Φώτων ημέρα στην Τρίπολη της Λιβύης

Θεοφάνια 2014 στο Lagos της Νιγηρίας

Η εορτή της Θείας Επιφανείας εορτάστηκε σε όλες τις ορθόδοξες ενορίες της Εκκλησίας της Νιγηρίας, του Μπενίν και του Τόγκο, με τη συμμετοχή εκατοντάδων πιστών. Την Τελετή του Αγιασμού των Υδάτων και της Κτίσης όλης, παρακολούθησαν, σε κάποιες ενορίες, με μεγάλο ενδιαφέρον και χριστιανοί άλλων δογμάτων κυρίως Ρωμαιοκαθολικοί και Αγγλικανοί, κληρικοί και λαϊκοί.

Οι πολυπληθείς μικτές εκκλησιαστικές χορωδίες απέδωσαν τους ύμνους της ημέρας στις γλώσσες των κατά τόπους φυλών, με την συνοδεία των παραδοσιακών αφρικανικών οργάνων. Πριν από την Τελετή του Αγιασμού σχεδόν παντού λιτάνευση της Εικόνας της βαπτίσεως και του Σταυρού, ύμνοι βγαλμένοι το ψαλτήρι και την πιστεύουσα καρδία των ιθαγενών αδελφών, χορός, ρυθμός, κίνηση -αναπόσπαστο κομμάτι της θρησκεύουσας αφρικανικής ψυχής μέσα στους αιώνος- Χριστός σαρκούμενος στον χρόνο, στο σήμερα. Λειτουργία του μυστηρίου της σωτηρίας..χωρίς αρχές και εξουσίες, χωρίς φιλαρμονικές και αγήματα, χωρίς δύτες και λαμπρές πομπές και χωρίς κενές δηλώσεις «ταγών» για το αύριο. Σε μια πλαστική λεκάνη (στις πιο πολλές περιπτώσεις)... Χριστός βαπτίζεται, κτίσις αγιάζεται «λυτρούμενος πλημμελημάτων τους επιγνώμονας αυτού της Θεότητος».  

Στην Ενορία της Γεννήσεως του Χριστού, κάπου στα βάθη της ανατολικής Νιγηρίας, είκοσι ψυχές έζησαν την δική τους αναγέννηση, ντύθηκαν τον Χριστό, μέσα από το μυστήριο του βαπτίσματος. Στην Ενορία του Χριστού, στην κεντρική Νιγηρία, στην Πολιτεία Μπένουε, άλλοι δεκαοκτώ νεοφώτιστοι. Το μόνο νερό,  στο οποίο έχουν πρόσβαση οι κάτοικοι της περιοχής, αυτό που καθημερινά θερίζει με τον τύφο δεκάδες ανθρώπους, δέχτηκε τα 18 αυτά σώματα και έγινε «αγιασμού δώρον,αμαρτημάτων λυτήριον, νοσημάτων αλεξιτήριον».

Στον (προσωρινό) Καθεδρικό Ναό της Αναστάσεως στο Λάγκος, της Θείας Λειτουργίας και της Τελετής του Αγιασμού προεξήρχε ο Μητροπολίτης Νιγηρίας Αλέξανδρος συμπαραστατούμενος από τους Εφημερίους του Ναού.  

Η εθιμική ομιλία του Μητροπολίτη Ζακύνθου από τον εξώστη του Μητροπολιτικού Μεγάρου

(Παραμονή των Φώτων, 5 Ιανουαρίου 2014)

Εορτάζοντας τη Βάπτιση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, φιλέορτοι αδελφοί, ας στρέψουμε το νου μας στο σήμερα για να σκεφτούμε τι σημαίνει αυτή η φανέρωση του Τριαδικού Θεού για τον άνθρωπο και την κοινωνία σήμερα.

