Ρεπορτάζ: Μάκης Αδαμόπουλος | Φωτογραφίες: Χρ. Μπόνης και Ν. Μαγγίνας
Στην αξία του Διαλόγου και στην αναγκαία διεύρυνση και αναβάθμιση των διαθρηκειακών διαλόγων λαμβάνοντας υπόψη τις αστοχίες του παρελθόντος αναφέρθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος στην ομιλία του στην 2η Διεθνή Διάσκεψη Αθηνών για τον «Θρησκευτικό και Πολιτιστικό Πλουραλισμό και την Ειρηνική Συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή» καλώντας σε συνεργασία «για την αποτροπή εμφύλιων σπαραγμών, καταστροφής προαιωνίων θρησκευτικών και πολιτισμικών αγαθών, εκριζώσεως ολοκλήρων λαών από τις πατρογονικές εστίες αυτών, διά την αποφυγήν θανατηφόρων θαλασσίων μετακινήσεων και πλείστων άλλων δεινών».
Η ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχη πραγματοποιήθηκε σήμερα το μεσημέρι αμέσως μετά το μεσημεριανό διάλειμμα.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης τόνισε ότι «είναι αναμφιβόλως κοινή η επιθυμία δημιουργικής συμβολής εις την προσπάθεια προαγωγής του διαλόγου διά τα διαθρησκειακά και διαπολιτισμικά ζητήματα, η διευθέτησις των οποίων αποτελεί προϋπόθεσιν διά την αποκατάστασιν ειρηνικής συνυπάρξεως εις την δεινώς δοκιμαζομένην Μέσην Ανατολήν, καθώς και εις άλλας περιοχάς του εμπεριστάτου συγχρόνου κόσμου μας».
Αναφέρθηκε, επίσης, στις αρχές και αξίες που έχουν καλλιεργηθεί στην πόλη της Αθήνας και στην χώρα γενικότερα που χαρίσθηκαν σε όλη την ανθρωπότητα, όπως είναι η Δημοκρατία και ο Πολιτισμός.
Ο Πατριάρχης επεσήμανε, ότι τρεις θεμελιώδεις πολιτισμικές κατηγορίες και αξίες της ανθρώπινης ύπαρξης χρειάζονται επειγόντως προστασία στην Μέση Ανατολή, «Το Αληθές, διά της φιλοσοφίας και των επιστημών. Το Αγαθόν, διά της Ηθικής και του Δικαίου, και Το Κάλλος, το Ωραίον, διά της Τέχνης».
Αναφέρθηκε, εξάλλου, στην αξία του Διαλόγου υπογραμμίζοντας πως «όπου οι άνθρωποι αποστρέφονται ή διακόπτουν τον διάλογο τα περαιτέρω αναλαμβάνουν ως γνωστόν, αι μονολιθικαί ιδεολογίαι, τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, η στυγνή δημαγωγία και τέλος τα όπλα, δηλαδή η καταστροφή και ο θανατος. Διά τούτο προτείνομεν και εν προκειμένω τον διάλογον της αληθείας εν αγάπη, ο οποίος ικανώνει τους μετέχοντας να αναλαμβάνουν από κοινού αναγκαίας πρωτοβουλίας και ευθύνας. Ο ειλικρινής διάλογος έχει την δύναμιν να άλλάζει τον ρούν της ιστορίας».
Θεωρεί, βέβαια, αναγκαία την διεύρυνση και αναβάθμιση των διαθρηκειακών διαλόγων λαμβάνοντας υπόψη τις αστοχίες του παρελθόντος.
«Οι διαθρησκειακοί διάλογοι οφείλουν και δύνανται να αποκτήσουν νόημα και αποτελεσματικότητα, μόνον εάν τους εκ των πιστών ανθρώπων ανησυχούντας, απαλλάξωμεν του φόβου, ότι διά των διαλόγων αυτών επιδιώκεται δήθεν πανθρησκειακός συγκρητισμός, και εάν ταυτοχρόνως αναδείξωμεν πειστικώς την αξίαν και αναγκαιότητα του αμοιβαίου σεβασμού, της συγχωρήσεως, της αγάπης και της αλληλεγγύης, διά την κοινωνικήν συνοχήν, την ειρήνην, την απόδοσιν της δικαιοσύνης, την αποθάρρυνσιν φονταμενταλιστικών φανατισμών, την αποδοχήν της ετερότητος εις την ταχέως παγκοσμιοποιουμένην κοινωνίαν, όπου αναπόφευκτος είναι πλέον η συμβίωσις ομοεθνών και αλλοεθνών, ομοθρήσκων και ετεροθρήσκων, ομοδόξων και ετεροδόξων, πιστών και απίστων» επεσήμανε ο Πατριάρχης.
