Αθήνα, 28.9.2019. Πραγματοποιήθηκε σήμερα το απόγευμα επιτυχώς και με Άριστα, στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, η παρουσίαση της διπλωματικής εργασίας του Αρχιμανδρίτη Σεραφείμ Κονίδη, στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα "Σπουδές στην Ορθόδοξη Θεολογία".
Το ιδιαίτερα ενδιαφέρον και επίκαιρο θέμα της εργασίας ήταν: "Το κείμενο 'Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν κόσμον' της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Κρήτης (2016). Ιστορία - διαμόρφωση του κειμένου, περιεχόμενο και μετασυνοδικές αντιφράσεις στον ελληνόφωνο χώρο". Επιβλέπων Καθηγητής ήταν ο Δρ Δημήτριος Κεραμιδάς.
Από τη θέση αυτήν συγχαίρουμε τον π. Σεραφείμ για την επιμέλειά του, ευχόμενοι από καρδιάς να πορεύεται από κορυφή σε κορυφή, με υγεία και χάρη Θεού!!!
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ
Κύριοι Καθηγητές,
Κυρίες και Κύριοι,
είμαι ο φοιτητής π. Σεραφείμ-Ιωάννης Κονίδης και θα σας παρουσιάσω την διπλωματική μου εργασία, στο πλαίσιο μεταπτυχιακών σπουδών με τίτλο: «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν κόσμον» της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Κρήτης (2016). Ιστορία-διαμόρφωση του κειμένου, περιεχόμενο και μετασυνοδικές αντιδράσεις στον ελληνόφωνο χώρο.
Το αρχικό ερέθισμα για να επιλέξω το συγκεκριμένο θέμα ήταν το γεγονός της σύγκλησης της Πανορθόδοξης Συνόδου στην Κρήτη το 2016 μετά από 115 χρόνια προετοιμασίας και ωρίμανσης των συνθηκών. Το γεγονός αυτό, είχε πολύ σημαντική σημασία για την Ορθόδοξη Εκκλησία. Ένας από τους ανθρώπους που εργάσθηκε χρόνια για την βελτίωση με τον λοιπό χριστιανικό κόσμο είναι και ο Σεβασμιώτατος Γέροντας μου Μητροπολίτης Δωδώνης κ. Χρυσόστομος, ο εκθρέψας με εν παιδεία Κυρίου, στον οποίο και αφιερώνω την παρούσα μεταπτυχιακή μου εργασία.
Ένα από τα κορυφαία και επίκαιρα θέματα της συνόδου ήταν οι σχέσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο. Μετά από αιώνες καχυποψίας και αντιπαλότητας ο χριστιανικός κόσμος βρίσκεται πάλι σε θέση να επικοινωνεί και να διαλέγεται δίχως τις εντάσεις και τα πάθη του παρελθόντος. Μια σειρά εκκλησιαστικών προσώπων και συγκεκριμένων επιλογών του εικοστού αιώνα, οδήγησαν τα γεγονότα σε κατάσταση καταλλαγής και ειρήνης. Η ενότητα μεταξύ του χριστιανικού κόσμου, σήμερα, εξακολουθεί να είναι ζητούμενο. Ένα ζητούμενο υπό διαρκή διερεύνηση και εξέταση. Η αφετηρία της αναζήτησης όμως δεν είναι πλέον από θέση πολεμική και αντιρρητική αλλά από θέση καταλλαγής και διαλόγου. Με την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο του 2016 ολοκληρώθηκε μια σειρά συζητήσεων, εργασιών και σύνταξης κειμένων εργασίας που ξεκίνησε το 1902, επί πατριαρχίας του Ιωακείμ του Γ΄, ο οποίος απέστειλε την Πατριαρχική και Συνοδική εγκύκλιος του 1902. Η Εγκύκλιος του 1902 ήταν