e-περιοδικό της Ενορίας Μπανάτου εν Ζακύνθω. Ιδιοκτήτης: Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Παναγιώτης Καποδίστριας (pakapodistrias@gmail.com), υπεύθυνος Γραφείου Τύπου Ι. Μητροπόλεως Ζακύνθου. Οι δημοσιογράφοι δύνανται να αντλούν στοιχεία, αφορώντα σε εκκλησιαστικά δρώμενα της Ζακύνθου, με αναφορά του συνδέσμου των αναδημοσιευόμενων. Η πνευματική ιδιοκτησία προστατεύεται από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Τα νεότερα στα θεματικά ένθετα

Πέμπτη 31 Μαρτίου 2016

Φοιτητές του ΤΕΙ Ζακύνθου επισκέφτηκαν τον Οικουμενικό Πατριάρχη




















Την τιμή και την ευκαιρία να επισκεφθούν τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο είχαν φοιτητές που φοιτούν στο ΤΕΙ Ζακύνθου, σήμερα το απόγευμα, 31.3.2016, στο Φανάρι. 

Οι δύο σπουδαστές συντήρησης έργων τέχνης, η Βασιλεία Αποστολοπούλου και ο Ιωάννης-Πορφύριος Καποδίστριας, που πραγματοποιούν την πρακτική άσκησή τους πάνω στην καταγραφή των κειμηλίων της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, επισκέφτηκαν τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, για να λάβουν την ευχή του, ενταγμένοι στην ομάδα της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, που έχει αναλάβει την καταλογογράφηση των σπάνιων εκδόσεων της Βιβλιοθήκης της Σχολής, με επικεφαλής την κ. Έλλη Δρούλια, Διευθύντρια της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων. 

Ο Πατριάρχης του Γένους έστειλε ιδιαίτερους χαιρετισμούς στους Σεβ. Μητροπολίτες Δωδώνης κ. Χρυσόστομο, Ζακύνθου κ. Διονύσιο Δ΄ και στον περιβαλλοντολόγο -όπως ακριβώς είπε- π. Παναγιώτη Καποδίστρια.

[Φωτογραφίες: Gilles Texter]

Ο Χαιρετισμός του Μητροπολίτου Προύσης κ. Ελπιδοφόρου στο Μαθητικό Συνέδριο για τον Οδυσσέα Ελύτη [video]

Θεσσαλονίκη, 30 Μαρτίου 2016


Ο Οικουμενικός Πατριάρχης ομιλεί για τον Οδυσσέα Ελύτη [video]

Θεσσαλονίκη, 30 Μαρτίου 2016. Πρόκειται για βιντεοσκοπημένο μήνυμα στο Διεθνές Μαθητικό Συνέδριο «Οδυσσέας Ελύτης. Ο ποιητής του Αιγαίου»υπερπαραγωγή των Εκπαιδευτηρίων Μαντουλίδη, υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου.



Τετάρτη 30 Μαρτίου 2016

Ολοκληρώθηκε η 1η συνεδρία της Πανορθοδόξου Γραμματείας της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας


Στις 30 Μαρτίου 2016 στο Ορθόδοξο Κέντρο του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Σαμπεζύ (Γενεύη) ολοκληρώθηκε η πρώτη συνεδρία της Πανορθοδόξου Γραμματείας της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας. 

Τα μέλη της υπό την προεδρία του Σεβ. Μητροπολίτη Ελβετίας Ιερεμία γενομένης συνεδριάσεως συζήτησαν το περαιτέρω έργο της Πανορθοδόξου Γραμματείας. Ειδικότερα δε αποφασίσθηκε η συγκρότηση της Επιτροπής  δημιουργίας, λειτουργίας και διαχειρίσεως Ιστοσελίδας της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, καθώς και των έξι Επιτροπών της Γραμματείας προς γραμματειακή υποστήριξη των εργασιών της Συνόδου, συμπεριλαμβανομένης της συγκροτήσεως των φακέλων επί των θεμάτων της ημερησίας διατάξεως, της καταγραφής και εντάξεως των κατατιθεμένων στην Γραμματεία τροπολογιών στα τελικά κείμενα της Συνόδου στις επίσημες γλώσσες αυτής, της διαδικασίας υπογραφής των τελικών κειμένων, της διασφαλίσεως της ορθής λειτουργίας του συστήματος ταυτοχρόνου ερμηνείας, της διαπιστεύσεως δημοσιογράφων και δημοσιεύσεως των Πρακτικών και αποφάσεων της Συνόδου.

Στη συνεδρία της Γραμματείας συμμετείχαν αντιπροσωπείες των Πατριαρχείων Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας, Ιεροσολύμων, Μόσχας, Γεωργίας, Σερβίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας, των Εκκλησιών Κύπρου, Ελλάδος, Αλβανίας, Πολωνίας και Τσεχίας και Σλοβακίας.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης για τον Οδυσσέα Ελύτη

Μήνυμα
τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου 
κ. κ. Βαρθολομαίου
εἰς τὸ ὑπὸ τῶν Ἐκπαιδευτηρίων Μαντουλίδου καὶ τοῦ Ζωγραφείου Λυκείου
Διοργανούμενον Μαθητικὸν Συνέδριον
«Ὀδυσσέας Ἐλύτης: ὁ ποιητὴς τοῦ Αἰγαίου»
(Θεσσαλονίκη, 30 Μαρτίου 2016)



Ἐλλογιμώτατοι ἐκπαιδευτικοί,
Ἀγαπητοί μας μαθηταί,

Μὲ πολλὴν χαρὰν ἀπευθυνόμεθα σήμερον ἀπὸ τῆς Βασιλίδος τῶν πόλεων, τῆς Πόλεως τοῦ Μ. Κωνσταντίνου, πρὸς ὅλους τοὺς μετέχοντας εἰς τὸ πέμπτον κατὰ σειρὰν μαθητικὸν Συνέδριον, τὸ ὁποῖον διοργανώνεται ὑπὸ τοῦ Ζωγραφείου Λυκείου τῆς Πόλεώς μας καὶ τῶν Ἐκπαιδευτηρίων Μαντουλίδη τῆς Θεσσαλονίκης, καὶ ἀφιερώνεται ἐφέτος εἰς τὸν ποιητὴν τοῦ Αἰγαίου, τὸν μεγάλον νομπελίστα ποιητήν μας, τὸν Ὀδυσσέα Ἐλύτην.

Συγχαίρομεν ἀπὸ καρδίας τοὺς διοργανωτὰς τοῦ συνεδρίου καὶ ἀπὸ τὰ δύο Ἐκπαιδευτήρια, τὰ μέλη τῆς Ἐπιστημονικῆς Ἐπιτροπῆς, διακεκριμένους πανεπιστημιακοὺς καθηγητάς, συγγραφεῖς καὶ καλλιτέχνας, ὡς καὶ ἅπαντας τοὺς καθηγητὰς καὶ τὰς καθηγητρίας, τοὺς μαθητὰς καὶ τὰς μαθητρίας ὅλων τῶν σχολείων τὰ ὁποῖα συμμετέχουν εἰς τὸ ἐφετινὸν μαθητικὸν συνέδριον, ποὺ πραγματοποιεῖται ὑπὸ τὴν αἰγίδα τοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριαρχείου, αὐτὴν τὴν φορὰν εἰς τὴν Θεσσαλονίκην.