Κάλεσε, επίσης, σε συνεργασία «για την αποτροπή εμφύλιων σπαραγμών, καταστροφής προαιωνίων θρησκευτικών και πολιτισμικών αγαθών, εκριζώσεως ολοκλήρων λαών από τας πατρογονικάς εστίας αυτών, διά την αποφυγήν θανατηφόρων θαλασσίων μετακινήσεων και πλείστων άλλων δεινών. Εξ ων, ως πλέον αποτρόπαιον έγκλημα θεωρούμεν και καταδικάζομεν την πολύμορφον κακοποίησιν, εκμετάλλευσιν και θανάτωσιν ανεξιχνιάστου αριθμού παιδίων εις τον ευρύτερον χώρον της Μεσογείου, αλλά και ανά την υφήλιον».
Μίλησε για την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο που καταδίκασε τον φυλετισμό και αναφέρθηκε στην συμβολή της Εκκλησίας για την επικράτηση της ειρήνης, της δικαιοσύνης και της ελευθερίας.
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης τόνισε ότι «ο δίαυλος τον οποίον προτείνομεν καθίσταται έτι μάλλον αναγκαίος και εκ του γεγονότος ότι ευρισκόμεθα ενώπιον δυσχερεστάτου προβλήματος, διφυούς. Ακόμη δηλαδή και αν, ως ευχόμεθα, επιτευχθή συντόμως ικανοποιητική αντιμετώπισις τρεχόντων προβλημάτων, όπως π.χ. το μεταναστευτικόν, και συμφωνηθή η πολυπόθητος ειρήνη, τα εναπομένοντα προβλήματα θα απαιτήσουν όχι μόνον χρόνον και μόχθον πολύν, αλλά και κοινήν ευθύνην, συνέργειαν και συνεργασίαν. Διότι η τραγική δοκιμασία των λαών της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής έχει επιφέρει ήδη και συνεχίζει, ως γνωστόν, να προκαλή μεγάλων διαστάσεων καταστροφάς, τόσον εις το διανθρώπινον όσον και εις το φυσικόν, το πολιτισμικόν, αλλά και το θρησκευτικόν περιβάλλον. Και θα χρειασθή ακριβώς τότε η εις μέγιστον βαθμόν ενεργοποίησις της διαθρησκειακής συνεργασίας, προπαντός διά την διαχείρισιν παρατεινομένων θρησκευτικών κρίσεων, διά την θεραπείαν των ψυχικών τραυμάτων των λαών, τα οποία συνεχίζει να προκαλή η αντιπαράθεσις, αλλά και διά την καλλιέργειαν του αναγκαίου ευκράτου κλίματος διά την αποκατάστασιν της ειρηνικής και δημιουργικής συνυπάρξεως Θρησκειών, Λαών και Πολιτισμών».
Ο Μ Ι Λ Ι Α
ΤΗΣ Α. Θ. ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ
ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ κ. κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ Β΄ ΔΙΕΘΝΗ ΔΙΑΣΚΕΨΙΝ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΑ ΤΟΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΝ ΠΛΟΥΡΑΛΙΣΜΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΙΚΗΝ ΣΥΝΥΠΑΡΞΙΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΕΣΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗΝ
(Ἀθῆναι, 29-31 Ὀκτωβρίου 2017)
* * *
Μακαριώτατοι,
Ἐξοχώτατε κ. Ὑπουργέ Ἐξωτερικῶν τῆς Ἑλλάδος,
Σοφολογιώτατοι,
Ἱερώτατοι,
Ἐξοχώτατοι,
Κυρίαι καί κύριοι,
«Καρδία ἐλεήμων ἐστὶ καῦσις καρδίας ὑπέρ πάσης τῆς κτίσεως, ὑπὲρ τῶν ἀνθρώπων, καὶ τῶν ὀρνέων, καὶ τῶν ζῲων καὶ τῶν δαιμόνων, καὶ ὑπὲρ παντὸς κτίσματος.»1
Ἐπικαλούμεθα εἰσαγωγικῶς αὐτούς τούς λόγους ἑνός τέκνου τῆς ἀρχαίας Συρίας, τοῦ Ὁσίου Ἰσαάκ τοῦ Σύρου, ἐπειδή πράγματι μόνον μία ἐλεήμων καρδία, ὑπό ἀληθοῦς συμπαθείας φλεγομένη, δύναται νά αἰσθανθῇ μέρος τῆς ἐν Συρίᾳ καί τῇ εὐρυτέρᾳ περιοχῇ διαδραματιζομένης τραγωδίας.