            Ζούμε πράγματι σε μια εποχή που το άτομο, το υποκείμενο διεκδικεί την απόλυτη ελευθερία μέσα από την κατοχύρωση απόλυτων ατομικών δικαιωμάτων! Η ελευθερία του σταματάει εκεί που αρχίζει η ελευθερία του Άλλου, επομένως ο Άλλος κατανοείται και βιώνεται ως περιοριστικός για την ελευθερία μου. Όλη η σύγχρονη δικαιωματοκρατική κοινωνία έχει οικοδομηθεί πάνω σε αυτό. Περισσότερα δικαιώματα παντού, νομικά, ηθικά, οικονομικά κ.λ.π.. Μέσα σ’ αυτή τη λογική πιστεύουμε ότι το κράτος, το δίκαιο, πρέπει να μας προστατεύει από τους άλλους, για να έχουμε την περιουσία μας, τις προτιμήσεις μας, τις κοινωνικές σχέσεις που θέλουμε και όλα τα άλλα. Όταν αυτός που απειλεί την ελευθερία μας είναι παντοδύναμος, όπως ο Θεός, τότε προτιμάμε να τον απορρίψουμε και να τον εξορίσουμε από την ζωή μας.

Όμως η σημερινή αποκάλυψη της Τριάδος, μας διδάσκει εντελώς καινούργια πράγματα, που «η θάλασσα είδε και έφυγε και ο Ιορδάνης εστράφη εις τα οπίσω». Ποια είναι αυτά; Ότι το γνώρισμα του Θεού δεν είναι το ατομικό εγώ, που θα πρέπει ή να νικήσει τον άνθρωπο ή να νικηθεί από αυτόν. Αντίθετα, είναι το χαρακτηριστικό της αγαπητικής κοινωνίας που κενώνεται, που αδειάζει μέσα από την εν ταπεινώσει αγάπη για να πλησιάσει τον άνθρωπο και να γίνει ένα μαζί του.

Αυτό το πρότυπο των σχέσεων στον ίδιο τον Θεό ανοίγει κι ένα νέο πεδίο σχέσεων για την ανθρώπινη κοινωνία. Οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων μπορούν τώρα να δομηθούν έξω από τον φόβο της απειλής του Εγώ. Η κοινωνία των ανθρώπων χωρίς να ισοπεδώνει την ιδιαιτερότητα του καθενός προσώπου, όπως ιδιαίτερη Υπόσταση είναι και ο Πατέρας, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα στο Θεό και με διαφορετικό τρόπο αποκαλύπτονται, ταυτόχρονα όμως δρούν ως ένας Θεός μέσα από διακριτές σχέσεις αγάπης, όπως φανερώνουν τα λόγια «ο Υιός μου ο αγαπητός».

Έτσι και η κοινωνία των ανθρώπων καλείται να δει τις σχέσεις της πρώτα απ΄ όλα μέσα από την εκούσια θυσία, μέσα από την ανιδιοτέλεια. Μέσα από την τήρηση του νόμου, όχι γιατί έτσι πρέπει γενικώς, αλλά από την αγάπη και την διακονία προς τον άλλο, όπως ακριβώς υποτάχθηκε και ο Ιησούς εκουσίως και βαπτίσθηκε, ενώ δεν είχε καμία ανάγκη γι΄ αυτό.

Σε μία εποχή που η αξιοπρέπεια ταυτίζεται με τα χρήματα και την οικονομική ευμάρεια, η αισιοδοξία με τα οράματα οικονομικής μεγέθυνσης και η ελευθερία ως οικονομική ελευθερία, η φανέρωση της Τριάδος μέσα από την κένωση του Υιού και Λόγου του Θεού που ήρθε με ανθρώπινη φύση για να βαπτισθεί, ανοίγει έναν άλλον δρόμο για την ανανοηματοδότηση των πάντων. Οι κοινωνικές σχέσεις μπορούν να ξαναξεκινήσουν με τη λογική της θυσίας για την αγάπη και τη διακονία. Η πραγματική ελευθερία πραγματώνεται με την απελευθέρωση και από τα υλικά, αλλά και από τα άυλα δεσμά του Εγώ που αναγκάζουν τον άνθρωπο να εκχωρεί τη μοναδικότητά του σε αγορές, κοσμικές συναλλαγές ή ιδιοτελείς υποτέλειες.

