Γράφει η ΔΙΟΝΥΣΙΑ
ΜΟΥΣΟΥΡΑ-ΤΣΟΥΚΑΛΑ
24 Αυγούστου του 1953. Δώδεκα μόνο ημέρες μετά το
χαλασμό. Η γη κουνιέται συνεχώς, η φωτιά μαίνεται στη χώρα από άκρη σε άκρη,
λίθος επί λίθου δεν έχει μείνει, μόνο εδώ κι εκεί ένας επικίνδυνα κρεμασμένος τοίχος
που τον χαϊδεύουν οι φλόγες που τον τυλίγουν από παντού.
Στα χωριά τα περισσότερα σπίτια κείτονται σε ερείπια, πού
και πού βλέπεις κάνα μεσότοιχο, έτσι για σημαδούρα, μα και τα λίγα σπίτια που
παρέμειναν όρθια, φοβερά επικίνδυνα για να μείνει κανείς μέσα. Οι περισσότεροι
κοιμόμαστε έξω, κάτω από τον έναστρο ουρανό κι εμείς στην Μπόχαλη με το... προνόμιο,
να μας απειλούν οι φλόγες από τη Χώρα, που όλο και ψήλωναν φωτίζοντας τη νύχτα
και σπέρνοντας πανικό σε μικρούς-μεγάλους πως έτσι και φτάσουν στο δάσος, ή στα
πεύκα στο μονοπάτι της Κοντής θα καούμε ζωντανοί σαν τα ποντίκια στη φάκα.
Κι αλλού, πριν χρόνια, περιέγραψα εδώ λεπτομερώς εκείνες
τις μέρες και νύχτες λογισμού και τρόμου, όπου οι άνδρες φύλαγαν με βάρδιες όλη
νύχτα, παρακολουθώντας μέχρι πού φτάνουν οι φλόγες, πριν μας ζώσουν από παντού,
ώστε να προλάβουμε να τρέξουμε για να σωθούμε.
Σ’ εμάς τα παιδιά, μεγαλύτερος ο τρόμος... Κάτι οι
απανωτοί σεισμοί όπου ισορροπία δε βρίσκαμε, ο φόβος πως θ’ ανοίξει η γη από
στιγμή σε στιγμή και θα μας καταπιεί το χάος και ο μεγαλύτερος φόβος και τρόμος
πως μπορεί να αποκοιμηθούμε και να μην προλάβουμε να τρέξουμε γρήγορα και να
καούμε ζωντανά, μάτι δε κλείναμε όλη νύχτα. Και δεν είμαστε μόνον εμείς- και οι
μεγάλοι συμμερίζονταν τους ίδιους φόβους, μολονότι, για να μη μας φοβίζουν
περισσότερο, προσπαθούσαν να μας καθησυχάζουν.
Μα ξημερώνει 24 Αυγούστου, δε γίνεται να γιορτάζει η χάρη
Του και να μη δοξαστεί! Πού οι δόξες οι παλιές... Πού οι προετοιμασίες για τη
μεγαλοπρεπή γιορτή... Πού όλοι αυτοί που έρχονταν κάθε χρόνο από Πελοπόννησο και
αλλού να προσκυνήσουν ευλαβικά ξενυχτώντας στα σκαλοπάτια της εκκλησίας;
Πού τα πολλά βαφτίσια όπου οι γονείς είχαν τάμα «να
ρίξουν» το αβάφτιστο παιδί τους στη χάρη Του και να το βαφτίσει -εδώ και τώρα-
ο πρώτος που θα «το σηκώσει»!... Χωρίς
πολυτέλειες και έξοδα, μ’ ένα λαδόπανο μόνο που προμηθεύονταν εκείνη την ώρα
από εκεί, κι ένα ψεύτικο σταυρουδάκι από εκείνα που μοίραζαν, τότε, σε όλους
τους καλεσμένους στα βαφτίσια; Πολλοί, που έρχονταν να προσκυνήσουν τη χάρη Του
κι οπωσδήποτε «να σηκώσουν» παιδί να το βαφτίσουν, έρχονταν προετοιμασμένοι
φέρνοντας τα αναγκαία, κάποιοι που ήταν κάπως εύποροι, έφερναν και χρυσό σταυρό
για το βαφτιστήρι τους. Απανωτά τα βαφτίσια στην εκκλησία του Αγίου! Πολλοί
έρχονταν εσκεμμένα μόνο για να βαφτίσουν ένα παιδάκι, γιατί το έθιμο όριζε πως
σε αυτά τα βαφτίσια, δεν τηρείτο η παράδοση να πάρει το μωρό το όνομα του
παππού ή της γιαγιάς, αλλά αυτό που είχε ήδη επιλέξει αυτός/ή που «θα σήκωνε»
το παιδί και θα γινόταν νουνός. Πολλές, ωραίες, τέτοιες κουμπαριές και φιλίες
δημιουργούνταν έτσι.
Όλ’ αυτά όμως ανήκουν πια στο πολύ μακρινό,
δωδεκαήμερο, παρελθόν! Τώρα, επικρατεί
μεγάλη ανησυχία και αβεβαιότητα για το τι μέλει γενέσθαι. Ανασύνταξαν τις δυνάμεις τους οι άνθρωποι,
κάλεσε με όποιον τρόπο μπορούσε ο αείμνηστος Μητροπολίτης Χρυσόστομος τους
ιερείς, συνάχτηκαν όλοι καθώς και οι υπεύθυνοι, όσοι είχαν μείνει στο Νησί -γιατί
πολλοί, όσοι είχαν δικούς σε άλλα μέρη, Αθήνα, Πάτρα, Πελοπόννησο κι αλλού,
αναχώρησαν εσπευσμένα για να σωθούν επειδή οργίαζαν οι φήμες ότι θα βουλιάξει
το νησί- και οργανώθηκε η Λιτανεία του Αγίου μας!
Δεν ξέρω αν έγινε ποτέ Λιτάνευση με τόση πίστη, τόση
συγκίνηση, κατάνυξη αλλά και ελπίδα πως
η χάρη Του θα προστατέψει το νησί Του και δε θα αφήσει να αφανισθεί. Πολύς ο
κόσμος που παραβρέθηκε, όχι μόνο από τη Χώρα και τα περίχωρα, αλλά κι από κοντινά
και μακρινά χωριά, όπου οι περισσότεροι ήλθαν με τα πόδια. Και μέσα στα
χαλάσματα, προχειροντυμένοι όλοι μας, με ό,τι προλάβαμε να γλιτώσουμε από την καταστροφή,
ακολουθήσαμε τη σεμνότατη αυτή λιτανεία, που όμοιά της δεν είχε γίνει...
Πού είναι οι δρόμοι οι στολισμένοι με μερτίες, πού οι
κόκκινοι τάπητες, τα «πεύκια» όπως ονομάζονταν, που κρεμούσαν ευλαβικά οι
γυναίκες από το παράθυρο με το θυμιατό και θυμίαμα έτοιμο να λιβανίσουν και να
προσευχηθούν όταν θα πέρναγε από μπροστά η χάρη Του! Πού το σημαιοστόλισμα
σπιτιών και μαγαζιών με σημαίες... Τώρα
πια, ερείπια παντού... Ούτε πόρτα, ούτε παράθυρο είχε μείνει...
Κι όμως η λιτανεία έγινε!!! Σύσσωμος ο ζακυθινός λαός
ακολούθησε με δάκρυα στα μάτια! Μα, ούτε και η λιτανεία ακολούθησε την
παραδοσιακή πορεία, πώς που όλα ρημαγμένα; Από τη Στράτα Μαρίνα προχώρησε στην Πλατεία Σολωμού κι
από εκεί επέστρεψε στο Ναό, πάλι από τη Στράτα Μαρίνα, σταματώντας κάθε τόσο
στα χαλάσματα για δέηση και προσευχή, δέηση για τις ψυχές αυτών που χάθηκαν
κάτω από τα ερείπια (στιγμές οδυνηρές γι’ αυτούς που είχαν χάσει άνθρωπο
τους), δέηση γεμάτη ικεσία στον Άγιο της
Συγνώμης, γι’ αυτούς που κάηκαν
ζωντανοί, δέηση για τις μέρες που έρχονταν, μέρες άγνωστες, αβέβαιες, γεμάτες
πόνο και αγωνία για όλους.
Ο καλός φίλος και συμπατριώτης, ένθερμος λάτρης του
νησιού του/μας, Ανδρέας Στάβερης-Πολυκαλάς, που διαθέτει μοναδικό και πλούσιο
υλικό στα αρχεία του, τον Αύγουστο του
2013, ανάρτησε πέρυσι, εδώ στο Νυχθημερόν, φωτογραφία, όπου δείχνει πολύ παραστατικά αυτή τη
Λιτανεία, όπου, ανάμεσα σε άλλα, γράφει: «Η Πλατεία Ρούγα δεν είχε διανοιχθεί ακόμη κι η Λιτανεία
έκανε το γύρο της Πλατείας κι επέστρεψε από τον ίδιο δρόμο στην εκκλησία».
Δεν μπορώ να θυμηθώ, ούτε οι συνομήλικοι μου που
βρίσκονταν τότε στη λιτανεία, μπόρεσαν να θυμηθούν αν είχε στηθεί κάνα
τραπεζάκι, κοντά στο Ναό, ώστε κάποιοι
Ζακυθινοί που θα βρήκαν το κουράγιο αλλά και τα απαραίτητα μέσα να
φτιάξουν φιτούρες και παστέλι, έτσι για το καλό του χρόνου, για το αντέτι!!!!!
Κι έτσι έγινε η πρώτη λιτανεία του Αγίου μας, το πρώτο
«πανηγύρι» μετά τον όλεθρο! Χρόνια μας πολλά αγαπημένοι μου συμπατριώτες κι ο
Άγιος να μεσιτέψει να μη γνωρίσει ο τόπος μας άλλη τέτοια καταστροφή!
Με την αγάπη μου σε όλους,
δ.μ.τ.