Ὑπό τοιούτων συναισθημάτων διακατεχόμενοι, εὑρισκόμεθα καί πάλιν ἐνταῦθα εἰς κοινήν διαβούλευσιν τῆς Β΄Διασκέψεως τῶν Ἀθηνῶν, χάρις εἰς τάς ἀγαθῶν προθέσεων πρωτοβουλίας τοῦ ἐπί τῶν Ἐξωτερικῶν Ἐξοχωτάτου Ὑπουργοῦ τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως, Καθηγητοῦ κυρίου Νικολάου Κοτζιᾶ. Ἡ συμμετοχή ἡμῶν αὕτη νοεῖται ὡς «διακονία τῆς καταλλαγῆς» (Β΄Κορινθ. 5, 18). Εἶναι ἀναμφιβόλως κοινή ἡ ἐπιθυμία δημιουργικῆς συμβολῆς εἰς τήν προσπάθειαν προαγωγῆς τοῦ διαλόγου διά τά διαθρησκειακά καί διαπολιτισμικά ζητήματα, ἡ διευθέτησις τῶν ὁποίων ἀποτελεῖ προϋπόθεσιν διά τήν ἀποκατάστασιν εἰρηνικῆς συνυπάρξεως εἰς τήν δεινῶς δοκιμαζομένην Μέσην Ἀνατολήν, καθώς καί εἰς ἄλλας περιοχάς τοῦ ἐμπεριστάτου συγχρόνου κόσμου μας.
Εὑρισκόμενοι εἰς τό κλεινόν ἄστυ τῶν Ἀθηνῶν, σκόπιμον καί λυσιτελές διά τήν Διάσκεψίν μας κρίνομεν μίαν σύντομον ἐπαναγωγήν εἰς τάς πηγάς, ἵνα, ἔστω καί ὡς ἐκ περισσοῦ, ὑπομνήσωμεν γνωστάς τινας θεμελιώδεις ἀρχάς καί ἀξίας, αἵτινες πρωτογενῶς ἐκαλλιεργήθησαν εἰς τήν χώραν, καί κυρίως εἰς τήν πόλιν ταύτην, καί ἐχαρίσθησαν εὐεργετικῶς εἰς ὁλόκληρον τήν ἀνθρωπότητα.
Εἰς τήν σκέψιν πολλῶν ἐξ ὑμῶν πρῶτος ἔρχεται πιθανῶς ὁ ὅρος ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, μάλιστα καθώς ἐξύμνησαν αὐτήν προσφάτως ἐνταῦθα ἐπιφανεῖς ἡγέται μεγάλων χωρῶν. Καί, ἀσφαλῶς, οὐδείς ἐξ ἡμῶν ἀμφιβάλλει ὅτι ὁ ὅρος αὐτός ἀνήκει εἰς τόν πυρῆνα τῶν διαβουλεύσεών μας, δεδομένου ὅτι ὅπου ἐλλείπει ἤ παραβιάζεται ἡ δημοκρατία, θριαμβεύει καταστροφικῶς ἡ τυραννία.
Κεντρικήν ἔννοιαν τῆς Συνάξεώς μας ἀποτελεῖ ὁ ὅρος ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. Εἰς τόν ἑλληνικόν χῶρον, καί κυρίως εἰς τήν πόλιν τῶν Ἀθηνῶν, ἐπραγματώθησαν τό πρῶτον καί εἰς ἀνώτατον βαθμόν αἱ τρεῖς θεμελιώδεις πολιτισμικαί κατηγορίαι καί ἀξίαι τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως:
Τό Ἀληθές, διά τῆς φιλοσοφίας καί τῶν ἐπιστημῶν.
Τό Ἀγαθόν, διά τῆς Ἠθικῆς καί τοῦ Δικαίου, καί
Τό Κάλλος, τό Ὡραῖον, διά τῆς Τέχνης.
Τρεῖς ἀξίαι δηλονότι, αἵτινες ἐπειγόντως χρειάζονται προστασίαν, ὄχι μόνον εἰς τήν Ἀνατολικήν Μεσόγειον καί τήν Μέσην Ἀνατολήν, ἀλλά παγκοσμίως.