το κείμενο που ουσιαστικά επανέφερε το ζήτημα της διαίρεσης του χριστιανικού κόσμου εκ νέου στο προσκήνιο. Αργότερα ο Πατριάρχης Αθηναγόρας ακολούθησε από την αρχή τακτική εξωστρέφειας. Με την διαλογική και παρακλητική μέθοδο, επιχείρησε να καταστήσει σταθερή την ενότητα των επιμέρους Ορθοδόξων Εκκλησιών. Αναζωπύρωσε την επαφή με τις σλαβικές κατά τόπους Εκκλησίες, που είχαν αποστασιοποιηθεί από την Μητέρα Εκκλησία για λόγους εξωεκκλησιαστικούς και εθνοφυλετικούς. Επισκέφθηκε τα παλαίφατα πατριαρχεία και έκανε τα πρώτα ανοίγματα προς την Αγία Έδρα. Συμμετείχε στην πρώτη συνάντηση Προκαθημένων, από τη Σύνοδο Φεράρας-Φλωρεντίας το 1438-39, και μαζί με τον πάπα Παύλο ΣΤ΄ προχώρησαν στην άρση των αναθεμάτων. Στις μέρες μας, το βάρος και την ευθύνη της υλοποίησης της Πανορθόδοξης Συνόδου ανέλαβε αποτελεσματικά o Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Την πορεία από το 1902 μέχρι το 2015, όπως αυτή προκύπτει από τα πρακτικά και τα κείμενα των προσυνοδικών διαδικασιών και γεγονότων, ερεύνησα και παρουσιάζω στο πρώτο κεφάλαιο της εργασίας. Στο δεύτερο κεφάλαιο μελετώνται τα ζητήματα της συνοδικότητας, της εκκλησιολογίας και του οικουμενισμού, ως βασικοί παράμετροι του κεντρικού ζητήματος. Επίσης μελετάται ο επανευαγγελισμός και η καταλλαγή ως αποτέλεσμα του επανευαγγελισμού. Ακόμα αναλύονται οι εικοσιτέσσερις παράγραφοι της Απόφασης της Συνόδου της Κρήτης για το ζήτημα των Σχέσεων της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον Λοιπόν Χριστιανικό Κόσμο για να παρουσιάσω τη σύγχρονη θέση της Ορθοδοξίας στο ζήτημα και τη σημασία της για το αμέσως επόμενο μέλλον. Στο τρίτο μέρος γίνεται μια πρώτη καταγραφή των αντιδράσεων και των απόψεων που δημιούργησαν οι Αποφάσεις της Συνόδου της Κρήτης στον ελληνόφωνο χώρο. Παρουσιάζονται θέσεις υπέρμαχες προς τα αποτελέσματα της Συνόδου, θέσεις προβληματισμού, καθώς και πολεμικές και αντιρρητικές απόψεις. Για τη διερεύνηση του θέματος, χρησιμοποιήθηκε η ιστορική-συστηματική μέθοδος. Έγινε έρευνα και εξέταση στα πρακτικά, τα κείμενα και τις αποφάσεις των προσυνοδικών διαδικασιών και λειτουργιών. Ως δευτερεύουσα βιβλιογραφία χρησιμοποιήθηκαν τα συγγράμματα Ορθοδόξων Ιεραρχών και ακαδημαϊκών θεολόγων που σχετίζονται με τη συνοδικότητα, την εκκλησιαστικότητα και τον οικουμενισμό. Σκοπός τής εργασίας είναι η διερεύνηση των σημαντικότερων ερωτημάτων που τίθενται για την Ορθόδοξη Εκκλησία σήμερα, δεδομένων των κρίσιμων κοινωνικών, πολιτισμικών οικονομικών και πολιτικών αλλαγών που συντελούνται κατά τα τελευταία χρόνια λόγω της εντατικοποίησης του φαινομένου της παγκοσμιοποίησης, στην παγκόσμια κοινότητα. Επίσης, η διερεύνηση των κρίσιμων ερωτημάτων και προκλήσεων που τίθενται στην Ορθόδοξη Εκκλησία, σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής της εξωστρέφειας-εσωστρέφειας.
Συμπερασματικά, το ιστορικό παρελθόν της χριστιανοσύνης, κατέγραψε κοινή πορεία την πρώτη χιλιετία, διχασμό και αποξένωση τη δεύτερη. Σήμερα στο ξεκίνημα της τρίτης χιλιετίας καταγράφεται κατάσταση καταλλαγής και διαλόγου, με ζητούμενο εκ νέου την ενότητα. Αν ο καιρός όμως δεν είναι ώριμος για καρπό, οποιαδήποτε βιασύνη για ενότητα θα φέρει αντίθετα αποτελέσματα. Ο σκεπτικισμός μπορεί να γίνει ανώφελη τροχοπέδη σε εξελίξεις θετικές. Ο προβληματισμός που εκδηλώνεται με μετριοπάθεια και ζητά τροποποιήσεις επί το βέλτιστο, αποδεικνύεται πάντα χρήσιμος. Οι ζηλωτικές αντιδράσεις έχουν κι αυτές κάτι να πουν και να δώσουν. Ο διάλογος εφ’ όσον αποτελεί όπλο αγάπης στα χέρια της Εκκλησίας, και χρησιμοποιήθηκε παλαιότερα από τους Πατέρες προς τους αιρετικούς, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στους ετεροδόξους και στους ζηλωτικούς κατά τους παρόντες καιρούς. Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος αποτέλεσε το τέλος μιας υπερ-εκατονταετούς διαδρομής που οδήγησε το χριστιανικό κόσμο από την αποξένωση στην καταλλαγή. Μπορεί όμως να αποτελέσει την παρακαταθήκη για το μέλλον και την αρχή μιας πορείας από την καταλλαγή στην ποθητή ενότητα. Βρισκόμαστε σε πορεία διαλόγων και επαφών, σταθερά και οργανωμένα με πολλά θετικά αποτελέσματα. Η απομάκρυνση και η διαίρεση δείχνουν να μην ικανοποιούν τους χριστιανούς στις συνθήκες της νέας χιλιετίας και επιδιώκουν την προσέγγιση και τη συνεργασία, με σταθερή θέληση για να λύσουν τα προβλήματα. Την αναγκαιότητα του διαλόγου ως μέσου επικοινωνίας την εξέφραζαν πάντοτε οι Πατέρες και η Εκκλησία, άλλοτε με αγάπη και φιλανθρωπία επιλέγοντας το μέτρο της οικονομίας, ενίοτε με αυστηρότητα επιλέγοντας το μέτρο της ακρίβειας. Η ενότητα είναι κατάσταση αγάπης και φιλανθρωπίας που δεν πρέπει να φοβίζει, ειδικά αφού επί χίλια χρόνια τον φόβο και την καχυποψία, προκαλούσε η διάσταση. Η ενότητα μεταξύ του χριστιανικού κόσμου, σήμερα, εξακολουθεί να είναι ζητούμενο. Ένα ζητούμενο υπό διαρκή διερεύνηση και εξέταση. Η αφετηρία της αναζήτησης όμως δεν είναι πλέον από θέση πολεμική και αντιρρητική, αλλά από θέση καταλλαγής και διαλόγου. Αυτό ακριβώς το στοιχείο, ίσως είναι το κομβικό σημείο η πορεία προς το ζητούμενο να είναι μη αναστρέψιμη και επιτυχής.
Οι παραπομπές και η βιβλιογραφία έγιναν σύμφωνα με το σύστημα Chicago Style. Στο σημείο αυτό ολοκλήρωσα την παρουσίαση της Διπλωματικής μου εργασίας και είμαι στη διάθεση σας.
Σας ευχαριστώ!!!
