Προσωπογραφίαι Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου Α΄

Ὑπό

Μητροπολίτου πρ. Χαλκηδόνος Ἀθανασίου

«Τά βλέμματα εἶναι ὅπως τά ξίφη που εἰσχωροῦν βαθιά στό σῶμα» (Η. Schmitz)

Ἀσχολούμενος ἀπό ἐτῶν καί ὡς εἰδικός τῆς ἱστορίας τῆς τέχνης μετά λύπης διεπίστωσα, ὅτι ὑπάρχουν οὐκ ὀλίγαι προσωπογραφίαι (πορτραῖτα) τῆς Α.Θ.Π. ποικίλων διαστάσεων καί τεχνικῶν, ἐκτελεσθεῖσαι κατά καιρούς ὑπό ἀξιολόγων γενικῶς καλλιτεχνῶν, εὐρισκόμεναι σκόρπιαι εἰς τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί τά ἱδρύματα αὐτοῦ ἐν τε τῇ Πόλει καί τῷ ἐξωτερικῷ (ἐπισήμους κοινοτικάς αἰθοῦσας, γραφεῖα, σχολᾶς, συλλογάς κ.λ.π.), δωρηθεῖσαι συχνάκις ὑπό διαφόρων εἰς τόν Ἄνακτα καί ἐνίοτε μετά ὑπ’ αὐτοῦ εἰς τούς σημερινούς κατόχους των, κληρικούς, Ἄρχοντας τοῦ θρόνου, λαϊκούς, ἰδιώτας, συλλέκτας καί ἄλλους. Οὐδεμία δέ ὑπάρχει καταχώρησις περί ὅλων δυστυχῶς τῶν ἀνωτέρω. Βεβαίως τυγχάνει γνωστόν, ὅτι τά πορτραῖτα ταῦτα ἤλασσον δι’ ἄλλων κατά τόν ἑκάστοτε Πατριάρχην ἤ Μητροπολίτην, ἤ καί ἐξηφανίζοντο!

        Εἶναι δέ τά πορτραῖτα ἤ προσωπογραφίαι ζωγραφική ἤ εὔστοχος φωτογραφική ἀπεικόνισις μιᾶς καταστάσεως ἑνός προσώπου παρισταμένου κατά τό ἥμισυ ἤ ὁλοκλήρως, εἰς διαφόρους στάσεις κ.λ.π., ἀλλά καί ὅπως τό ἀντιλαμβανεται ὁ δημιουργός.

Τούτων οὕτως ἐχόντων ἡ Ἐκκλησία ἐπιθυμεῖ ὅπως καταρτισθεῖ ἐπιστημονικός κατάλογος πλήρης, κατά τό δυνατόν, τῶν προσωπογραφιῶν τούτων, αἱ ὁποῖαι ἀριθμητικῶς ὑπερβαίνουν κατά πολύ τάς τῶν ἐτέρων Πατριαρχῶν, σημεῖον καί τοῦτο τῆς προσωπικότητος τοῦ κλεινοῦ Ἄνακτος.

Καί ὁ κατάλογος οὗτος ἴσως γίνει ἀφορμή ἐκδόσεως τόμου ὑπό τόν τίτλον «Πινακοθήκη προσωπογραφιῶν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου Α’», ὡς ἕν καλλιτεχνικόν ἀφιέρωμα ἐπί τῇ τριακονταετηρίδι του.

Ὁ κατάλογος δέ οὗτος δέον νά ἀναφέρει τόν κάτοχον του, καί τήν φωτογραφίαν τοῦ ἔργου, τάς διαστάσεις, τήν τεχνικήν, τόν ἐκτελεστήν καλλιτέχνην, τόν χρόνον δημιουργίας καί τήν κατάστασιν του.

Πρός τοῦτο δέ ἀπαιτεῖται ἔκδοσις Πατριαρχικής ἐγκυκλίου πρός τούς γνωστούς τουλάχιστον κατόχους τῶν πορτραίτων, διότι ἀσφαλῶς θά ὑφίστανται καί ἄγνωστοι ὅπως καί κρυψίνοες, διά νά συμβάλουν εἰς τήν δυσχερή ταύτην προσπάθειαν τῆς Μητρός Ἐκκλησίας.

Αἱ ὑπάρχουσαι δέ πολλαί φωτογραφίαι τοῦ Πατριάρχου μέ συνθέσεις ἀνθρώπων, χαρίεντα ζῷα ὅπως ἀρνία, ἀποτελοῦν ἕτερον θέμα, λίαν σημαντικόν, πρωτόγνωρον καί αἰσθητικῶς γοητευτικόν, παρουσιάζον τόν ἀγαπητικόν καί διαπρεπῆ τοῦτον Πατριάρχην «ἐν ἐτέρα μορφῇ».¹

Πολλά τά ἔτη του.

***

1. Ἀ. Παπᾶ, πρ. Χαλκηδόνος, Τίς ἐστιν Βαρθολομαῖος, Ἀπογευματινή 21.1 (1921)3. Πρβλ. K. Huizing, Auge in Auge mit Papst Benedikt, Publik Forum ἀρ. 1 (2023) 40-41, ὅπου ὑπάρχει ἔργον τοῦ Μ. Triegels.