Ἡ παροῦσα Διάσκεψις, ὅμως, καλεῖ ἡμᾶς εἰς ΔΙΑΛΟΓΟΝ περί τοῦ τί δεῖ γενέσθαι εἰς τό πλαίσιον τῶν ἁρμοδιοτήτων καί δυνατοτήτων ἑνός ἑκάστου ἐξ ἡμῶν, ἀλλά καί πάντων ἀπό κοινοῦ, πρός ἀντιμετώπισιν ὀξέων προβλημάτων, ἡ ὀξύτης καί τό κατεπεῖγον τῶν ὁποίων ὁδηγεῖ τήν Ἑλληνικήν Πολιτείαν εἰς τήν ἀνάληψιν τῆς παρούσης ἀξιεπαίνου πρωτοβουλίας.
Ὅπου οἱ ἄνθρωποι ἀποστρέφονται ἤ διακόπτουν τόν διάλογον, τά περαιτέρω ἀναλαμβάνουν ὡς γνωστόν, αἱ μονολιθικαί ἰδεολογίαι, τά ὁλοκληρωτικά καθεστῶτα, ἡ στυγνή δημαγωγία καί τέλος τά ὅπλα, δηλαδή ἡ καταστροφή καί ὁ θανατος. Διά τοῦτο προτείνομεν καί ἐν προκειμένῳ τόν διάλογον τῆς ἀληθείας ἐν ἀγάπῃ, ὁ ὁποῖος ἱκανώνει τούς μετέχοντας νά ἀναλαμβάνουν ἀπό κοινοῦ ἀναγκαίας πρωτοβουλίας καί εὐθύνας. Ὁ εἰλικρινής διάλογος ἔχει τήν δύναμιν νά ἄλλάζῃ τόν ροῦν τῆς ἱστορίας.
* * *
Θεωροῦμεν ὡς ἐκ τούτου ἀναγκαίαν τήν διεύρυνσιν, ἀναβάθμισιν καί συστηματοποίησιν τῶν ἐπί διαφόρων ἐπιπέδων ἐπιχειρουμένων διαθρησκειακῶν διαλόγων, λαμβάνοντες ὑπόψιν τάς ἀστοχίας τοῦ παρελθόντος καί τάς ἀνάγκας τοῦ παρόντος καί τοῦ ἀνθρωπίνως ὁρατοῦ μέλλοντος, μάλιστα καθώς ἡ καθ’ ἡμέραν ἐπιδεινουμένη ταραχή, παγκοσμίως, προκαλεῖ εἰς τούς λαούς τῆς γῆς αἰσθήματα ἀνασφαλείας, κατάθλιψιν, καθημερινήν ὑποψίαν περί κυοφορίας νέων δυσαρέστων καί ἀπειλητικῶν ἐκπλήξεων.
Οἱ διαθρησκειακοί διάλογοι ὀφείλουν καί δύνανται νά ἀποκτήσουν νόημα καί ἀποτελεσματικότητα, μόνον ἐάν τούς ἐκ τῶν πιστῶν ἀνθρώπων ἀνησυχοῦντας, ἀπαλλάξωμεν τοῦ φόβου, ὅτι διά τῶν διαλόγων αὐτῶν ἐπιδιώκεται δῆθεν πανθρησκειακός συγκρητισμός, καί ἐάν ταυτοχρόνως ἀναδείξωμεν πειστικῶς τήν ἀξίαν καί ἀναγκαιότητα τοῦ ἀμοιβαίου σεβασμοῦ, τῆς συγχωρήσεως, τῆς ἀγάπης καί τῆς ἀλληλεγγύης, διά τήν κοινωνικήν συνοχήν, τήν εἰρήνην, τήν ἀπόδοσιν τῆς δικαιοσύνης, τήν ἀποθάρρυνσιν φονταμενταλιστικῶν φανατισμῶν, τήν ἀποδοχήν τῆς ἑτερότητος εἰς τήν ταχέως παγκοσμιοποιουμένην κοινωνίαν, ὅπου ἀναπόφευκτος εἶναι πλέον ἡ συμβίωσις ὁμοεθνῶν καί ἀλλοεθνῶν, ὁμοθρήσκων καί ἑτεροθρήσκων, ὁμοδόξων καί ἑτεροδόξων, πιστῶν καί ἀπίστων.
