δημιούργημα, το οποίο μας έχει προσφερθεί για να το σεβαστούμε, καθώς η ύπαρξή μας, η ίδια μας η ζωή, είναι άμεσα συνδεδεμένη με αυτό.

Είναι καιρός να καταλάβουμε ότι δεν είμαστε μόνοι μας σε αυτόν τον κόσμο, ότι δεν μπορούμε να γυρνάμε μόνο γύρω από τους εαυτούς μας, αλλά ότι πρέπει να μάθουμε να συνυπάρχουμε. Είναι ώρα να εντάξουμε μέσα στον πνευματικό μας αγώνα για τη θέωση το ενδιαφέρον και τον σεβασμό μας προς την φύση.

Μέσα στην Αγία μας Εκκλησία όλη η φύση εξαγιάζεται. Το νερό γίνεται αγιασμός και βάπτισμα, το λάδι γίνεται ιαματικό, το ψωμί και το κρασί γίνονται Σώμα και Αίμα του Κυρίου μας. Τα πάντα ολοκληρώνονται, καθώς τίθενται σε αναφορά προς τον Δημιουργό τους.

Αγαπητοί μου, μέσα στην πανευφρόσυνη ατμόσφαιρα  των Θεοφανίων, ας τοποθετηθούμε ορθά, έναντι του οικολογικού προβλήματος, αντιμετωπίζοντάς το θεολογικά. Κατανοώντας ότι η φύση είναι το σπίτι που μάς προικοδότησε ο Θεός Πατέρας για να ζήσουμε άνετα την μεταξύ μας κοινωνία και τη σχέση μας μαζί Του. Μακάρι να το αντιληφθούμε όσο έχουμε ακόμη χρόνο για να μπορέσουμε έτσι να αποφύγουμε τα χειρότερα. Στο χέρι μας είναι. Αρκεί να το θελήσουμε.                                  

Χρόνια πολλά κι ευλογημένα!

Φωτογραφίες: Σπύρος Δρογγίτης, Σταύρος Κοσκινόπουλος και Κωνσταντίνος Γιατράς. Βίντεο από την "Ημέρα Ζακύνθου".