Παρότι δὲν εὑρισκόμεθα σωματικῶς πλησίον σας, παρότι δὲν ἔχομεν τὴν χαρὰν νὰ σᾶς ὑποδεχθοῦμε εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν καὶ εἰς τὰς αὐλὰς τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας ὅπως τὰ προηγούμενα ἔτη, αἰσθανόμεθα ὅτι εἴμεθα ἀνάμεσά σας, παρόντες καὶ εἰς αὐτὸ τὸ μαθητικόν σας Συνέδριον, καὶ παρακολουθοῦντες μὲ πολλὴν χαρὰν τὰς ἐργασίας του, εὐχόμενοι ἀπὸ καρδίας διὰ τὴν ἐπιτυχίαν του. Τὸ θέμα, ἄλλωστε, τοῦ Συνεδρίου μᾶς φέρει πλησίον σας καὶ σᾶς φέρει πλησίον μας, διότι τὸ Αἰγαῖον πέλαγος, τὸ ὁποῖον τόσον πολὺ ἠγάπησε καὶ ὕμνησεν ὁ Ὀδυσσέας Ἐλύτης, μᾶς ἑνώνει καὶ μᾶς συνδέει μὲ ἀρρήκτους δεσμούς. Μᾶς ἑνώνει καὶ μᾶς συνδέει μὲ τοὺς ἰδίους δεσμούς, μὲ τοὺς ὁποίους συνέδεσε καὶ τὸν ἴδιον τὸν ποιητὴν μὲ τὴν Βασιλίδα τῶν πόλεων καὶ τὴν μακραίωνα ἱστορίαν τοῦ Ἑλληνισμοῦ. «Ἔτσι ἢ ἀλλιῶς, μιλᾶ κανεὶς γιὰ τὰ ἴδια πράγματα ποὺ ἀγαπᾶ», γράφει ὁ Ἐλύτης, «καὶ ἀπὸ κεῖ καὶ πέρα τὸ λόγο ἔχουν αὐτοὶ ποὺ θὰ τ᾽ ἀκούσουν. Λένε πὼς τὸ εἶδος ἔχει ὁρισμένους κανόνες. Δὲν τοὺς ξέρω καί, πάντως, δὲν ἐνδιαφέρθηκα ἢ δὲν μπόρεσα νὰ τοὺς ἀκολουθήσω. Δουλεύει ὁ καθένας ὅπως νοιώθει» («Τὰ ρω τοῦ ἔρωτα»).

Καὶ ὁ ποιητής μας νοιώθει μέσα εἰς τὴν ψυχήν του τὴν ἀγάπην διὰ τὴν γλῶσσαν, διὰ τὴν παράδοσιν, διὰ τὴν ἱστορίαν τοῦ Γένους μας. Νοιώθει τὴν ἀγάπην διὰ τὴν θάλασσαν, διὰ τὸ φῶς, διὰ τὸ Αἰγαῖον πέλαγος, καὶ μεταποιεῖ αὐτὴν τὴν ἀγάπην του εἰς στίχους, εἰς ἤχους καὶ εἰς εἰκόνας ποιητικάς. Αὐτὴ ἡ ἀγάπη τὸν ὁδηγεῖ νὰ γράφῃ: «Τὴ γλῶσσα μοῦ ἔδωσαν ἑλληνική• τὸ σπίτι φτωχικὸ στὶς ἀμμουδιὲς τοῦ Ὁμήρου. Μονάχη ἔγνοια ἡ γλῶσσα μου στὶς ἀμμουδιὲς τοῦ Ὁμήρου» («Ἄξιόν ἐστι»).

Οἱ ἀμμουδιὲς τοῦ Ὁμήρου τὰς ὁποίας μνημονεύει ὁ Ἐλύτης δὲν τὸν συνδέουν μόνον μὲ τὸν πρῶτον μεγάλον Ἕλληνα ἐπικὸν ποιητήν, τὴν παράδοσιν τοῦ ὁποίου συνεχίζει καὶ ὁ ἴδιος˙ συνδέουν καὶ τὰς δύο πλευρὰς τοῦ Αἰγαίου, συνδέουν τὴν μικρασιατικὴν Ἰωνίαν μὲ τὰς νήσους τοῦ ἀρχιπελάγους, αἱ ὁποῖαι θεωροῦν τὸν Ὅμηρον τέκνον των, ὅπως καὶ τὸν ἴδιον, ἀφοῦ γεννήθηκε εἰς τὴν μεγαλόνησον Κρήτην, ἕλκων τὴν καταγωγήν του ἀπὸ τὴν Λέσβον, τὴν ὁποίαν καὶ ἐπεσκέπτετο συχνά.

῾Η ἀπεραντωσύνη τῆς θαλάσσης καὶ τὸ λαμπρὸν φῶς τοῦ Αἰγαίου, τὰ ὁποῖα τόσον ἀγαπᾷ, ἀντανακλοῦν εἰς τὴν ποίησίν του καὶ τὴν κάνουν φωτεινήν, χαρούμενην, αἰσιόδοξον, διαμετρικὰ ἀντίθετον πρὸς τὴν ἀπαισιόδοξον καὶ μελαγχολικὴν ποίησιν τοῦ Καρυωτάκη καὶ τῶν μιμητῶν του, ἡ ὁποία ἐπικρατοῦσε ὅταν ὁ Ἐλύτης ἐμφανίσθηκε εἰς τὰ ἑλληνικὰ γράμματα. 
Ὁ Ὀδυσσέας Ἐλύτης ἔχει μελετήσει ἀπὸ τὰ νεανικά του χρόνια τοὺς μεγάλους Ἕλληνες ποιητάς, τὸν Καβάφην καὶ τὸν Κάλβον, ἔχει κατανοήσει τὴν σημασίαν τῶν μεγάλων δημιουργῶν καὶ ἔχει θαυμάσει τὴν «ποιητική τους νοημοσύνη», ὅπως γράφει χαρακτηριστικῶς εἰς τὸ δοκίμιόν του «Ἡ μαγεία τοῦ Παπαδιαμάντη». Γι᾽ αὐτὸ καὶ τολμᾷ νὰ τοὺς μνημονεύῃ εἰς τὸ ἐμβληματικόν του ἔργον «Ἄξιόν ἐστι» λέγοντας: 
«Ὅπου καὶ νὰ σᾶς βρίσκει τὸ κακό, ἀδελφοί, 
ὅπου καὶ νὰ θολώνει ὁ νοῦς σας, 
μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμὸ 
καὶ μνημονεύετε Ἀλέξανδρο Παπαδιαμάντη. 
Ἡ λαλιὰ ποὺ δὲν ξέρει ἀπὸ ψέμα
θ᾽ἀναπαύσει τὸ πρόσωπο τοῦ μαρτυρίου» 
(Τὰ Πάθη. Ἀνάγνωσμα τέταρτο).

Ἡ ἐπιλογὴ αὐτὴ τοῦ Ἐλύτη δὲν εἶναι ἀσφαλῶς τυχαία. Νησιῶται καὶ αὐτοί, ὅπως καὶ ὁ ἴδιος, ἐκφράζουν μὲ τὸ ἔργον τους τὴν εὐρύτητα τῶν ὁριζόντων, τὸν ἀδιάρρηκτον σύνδεσμον μὲ τὴν ἱστορίαν καὶ τὴν παράδοσιν τοῦ Γένους, καὶ τὴν ἀγάπην διὰ τὴν πατρίδα, στοιχεῖα τὰ ὁποῖα γοητεύουν καὶ τὸν ἴδιον. Εἰς τὸ ἔργον του συμπλέκεται μὲ τρόπον μοναδικὸν καὶ ἀνεπανάληπτον τὸ παρὸν καὶ τὸ παρελθόν, ἡ σύγχρονη μὲ τὴν παλαιοτέραν ἱστορίαν, ἡ παράδοσις μὲ τὰς νεωτέρας ποιητικὰς μορφὰς τοῦ ὑπερρεαλισμοῦ.