Ἄς συνεργασθῶμεν διά τήν ἀποτροπήν ἐμφυλίων σπαραγμῶν, καταστροφῆς προαιωνίων θρησκευτικῶν καί πολιτισμικῶν ἀγαθῶν, ἐκριζώσεως ὁλοκλήρων λαῶν ἀπό τάς πατρογονικάς ἐστίας αὐτῶν, διά τήν ἀποφυγήν θανατηφόρων θαλασσίων μετακινήσεων καί πλείστων ἄλλων δεινῶν. Ἐξ ὧν, ὡς πλέον ἀποτρόπαιον ἔγκλημα θεωροῦμεν καί καταδικάζομεν τήν πολύμορφον κακοποίησιν, ἐκμετάλλευσιν καί θανάτωσιν ἀνεξιχνιάστου ἀριθμοῦ παιδίων εἰς τόν εὐρύτερον χῶρον τῆς Μεσογείου, ἀλλά καί ἀνά τήν ὑφήλιον.
Προσφιλεῖς συνδαιτυμόνες τοῦ πνευματικοῦ τούτου συμποσίου,
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, εἰς τήν ὁμιλίαν του ἐπί τοῦ παρά τούς πόδας τῆς Ἀκροπόλεως Ἀρείου Πάγου, ἐκήρυξεν ὅτι ὁ Θεός «ἐποίησέ τε ἐξ ἑνὸς αἵματος πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων» (Πράξ. ιζ', 26). Ἀφοῦ, λοιπόν, ἐξ ἑνὸς αἵματος εἴμεθα πάντες,
Πρῶτον: Κάθε ἀνθρωποκτονία εἶναι πρᾶξις ἀδελφοκτόνος, κάθε πόλεμος εἶναι ἐμφύλιος σπαραγμός. Τελούμενα δέ ἀμφότερα ἐν ὀνόματι τοῦ Θεοῦ, ἀποτελοῦν ἐσχάτην βλασφημίαν.
Δεύτερον: Ἀφοῦ πάντες εἴμεθα ὅμαιμοι ἀδελφοί, ὁ πάσης φύσεως ρατσισμός καί ἀδικαιολόγητος εἶναι καί κατακριτέος. Ἡ καθ’ ἡμᾶς Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, καί παλαιότερον, ἐν ἔτει 1872, κατεδίκασε τόν φυλετισμόν, κατά δέ τόν Ἰούνιον τοῦ παρελθόντος ἔτους 2016, ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἡ συνελθοῦσα ἐν Κρήτῃ, ἀνεφέρθη, μεταξύ ἄλλων, εἰς τήν συμβολήν τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν «εἰς ἐπικράτησιν τῆς εἰρήνης, τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἐλευθερίας, τῆς ἀδελφοσύνης καί τῆς ἀγάπης μεταξύ τῶν λαῶν, καί ἄρσιν τῶν φυλετικῶν καί λοιπῶν διακρίσεων». Ἡ Σύνοδος αὕτη ἀνέδειξε τήν ἀξίαν τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου καί ὑπεγράμμισεν ὅτι «εἶναι ἀπαραίτητον νά ἀναπτυχθῇ πρός ὅλας τάς κατευθύνσεις ἡ διαχριστιανική συνεργασία διά τήν προστασίαν τῆς ἀξίας τοῦ ἀνθρώπου, αὐτονοήτως δέ καί τοῦ ἀγαθοῦ τῆς εἰρήνης, οὕτως ὥστε αἱ εἰρηνευτικαί προσπάθειαι ὅλων ἀνεξαιρέτως τῶν Χριστιανῶν νά ἀποκτοῦν μεγαλύτερον βάρος καί δύναμιν».
Κατά τήν Α' Διάσκεψιν τῶν Ἀθηνῶν τοῦ 2015, διήκουσα ἦτο ἡ εὐχή νά συμβάλλωμεν ὅλοι εἰς τήν ἐκτόνωσιν τῆς ἐντάσεως καί τῆς βίας. Πῶς; «Ἀπό τήν σκοπιά του ὁ καθένας». Οὐδόλως ἀμφιβάλλοντες ὅτι τοῦτο πράττομεν ὄντως, θά εἴχομεν μίαν ἀμφιβολίαν διά τήν ἐπάρκειαν καί ἀποτελεσματικότητα αὐτοῦ τοῦ τρόπου. Τό μέγεθος τοῦ προβλήματος ἐλαχιστοποιεῖ, ἀκριβέστερον ἐκμηδενίζει πολλάκις, τήν δυναμικήν τοῦ «ἀπό τήν σκοπιά του ὁ καθένας». Ἀκριβῶς διά τοῦτο, εἴχομεν ἀπευθύνει τότε πρός τούς θρησκευτικούς ἡγέτας καί ἐπαναλαμβάνομεν καί σήμερον μετ’ ἐπιτάσεως, τήν πρότασιν νά δημιουργήσωμεν σταθερόν δίαυλον ἐπικοινωνίας διά μίαν ὄντως ἀποτελεσματικήν συμβολήν εἰς τήν πρόληψιν καί ἀντιμετώπισιν βιαίων πράξεων, ὑπό δῆθεν θρησκευτικῶν πεποιθήσεων καί προσταγμάτων ὑπαγορευομένων. Τοιοῦτος θεσμός θά ἠδύνατο ἐπίσης νά ἀναπτύξῃ ἐποικοδομητικήν συνεργασίαν μέ τό ἐνταῦθα «Κέντρο για τον Θρησκευτικό Πλουραλισμό στη Μέση Ανατολή» καί ἄλλους Ὀργανισμούς.