Η τριαδικότητα του Θεού, που αποκαλύπτεται μέσα από την Ενανθρώπιση και τη Βάπτιση, είναι μια εγγύηση ότι και οι κοινωνικές σχέσεις του ανθρώπου που έχει δίπλα του και όχι απέναντί του τον Τριαδικό Θεό μπορούν να απελευθερωθούν από κάθε μορφή αλλοτρίωσης και να παντρέψουν την ελευθερία και τη μοναδικότητα με την αγάπη και τη θυσία, όπου οι δεύτερες, όχι μόνον δε θα αντιστρατεύονται, αλλά θα συγκροτούν και θα αποκαλύπτουν τις πρώτες.

Ευχηθείτε, Σεβασμιώτατε Γέροντα, Μητροπολίτα Δωδώνης κ. Χρυσόστομε, όλοι οι Χριστιανοί να κάνουμε μια νέα αρχή στην κοινωνία μας, αξιοποιώντας τα διδάγματα από τη Βάπτιση του Κυρίου μας, ώστε ολόκληρος ο κόσμος να γίνει τόπος επιφανείας του Κυρίου. Αμήν.

Απόψε στα "Κάλαντα του Δεσπότη", στην πόλη της Ζακύνθου

Ο παραδοσιακός αφ' εσπέρας Όρθρος των Θεοφανίων στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγ. Νικολάου των Ξένων, η εν πομπή μετάβαση του Μητροπολίτη Ζακύνθου κ. Διονυσίου Δ΄ στο Μητροπολιτικό Μέγαρο, τα Κάλαντα προς τιμήν του, η ομιλία του από τον εξώστη και οι ευχές του κλήρου και του λαού.

Φωτογραφίες: Ιωάννης-Πορφύριος Καποδίστριας

Αγιάζοντας σπίτι-σπίτι

  σήμερα ολημερίς στο Μπανάτο  

"Ετοιμάζου Ιορδάνη ποταμέ· Ιδού γαρ παραγίνεται Χριστός ο Θεός, βαπτισθήναι υπό Ιωάννου"

Είμαστε πανέτοιμοι για τη μεγάλη εορτή των Θεοφανίων! Οι αγιαστήρες, καμωμένες από την μόνιμη συμπαραστάτρια της ενορίας μας κ. Γιωργία και την Πρεσβυτέρα Φωτούλα, ευωδιάζουν, αναμένοντας να βυθισθούν στον Αγιασμό και να ράνουν τα πρόσωπα και τα σπίτια των ενοριτών, ενώ το πάλκο είναι ήδη στο κέντρο του ναού της Παναγούλας μας, για την τέλεση του Μεγάλου Αγιασμού, στολισμένο με τα νερατζόφυλλα, τα πορτοκάλια, τις σπάθες και όλα τα συμπαρομαρτούντα! 

Ἀπόστιχα Στιχηρὰ Ἰδιόμελα.

Ἦχος πλ. β'

Φαιδροτέρα ἡλίου γέγονεν, ἡ παρελθοῦσα ἑορτὴ τῶν Γενεθλίων Χριστοῦ, λαμπρὰ καὶ ἐπίφωτος δείκνυται ἡ ἐπερχομένη, τῆς θείας Ἐπιφανείας αὐτοῦ. Ἐν ἐκείνῃ Ποιμένες, μετ' Ἀγγέλων δοξολογοῦντες, προσεκύνησαν Θεὸν ἐνανθρωπήσαντα, ἐν ταύτῃ δὲ τοῦ Δεσπότου ὁ Ἰωάννης ἁψάμενος τῇ δεξιᾷ χειρί, σὺν τρόμῳ ἔλεγεν· Ἁγίασον ἐμὲ καὶ τὰ ὕδατα, ὁ μόνος ἔχων τὸ μέγα ἔλεος.

Στίχ. Διὰ τοῦτο μνησθήσομαί σου ἐκ γῆς Ἰορδάνου καὶ Ἐρμωνιείμ.

Ἑτοιμάζου Ἰορδάνη ποταμέ· Ἰδοὺ γὰρ παραγίνεται Χριστὸς ὁ Θεός, βαπτισθῆναι ὑπὸ Ἰωάννου, ἵνα τῶν δρακόντων ἀοράτους κεφαλὰς συνθλάσῃ τῇ θεότητι, ἐν τοῖς ὕδασι τοῖς σοῖς. Ἀγάλλου ἡ ἔρημος, Ἰορδάνου, τὰ ὂρη σκιρτήσατε μετ' εὐφροσύνης· ἣκει γὰρ ἡ αἰώνιος ζωή, ἀνακαλέσαι τὸν Ἀδάμ. Φωνὴ βοῶντος βόησον, ὦ Ἰωάννη Πρόδρομε. Ἑτοιμάσατε ὁδοὺς τοῦ Κυρίου, καὶ τάς τρίβους αὐτοῦ εὐθείας ἀπεργάσασθε.

Στίχ. Εἴδοσάν σε ὕδατα ὁ Θεός, εἴδοσάν σε ὕδατα καὶ ἐφοβήθησαν.

Ἀγαλλιάσθω ἡ ἔρημος τοῦ Ἰορδάνου, καὶ ἀνθείτω ὡς κρίνον· φωνὴ γὰρ βοῶντος ἠκούσθη ἐν αὐτῇ. Ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν τοῦ Κυρίου· ὁ γὰρ τὰ ὅρη στήσας σταθμῷ, καὶ τάς νάπας ζυγῷ, ὁ τὰ πάντα πληρῶν ὁ Θεός, βαπτίζεται ὑπὸ δούλου, πτωχεύειν ἤρξατο, ὁ τὰ πλούσια δῶρα χαριζόμενος. Ἤκουσεν Εὕα, ἐν λύπαις τέξῃ τέκνα· νῦν δὲ ἤκουσεν ἡ Παρθένος, Χαῖρε κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ, ὁ ἔχων τὸ μέγα ἔλεος.

Δόξα... Καὶ νῦν...

Ἦχος πλ. δ' Ἀνατολίου

Ἰωάννη Βαπτιστά, ὁ ἐν μήτρᾳ γνωρίσας με τὸν ἀμνόν, ἐν ποταμῷ μοι διακόνησον, μετ' Ἀγγέλων μοι λειτούργησον, ἐκτείνας ἅψαι τῇ παλάμῃ, τῆς κορυφῆς μου τῆς ἀχράντου, καὶ ὅταν ἴδῃς τὰ ὅρη τρέμοντα, καὶ τὸν Ἰορδάνην ἐπαναστραφέντα, σὺν τούτοις βόησον· ὁ σαρκωθεὶς ἐκ Παρθένου, εἰς ἡμῶν σωτηρίαν, Κύριε δόξα σοι.

Η διδακτορική διατριβή του π. Θεοδώρου Α. Μεϊμάρη, Τριτεύοντος των Πατριαρχικών Διακόνων: "Εθνικός προσδιορισμός και αιτούμενα στο ελλαδικό κράτος. Τα καθ' εαυτόν Νικάνδρου Ζαννουβίου και η εποχή του (1828-1888)"

Επιμέλεια παρουσίασης: Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Παναγιώτης Καποδίστριας

Κατά το πρόσφατο ταξίδι μου στην κυρά Κωνσταντινούπολη (για την Θρονική Εορτή του ελεύθερου πολιορκημένου Φαναρίου, τον περασμένο Νοέμβριο 2013), είχα την ευκαιρία και συνάμα την τιμή να λάβω, με θερμή αφιέρωση, από τα χέρια του Τριτεύοντος των Πατριαρχικών Διακόνων, του π. Θεοδώρου Α. Μεϊμάρη, ένα αντίτυπο της διδακτορικής διατριβής του, υπό τον τίτλο "Εθνικός προσδιορισμός και αιτούμενα στο ελλαδικό κράτος. Τα καθ' εαυτόν Νικάνδρου Ζαννουβίου και η εποχή του (1828-1888)". 

Πρόκειται για μια επιστημονική εργασία πολλών αξιώσεων και υψηλών προσδοκιών, η οποία, αφού διέβη επιτυχώς και μάλιστα με άριστα παμψηφεί την βάσανο των κρίσεων ως διατριβής επί διδακτορία στο Τμήμα Θεολογίας της περιώνυμης Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (τον Ιούνιο του 2011), κυκλοφορήθηκε στη συνέχεια, το Καλοκαίρι του 2012, σε αυτοτελή έκδοση από τον Θεσσαλονικιό Εκδοτικό Οίκο ενός ευγενούς και προσωπικού φίλου μου εκδότη, του κ. Αντωνίου Σταμούλη. 

Η ανά χείρας δερματόδετη έκδοση εκτείνεται σε 518 σελίδες, όπου ο φιλίστωρ και απαιτητικός αναγνώστης μπορεί να παρακολουθήσει σελίδα-σελίδα με πόση επιστημονική δεξιοτεχνία ο παμφίλτατος Τριτεύων πραγματεύεται ένα όχι και τόσο εύκολο ή προφανές θέμα.

Ο στόχος έχει τεθεί ευθύς από την Εισαγωγή. Μας προδιαθέτει ο ίδιος ο καλός επιστήμων: "[...] Η μελέτη θα προσπαθήσει να διερευνήσει την ιδεολογική ταυτότητα του Ζαννουβίου και να προσδιορίσει την εκκλησιαστική του τοποθέτηση. Προς τον σκοπό αυτό επιχειρείται να δοθεί απάντηση στα παρακάτω ερωτήματα: Ποία η θέση του Ζαννουβίου στη σχέση Εθναρχούσας - Εθνικής Εκκλησίας; Υπάρχει και σε ποιο βαθμό επίδραση του Θεοκλήτου Φαρμακίδη στη διαμόρφωση των απόψεων του Ζαννουβίου; Ποία η ιδεολογική, πολιτική και εκκλησιαστική ταυτότητα του κρητικού κληρικού; Υφίστανται κάποιες διαφοροποιήσεις ή παλλινδρομήσεις στη διαμόρφωσή της; Ποία η στάση του έναντι των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής; Ποία η εμπλοκή του στο λεγόμενο Επισκοπικό Ζήτημα που ταλάνισε την Εκκλησία της Κρήτης μεταξύ των ετών 1880-1882; Ποία η τοποθέτησή του στο ζήτημα της ενσωμάτωσης της γενέτειράς του στην ελληνική επικράτεια και ποια επιρροή ασκεί με τα άρθρα του; [...]"

Επιτρέψατε στον γράφοντα την ταπεινή τούτη βιβλιοπαρουσίαση, να διατυπώσει εγκωμιαστικό / επαινετικό λόγο τόσο προς τον νέο ερευνητή και διδάκτορα για την πληρότητα και αρτιότητα με την οποίαν εργάστηκε, όσο και στην εκπεφρασμένη βούληση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και προσωπικώς του Προεστώτος των Ορθοδόξων, οι εγγύτεροι συνεργάτες του να μορφώνονται όσο το δυνατόν βαθύτερα και ουσιαστικότερα, ούτως ώστε τα αυριανά κορυφαία στελέχη της Μεγάλης Εκκλησίας να δύνανται να λιτανεύουν την μαρτυρικότητα  και την μαρτυρία τού Φαναρίου αξιοπρεπώς και μετά παρρησίας ανά τα έθνη και τα επίσημα fora, όχι δουλικώ ή ζητιανευτικώ τω τρόπω!

Από την θέση αυτήν ευχόμαστε de profundis στον Δρ Τριτεύοντα π. Θεόδωρο, ουδέποτε να πάψει να περικοσμείται με τις πολυειδείς αρετές, τις οποίες ήδη κατέχει και να αξιωθεί στο μέλλον ακόμη περισσότερων και υψηλότερων διακρίσεων για την ωφέλεια πάντα της Εκκλησίας εν γένει και του Οικουμενικού Θρόνου ειδικότερα! 

Στον πνευματικό δρόμο της Αρετής και του Καθήκοντος

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ

της Κυριακής (προ των Φώτων) 5^ης Ιανουαρίου 2014

(β΄ Τιμοθ. δ΄, 5-8)

Γράφει ο Αρχιμανδρίτης Αναστάσιος Στεργιώτης

Όλα τα πράγματα στον κόσμο αυτό, μοιραία, τελειώνουν κάποτε. Τόσο τα έμψυχα, όσο και τα άψυχα όντα. Ο άνθρωπος –η κορωνίδα της κτίσεως– έρχεται στην ζωή, ζει για κάποιο χρονικό διάστημα (μεγάλο ή μικρό) και αναπόφευκτα έρχεται κάποια στιγμή το τέλος του. Έχει διαφορά όμως το τέλος του ανθρώπου από το τέλος των άλλων όντων. Για τα άλλα όντα, ζώα ή φυτά, το βιολογικό τέλος σημαίνει αφανισμό, παντοτινή εκμηδένιση. Για τον άνθρωπο όμως, το τέλος της παρούσης ζωής είναι η αρχή και η μετάβαση στην αιωνιότητα.

            Ο Απόστολος στην περικοπή αυτήν αισθάνεται το τέλος της επίγειας ζωής του να πλησιάζει. Είδε με τα μάτια του τον Θεό στην γη, ετοιμάζεται τώρα να τον δει και στους ουρανούς. Και εκεί μαζί με τους άλλους αγίους και δικαίους όλων των αιώνων, θα προγεύεται την θεία μακαριότητα, αναμένοντας την τελική Κρίση και την ημέρα της Δόξας του Θεού. Εκεί ο Απόστολος είχε –από αυτή ήδη την γη– στραμμένα τον νου και την καρδιά του. Και εκεί ήθελε να οδηγήσει τους ανθρώπους και να τους βοηθήσει δια της διδασκαλίας και του παραδείγματός του να γίνουν μέτοχοι της Ουράνιας Βασιλείας.

            Εν τω μεταξύ, κλεισμένος στην φοβερή φυλακή του, έγραφε την τελευταία επιστολή του προς τον Τιμόθεο, δίνοντάς του τις τελευταίες οδηγίες και πνευματικές υποθήκες, για να γίνει άξιος συνεχιστής του έργου του. Ο Τιμόθεος χρειάζεται να είναι άγρυπνος και προσεκτικός, αλλά και ανυποχώρητος αγωνιστής και στρατιώτης του Χριστού. Να παρακολουθεί καθημερινά το ποίμνιό του και να το οδηγεί στο σωστό, προστατεύοντάς το από ψευδοδιδασκάλους, συκοφάντες, αιρετικούς και άλλα λυσσώδη όργανα του Διαβόλου, που καιροφυλακτούν διαρκώς. Είναι ανάγκη να το προστατεύει όμως και από τον υλισμό, τον εγωισμό και την ματαιοδοξία, από τις κούφιες κοσμικές φροντίδες που πάντα ταλανίζουν τους ανθρώπους, αλλά και από τις κολακείες που οδηγούν στην ματαιοδοξία και στον εγωισμό.

            Λάβε τα μέτρα σου –γράφει στον Τιμόθεο–, διότι έτσι και εσύ θα είσαι ασφαλής και τους πιστούς θα διαφυλάξεις από κινδύνους. Οι ταλαιπωρίες και τα βάσανα περνούν και φεύγουν, το πνευματικό όμως έργο μένει αιώνια και φωτίζει τους ανθρώπους. Ο Θεός αναθέτει σε κάποιους αυτήν την υψηλή διακονία, για να την φέρουν εις πέρας με τα λόγια και με τα έργα, χωρίς δειλίες και συμβιβασμούς. Ο ίδιος ο Απόστολος δεν θα είναι πια στην γη να τους καθοδηγεί, αφήνει όμως πίσω του πιστούς μιμητές. Αφήνει πίσω την διδασκαλία, το παράδειγμά του και το αγωνιστικό φρόνημά του.

Αγαπητοί μου, αυτόν ας προσπαθήσουμε να μιμηθούμε όλοι εμείς και να βαδίσουμε στον πνευματικό δρόμο της Αρετής και του Καθήκοντος ώς το τέλος.