Ὁ «ἔνδοξος βυζαντινισμὸς» τοῦ Καβάφη ἀφομοιώνεται εἰς τὴν ψυχὴν τοῦ Ἐλύτη εἰς τέτοιον βαθμόν, ὥστε «ἡ ἀνάγκη ποὺ ἔνιωθε γιὰ μιὰ δέηση», τὸν ὡδήγησε νὰ δώσῃ «σ᾽ αὐτὴ τὴ μορφὴ μιᾶς ἐκκλησιαστικῆς λειτουργίας. Κι ἔτσι γεννήθηκε τὸ ΄Ἄξιόν ἐστι», ὅπως ἐξηγεῖ ὁ ἴδιος ὁ ποιητής.

Τοῦτο ὅμως δὲν ἀποτελεῖ τὴν μοναδικὴν δημιουργικὴν χρῆσιν τῶν μορφῶν καὶ τῶν νοημάτων τῆς βυζαντινῆς καὶ τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ποιήσεως ἀπὸ τὸν Ἐλύτην. Τὸ ἔργον του διαπνέεται βαθύτατα ἀπὸ αὐτήν. Ὅ,τι καὶ ἐὰν γράφῃ, ἔχει τὸ ἄρωμα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ποιήσεως, ἔχει τὰς εἰκόνας τῶν τολμηρῶν μεταφορῶν καὶ ἀλληγοριῶν της. Βαδίζει εἰς τὰ ἴχνη τῶν ποιητῶν καὶ τῶν ὑμνογράφων της, χωρὶς νὰ τοὺς ἀντιγράφῃ δουλικῶς. Ἡ ποίησίς των εὑρίσκεται εἰς τὸ ὑποσυνείδητόν του, οἱ λέξεις τους ρέουν εἰς τὰς φλέβας τῆς ποιητικῆς του γραφίδος, τὰ νοήματά τους ἐμπνέουν καὶ τὸν ἰδικόν του ποιητικὸν λόγον. Εἶναι, σὰν τὰ κύματα τοῦ Αἰγαίου νὰ μεταφέρουν εἰς τὸν ποιητὴν τὴν αὔραν τῆς Πόλεως καὶ νὰ τοῦ μεταδίδουν τὸν σεβασμὸν καὶ τὴν εὐλάβειαν πρὸς τὴν «Μακρινὴ Μητέρα – Ρόδο μου Ἀμάραντο», τὴν ὁποίαν ὑμνεῖ εἰς τὸ «Ἄξιόν ἐστι».

Ἡ παρουσία τῆς Παναγίας εἶναι, ἄλλωστε, διάχυτη εἰς τὸ ἔργον τοῦ Ἐλύτη. Τὴν αἰσθάνεται γύρω του εἰς τὸ Αἰγαῖον, ὅταν γράφῃ:
«Ἡ Παναγιὰ τὸ πέλαγο
κρατοῦσε στὴν ποδιά της
τὴ Σίκινο, τὴν Ἀμοργὸ
καὶ τ᾽ἄλλα τὰ παιδιά της». 
(Τὰ τζιτζίκια˙ ἀπὸ «Τὰ ρω τοῦ ἔρωτα).

Τὴν αἰσθάνεται μέσα του, καὶ δι᾽ αὐτὸ διατρέχει ὅλον τὸ ἔργον του, μαζὶ μὲ τὴν ἱστορίαν καὶ τὰς παραδόσεις τοῦ Γένους μας, μαζὶ μὲ τὸ κάλλος τῆς φύσεως καὶ τὴν γενναιότητα τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι ἀγωνίζονται διὰ τὸ δίκαιον. Δι᾽ αὐτὸ καὶ δὲν διστάζει νὰ γράψῃ διὰ τὴν πατρίδα του «Ὄμορφη καὶ παράξενη πατρίδα, ὡσὰν αὐτὴ ποὺ μού᾽ λαχε δὲν εἶδα» («Ἥλιος ὁ ἡλιάτορας»), ἀλλὰ καὶ νὰ ὑμνήσῃ, εἰς τὰ ποιήματά του «Θάνατος καὶ ἀνάστασις τοῦ Κωνσταντίνου Παλαιολόγου» καὶ «Ἆσμα ἡρωικὸ καὶ πένθιμο γιὰ τὸν χαμένο ἀνθυπολοχαγὸ τῆς Ἀλβανίας», τοὺς ἀγωνιστὰς διὰ τὴν πατρίδα καὶ τὴν ἐλευθερίαν καὶ τὴν θυσίαν τους ὡς διάβασιν πρὸς τὴν ἀθανασίαν: 
«Πουλιὰ καλὰ πουλιά μου, ἐδῶ τελειώνει ὁ θάνατος!
Σύντροφοι σύντροφοι καλοί μου, ἐδῶ ἡ ζωὴ ἀρχίζει …
Μακριὰ χτυποῦν καμπάνες ἀπὸ κρύσταλλο
Αὔριο, αὔριο, αὔριο τὸ Πάσχα τοῦ Θεοῦ». 
(Ἆσμα ἡρωικὸ καὶ πένθιμο …)

Παρότι ὁ Ἐλύτης δὲν γράφει θρησκευτικὴ ποίηση, ἡ ἱερότης εἶναι διάχυτος εἰς τὴν ποίησίν του, ὅπως παρατηροῦν μελετηταὶ τοῦ ἔργου του. «Ἱερὸ» γιὰ τὸν ποιητή μας «εἶναι τὸ φυσικό, εἶναι ὁ ἄνθρωπος, εἶναι κάθε ἔκφανσις τοῦ Θεοῦ μέσα μας» (Ἰουλίτα Ἡλιοπούλου, Ἡ ἱερότητα στὸν Ἐλύτη, Ὁμιλία σὲ ἐκδήλωση τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν, 29.3.2014). Καὶ ἐπειδὴ κάθε ἄνθρωπος, καὶ ἰδίως ἐσεῖς οἱ νέοι, ἀναζητεῖ τὸν Θεόν, ἐντυπωσιάζεται καὶ ἑλκύεται ἀπὸ τὸ κάλλος τῆς φύσεως, ἀγαπᾷ τὸν ἄνθρωπον, συγκινεῖται ἀπὸ τὴν ἱστορίαν καὶ τὴν παράδοσιν, ἐντυπωσιάζεται ἀπὸ τὴν εὐρύτητα τῶν ὁριζόντων, τὴν ὁποίαν προσφέρει ἡ θάλασσα, ἡ ποίησις τοῦ Ὀδυσσέα Ἐλύτη, τοῦ ποιητοῦ τοῦ Αἰγαίου, γοητεύει τὸν κάθε ἀναγνώστην της. Τὸν καλεῖ νὰ ταξιδεύσῃ μαζί της ἀπὸ τὸ παρὸν εἰς τὸ παρελθὸν καὶ ἀπὸ τὸ σήμερα εἰς τὴν αἰωνιότητα, καὶ νὰ αἰσθανθῇ κι ἐκεῖνος ὑπερήφανος διὰ τὴν εὐλογίαν νὰ ζῇ εἰς αὐτὸν τὸν τόπον διὰ τὸν ὁποῖον γράφει ὁ Ἐλύτης: «Σ᾽ ὅλους τοὺς τόπους κι ἂν γυρνῶ/ μόνον ἐτοῦτον ἀγαπῶ» («Ὁ ἥλιος ὁ ἡλιάτορας»).

Ἀγαπητά μας παιδιά, 

Εἴκοσι ἔτη συμπληρώθηκαν πρὶν ἀπὸ λίγες ἡμέρες ἀπὸ τὸν θάνατον τοῦ Ὀδυσσέα Ἐλύτη καὶ διὰ τοῦτο ἡ ἀπόφασις τῶν διοργανωτῶν τοῦ πέμπτου μαθητικοῦ Συνεδρίου νὰ τὸ ἀφιερώσουν εἰς τὸν ποιητὴν τοῦ Αἰγαίου εἶναι ἐπίκαιρος καὶ ἐπιτυχής. Καὶ εἴμεθα βέβαιοι ὅτι κατὰ τὰς ἡμέρας αὐτὰς θὰ διδαχθῆτε πολλά, μέσα ἀπὸ τὸ ἔργον του, ἀπὸ τὰς ἀνακοινώσεις καὶ ἀπὸ τὴν συναναστροφήν σας μὲ συνομηλίκους σας ἀπὸ ἄλλα σχολεῖα τῆς Ἑλλάδος, τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ τῆς Ὁμογενείας, καὶ θὰ ταξιδεύσετε μέσα ἀπὸ τοὺς στίχους τῶν ποιημάτων του, μέσα ἀπὸ τὸ Αἰγαῖον πέλαγος καὶ μέχρις ἐδῶ, μέχρι τὴν Κωνσταντινούπολιν, τὴν πηγὴν τοῦ πολιτισμοῦ καὶ τῶν παραδόσεων τοῦ Γένους μας, αἱ ὁποῖαι ἐνέπνευσαν τὸν Ὀδυσσέα Ἐλύτην.

Συγχαίροντες τὰ Ἐκπαιδευτήρια Μαντουλίδη καὶ τὸ Ζωγράφειον Λύκειον διὰ τὴν νέαν αὐτῶν πρωτοβουλίαν καὶ διοργάνωσιν, εὐλογοῦμεν πατρικῶς ὅλους τοὺς συμμετέχοντας μαθητὰς καὶ καθηγητάς, καὶ εὐχόμεθα ἐπιτυχίαν εἰς τὰς ἐργασίας τοῦ Συνεδρίου σας.


Εικόνες της σημερινής Ανοίξεως εν Βανάτω

Περιηγήθηκε και φωτο-αποτύπωσε ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας 






















11 επιπλέον φωτο-αποτυπώσεις της σημερινής ανοίξεως, δείτε στο NaturaZante ΕΔΩ!

Εκδήλωση για το Αγέννητο Παιδί στο Πνευματικό Κέντρο της Μητρόπολης Ζακύνθου [2.4.2016, 5 μ.μ.]



"Η πάλη με την κοινότητα" στο 137ο τεύχος του περιοδικού "Σύναξη"

Ο ταχυδρόμος της γειτονιάς μας, μαζί με κάμποσους επίφοβους φακέλους λογαριασμών -φωτός, νερού, τηλεφώνων κ. ά.- έφερε στο χαλάκι της εισόδου του σπιτιού μας έναν παρηγορητικό φάκελο, ήτοι το νέο τεύχους του περιοδικού ΣΥΝΑΞΗ.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ... σελ. 3

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΚΛΗΡΗΣ 
«Τί εἶναι αὐτό πού τό λένε ἀγάπη;» ... σελ. 5

ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ ΝΤΑΛΙΑΝΗΣ 
«Παλαιά Διαθήκη: ἡ πορεία ἀπό τόν κολεκτιβισμό στό ἄτομο» ... σελ. 13

ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ 
Οἱ μοναχοί ὡς ἀπόστολοι μιᾶς ἀνατρεπτικῆς ἐλπίδας ... σελ. 24

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ν. ΜΟΣΧΟΣ 
Ἡ διαλεκτική ὑποκειμένου καί κοινότητας στόν ἀρχέγονο μοναχισμό ... σελ. 38

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΕΡΑΜΙΔΑΣ
Πρός μία συνοδική ἀνανέωση τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας; ... σελ. 47

ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ 
Ἄτομο, πολιτική καί χριστιανική κοινότητα ... σελ. 52

Ἀρχιμ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Δ. ΠΑΠΑΘΩΜΑΣ 
Ἡ διαλεκτική σχέση ἐκκλησιαστικῆς κανονοθεσίας καί πολιτειακῆς νομοθεσίας ... σελ. 64

ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΡΙΟΡΑΣ 
Ἄτομο καί κοινότητα στό Ἰσλάμ ... σελ. 71

ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ 
Συνάντηση θεολόγων στό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ... σελ. 82

π. ΕΥΤΥΧΙΟΣ ΣΑΡΜΑΝΗΣ 
Ἀπήχηση ἡρακλείτειας φράσης σέ τροπάριο ... σελ. 84

ΤΑΣΟΣ ΜΕΡΚΟΥΡΗΣ 
Πάντες ἀπολαύσατε τοῦ πλούτου τῆς χρηστότητος ... σελ. 93

ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ 
Στό χαμάμ ... σελ. 97

Διάλογος μέ τούς ἀναγνῶστες ... σελ. 100

Τό Βιβλίο ... σελ. 102

Οἱ συνεργάτες τοῦ 137ου τεύχους ... σελ. 107


Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Κ Ο

Η πάλη με την κοινότητα
Κοινότητα είναι κάποιο πλέγμα σχέσεων και συνυπάρξεων, στο οποίο ζει το ανθρώπινο υποκείμενο. Υπάρχουν κοινότητες στις οποίες βρίσκεται κανείς με τη γέννησή του, όπως η οικογένεια και ο λαός ή μέρος ενός λαού με δικό του πολιτισμό. Υπάρχουν και κοινότητες στις οποίες προσχωρεί κάποιος από επιλογή ή και συμμετέχει στο χτίσιμό τους, όπως οι ιδεολογικές κοινότητες ή οι θρησκευτικές (για τις θρησκευτικές φυσικά αυτό ισχύει μονάχα αν το υποκείμενο αποδέχεται την πίστη προσωπικά κι ελεύθερα, και δεν νοεί την θρησκευτική ταυτότητα ως δεδομένο στοιχείο του όπως τα χρωμοσώματά του). Ο νεωτερικός άνθρωπος, βέβαια, δίνει μεγάλη έμφαση στην έννοια της επιλογής, ωστόσο στις μέρες μας καλά κρατούν (ώρες ώρες, μάλιστα, αναζωπυρώνονται) και οι πεποιθήσεις που θεωρούν πηγή νοήματος (πηγή της αλήθειας, θα λέγαμε) τη φυλετική ή την πολιτισμική κοινότητα. Παράλληλα υποβόσκουν στάσεις άκρατου ατομικισμού ή ακραίου μεταμοντερνισμού, που κονιορτοποιούν κάθε έννοια κοινότητας. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που μας απασχολεί στο τεύχος αυτό είναι η σχέση του υποκειμένου με την κοινότητα την οποία το ίδιο θεωρεί ζωτικής σημασίας γι’ αυτό. 
          Υποτίθεται ότι το υποκείμενο τελεί σε αρμονική σχέση με τη ζωτική του κοινότητα. Αλλά υποτίθεται. Διότι το ανθρώπινο υποκείμενο, στο μέτρο που είναι φορέας ευθύνης κι όχι σπορά της τύχης, καλείται να παλέψει με την κοινότητά του, υπό τις δύο έννοιες που έχει η διατύπωση: να παλέψει παρέα με την κοινότητά του για να λειάνει τον φυγόκεντρο εγωισμό του, ή να παλέψει με αντίπαλο την κοινότητά του για να μην απολέσει τον εαυτό του. Διότι η σχέση του ανθρώπου με μια κοινότητα δεν σημαίνει ένα και μόνο πράγμα• δεν σημαίνει δηλαδή μόνο ότι το υποκείμενο αληθεύει ως πρόσωπο που ζει τους άλλους ως όρο της ύπαρξής του. Σήμερα η αποκλειστικά θετική εννόηση της κοινότητας δεσπόζει στη θεολογική / εκκλησιαστική ρητορική. Ως θετικό δηλαδή θεωρείται η κοινότητα, ενώ ως αρνητικό η απουσία κοινότητας. Αυτή η ρητορική μπορεί να είναι αγαθών προθέσεων, ωστόσο δυσκολεύει τους ανθρώπους να δουν (ή: να δουν έγκαιρα) ότι εκτός από τη διελκυστίνδα «κοινότητα – ατομικισμός» υπάρχει και η διελκυστίνδα «κοινότητα – κοινότητα», δηλαδή η διαφοροποίηση μεταξύ κοινοτήτων που ελευθερώνουν και κοινοτήτων που σκλαβώνουν. Κοινοτήτων όπου το ανθρώπινο υποκείμενο προκόβει, και κοινοτήτων όπου το υποκείμενο αλέθεται, άλλοτε κατόπιν ήττας του, άλλοτε με τη συναίνεσή του - όσο τραγικό κι αν είναι αυτό [10]. Και βέβαια αυτή η διελκυστίνδα ισχύει και για εκκλησιαστικές κοινότητες. Ο χώρος της πίστης δεν είναι ενιαίο μπετόν αρμέ!
          Όσον αφορά την εννόηση της εκκλησιαστικής κοινότητας, χρειάζεται να μη χάνουμε από τα μάτια μας την εξής αλήθεια. Στο απώτατο παρελθόν η Βιβλική πίστη και στην ύστερη αρχαιότητα ο Χριστιανισμός έφεραν μιαν επανάσταση. Σε έναν κόσμο που κατά βάση ήταν βέβαιος ότι το υποκείμενο αληθεύει μόνο στον βαθμό που παραμένει ενσωματωμένο στην κοινότητα στην οποία βρέθηκε γεννημένο και συνεχίζει την προγονική ταυτότητα (πολιτισμική και θρησκευτική αδιάζευκτα), η Βίβλος όρισε κάτι άλλο ως ιδρυτικό γεγονός της σχέσης ανθρώπου και Θεού. Ο άνθρωπος καλείται να ανταποκριθεί σε μία πρόσκληση, η οποία σημαίνει διάρρηξη άλλων σχέσεων: εκείνων που μυρίζουν αναγκαστικότητα, όπως οι δεσμοί με το αίμα και τη γη. «Φύγε από τη χώρα σου, από τους συγγενείς σου κι από το σπίτι του πατέρα σου», είχε ζητήσει ο Γιαχβέ από τον Αβραάμ «και πήγαινε σε μια χώρα που εγώ θα σου δείξω» [2]. Κρατήθηκε άραγε, εναργής αυτή η επανάσταση, το άλμα στην ελευθερία, με το οποίο δημιουργείται μια νέα κοινότητα, θεμελιωμένη στην πίστη; Όχι πάντα! Ο Χριστός σχολίασε ότι το αποφασιστικό στοιχείο δεν είναι η καταγωγή από τον Αβραάμ (δηλαδή η παλινδρόμηση σε μια προ-Αβραμιαία νοοτροπία), αλλά η ελευθερία του Θεού να φτιάξει νέους συνεχιστές του Αβραάμ από τις πέτρες (Λουκ. 3:8)! Η ευαγγελική οπτική, λοιπόν, έφερε στην ύστερη αρχαιότητα κάτι σχεδόν αδιανόητο: Ότι το άτομο δεν αληθεύει προσηλωμένο υποχρεωτικά στις κοινότητες όπου βρέθηκε γεννημένο, αλλά δύναται κι οφείλει να τις σχετικοποιήσει και να τις ανανοηματοδοτήσει, προκειμένου να ζήσει την αλήθεια η οποία το πείθει - ακόμη κι αν η αλήθεια αυτή έρχεται από αλλού. 
          Η Βιβλική ανάδυση του υποκειμένου εισέβαλε στη γη σε προνεωτερική εποχή, μα κατά κάποιον τρόπο αποτέλεσε προοικονομία της νεωτερικής έμφασης στο υποκείμενο. Μόνο που οδηγεί όχι στην απόρριψη της έννοιας της κοινότητας, αλλά στην οικοδόμηση μιας νέας κοινότητας, η οποία οφείλει να θεμελιώνεται στην προσωπική ελευθερία, πίστη και ευθύνη. Πράγμα που λησμονούν όσες φωνές του εκκλησιαστικού χώρου θεωρούν την θρησκευτική ταυτότητα συμφυή με την εθνική ή τη βιολογική (βλ. αναφορές στο DNA) ταυτότητα – σαν την προ-Αβραμιαία οπτική, την οποία η Βίβλος έχει ανατρέψει εδώ και καιρούς πολλούς!
          Το τεύχος αυτό, λοιπόν, ψηλαφεί διάφορες εκφάνσεις της πάλης με την κοινότητα. Συνεχίζει και συμπληρώνει προβληματισμούς προηγουμένων τευχών μας (76/2000, «Από τη Βαβέλ στη Πεντηκοστή. Ενότητα και διαφορετικότητα στη ζωή της Εκκλησίας»• 82/2002, «Ελευθερία και φόβος στη ζωή και τις δομές της Εκκλησίας»• 117/2011, «Έρημος και κοινωνία» κ.ά.). Και βλέπουμε…
Θ.Ν.Π.
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Βλ. Θανάσης Ν. Παπαθανασίου, «Η κοινότητα ως βρόχος. Η αποστολή της Εκκλησίας στη σκοτεινή πλευρά της σελήνης», Πολιτισμός και διαφορετικότητα. Εμείς και οι άλλοι (επιμ. Δημ. Μαγριπλής), εκδ. Σταμούλης, Θεσσαλονίκη 2011, σσ. 333-352.
[2] Γεν. 12: 1 (μτφρ. από τα πρωτότυπα κείμενα, Βιβλική Εταιρία 1997).

Τρίτη 29 Μαρτίου 2016

Χαρούμενα φωτο-πρόσωπα στο Νηπιαγωγείο της Μητροπόλεως Φιλαδελφείας, στο Αμμάν της Ιορδανίας































Άρχισαν στο Σαμπεζύ οι εργασίες της Πανορθοδόξου Γραμματείας της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας










Σε πρώτη συνεδρία της, προεδρεύοντος του Σεβ. Μητροπολίτου Ελβετίας Ιερεμία, συνήλθε στις 29 Μαρτίου 2016 στο Ορθόδοξο Κέντρο του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Σαμπεζύ Γενεύη, η Πανορθόδοξη Γραμματεία της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Η Πανορθόδοξος Γραμματεία συγκροτήθηκε κατόπιν αποφάσεως της Συνάξεως των Ορθοδόξων Προκαθημένων, της γενομένης μεταξύ 21 και 28 Ιανουαρίου ε.ε. στο Σαμπεζύ, και συναποτελείται από ένα εκπρόσωπο από κάθε κοινώς αποδεκτής αυτοκεφάλου Εκκλησίας. Συμφώνως προς την απόφαση της Συνάξεως των Προκαθημένων οι αρμοδιότητες της Γραμματείας αφορούν:

α) στη δημοσίευση στην ἐπί τούτῳ δημιουργηθείσα ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο των ομοφώνως εγκριθέντων από τις Πανορθόδοξες Προσυνοδικές Διασκέψεις και Συνάξεις Προκαθημένων κειμένων της Ημερησίας Διατάξεως της Συνόδου·

β) στην ενημέρωση τῃ επικουρίᾳ ειδικών συμβούλων των ΜΜΕ περί εργασιών και σκοπών της Συνόδου·

γ) στην κατόπιν συστάσεως των Ορθοδόξων Εκκλησιών χορήγηση διαπιστεύσεων προς τους ενδιαφερόμενους με τις εργασίες της Συνόδου δημοσιογράφους και ανταποκριτές και στα

δ) λοιπά ζητήματα, της γραμματειακής υποστηρίξεως της Συνόδου.

Στις εργασίες της Πανορθοδόξου Γραμματείας μετέχουν αντιπροσωπείες των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών:

Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον
Πανιερώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Τελμησσοῦ Ἰώβ

Πατριαρχεῖον Ἀλεξανδρείας
Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νιγηρίας Ἀλέξανδρος

Πατριαρχεῖον Ἀντιοχείας
Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης ἐν Μπουένος Ἄιρες Σιλουανός

Πατριαρχεῖον Ἱεροσολύμων
Ἐλλογιμώτατος Καθηγητὴς Θεόδωρος Γιάγκου

Πατριαρχεῖον Γεωργίας
Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γκόρι Ἀνδρέας

Πατριαρχεῖον Σερβίας
Πανιερώτατος Ἐπίσκοπος Μπάτσκας Εἰρηναῖος

Πατριαρχεῖον Ρουμανίας
Σεβασμιώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Τιργοβιστίου Νήφων

Πατριαρχεῖον Βουλγαρίας
Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βάρνης Ἰωάννης

Ἐκκλησία Κύπρου
Πανιερώτατος Μητροπολίτης Κωνσταντίας Βασίλειος

Ἐκκλησία Ἑλλάδος
Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος

Ἐκκλησία Πολωνίας
Θεοφιλέστατος Ἐπίσκοπος Σιεματίτσε Γεώργιος

Ἐκκλησία Ἀλβανίας
Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κορυτσᾶς Ἰωάννης

Ἐκκλησία Τσεχίας καί Σλοβακίας
Σεβασμιώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Πράγας Μιχαήλ

Ἐπιτελεῖον Προϊσταμένου τῆς Γραμματείας
Ἐντιμολογιώτατος Καθηγητὴς Βλάσιος Φειδᾶς
Ἐντιμολογιώτατος Καθηγητὴς Κωνσταντῖνος Δεληκωσταντής
Θεοφιλέστατος Ἐπίσκοπος Λαμψάκου Μακάριος
Ἱερολογιώτατος Διάκονος Φώτιος
Ἐλλογιμώτατος Δρ. Θεοφάνης Δρακόπουλος

Η συμβολή της Παρθένου Μαρίας στο απολυτρωτικό έργο του Υιού Της

Ομιλία του ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ Σπ. ΖΟΥΛΑ, Δ.Μ.Σ. Θεολογίας – Εκπαιδευτικού, κατά την 8η σύναξη του ε΄ κύκλου δράσεων του Μορφωτικού Κέντρου Λόγου ΑΛΗΘΩΣ, στον Ναό της Παναγούλας Μπανάτου εν Ζακύνθω, την Κυριακή Β΄ Νηστειών, 27η Μαρτίου 2016

«Χαίρε Κεχαριτωμένη Μαρία, ο Κύριος μετά σού»!
Άγιε Καθηγούμενε, Αιδεσιμολογιώτατε, σεβαστοί Πατέρες, Κυρίες και Κύριοι,
          Στο άκουσμα του αρχαγγελικού αυτού χαιρετισμού, θα νόμιζε κάποιος ότι η Κόρη από τη Ναζαρέτ θα κολακευόταν σφόδρα από τους ωραίους αυτούς λόγους. Και όπως κάθε άλλη κόρη της τότε αλλά και της σημερινής εποχής θα σκιρτούσε από χαρά και θα καμάρωνε από τους επαίνους. Η αγνή Παρθένος όμως, στο άκουσμα των αρχαγγελικών λόγων, εμφανίζεται ταραγμένη. «Η δε ιδούσα διεταράχθη επί τω λόγω αυτού, και διελογίζετο ποταπός είη ο ασπασμός ούτος» (Λουκά Α΄ 29), γράφει ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Αυτή, όταν είδε τον άγγελο ταράχθηκε πολύ από το λόγο που της είπε και αναρωτήθηκε για τη σημασία και για το σκοπό που είχε αυτός ο χαιρετισμός. Αν ήταν μια περήφανη και ματαιόδοξη γυναίκα, θα κολακευόταν από το χαιρετισμό και θα σκιρτούσε από ευχαρίστηση. Θα απαντούσε δε και ανάλογα με τα υπερήφανα και εγωιστικά συναισθήματά της. Αλλά η Μαριάμ είναι τελείως ξένη προς όλα αυτά. Το κατεξοχήν ταπεινό και σεμνό ήθος της, φανερώνεται μέσα από την αγνή ζωή της και τη συνετή ανατροφή της. Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός μας το ζωντανεύει λεπτομερέστατα. Περιγράφοντας το ηθικό της μεγαλείο διερωτάται, αλλά και διαπιστώνει: (Σε μετάφραση) «Πώς να αναπαραστήσω το σεμνότατο βάδισμά σου; πως το ντύσιμό σου; πώς το πρόσωπό σου το χαριτωμένο; Φρόνηση μεγάλη σε σώμα νέας. Ένδυμα ευγενικό χωρίς εκζήτηση και μαλθακότητα. Βήμα συγκρατημένο, χωρίς βιασύνη και χωρίς νωθρότητα. Το σοβαρό ύφος, που το γλυκαίνει κάποια ιλαρότητα, κρατημένο πάντα μακριά από τους άνδρες. Και απόδειξη ο φόβος που σε έζωσε με την απροσδόκητη προσφώνηση του αγγέλου. Πρόθυμη και υπάκουη στους γονείς σου, κρατούσες το πνεύμα της ταπείνωσης στις πιο μεγάλες αποκαλύψεις. Τα λόγια σου καλοσυνάτα εξέρχονταν από την ήρεμη ψυχή σου» (Ελληνική Πατρολογία P.G. 96, 677-680). 
          Το κείμενο αυτό μας βοηθάει να αντιληφθούμε, γιατί η σεμνή και ταπεινή Παρθένος ταράσσεται με την εμφάνιση και τα λόγια του Αρχαγγέλου. Διότι έχει τη συνείδηση ότι δεν είναι η ίδια κάτι το εξαιρετικό, ώστε να της απευθύνουν τόσο έκτακτες επαγγελίες. Οι ταπεινοί ταράσσονται αληθινά κι όχι επίπλαστα, όταν οι άλλοι τους επαινούν. Όσοι λοιπόν επιζητούν τους επαίνους ή ευφραίνονται όταν οι άλλοι τους εγκωμιάζουν, δεν στηρίζονται στην αρετή της ταπείνωσης και κινδυνεύουν να βλαβούν σοβαρά από τέτοιου είδους εγκώμια. Η Παναγία ταράσσεται εξαιτίας της ηθικής της αγνότητας. Γι’ αυτό στην αρχή, και κάποιοι σχολαστικοί αγιογράφοι και ζωγράφοι προσπαθούν να το αποτυπώσουν στις εικόνες και στις παραστάσεις του Ευαγγελισμού, σύμφωνα με την Παράδοση, παρατηρείται ένα ντροπαλό ερύθημα στις παρειές της. Έπειτα παρατηρείται μια δυσφορία για την παρουσία του ξένου. Σκέπτεται, πώς κατάφερε αυτός ο νέος να εισέλθει απαρατήρητος στο σπίτι της; (σημειωτέον ότι οι άγγελοι δεν εμφανίζονται με φτερά, για να καταλάβει κανείς αμέσως περί τίνος πρόκειται. Έτσι τους απεικονίζουμε εμείς για να τους ξεχωρίσουμε από τις ανθρώπινες υπάρξεις). Δεν λέει όμως τίποτα η Μαρία. Δείχνει σοβαρότητα και δίνει στον επισκέπτη να εννοήσει ότι έχει πάρει απόφαση να υπερασπιστεί πάραυτα την αγνότητά της. Συγχρόνως δεν χάνει και την ψυχραιμία της. Παρουσιάζεται προσεκτική, συνετή και φρόνιμη. Κι αυτό το καταφέρνει διότι συνδέεται πνευματικά με το Θεό. Πιστεύει ότι ο Θεός της είναι παρών και την προστατεύει. Μυστικά προσεύχεται σε Αυτόν να την κάνει να καταλάβει τι συμβαίνει. Αυτό το ύψιστο παράδειγμα σύνεσης και φρονιμάδας προσφέρει στις γυναίκες όλων των εποχών η Παναγία. Αυτή τη συνετή και προσεκτική στάση πρέπει να τηρούν απέναντι σε οποιαδήποτε πρόσκληση ή πρόκληση του «αιώνα τούτου» όσο καλή ή δελεαστική κι αν φαίνεται.

          «Η δε ιδούσα διεταράχθη». Εντονότατος λοιπόν και εσώτατος ο προβληματισμός της Παρθένου. Ο Αρχάγγελος όμως ψυχολογεί τη Μαρία. Αντιλαμβάνεται τις σκέψεις της. Γίνεται μάρτυρας ότι δίκαια ο Θεός την αξιώνει της μεγίστης δωρεάς. Τη θαυμάζει και διδάσκεται από αυτήν. Αλλά και υποστέλλεται ο Γαβριήλ μπροστά στο μεγαλείο της και μπροστά στην ευμένεια, που της δείχνει ο Παντοκράτωρ Κύριος. Το πλησίασμά του προς εκείνη είναι ταπεινό. Προσέρχεται ως υπηρέτης προς τη Δέσποινα και της μεταφέρει το χαρμόσυνο μήνυμα με τον αρμόζοντα σεβασμό. Την καθησυχάζει λέγοντας: «Μη φοβού Μαριάμ, εύρες γαρ χάριν παρά τω Θεώ» (Λουκά Α΄ 30). Μη φοβάσαι Μαρία, αντιθέτως πρέπει να χαίρεσαι, διότι κρίθηκες άξια εξαιρετικής εύνοιας από το Θεό. Ο Θεός σε ευνοεί και βρήκες χάρη ενώπιόν Του! Και εφόσον ο Θεός είναι μαζί της, τι έχει να φοβηθεί; Απεναντίας πρέπει να χαίρει για την για την ιδιαίτερη εύνοια και την εξαιρετική τιμή που της κάνει ο Θεός. Τιμή και χάρη που δεν μπορεί να συγκριθεί ούτε με αυτές που έλαβαν η Σάρρα, η Ρεβέκκα, η Ραχήλ, η συγγενής της η Ελισάβετ, ή και αυτή η μητέρα της, η Άννα. Αυτή τη μοναδικότητα της Χάριτος της Παρθένου υπογραμμίζει ο Σωφρόνιος Ιεροσολύμων, αφού με τον Ευαγγελισμό της έχουμε το προνόμιο της παγκόσμιας αλλά και της προσωπικής σωτηρίας. «Μη φοβού Μαριάμ. Εύρες πλησίον του Θεού χάρη αθάνατη και υπέρλαμπρη και σωτήρια. Χάρη, που καμιά από τις μυριάδες των γυναικών δεν βρήκε ποτέ. Χάρη, που κανείς άνθρωπος δεν είδε. Χάρη, που κανείς ποτέ δεν έλαβε. Πολλοί βέβαια, νωρίτερα από σένα, είχαν γίνει άγιοι. Κανείς όμως, όπως εσύ, δεν έχει χαριτωθεί. Κανείς δεν είχε, όπως εσύ μακαριστεί. Κανείς όπως εσύ, καθαρισθεί. Όλα τα εξαίρετα, που υπάρχουν στους ανθρώπους, τα υπερβαίνεις. Εσύ ξεπερνάς όλα τα δωρήματα που δώρισε ο Θεός στους ανθρώπους»! (βλ. και Αρχιμανδρίτου Καλλίστρατου Λυράκη, Η Παρθενομήτωρ, Αθήνα 1998).
          Ο Αρχάγγελος, λοιπόν, θαυμάζει την αρετή της Μαριάμ και της αναγγέλλει το μέγα γεγονός: «Ιδού θα συλλάβεις στην κοιλιά σου και θα γεννήσεις υιό και θα καλέσεις το όνομά του Ιησού. Αυτός θα είναι μέγας και για την αγιότητά του και για το αξίωμά του. Και μολονότι με την ενανθρώπισή του θα εξομοιωθεί προς τους ανθρώπους, θα αναγνωρισθεί όμως ως Υιός του Υψίστου Θεού, και θα τον υψώσει Κύριος ο Θεός και ως άνθρωπο. Και θα του δώσει το θρόνο του προπάτορά του Δαβίδ. Και θα βασιλεύσει στους αιώνες ως αθάνατος και παντοτινός αρχιερέας και βασιλιάς των πιστών όλων των γενεών, οι οποίοι θα αποτελούν την πνευματική και αληθινή οικογένεια του Ιακώβ, και η βασιλεία Του δεν θα έχει τέλος, όπως έχει των επιγείων βασιλέων» (βλ. Λουκά Α΄ 31-33). Το θαύμα είναι πρωτοφανές! Το άγγελμα πρωτάκουστο! Μια παρθένος να γεννήσει; Φυσικό ήταν να αμφιβάλει η Μαρία. Επόμενο να αμφισβητήσει το γεγονός. Πόσοι ακόμα στην ιερά ιστορία δεν είχαν παρόμοιες αμφιβολίες; Ο Μωυσής δεν αρνήθηκε αρχικά να αναλάβει την απελευθέρωση του λαού του Ισραήλ από τους Αιγυπτίους; Ο άγιος Ζαχαρίας, πατέρας του Προδρόμου, δεν αμφέβαλλε στο λόγο του Γαβριήλ για τη γέννηση του Ιωάννου; Τώρα όμως η απλοϊκή κόρη από τη Ναζαρέτ, δεν παρουσιάζει τέτοια δείγματα. Δεν φέρει καμιά αντίρρηση στις αποφάσεις του Θεού! Μόνο απορεί για το αφύσικο και πρωτάκουστο. Ζητάει εξήγηση και ρωτά για το γεγονός. Πως θα συμβεί τούτο; «Πως έσται μοι τούτο, επεί άνδρα ου γινώσκω;». Ο Άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας δικαιολογεί απόλυτα την απορία της Παρθένου, διότι καλούνταν να υπακούσει στο μήνυμα του αγγέλου, ο οποίος της διαβίβαζε ένα υπέρλογο και άνευ προηγουμένου θείο θέλημα. Τη μακαρία Παρθένο την κάλεσε ο άγγελος να πραγματοποιήσει κάτι το εντελώς ασυνήθιστο, κάτι ξένο προς την ανθρώπινη φύση, κάτι που ξεπερνούσε την ανθρώπινη λογική. Η εύλογη απορία της Μαρίας δεν υποδηλώνει καμιά άρνηση εκ μέρους της. Είναι σαν να ρωτά: «Πώς θα γίνει τούτο; Όχι γιατί έχω ανάγκη από περισσότερη καθαρότητα και αγιότητα, αλλά γιατί είναι νόμος της φύσης να μην μπορούν να κυοφορήσουν όσες, όπως εγώ, έχουν επιλέξει τη ζωή της Παρθενίας. Πώς θα γίνει αυτό, αφού δεν έχω σχέση με άνδρα; Εγώ βέβαια, είμαι έτοιμη για την υποδοχή του Θεού. Έχω αρκετά παρασκευασθεί, πες μου όμως εσύ, αν η φύση θα συμμορφωθεί και με ποιο τρόπο;». Δικαιολογημένη πραγματικά η απορία της Θεοτόκου. Γι’ αυτό και ο Αρχάγγελος την πληροφορεί: «το Πνεύμα το Άγιο, που θα σε καθαρίσει από το προπατορικό αμάρτημα και θα σε εξαγιάσει, θα έλθει σε Σε, και η δύναμη του Υψίστου θα σε επισκιάσει, θα ρίξει δηλαδή τη δημιουργική και προστατευτική σκέπη και σκιά της πάνω σε Σένα» (Λουκά Α΄35). Συνεχίζοντας ο Αρχάγγελος προβάλλει ως επιβεβαίωση των λόγων του την περίπτωση της Ελισάβετ, που ήταν συγγενής της: «και για να βεβαιωθείς περί του ότι θα γίνει πράγματι το μέγα θαύμα αυτό σε σένα, σου γνωστοποιώ ένα άλλο μικρότερο μεν, το οποίο όμως δεν θα το περιμένεις. Η συγγενής σου η Ελισάβετ έχει συλλάβει κι αυτή γιο σε γεροντική ηλικία. Κι ο μήνας αυτός είναι ο έκτος της εγκυμοσύνης της, που ως τώρα την έλεγαν όλοι στείρα. Κι όμως είναι έγκυος, διότι δεν είναι αδύνατο να πραγματοποιηθεί από το Θεό κάθε τι που χαρακτηρίζεται θαυμαστό και καταπληκτικό» (Λουκά Α΄ 36-37). Η πάνσεπτος κόρη καλούνταν να αναλάβει έναν ανεπανάληπτο ρόλο. Και προσοχή! Τα λόγια του Αρχαγγέλου, δεν πρέπει να εκληφθούν ως πίεση προς την Θεοτόκο, για να της αποσπάσει τη θετική της απάντηση. Κι αυτό διότι ο Θεός δεν εξαναγκάζει κανέναν. Κάθε άνθρωπος είναι ελεύθερος να δεχθεί ή να απορρίψει το σχέδιο του Θεού, που τον αφορά, προκειμένου να αποδεχθεί την κλήση για τα μεγάλα και υψηλά ή να τα αρνηθεί. Και η Μαρία δεν εξαιρούνταν καθόλου από τον κανόνα αυτό. ήταν ελεύθερη να ανταποκριθεί στην πρόσκληση του Θεού ή να την απορρίψει. Και όπως κάθε άνθρωπος φέρει, ανάλογα με το τι επιλέγει, τις ευθύνες του, παρομοίως και η Παρθένος Μαρία θα αναλάμβανε τις δικές της. Διότι από την πρόθυμη αποδοχή της εξαρτιόταν η πραγματοποίηση του λυτρωτικού έργου του Θεού το ανθρώπινο γένος. 
          Σημείωση: Το ότι ο Θεός, ως παντογνώστης γνώριζε ποία απάντηση θα έδινε η Θεοτόκος, και γι' αυτό την επέλεξε, και το ότι, ίσως, δεν θα της απευθυνόταν καθόλου αν γνώριζε ότι θα ελάμβανε αρνητική απάντηση, δεν μειώνει στο ελάχιστο την ελεύθερη βούληση της Παρθένου. Σε αυτή την περίπτωση, προφανώς θα ήταν διαφορετικό το σχέδιο της Θείας Οικονομίας, για τη σωτηρία του ανθρώπου. Επομένως, ο σκοπός της αποστολής του Γαβριήλ προς την αειπάρθενο Κόρη, ήταν συγκεκριμένος: Να λάβει την συγκατάθεσή της χωρίς να εξασκήσει καμιά πίεση. Και υπήρξε σωτήρια η απόφασή της για τον πεσόντα άνθρωπο. Και σωτήρια η απόφαση του Θεού να της εμπιστευθεί ένα ρόλο ουράνιο, μια αποστολή τρισμέγιστη, το μυστήριο δηλαδή της σωτηρίας του ανθρώπου. Κατά κάποιο τρόπο από τη δική της πρόθυμη αποδοχή εξαρτιόταν η πραγματοποίηση του απολυτρωτικού Του σχεδίου. Γι' αυτό και ο Αρχάγγελος, μετά το μήνυμα που της απευθύνει, στέκει ενώπιον της με σεβασμό και σιωπηλά την περιμένει. Ήταν όντως πολύ έξοχη και κρίσιμη η στιγμή της αναμενόμενης απάντησης. Κι αν δεν ήταν μυστικό το σχέδιο του Θεού, για να μην το μάθουν ο μισάνθρωπος Διάβολος και οι κακόβουλοι άνθρωποι, θα έπρεπε ο ουράνιος και ο επίγειος κόσμος να εκλιπαρούν την απάντηση της: «Ο άγγελος περιμένει την απάντησή σου Παρθένε! Διότι είναι καιρός να επιστρέψει και πάλι στο Θεό ο εκπεσών άνθρωπος. Αναμένουμε, Δέσποινα, ένα λόγο σου που θα μας φέρει το έλεος. Αυτό ζητάει από σένα ευλαβική κόρη, ο πτωχός Αδάμ, με τους δυστυχείς απογόνους του, που εξεδιώχθησαν από τον Παράδεισο, αυτό εκλιπαρεί ο Αβραάμ και ο Δαβίδ και οι άλλοι πατέρες, οι πρόγονοί σου, δώσε λοιπόν χωρίς αργοπορία την απάντησή σου! και η απάντηση αυτή είναι η λέξη που περιμένει η Γη, είναι η φράση που περιμένει ο Άδης, είναι ο λόγος που περιμένουν και οι Ουρανοί. Άνοιξε λοιπόν τα χείλη σου και πες το ναι. Άνοιξε τους κόλπους σου και δέξε τον Δημιουργό σου». Για τη νεαρή Κόρη η στιγμή ήταν κρίσιμη, σπουδαιότατη αλλά συνάμα και μεγαλειώδης. Και να η απάντηση: «Ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου»! (Λουκά Α΄ 38). Η Παναγία απάντησε θετικά. Και ήταν η συγκατάθεσή της, αυτό το «ναι», συγκατάθεση στο να πραγματοποιηθεί το σχέδιο του Θεού για την σωτηρία του ανθρώπου. Έτσι θέτει τον εαυτό της, άνευ όρων στην υπηρεσία των σχεδίων του Θεού, η περαιτέρω ανάλυση των οποίων απαιτεί πολλές ώρες ομιλιών και πολλή συζήτηση.
          Συχνά δοκιμάζεται η ελεύθερη θέληση του ανθρώπου. Ο άνθρωπος καλείται να δείξει τη διάθεσή του αποδεχόμενος το θείο θέλημα ή απορρίπτοντάς το. Να εμπιστευτεί τον εαυτό του και τη ζωή του σε όσα ο νόμος του Θεού και το Ευαγγέλιό Του παραγγέλλει, ή να τον αρνηθεί.
          Εμείς άραγε τι κάνουμε; Ποια θέση παίρνουμε, καθημερινά; Αποδεχόμαστε την πρόσκληση ή την απορρίπτουμε; Από τη θέση που έλαβε η Παρθένος Μαρία σε αυτή τη δοκιμασία, εξαρτήθηκε το απολυτρωτικό έργο του Υιού της. Από τη θέση όμως που θα λάβουμε εμείς στις προσωπικές μας δοκιμασίες και προκλήσεις ή προσκλήσεις του Θεού, εξαρτάται το αιώνιο μέλλον μας. Είτε να είναι μακάριο και ευτυχισμένο, είτε να είναι άθλιο και κολασμένο. Είθε να αξιωθούμε το πρώτο! Καλή ακρόαση, εύχομαι, των ύμνων που ακολουθούν και καλή υπόλοιπη Σαρακοστή!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
  1. Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ (NOVUM TESTAMENTUM GRAECE), εκδ. ΒΙΒΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ.
  2. Η ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ (SEPTUAGINTA), εκδ. ΒΙΒΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ.
  3. MIGNE, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ, P.G.,10,87,97,46,151,96, Κ.Ε.Π.Ε., ΑΘΗΝΑΙ 1989.
  4. ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ, «ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΑ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ», σελ. 237 κ.ε.
  5. Η ΠΑΝΑΓΙΑ, εκδ. «ΖΩΗΣ» 1959.
  6. ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ ΚΑΛΛΙΣΤΡΑΤΟΥ ΛΥΡΑΚΗ, Η ΠΑΡΘΕΝΟΜΗΤΩΡ, ΑΘΗΝΑ 1998.
  7. ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ, εκδ. «ΣΩΤΗΡΟΣ» 1983.
  8. ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΑΒΑΣΙΛΑ, ΘΕΟΜΗΤΩΡ.