Ὁ δίαυλος τόν ὁποῖον προτείνομεν καθίσταται ἔτι μᾶλλον ἀναγκαῖος καί ἐκ τοῦ γεγονότος ὅτι εὑρισκόμεθα ἐνώπιον δυσχερεστάτου προβλήματος, διφυοῦς. Ἀκόμη δηλαδή καί ἄν, ὡς εὐχόμεθα, ἐπιτευχθῇ συντόμως ἱκανοποιητική ἀντιμετώπισις τρεχόντων προβλημάτων, ὅπως π.χ. τό μεταναστευτικόν, καί συμφωνηθῇ ἡ πολυπόθητος εἰρήνη, τά ἐναπομένοντα προβλήματα θά ἀπαιτήσουν ὄχι μόνον χρόνον καί μόχθον πολύν, ἀλλά καί κοινήν εὐθύνην, συνέργειαν καί συνεργασίαν. Διότι ἡ τραγική δοκιμασία τῶν λαῶν τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου καί τῆς Μέσης Ἀνατολῆς ἔχει ἐπιφέρει ἤδη καί συνεχίζει, ὡς γνωστόν, νά προκαλῇ μεγάλων διαστάσεων καταστροφάς, τόσον εἰς τό διανθρώπινον ὅσον καί εἰς τό φυσικόν, τό πολιτισμικόν, ἀλλά καί τό θρησκευτικόν περιβάλλον. Καί θά χρειασθῇ ἀκριβῶς τότε ἡ εἰς μέγιστον βαθμόν ἐνεργοποίησις τῆς διαθρησκειακῆς συνεργασίας, προπαντός διά τήν διαχείρισιν παρατεινομένων θρησκευτικῶν κρίσεων, διά τήν θεραπείαν τῶν ψυχικῶν τραυμάτων τῶν λαῶν, τά ὁποῖα συνεχίζει νά προκαλῇ ἡ ἀντιπαράθεσις, ἀλλά καί διά τήν καλλιέργειαν τοῦ ἀναγκαίου εὐκράτου κλίματος διά τήν ἀποκατάστασιν τῆς εἰρηνικῆς καί δημιουργικῆς συνυπάρξεως Θρησκειῶν, Λαῶν καί Πολιτισμῶν.
Ἐπιτρέψατε, τέλος, νά γνωρίσωμεν εἰς τήν παροῦσαν ὑψηλοῦ ἐπιπέδου Διάσκεψιν ὅτι ἐν συσκέψει πρό τινων ἐτῶν εἰς τήν ἕδραν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου μετά τῶν Μακαριωτάτων Προκαθημένων τῶν πρεσβυγενῶν Ὀρθοδόξων Πατριαρχείων, προσφιλῶν ἐν Χριστῷ ἀδελφῶν Θεοδώρου Ἀλεξανδρείας, Θεοφίλου Ἱεροσολύμων, τοῦ Ἀρχιεπισκόπου τῆς παλαιφάτου Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου Χρυσοστόμου καί τοῦ Ἀντιπροσώπου τοῦ Πατριάρχου Ἀντιοχείας Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἀπαμείας κ. Ἰσαάκ, ἐκρίναμεν χρήσιμον καί δή καί ἀναγκαῖον, ἕν λεπτομερές σχέδιον ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΧΑΡΤΑΣ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ, εἰς τό ὁποῖον προβλέπεται πολυετής καί πολυδιάστατος συνεργασία τῶν τριῶν μονοθεϊστικῶν παραδόσεων πρός, ἀφ’ ἑνός, ἀπό κοινοῦ ἀντιμετώπισιν οἰκολογικῶν προβλημάτων τῆς Μεσογείου καί τῆς εὐρυτέρας περιοχῆς καί, ἀφ’ ἑτέρου, προαγωγήν τῆς εἰρηνικῆς συμβιώσεως τῶν τέκνων τοῦ Ἀβραάμ. Εὐελπιστοῦμεν ὅτι θετικαί ἐξελίξεις εἰς τήν περιοχήν, συντόμως θά ἐπιτρέψουν τήν διεκκλησιαστικήν καί διαθρησκειακήν ἐξέτασιν καί ἐφαρμογήν τῆς ἐν λόγῳ ΧΑΡΤΑΣ.
Προσβλέποντες εἰς ἐποικοδομητικάς διαβουλεύσεις καί πορίσματα τῆς παρούσης Διασκέψεως, εὐχόμεθα νά μή χρονίσῃ ἡ ἐπάνοδος τῆς εἰρήνης εἰς τήν δεινῶς δοκιμαζομένην Ἀνατολικήν Μεσόγειον καί τήν Μέσην Ἀνατολήν.
Εὐχαριστοῦμεν διά τήν προσοχήν σας!
--------------------------
1. Ἀββᾶ Ἰσαάκ τοῦ Σύρου, ΛΟΓΟΙ ΑΣΚΗΤΙΚΟΙ, ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΚΔΟΣΙΣ, Μάρκελλος Πιράρ, ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΙΒΗΡΩΝ, Ἅγιον Ὄρος 2012, Λόγος ΞΒ΄, σελ. 736, στ.13-25.
ADDRESS
By His All-Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew at the 2nd International Conference of Athens for Religious and Cultural Pluralism and for Peaceful Coexistence in the Middle East
(Athens, 29-31 October 2017)
***
Your Beatitudes, Eminences, Excellencies
Most honorable participants,
“A merciful heart is a heart burning for all creation, for people, for birds, for animals, for demons, and for every created thing.”
We cite these words of St. Isaac the Syrian, a native of ancient Syria, by way of an introduction, because only a truly merciful heart, consumed by true compassion, can partially comprehend the tragedy occurring in Syria and the broader region.
Moved by such sentiments, we find ourselves once again at this common consultation, the 2nd International Conference of Athens, thanks to the gracious initiative of His Excellency Professor Nikos Kotzias, the Hellenic Republic’s Minister of Foreign Affairs. Our participation is understood as a “ministry of reconciliation” (2 Corinthians 5:8). Undoubtedly, our common desire is to offer a constructive contribution to the promotion of dialogue in interreligious and intercultural challenges, whose resolution is a prerequisite for the reestablishment of peaceful coexistence in the Middle East, as well in other regions of our unsettled modern world.
Since we find ourselves in the glorious city of Athens, we deem it essential and beneficial to our conference that we briefly consider the sources so that we may at the very least be reminded of certain familiar principles and foundational values, which were originally cultivated in this country and particularly in this city, whence they were offered as a gift to the whole world.
What likely comes first to the minds of many of you is the term democracy, especially as this was recently praised by distinguished leaders of great nations. Surely none among us doubts that this term lies at the very heart of our deliberations, since wherever democracy is either absent or violated, tyranny triumphs in a destructive manner.
Civilization is a central issue of this conference. In this land and especially in the city of Athens, the three following fundamental cultural categories and values of human existence were first realized to the highest degree:
Truth (Τό ἀληθές), through philosophy and the sciences.
Righteousness (Τό ἀγαθόν), through Ethics and Justice, and
Beauty (Τό κάλλος), through Art.
These three values urgently require safeguarding not only in the Eastern Mediterranean and the Middle East, but also globally.
However, our present conference calls us to dialogue concerning what should be done in the framework of the responsibilities and capabilities of each individual, and of all of us collectively, in order to address acute existential problems, whose severity and urgency has led the Greek Government to undertake this praiseworthy initiative.
As we all know, wherever people ignore or discontinue dialogue, taking the place of dialogue are monolithic ideologies, totalitarian regimes, the cruel demagogy, and, ultimately, weapons, destruction and death. This is why we recommend a dialogue of truth and love, which promotes mutual trust and empowers participants to assume the necessary initiatives and responsibilities together. Sincere dialogue can change the flow of history.
* * *
Thus, we consider imperative the expansion, elevation and establishment of interreligious dialogue on every level, while bearing in mind past failures, present needs, and future prospects. As unrest increases daily throughout the world, it incites unhealthy feelings of insecurity, depression, and suspicion of new, unpleasant and dire surprises.
Interreligious dialogue is obligated and able to acquire value, purpose and effectiveness only if we are able to rid people of faith from the fear that pan-religious syncretism is allegedly pursued through such dialogue. Moreover, we must simultaneously point out in convincing fashion the value and necessity of mutual respect, forgiveness, love and solidarity for social cohesion, peace, restoration of justice, discouragement of fundamentalist fanaticism and acceptance of “others” in a rapidly globalized society, where the cohabitation of diverse nationalities, religions, and persuasions is henceforth unavoidable.
Let us work together to avoid civil distress, destruction of ancient religious and cultural goods, uprooting of entire nations from their traditional homelands — which is occurring today in the regions we are discussing — first and foremost, so that Christians may avoid the lethal crossing of oceans and numerous other hardships. Above all, we consider and condemn as the most abhorrent crime, every form of abuse, exploitation and slaughter of countless children in the wider region of the Mediterranean, as well as globally.
Beloved symposium participants,
St. Paul in his sermon at the foot of the Acropolis’ Areopagus preached to the Athenians that God “made every nation of one blood...” (Acts 17:26). Inasmuch as we are all members of the one human family:
Firstly, any homicide is a detestable act of fratricide! Any war is civil war! However, whenever they take place in the name of God, they constitute the ultimate blasphemy.
Secondly, since we are all brothers and sisters of one blood, racism of any kind is unjustified and condemned. Today as in the past, but most especially in 1872, the Orthodox Church denounced phyletism. Moreover, in June of 2016, the Holy and Great Council of the Orthodox Church, convened at the Orthodox Academy of Crete, and referred, among other things, to the contribution of “the Orthodox Church in the realization of peace, justice, freedom, fraternity and love among peoples, as well as in the removal of racial and other discriminations.” Thus, this Council emphasized the value of the human person, underlining that “it is essential to develop inter-Christian cooperation in every direction for the protection of human dignity and of course for the good of peace, so that the peacekeeping efforts of all Christians without exception may acquire greater weight and significance.”
During our first conference held in Athens in 2015, we understood that it was the wish of all to contribute towards the eradication of tension and violence. But how? “Everyone from our own perspective.” Without casting doubt on the good intentions of everyone, we wonder how sufficient or efficient such a response might be. The magnitude of the challenge diminishes, and even eliminates the effectiveness of each of us acting “from our own perspective.” This is precisely why we addressed religious leaders at the time, and we fervently repeat today, that we must establish a stable channel of communication for a truly effective contribution toward preventing and addressing acts of violence that supposedly occur out of religious conviction and mandate. Such an institution would also be able to develop a constructive cooperation with the Centre for Religious Pluralism in the Middle East and other organizations.
The channel that we are proposing is rendered especially necessary because we find ourselves before an extremely challenging twofold issue. For, even if we achieve what we hope for, namely a swift and satisfactory response to these current issues — such as immigration and the peace that we all desire — the remaining issues will not only require money, time and much toil, but also common responsibility and solid cooperation. After all, the tragic suffering of the Eastern Mediterranean and Middle Eastern peoples has already caused and continues to cause a great deal of devastation in human relations, as well as in the natural, cultural, and religious environment. This is precisely why the highest level of mobilization will be required for interreligious cooperation and the handling of ongoing religious crises, the healing of the emotional wounds of people — which are perpetuated by this conflict — but also for the cultivation of a moderate atmosphere for the restoration of peaceful and creative coexistence among religions and civilizations.
Finally, permit us to inform you all about a meeting held some years ago at the Ecumenical Patriarchate, with Their Beatitudes the Primates of the ancient Orthodox Patriarchates and Churches, our beloved brothers in the Lord: Theodoros of Alexandria, Theophilos of Jerusalem, Chrysostomos of Cyprus, and Isaac of Apameia (representing the Patriarchate of Antioch), where we deemed useful and necessary a detailed draft of an Ecological Charter of the Mediterranean. Such a Charter presupposes many years and many dimensions of cooperation among the three monotheistic traditions in order to jointly address the ecological challenges of the Mediterranean and the region at large, while at the same time promoting a peaceful coexistence among the children of Abraham. It is our hope and prayer that positive developments will be forthcoming in that region and will allow for an interchurch and interfaith examination and application of the aforementioned Charter.
We look forward to the constructive deliberations and recommendations of this conference and trust that the restoration of peace in the deeply troubled regions of the Eastern Mediterranean and the Middle East will soon prevail.
We thank you for your attention!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου