Η γιορτή της Παιδείας στην Ενορία μας

Με σεμνότητα και χαμηλούς τόνους (λόγω του πένθους για την εκδημία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών) τιμήσαμε στην Ενορία μας τους Τρεις Ιεράρχες Βασίλειο τον Μεγάλο, Γρηγόριο τον Θεολόγο και Ιωάννη τον Χρυσόστομο, προστάτες της Παιδείας και των Γραμμάτων μας.

Σήμερα το πρωί στον ναό της Παναγούλας μας και παρά το τσουχτερό κρύο που επικρατούσε (-1 C), εκκλησιάστηκαν οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές του Νηπιαγωγείου, του Δημοτικού και του Γυμνασίου της περιοχής μας, η πλειονότητα των οποίων μετέλαβαν των Αχράντων Μυστηρίων.

Να σημειωθεί, ότι ο Εφημέριος π. Παναγιώτης έκαμε επιμνημόσυνη δέηση για την ανάπαυση της ψυχής του μακαριστού Προκαθημένου της Ελλαδικής Εκκλησίας κυρού Χριστοδούλου, τον δε πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε εμπνευσμένα ο κ. Νίκος Αρβανιτάκης, δάσκαλος στο Πειραματικό Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο μας, προβάλλοντας ως επίκαιρο και διαχρονικό παράδειγμα προς μίμηση τις φωτεινές φυσιογνωμίες των Τριών μεγάλων Ιεραρχών.

Διαβάστε εδώ Τρία Επιγράμματα του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου.

Πένθος για τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο

Διορθόδοξη και διαχριστιανική θα λέγαμε είναι η συγκίνηση που προκλήθηκε σήμερα, μόλις έγινε γνωστή η εκδημία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χριστοδούλου (1939-2008), ο οποίος -ως γνωστόν- πολύ δοκιμάστηκε στο καμίνι της ασθένειας κατά το τελευταίο, δραματικό γι' αυτόν, οκτάμηνο.Στην ενορία μας, όπως και σε όλους τους ναούς της πατρίδας μας, οι σημαίες υψώθηκαν αμέσως μεσίστιες, ως ελάχιστη συμμετοχή του χωριού μας στο τετραήμερο εθνικό πένθος, το οποίο ήδη κηρύχτηκε μέχρι και την κηδεία του μεταστάντος, ενώ ο Εφημέριός μας π. Παναγιώτης τέλεσε απόψε στον ναό της Παναγούλας Επιμνημόσυνο Τρισάγιο για την ανάπαυση της ψυχής του.

Αξίζει να μνημονευθεί εδώ το σχετικό, άκρως εκφραστικό, Ανακοινωθέν του Οικουμενικού Πατριαρχείου:

Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον με βαθείαν λύπην επληροφορήθη την εν Κυρίω κοίμησιν του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κυρού Χριστοδούλου, τον οποίον προπέμπει μαζί με τους πανορθοδόξους εις την αιωνιότητα.Ο αοίδιμος Αρχιεπίσκοπος ηγωνίσθη καθ' όλη την διάρκειαν της ζωής του υπέρ της Εκκλησίας και προσπάθησε να φέρη τους ανθρώπους πλησιέστερον προς αυτήν ως την μόνην κιβωτόν της σωτηρίας.Ο Μακαριστός υπέμεινε κατά τη διάρκεια της ασθένειας του "μήνας κενούς και νύκτας οδυνών", ως ο πολύτλας Ιώβ. Και υπέμεινε τα παθήματά του καρτερικώς, γενναίως, χριστιανοπρεπώς, διδάξας δια του παραδείγματός του πολλούς.Τώρα ο πληθωρικός του λόγος εσίγησε. Τώρα από τους ουρανίους θαλάμους θα υμνή ακαταπαύστως τα μεγαλεία του Θεού και θα πρεσβεύη προς Αυτόν υπέρ της Εκκλησίας και του ποιμνίου της.Ο χωρισμός από προσφιλή μας πρόσωπα είναι ανθρωπίνως οδυνηρώς. Αλλά παρηγορούμεθα ενθυμούμενοι ότι δι' ημάς τους Χριστιανούς "η πόλις άνω εστί, τα παρόντα οδός εστί" και ότι "εάν η επίγειος ημών οικία του σκήνους καταλυθή, οικοδομήν εκ Θεού έχομεν...τους γαρ πάντας ημάς φανερωθήναι δει έμπροσθεν του βήματος του Χριστού"(Β΄ Κορ. 5, 1 και 10). Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον εύχεται και προσεύχεται δια την ανάπαυσιν της ψυχής τού προώρως αποιχομένου Πρωθιεράρχου και όπως ο Δομήτωρ της Εκκλησίας Χριστός αναδείξη εν Πνεύματι Αγίω άξιον και ικανόν διάδοχόν του, εις δόξαν του αγίου ονόματος Αυτού.

Αιωνία αυτού η μνήμη!

Εν τοις Πατριαρχείοις, τη 28η Ιανουαρίου 2008.

Εκ της Αρχιγραμματείας της Αγίας και Ιεράς Συνόδου.

Φωτογραφική έφοδος στο έρμο σπίτι του Κουρέα

Ο Γιάννης Ζαρκάδης ή Κουρέας του Σπυρίδωνος και της Παρασκευής, γεννήθηκε στο Μπανάτο το 1903. Σε ηλικία 43 χρονών νυμφεύτηκε τη συγχωριανή του Γεωργία Ροδίτη του Εμμανουήλ και της Αικατερίνης στις 4 Αυγούστου 1946 και απόχτησε μια κόρη, τη Μαύρα. Κατά δήλωση του ίδιου, διετέλεσε και Αγροφύλακας επί μια πενταετία. Πέθανε στις 13 Μαρτίου 1989, σε ηλικία 86 χρονών και θάφτηκε στο γενέθλιο χωριό του.

Υπήρξε χαρακτήρας απλός, καταδεκτικός, αλλά και αρκετά ιδιόρρυθμος. Η καθημερινότητά του διακρινόταν από πολύ σουρεαλισμό. Αξίζει να θυμηθώ, ότι κάθε πρωί, που συνήθιζε να πηγαίνει -τελετουργικώ τω τρόπω- από το σπίτι του στο καφενείο για τα καθιερωμένα, διασχίζοντας το πλάτωμα της Φανερωμένης, παρατηρούσα, ότι στην κωλότσεπη κρατούσε πάντα έναν φακό. Ήξερα βέβαια, πως σε δυο-τρεις ώρες το πολύ θα επέστρεφε για να γιοματίσει. Οπότε, προς τι ο φακός; Πολύ παράδοξο!... Μια μέρα, δεν άντεξα.
     -Μπάρμπα, του λέω, τι τόνε πηγαινοφέρνεις τον φακό μέρα-μεσημέρι;
     Τότε εκείνος μου απαντά με πολύ αυθορμητισμό και ύφος άκρας φυσικότητας:
     -Αα, παιδάκι μου! Κι αν πάθει τίποτα ο ήλιος και σβήσει, πώς θα βλέπω να γυρίσω σπίτι;

***

Το διώροφο σπίτι του (ανώι και κατώι) βρίσκεται στο κέντρο του Μπανάτου και στέκει ακόμη ολόρθο, πλην όμως έρημο και μισοκατεστραμμένο, κυρίως από την εγκατάλειψη... Το μπροστινό δωμάτιο του σπιτιού αυτού υπήρξε το κλασικό και χαρακτηριστικό μπαρμπέρικο της ευρύτερης περιοχής του πάλαι ποτέ Δήμου Ψωφίδος Ζακύνθου, του λεγόμενου σήμερα Δήμου Αρκαδίων.
Σ' αυτό το εναπομείναν σπίτι-ερείπιο πραγματοποιούμε σήμερα μια φωτογραφική έφοδο, καταγράφοντας σε άσπρο-μαύρο ό,τι ακόμη αναπνέει εκεί μέσα. Από το πλήθος των αποτυπώσεων δείτε παρακάτω κάποιες στιγμές:

Στο ανώι...

Στο κατώι...

Τα βιογραφικά στοιχεία του Κουρέα, όπως και λαογραφικές του αφηγήσεις, τις οποίες καταγράψαμε το 1981 σε μαγνητόφωνο, μπορεί να βρει ο ενδιαφερόμενος στο βιβλίο: π. Παναγιώτη Καποδίστρια, Λαογραφικά Ερανίσματα ΙΙ: Δυο Μπανατιώτες αφηγητές ζακυνθινού λαογραφικού υλικού, εκδ. Συλλογές, Αθήνα 2007.

Ένα λαογραφικό βιβλίο για το Μπανάτο: "Δύο Μπανατιώτες αφηγητές ζακυνθινού λαογραφικού υλικού"

Κυκλοφόρησε μέσα στο 2007 ένα ακόμη λαογραφικό βιβλίο του π. Παναγιώτη Καποδίστρια, δεύτερο στη σειρά των Λαογραφικών Ερανισμάτων, που ο ίδιος έχει εγκαινιάσει, υπό τον τίτλο "Δύο Μπανατιώτες αφηγητές ζακυνθινού λαογραφικού υλικού".

Για μια πρώτη γνωριμία με το πόνημα αυτό, αντιγράφουμε παρακάτω το κατατοπιστικό, εισαγωγικό σημείωμα.

Τα «Λαογραφικά Ερανίσματα» με το ανά χείρας δεύτερο τεύχος τους συνεχίζουν την ταπεινή προσπάθεια, την οποία προς διετίας ανέλαβε ο γράφων, τη σταδιακή δηλαδή έκδοση της πρωτογενούς λαογραφικής ύλης, που το 1980-81 περισυνέλεξε σπειρί – σπειρί απ’ τους γέροντες και τις γερόντισσες του τόπου του.

Στο κύριο μέρος του μικρού αυτού πονήματος παρουσιάζονται δύο τέτοιες περιπτώσεις απλοϊκών κατοίκων του ζακυνθινού χωριού Μπανάτο, οι οποίοι, παρότι σήμερα ανήκουν στην Αιωνιότητα, μες απ’ τις ενδιαφέρουσες διηγήσεις θρύλων ή αξιοσημείωτων στιγμών από την καθημερινότητά τους ή τις χαριτωμένες απαγγελίες τραγουδιών, καταφέρουν να υπερβούν τη φθοροποιό μανία του Χρόνου και ν’ αποκτήσουν Διάρκεια ή και (γιατί όχι) λειτουργική Συνέχεια.

Η εργασία αυτή, σε μια πρώτη πρόχειρη μορφή και γραφή, απετέλεσε ανακοίνωσή μας στο μεγάλο λαογραφικό Συνέδριο με θέμα «Λαογραφία – Εθνογραφία στα Επτάνησα (Γηγενή στοιχεία – επιρροές – αφομοιώσεις – σύγχρονη πραγματικότητα)», που διοργανώθηκε με πολλήν ομολογουμένως επιτυχία στην Κεφαλονιά από 25 μέχρι 29 Μαΐου 2005 από την «Εταιρεία Κεφαλληνιακών Ιστορικών Ερευνών», σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών (Τομέα Ανθρωπιστικών Επιστημών), το Πανεπιστήμιο Αθηνών (Τομέα Ανθρωπιστικών Επιστημών), το Πανεπιστήμιο Πατρών (Κοσμητεία Σχολής Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών) και την «Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία», ήταν μάλιστα αφιερωμένο στη μνήμη του εμβριθούς λαογράφου και διαπρεπούς πανεπιστημιακού δασκάλου Δημητρίου Σωτ. Λουκάτου (γεννηθέντος 15.3.1908 και αποθανόντος 22.10.2003). Εκείνη μας η ανακοίνωση δημοσιεύεται εδώ με τις απαραίτητες τροποποιήσεις και τις αναγκαίες σχολιαστικές υποσημειώσεις.

Στο Παράρτημα δημοσιεύονται δίστιχα διάφορου περιεχομένου και κάποιες επιπλέον Παροιμίες και Κατάρες, χρηστικό συμπλήρωμα στα «Λαογραφικά Ερανίσματα Ι», που προηγήθηκαν. Από τη θέση αυτή θερμές εκφράζουμε ευχαριστίες αφ’ ενός μεν στους επώνυμους και ανώνυμους Αφηγητές του πρωτοδημοσιευόμενου εδώ υλικού, αφ’ ετέρου δε στον έμπειρο εκδότη Αργύρη Βουρνά, ο οποίος αγκάλιασε με την παροιμιώδη προθυμία του την έκδοση του ανά χείρας βιβλίου από τις «Συλλογές» του.

Η μεγαλοπρέπεια της απλότητάς τους

Σε μια παρουσίαση απλοϊκών ανθρώπων του λαού μας, σαν αυτήν εδώ, ανθρώπων, οι οποίοι σε κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή μας χρησίμευαν ως αφηγητές γνήσιας και πρωτογενούς λαογραφικής ύλης, δίχως μάλιστα να έχουν σαφή αίσθηση του τι πράγματι προσφέρουν στην έρευνα και στον πολιτισμό μας, ο λόγος και ο λογισμός μας είναι (ή θα έπρεπε να είναι) αφ’ εαυτού εξαιρετικά συγκρατημένος. Τι να πεις γι’ αυτούς τους καθημερινούς χωρικούς, οι οποίοι έζησαν όλες τις μέρες της ζωής τους μακριά απ’ τους φιλήδονους και λαίμαργους φακούς της Ιστορίας; Πώς να τους παρουσιάσεις, καθώς δε διαθέτουν βιογραφικά στοιχεία κραταιά ή επαρκή, στερούμενοι περγαμηνών ή στοιχειωδών προσόντων μόρφωσης; Με τι χρώματα να επανέλθουν στην επικαιρότητα τα ρυτιδωμένα πρόσωπά τους απ’ το βάθος των περασμένων δεκαετιών; Συχνά ο βίος ήταν αβίωτος και τα πρόσωπα απλώς μάσκες…

Κι όμως, είναι δυνατόν! Με την καλοπροαίρετη αφήγηση των εμπειριών τους, με το πλατύ χαμόγελο ή τα βουρκωμένα κάποτε μάτια τους, με την απλοϊκότητα και την ευπροσηγορία τους, με τη φυσική ευγένεια και την ταπεινή τους καλότητα!!! Όχι, δεν προτείνουμε ήρωες, μήτε πρόκειται για υπερανθρώπους ή επίγειους αγγέλους. Καθημερινοί υπήρξαν, με τα στραβά και τ’ ανάποδά τους, με τα μείον και τα συν τους. Άλλωστε, η ζωή στην ύπαιθρο χρωματιζόταν από την αδυσώπητη επανάληψη ενός μαρτυρικού συχνά ψευτο-βίου, η οποία πόρρω απέχει από την ειδυλλιακή και ρομαντική άποψη, που έχουμε σχηματίσει στο νου μας, έχοντας επηρεασθεί από τις μελό ταινίες εποχής ή κάποιες αναγνώσεις ρομάντζων. Τολμώ να πω ότι η τοτινή καθημερινότητα εξαναγκαζόταν να κινηθεί κάπου μεταξύ των μαυρόασπρων οριζόντων του Αλέξη Δαμιανού στο «Μέχρι το πλοίο» και των βεβιασμένων συναισθημάτων στο «Πατέρας αφέντης» των Αδελφών Ταβιάνι. Εκείνο πάντως, το οποίο ιδεολογικά και οντολογικά διαφοροποιεί τους δικούς μας πρωταγωνιστές από τη σύγχρονη πραγματικότητα είναι ότι ποτέ δεν τους έλειψε η ευαισθησία και το τραγούδι ως τρόπος ζωής και συμπεριφοράς, η τάση – πεποίθηση της αναγκαιότητας για υπέρβαση έτσι κι αλλιώς των λιμναζόντων νερών του τόπου και του χρόνου τους. Γι’ αυτό και δεν έχουμε το δικαίωμα να τους λησμονήσουμε. Γι’ αυτό ακριβώς τους τιμάμε και καταφεύγουμε στον τρόπο τους: Για ν’ αντλήσουμε κουράγιο απ’ την εμπειρία τους, σταγόνες αναψυχής απ’ τις θάλασσες της υπομονής τους.

Συμβαίνει εξάλλου, κάτι ανάλογο με το λεγόμενο «λείμμα» ή «υπόλοιπο» της Παλαιάς Διαθήκης. Στους παράδοξους δώδεκα αιώνες προς Χριστού, εκεί στους τόπους της Παλαιστίνης κι ενώ ο προχριστιανικός κόσμος δεν μπορούσε ακόμα να εμπεδώσει την προοπτική του Μεσσία, λίγοι άνθρωποι, μετρημένοι δίκαιοι σε κάθε εποχή και γενιά κράτησαν ζωντανή την αναμονή του Ερχόμενου, μεταλαμπαδεύοντάς την στους επόμενους. Έτσι κι εδώ: Στους άοσμους ή και δύσοσμους καιρούς και τόπους μας, κάποιοι λιγοστοί «πτωχοί τω πνεύματι» (με τη σωστή και τη λανθασμένη έννοια), διασώζουν το λαϊκό λόγο και τη δημώδη σοφία, παραδίδοντάς την εμπιστευτικά στους επόμενους, σαν κάτι το ιδιαίτερα πολύτιμο και ιερό.

Και η ζωή συνεχίζεται… Χρέος της γενιάς μας είναι, αν βέβαια θέλουμε να πιστεύουμε, ότι έμπρακτα κάτι, ελάχιστα έστω, συνεισφέρουμε στο πολιτισμικό μας οικοδόμημα, να δημοσιοποιούμε κατά περίπτωσιν (όπως ακριβώς γίνεται ήδη και με τούτη την εργασία) και ν’ αξιοποιούμε τις αφηγήσεις τους ως ύλη συνεκτική και ουσιώδη αρμό του σύγχρονου γίγνεσθαι, διότι χωρίς αυτές τις δυναμικές, που πια ν’ ανθέξει ο πολιτισμός μας με τόσους και τέτοιους κραδασμούς, τους οποίους πανταχόθεν υφίσταται… Σ’ ένα νεφελώδες περιβάλλον πολυπολιτισμικής πολυφωνίας, αν δεν προσθέσουμε πλάι στα πολλά και διάφορα τεκταινόμενα και τα δικά μας έχια, «εις μάτην εκοπίασαν οι οικοδομούντες». Στην αναπόφευκτη συνάντηση και κράση των πολιτισμών χρειάζεται να μετέχει καταλυτικά και η δική μας λαϊκή πραγματικότητα. Στο πολύκλαδο Δέντρο της παγκοσμιοποίησης μια εύχυμη ρίζα του, ενεργή πάντως και καρποφόρα, ας είναι και η δική μας προγονική ικμάδα.

Δυο τέτοιες περιπτώσεις ανακοινώνουμε από αυτή τη θέση. Δυο Μπανατιώτες αφηγητές ζακυνθινού λαογραφικού υλικού.

Είναι το Καλοκαίρι του 1981, πρώτες μέρες ενός Αυγούστου καυτού. Στη Βολιβία εκδηλώνεται το υπ’ αριθμ. 195 πραξικόπημα, στην Ιταλία οι Ερυθρές Ταξιαρχίες πραγματοποιούν μιαν ακόμη δολοφονία, στην Ελλάδα επικρατεί μπαράζ πυρκαγιών, τα Επτάνησα περιπλέουν ολοένα ο Κάρολος και η Νταϊάνα, απολαμβάνοντας το ταξίδι του μέλιτος (ποιου μέλιτος;) κι εγώ, στον κόσμο μου ως συνήθως, επισκέπτομαι τους δύο εκείνους γηραιούς συγχωριανούς, κρατώντας ένα μαγνητόφωνο εποχής, ώστε εκεί ν’ αποτυπωθούν και διασωθούν οι φωνές τους και όσα ενδεχομένως είχανε να θυμηθούν απ’ τα περασμένα. Είναι σίγουρα η πρώτη και η τελευταία φορά, που κάποιος παγιδεύει, όχι μόνο τις φωνές τους, αλλά και τις εμπειρίες μιας ζωής σε εκείνη την ηλεκτρική «φάκα», εμπειρίες πυκνωμένες σε λίγα στιχάκια ή μικρές ιστοριούλες απ’ τα πολύ παλιά.

Α-θεο-φοβίας εγκώμιον...

Και να, είκοσι αιώνων και βάλε, συμβατικά χρονολογούμενος ο Άχρονος. Συνάξεις επί συνάξεων ιδιάζουσες, οχλαγωγίες και ιαχές νεοφανών Σταυροφόρων, πρόλογοι επιλογικοί, λόγοι παρα-λογικοί... Λόγος για το Υ π έ ρ λ ο γ ο ν, ουδείς... Θα μπορούσε κάλλιστα Εκείνος, σχολιάζοντας όλ' αυτά τα (δήθεν) τεκταινόμενα, να μουρμουρίσει περίλυπος το γνώριμό μας ασμάτιο: "Φοβάμαι όλ' αυτά, που θα γίνουν για μένα, χωρίς εμένα"...

Καθώς ανεβαίνουμε ήδη τα σκαλιά της νέας χιλιετίας, η αλάνθαστη μέθοδος της α υ τ ο μ ε μ ψ ί α ς, η ευθύτατη οδός της Α λ ή θ ε ι α ς (ως μ η - λ ή θ η ς και ν ί κ η ς κατά κράτος του Θ α ν ά τ ο υ) είναι σαφώς η ασφαλέστερη και ειλικρινέστερη. Άλλωστε, κατά τον Ελύτη "η αλήθεια μόνον έναντι θανάτου δίδεται". Στην αιχμή, αν προτιμάτε, στροφή λοιπόν, και της δικής μου (ελλειμματικής και ανάξιας) προσωπικής διακονίας, δεν αντέχω πια τις τεθλασμένες μιας καθωσπρέπει, ευσεβοφανούς, μα ατελέσφορης σιγής και τολμώ απ’ το κελλάκι μου εδώ μακριά, σ’ ένα μικρό και άσημο χωριό στην νοτιοδυτική άκρη της ενταύθα πατρίδας, να τα πω κι ας πεθάνω, ελπίζοντας αταλάντευτα, ακόμη κι ακόμη, στην "μικράν ζύμην", η οποία είναι -πιστεύω- ικανή να μεταβάλει εντέλει "όλον το φύραμα".

Ως ένας εσμός, μια σύναξη συμπλεγματικών α-προσωπικοτήτων εμφανιζόμαστε, αγαπητοί, οι οποίοι, ευκαίρως ακαίρως και προς το συμφέρον μας, ιδιοποιούμαστε τ' όνομά Του το τιμιότατο "επί ματαίω", ά-φιλοι και ά-φυλοι εν πολλοίς, δίχως καν υποψία και ίχνος φ ό β ο υ. Ενός φόβου έτσι κι αλλιώς λυτρωτικού, μια και είναι ευνόητο, ότι δι' αυτού ο άνθρωπος επανεξετάζει τη στάση του έναντι παντός κινδύνου, κρατάει απόσταση ασφαλείας, συσπειρώνει δυνάμεις και πασχίζει για την Ανάσταση, με πάσα έννοια.

Δίχως φ ό β ο, λοιπόν... Όχι, ασφαλώς, επειδή εμπεδώσαμε ήδη, ότι "η αγάπη έξω βάλλει τον φόβον", αλλ’ απλούστατα, δεν έχουμε τον... Θεό μας. Το αρχείο των συμπλεγμάτων μας πολυσέλιδο έως γαργαλιστικό. "Και διηγώντας τα να κλαις", κατά Σολωμόν. Τι όνειρα και χάρτινες φιλοδοξίες - ασπιρίνες χρυσωμένες, σε "καταφύγια ιδεών", σεσαθρωμένα προ πολλού... Τι "του βίου ναυαγοί" αναρριχόμαστε όπως-όπως και "αλλαχόθεν" στην κενότητα ενός (αντορθόδοξου) θρησκειότροπου φολκλόρ και την λαμπιρίζουσα ματαιότητα των οφικίων... Τέτοια, λοιπόν, έκρηξη μασκομανίας!... Τέτοιος έρως πια για τ’ ανούσια!... Σ’ έναν κόσμο μάλιστα, που δια-δικτυώνεται ολοένα, που κλονίζεται κλωνοποιούμενος, ιχνογραφώντας εν τω μεταξύ το δύσμοιρό του DΝΑ, αλλά ταυτόχρονα δεν παύει νάχει μονίμως καβαλήσει ετσιθελικά επί του τραχήλου των εσχάτης (για τους άφρονες αυτούς) κατηγορίας συν-ανθρώπων, κατά τρόπο διαρκώς ιμπεριαλιστικό έως και φασιστικό. Ενώ ..."ημείς άδομεν". Παρένθεση: Ο λαός μας έδώ θα μουρμούριζε κάποιες ευστοχότατες, πλην αθυρόστομες, παροιμίες, μα (ευτυχώς) κωλύομαι, λόγω των ημετέρων συμπλεγμάτων.

Τον γ ν ω ρ ί ζ ο υ μ ε ("μάλλον δε γνωσθέντες υπ’ αυτού") -πόσο να πούμε;- τριάντα, πενήντα, άντε ογδόντα χρονάκια ο καθείς μας. Ή, καλύτερα, έ χ ο υ μ ε α κ ο ύ σ ε ι πολλά και διάφορα γι' Αυτόν. Ή, ακριβέστερα, φ λ υ α ρ ο ύ μ ε γι’ Αυτόν μεγαλόφωνα, μεγαλόστομα, φανατισμένα έως άκρας μισαλλοδοξίας, δίχως μάλιστα την άδειά Του, αυτόκλητοι συνήθως πρεσβευτές Του, μια και το προαπαιτούμενο δίπολο κλίση και κλήση έχει προ πολλού (και τεχνηέντως) μπει στην άκρη των μεριμνών μας. Και τι έγινε, αν εμείς, κατά την παραπάνω μέθοδο, αυτοανακηρυσσόμαστε ομφαλός των αιώνων; Σταγόνα στον βαθύ ωκεανό. Στιγμιαία μπουρμπουλήθρα ή μάλλον, μηδέν επί μηδέν... Κι όμως... Παλληκαρίζουμε οι ανόητοι, νταήδες για γέλια σε ξένον αχυρώνα, λογαριάζουμε -δυνάστες κι εξουσιαστές εφήμεροι- χωρίς τον Ξενοδόχο, αθλητές ντοπαρισμένοι σε μιαν ελεύθερη πτώση στο χάος του Απείρου και της Αιωνιότητας, δίχως πια την π α ρ α μ υ θ ί α της Π ρ ό ν ο ι α ς και της Α γ ά π η ς Του, δίχως πια την προοπτική της Δ ι ά ρ κ ε ι α ς πλάι Του. Τον ξαναπροδίδουμε αυτοπροδιδόμενοι, αλίμονο, και το χειρότερο: Το ευχαριστιόμαστε, επαιρόμενοι συχνότατα προς τούτο. Με μια παράδοξη μάλιστα αποστασιοποίηση από την παραδοχή της ήττας τού Θανάτου (του κάθε λογής και απόχρωσης θανάτου) δι' Εκείνου, παραμένουμε αμετανόητα off από τον συγκλονισμό της Ανάστασης, "τραγικοί απατημένοι απατεώνες", κατά την διατύπωση μακαριστού σήμερα δασκάλου. Όσο για τα έ σ χ α τ α, επαναπαυόμαστε νωχελικότατα, είτε σε μιαν ιδιότροπη (παρ)ερμηνεία τού "δος ημίν σήμερον", είτε (στην καλύτερη των περιπτώσεων) στην έκτακτη και για χάρη μας ευαισθητοποίηση του ε λ έ ο υ ς Του και πάλι, καταλήγοντας να υιοθετούμε υστερόβουλα μια νεόκοπη έκδοση της περί "αποκαταστάσεως των πάντων" θεωρίας.

Πού ο φόβος και το δέος, η αιδώς έστω; Πού η νοσταλγία της απωλεσμένης πατρίδας, του καταργημένου πολιτεύματος; Πού η μεταμόρφωση των παθών, το εκκαθαριστικό των λαθών και των πτώσεων; Πού, άραγε, η άσκηση στον ησυχασμό, στην καρδιακή προσευχή, στην μεταβολή του νοός, στην υποδοχή του ό π ο ι ο υ Άλλου ως αδελφού; Πού η συγνώμη και η απάθεια, η Χάρη και η Χαρά; Πού η γονυκλισία του νου και η ζύμωση δακρύων καυτών για το πρόσφορο της ερχόμενης Κυριακής; Πού η "μνήμη θανάτου" και η διδακτική εξάλλου με τους νεκρούς μας συναναστροφή; Πού η σώζουσα εντέλει μεγαλοπρέπεια της απλότητας; Έννοιες και λέξεις όλα ετούτα-καραμέλες ολοένα για την "μεγαλειότητα" της κληρικής μας "αυθεντίας", μα να παραμένουμε στο τέλος αγλύκαντοι; Να μεταχειριζόμαστε τη ζέση του Φωτός και μάλιστα του Ακτίστου, μα στην ουσία να τουρτουρίζουμε, αν δεν τσουρουφλιζόμαστε; Ν’ αντλούμε "ζωντανό νερό" για τους λοιπούς όλους, μα ν’ αφυδατωνόμαστε ολοένα μακρόθεν; Τόση πια σκληροκαρδία και διψυχία; Πώρωση, φίλε μου, πώρωση...

Παρ’ όλ’ αυτά, δεν παύω ν' αποτείνομαι σ’ Εσέ. Που επιδέξια μού οδηγείς το αδέξιο δεξί μου χέρι χαράματα να Σε λογχίζω· να Σε μελίζω αργότερα· να συσσωματώνομαι ύστερα μ’ Εσέ αγαπητικά· να μην κατέχω τίποτα για να Σού αντιπροσφέρω, μονάχα τα δικά Σου απ' τα δικά Σου· να μιλώ και να ξέρεις το ψέμα μου· να σιωπώ και να ιδρύεις Εσύ στίχο-στίχο το επόμενο ποίημα εντός μου.

Γι' αυτό αποτείνομαι σ’ Εσέ! Γιατί όπου θέλεις κι όταν θέλεις κι όπως ξέρεις, οικονομείς τα πράγματα, ανακατώνεις παντεπίσημα τ’ ανθρώπινα, τα μόνιμα και τα σαφή, πιάνεις την Ιστορία απ' το μαλλί και της δίνεις να καταλάβει! Γι' αυτό ελπίζω ακόμη!... Γιατί

* υποστασιάζεσαι ως ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος και ο Δήμαρχος Καρρέρ. Ζάκυνθος επί Κατοχής. Να τους επιβάλει ο Γερμανός Διοικητής να συντάξουνε, λέει, κατάλογο πλήρη των εβραϊκών οικογενειών του νησιού. Κι εκείνοι εντέλει, ν' αναγράφουν φαρδιά πλατιά στην αναφορά τα δικά τους μονάχα τα ονόματα!!!

* υποστασιάζεσαι ως ο "Παπούλης" μας, ο παπα Νιόνιος. Πράος, γλυκός και αγράμματος, να γνωρίζει απέξω την Καινή, να χειρίζεται την Αγάπη - γλώσσα μητρική του, νάχει πανεύκολα τα δάκρυα με το παραμικρό και να επιθυμεί, όταν του Ταξιδιού θαρχόταν η ώρα, όχι "άπασαν" την ιερατική του στολή, μα ένα μόνο πετραχήλι.

-Μα, Γέροντά μου, θάχει εκεί Συλλείτουργο, θα λάβεις μέρος και συ!...

-Ω, παιδάκι μου, ας αξιωνόμουνα του Παραδείσου κι ας μην ελάβαινα μέρος. Έτσι, με το πετραχηλάκι μου, ας μου δώσουνε σε μιαν άκρη να μοιράζω τ’ αντίδωρο και τίποτ’ άλλο...

* υποστασιάζεσαι ως η Κακή της γειτονιάς, η ανύπαντρη και καταρούσα, χιλιοβασανισμένη από μικρή και νύχτα-μέρα κλαίουσα (;), άρρωστη αγιάτρευτα ύστερα... Και λίγο πριν το τέλος:

-Είχες και μέρες στη ζωή σου καλές;

-Μονάχα όταν κοινώναγα!..., ομολογεί και πάντα κλαίει.

* υποστασιάζεσαι ως η κυρα Λένη, που μεριμνά περίσεμνη για το πάντοτε πρόσφορο, τις ευώδεις μερτούλες στο Κόνισμα της Παναγιάς και σαν ήσκιος η ίδια -ένα με το ύστερο σκοτάδι του πρωγιού- τηρεί το Καντηλάκι Της ακοίμητο, ανύστακτη και κείνη, ή εκτάκτως λιβανίζοντας τις πόρτες των γειτόνων.

* υποστασιάζεσαι ως πετροβολημένος συν-αδελφός κάτω απ' το πετραχήλι μου, να προσθέτει στάλα στάλα νεότητα έκτακτη στα γηρατειά του, να γδύνεται μπροστά μου τολμηρότατος απ' τον ολόκορμο "δερμάτινο χιτώνα" που φορούσε, και να λάμπει στο εξής ωραίος και αρυτίδωτος πια!!!

Γιατ’ είσαι Εσύ πίσω απ' το Ποίημα, στους παρακάτω στίχους (έκφραση αγνωστικισμού θα ισχυρισθούν οι θεολογούντες, μα ποιος τους λογαριάζει πια;), όταν κηρύσσει στεντορεία τη φωνή ο Ελύτης:

"Λάμπει μέσα μου κείνο που αγνοώ. Μα ωστόσο λάμπει."

ή

"Μόνο μια λάμψη ο άνθρωπος· κι αν είδες, είδες."

ή

"Αν είναι να πεθάνεις πέθανε

αλλά κοίτα να γίνεις

ο πρώτος πετεινός μέσα στον Άδη."

Γιατ' είσαι Εσύ, το Αίτιο το Ποιητικό πίσω από τους "φωνήεντες στεναγμούς", τα εύχυμα τα στιχηρά (ως το κόκαλο) του π. Βασιλείου Θερμού, όταν παραδέχεται:

«Σε ονομάζουμε "ο βασιλεύς της δόξης"
Όταν όμως προχθές "ενδεδυμένον άπασαν"

μπροστά στην Αγία Τράπεζα

μού πρότεινες "αλλάζουμε;"

κόντεψα να λιποθυμήσω.»

ή το "Εύλογο"

"Πώς να μην πεθάνης νέος, Κύριε;

Αφού τις νύχτες, κατάκοπος

μετά τις πορείες ξαγρυπνούσες

να κεντήσης τις ιερατικές μας στολές."

ή το έξοχο εκείνο

"Ξέρεις μόνο γιατί ελπίζω;

Γιατί δέχτηκες να κάμης Αίμα Σου

την χθεσινή μαυροδάφνη με τα συντηρητικά". -

[Περιοδικό ΔΙΑΒΑΣΗ, τεύχ. 47 (Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2004) 3-6]

Ευωδιαστές ευχές από την Κέρκυρα

Ένας από τους πολλούς φίλους αυτού εδώ του διαδικτυακού πολυπεριοδικού μας είναι και ο Πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Κοσκινάς, εφημέριος του Αγίου Ελευθερίου, στο ιστορικό κέντρο της πόλης της Κέρκυρας. Πρόκειται για έναν εξαίρετο κληρικό και άνθρωπο, με τον οποίον ο Εφημέριός μας συνδέεται καρδιακά από τα φοιτητικά χρόνια.

Παρακολουθώντας, λοιπόν, σε καθημερινή βάση τα του Μπανάτου μες από το Ιστολόγιό μας, είπε να μάς εκπλήξει και μάς απέστειλε, εκτός από θερμές και πολύτιμες ευχές για τις Εορτές του Δωδεκαημέρου, δυο εκφραστικές φωτογραφίες από τον στολισμό των Φώτων στην δική του Ενορία: Μιαν ευωδιαστή κορφιάτικη "αγιαστούρα" και μιαν άποψη από το κατάφυτο "πάλκο" των Φώτων, όπου ετέλεσε αυτές τις μέρες την Ακολουθία του Μεγάλου Αγιασμού.

Ευχαριστούμε τον π. Δημήτριο από καρδιάς για την ολάνθιστη ανταπόκριση από τα εθιμικά πράγματα της φιλτάτης μας Κέρκυρας και τού ευχόμαστε να έχει αδιάπτωτη δύναμη και διαρκή χαρά, ώστε να συνεχίζει ανύστακτα την, κατά κοινή ομολογία πλουσιότατη, κοινωνική και λειτουργική προσφορά του στον λαό της Κέρκυρας.

"ήλθες, εφάνης, το φως το απρόσιτον"

Με την αθρόα συμμετοχή των ενοριτών μας γιορτάσαμε σήμερα τα Φώτα και στο Μπανάτο. Κλίμα ευλάβειας επικράτησε και όλοι μεταλάβαμε του Μεγάλου Αγιασμού, ο οποίος τελέστηκε από τον Εφημέριό μας π. Παναγιώτη Καποδίστρια στο μεγαλοπρεπώς ευπρεπισμένο πάλκο, σύμφωνα με τη ζακυνθινή Παράδοση.

Από την επίσημη αυτή λατρευτική μας στιγμή προέρχονται και οι δημοσιευόμενες εδώ φωτογραφίες.


2 γνώμες:

Βυτιναιος είπε...
Παλιά βάζαμε και μεις πορτοκάλια στην κολυμβήθρα κατά τον αγιασμό των Θεοφανείων. Τώρα δυστυχώς το έθιμο έχει εκλείψει και κανείς δε θυμάται τι συμβόλιζαν. Διάβασα ότι το ίδιο γίνεται και στη Λευκάδα. Μπορείς να μου πεις τι συμβολίζουν τα πορτοκάλια σε σας;
7 Ιανουάριος 2008 10:30 μμ

None είπε...
Καλοχρονάχετε όλοι, γνωστοί, φίλοι κ' εχθροί.
9 Ιανουάριος 2008 10:40 μμ

Οι παραδοσιακές Αγιαστήρες των Θεοφανίων

Σήμερα σε όλες τις ενορίες της Ζακύνθου (και στην δική μας) κατασκευάζονται κατά το έθος και μ' ευθύνη των κατά τόπους Εφημερίων οι παραδοσιακές Αγιαστήρες για τον αυριανό Αγιασμό στα σπίτια των ενοριτών και για τη μεθαυριανή μεγάλη εορτή των Φώτων. Χαρακτηρίζονται από πλέξιμο πολλών πολλών λουλουδιών γύρω από ένα χοντρό κομμάτι ξύλου, οι δε κατασκευαστές καταβάλλουν κάθε προσπάθεια να εντυπωσιάσουν όσο γίνεται τους εκκλησιαζόμενους, αποδίδοντας και δι' αυτού του τρόπου μεγάλη τιμή στον Βαπτιζόμενο Χριστό.
Ο ιερέας, μετά την χρήση τους, τις δωρίζει στις Αρχές του τόπου, εάν είναι ανάμεσα στους εκκλησιαζόμενους (π.χ. Δήμαρχο, Αντιδήμαρχο, Πρόεδρο Δημοτικού Διαμερίσματος, Εκκλησιαστικούς Συμβούλους) και, τουλάχιστον στο Μπανάτο, στα νέα ζευγάρια, τα οποία τέλεσαν τον γάμο τους κατά τη χρονιά που πέρασε. Από λαογραφικής άποψης, αξίζει να σημειωθεί, ότι, κατά το πέρασμα του ιερέα από τα σπίτια των ενοριτών, κάποια ανύπαντρα κορίτσια επιμένουν να κόψουν ένα κάποιο λουλουδάκι από την Αγιαστήρα, ώστε, αφού το βάλουν κάτω από το προσκεφάλι τους, να δουν σε όνειρο -ισχυρίζονται- τον άνδρα που θα παντρευτούν.
Στην ενορία μας τις Αγιαστήρες δημιούργησε η Πρεσβυτέρα Φωτεινή και η Νίκη Π.
Παράλληλα, ετοιμάζεται και κοσμείται με κάθε δυνατό τρόπο το πατροπαράδοτο πάλκο, πάνω στο οποίο θα τελεσθεί η Ακολουθία του Μεγάλου Αγιασμού. Φωτογραφίες του δικού μας πάλκου επιφυλασσόμαστε να δημοσιεύσουμε σ' επόμενη ανάρτηση.


1 γνώμες:
Βασιλική Ν. είπε...
Πολύ όμορφα όλα και τα λουλούδια τέλεια! Άντε, με το καλό να γιορτάσουμε, να φωτιστούμε!!!
5 Ιανουάριος 2008 5:29 μμ

Πρωτοχρονιά στο Μπανάτο

Με την δέουσα κατάνυξη γιορτάστηκε σήμερα Πρωτοχρονιά στην Ενορία μας η εορτή της Περιτομής του Κυρίου και η μνήμη του Αγίου Βασιλείου.

Προς τούτο τελέστηκε στον ναό της Φανερωμένης Μπανάτου η θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, στην οποία παρέστησαν μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αρκαδίων, υπό τον Δήμαρχο κ. Στέλιο Μποζίκη.

Ακολούθησε η καθιερωμένη "Δοξολογία επί τω νέω έτει", στο τέλος της οποίας ο Εφημέριος π. Παναγιώτης απηύθυνε προς τους παριστάμενους ευχετήριο λόγο για υγεία, μακρότητα ευλογημένων ημερών και κάθε ουράνια ευλογία, για δε το Δημοτικό Συμβούλιο επικαλέστηκε τη χάρη και τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, ώστε να ενεργούν τα βέλτιστα για τους συνδημότες μας.

"Χριστός γεννάται..." και στο Μπανάτο [25 και 26.12.2007]

Μέσα σε μια ζεστή ατμόσφαιρα βαθύτατης κατάνυξης και με τη συμμετοχή πλήθους συνενοριτών μας γιορτάστηκαν και φέτος τα Χριστούγεννα στο Μπανάτο. Από νωρίς και υπό καταρρακτώδη βροχή, ο ευρύχωρος Ναός της Παναγούλας μας γέμισε από εκκλησιαζόμενους, οι περισσότεροι των οποίων στο τέλος προσήλθαν με ευλάβεια στη Θεία Κοινωνία.

Αντί Κηρύγματος αναγνώστηκε από τον Εφημέριό μας π. Παναγιώτη Καποδίστρια το καθιερωμένο Χριστουγεννιάτικο Μήνυμα του Σεβ. Μητροπολίτη μας κ. Χρυσοστόμου. Στο τέλος της Λειτουργίας ο π. Παναγιώτης απηύθυνε εόρτιες ευχές προς τους συγχωριανούς, ενημερώνοντας παράλληλα τον λαό για διάφορα εκκλησιαστικά ζητήματα, π.χ. για την πoρεία των ξυλογλυπτικών και των αγιογραφικών εργασιών.

Παραπάνω δημοσιεύεται μικρό φωτορεπορτάζ με στιγμιότυπα από τη σημερινή Εορτή. Στην τελευταία φωτό, εικονίζονται τα παιδιά της Νεανικής Συντροφιάς Μπανάτου, που βοηθούν στο Ιερό Βήμα τον ιερέα: Από αριστερά προς δεξιά, ο Γιάννης Κ., ο Τάσος Ζ., ο Αντώνης Α., ο Μάριος Σ., ο Νίκος Κ., Ο Νίκος Α. και ο Σπύρος Ρ.

Την επόμενη μέρα, 26 Δεκεμβρίου, έγινε η Σύναξη για την Παναγία στον Ναό της Φανερωμένης Μπανάτου, ημέρα κατά την οποία οι Ζακυνθινοί Παναγιώτηδες άγουν τα ονομαστήριά τους. Οπότε, είχε τα ονομαστήριά του ο Εφημέριός μας π. Παναγιώτης! Ακολουθεί φωτορεπορτάζ: 

Προεόρτιος εκκλησιασμός των Σχολείων μας

Ενόψει των Εορτών του Αγίου Δωδεκαημέρου και σύμφωνα με την επικρατούσα Παράδοση, εκκλησιάστηκαν σήμερα στο Ναό της Παναγούλας μας οι μαθητές και οι μαθήτριες του 1ου Δημοτικού Σχολείου Κάμπου "Παναγιώτης Χιώτης" και του Γυμνασίου Βανάτου, οι περισσότεροι των οποίων στο τέλος μετέλαβαν των Αχράντων Μυστηρίων. 

Κατά τη θεία Λειτουργία ομίλησε επίκαιρα ο Εφημέριός μας π. Παναγιώτης, με θέμα: "Ετοιμασία για τη μεγάλη Επίσκεψη".

Τρίστιχα ταπεινά στον Άγιο της Συγνώμης

ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΝ

"χαίρε ευώδες Ζακύνθου το βλάστημα"

Άγγελος Κονιδάρης

α΄

Κοκκινόχωμα

βάτα φουγκαρωμένα

τόπος αίματος.

Φυγάδας φονιάς

κι ο λίθος ο εντός του

αμετάθετος.

Δάκρυ βουερό

κ' η Αναφωνήτρα μάρτυς.

Το κρίμα σώζει.

β΄

Πίσω απ' το βλέμμα

αν έχεις μάτια βλέπεις

τη νέα φύση.

Δώμα των ευχών

σώμα της αφθαρσίας

αγγελόκτιστο.

Φέγγει ολόρθος.

Τα ίχνη του φιλώντας

αιωνίζομαι.

(Απρίλιος-Μάιος 1997)

[Από το ποιητικό βιβλίο του π. Παν. Καποδίστρια, "Ενύπνιο μετά τρούλλου", εκδ. Μπάστα, Αθήνα 1999, σ. 24 εξ.]

Οι Γεροντάδες Πορφύριος και Ιάκωβος: Άνθη ευωδιαστά της θείας Χάριτος στην Ελλάδα του 20ού αιώνα

Σε άλλη περίπτωση, αναφερόμενοι στους Αγίους, είχαμε υπογραμμίσει, ότι δεν υπήρξαν υπεράνθρωποι, εξωγήινοι ή εξωπραγματικοί, "δεν ξερίζωσαν τα πάθη τους όπως συνήθως ισχυρίζονται διάφοροι θεολογούντες, αλλά τα μετέβαλαν, με πολύ πνευματικό αγώνα, σε πηγές αγιασμού κι ευκαιρίες θέωσης. Με άλλα λόγια, δεν αποσωματοποιήθηκαν, μήτε αγγελοποιήθηκαν, κάτι το μη πραγματοποιήσιμο για την πεπερασμένη ανθρώπινη φύση. Όλοι τους, με τον ανεπιτήδευτο βίο και την κεκαθαρμένη (μέσω της αδιάλειπτης αυτομεμψίας) πολιτεία τους, το μαρτύριο ή τη μαρτυρία τους αντάλλαξαν την άοσμη εν πολλοίς και αδιέξοδη καθημερινότητα της ανθρώπινης υπόστασης με την εν Χριστώ ζωή, η οποία, όταν βιωματικά προσεγγίζεται, χριστοποιεί τον άνθρωπο και τον καταξιώνει ως πολίτη τ’ Ουρανού. Τα πάθη και οι όποιες αστοχίες τους μεταστοιχειώθηκαν σε ασκήσεις χριστομάθειας και θείου έρωτα, αρδεύτηκαν μάλιστα ξανά και ξανά από τις ροές των δακρύων της μετάνοιάς τους."

Δυο τέτοιες χαρακτηριστικές περιπτώσεις μνημονεύουμε σήμερα από το Ιστολόγιό μας: Πρόκειται για τους Γεροντάδες Πορφύριο και Ιάκωβο, άνθη πανεύοσμα της θείας Χάριτος, που διακρίθηκαν για τους πνευματικούς τους αγώνες στην Ελλάδα του Εικοστού αιώνα, αναπαύοντας κάτω από το πετραχήλι τους, χιλιάδες κυριολεκτικά κουρασμένες ψυχούλες.

Στο επίσημο Αγιολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας δεν έχουν ακόμη καταταγεί. Τούτο ασφαλώς θα γίνει πραγματικότητα όταν έλθει το πλήρωμα του καιρού. Ξέρει ο Θεός πότε!... Εν τω μεταξύ ο ευσεβής λαός μας τούς απονέμει τιμητική αναγνώριση ως ανθρώπων του Θεού και "επιγείων αγγέλων", προσφεύγοντας συχνότατα στην ιαματική στοργή τους κι εκζητώντας την πατρική ευχούλα τους.

α. Γέροντας Πορφύριος

Ο αείμνηστος πατήρ Πορφύριος γεννήθηκε το 1906 στον Άγιο Ιωάννη Καρυστίας Ευβοίας και δώδεκα περίπου χρονών πήγε στο Άγιο Όρος, όπου ασκήτεψε γύρω στα επτά χρόνια. Τότε αρρώστησε βαρειά και οι γεροντάδες του τον στείλανε σε μοναστήρι στον κόσμο. Εκεί τον γνώρισε ο τότε Αρχιεπίσκοπος Σινά Πορφύριος ο Γ΄, ο οποίος αφού διαπίστωσε την αρετή του και τα θεία χαρίσματα, που από τόσο νωρίς του είχε δώσει ο Θεός, τον χειροτόνησε ιερέα σε ηλικία είκοσι ετών.

Ως ιερέας ο πατήρ Πορφύριος έμεινε μέχρι το 1940 σε μοναστήρια της Ευβοίας. Το 1940 διορίστηκε εφημέριος στην εκκλησία του Αγίου Γερασίμου στην Πολυκλινική Αθηνών, δίπλα στην Ομόνοια(οδός Σωκράτους και Πειραιώς), όπου υπηρέτησε 33 χρόνια. Μετά τη συνταξιοδότηση του λειτουργούσε και εξομολογούσε στο αρχαίο ερημικό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου Καλλισίων Πεντέλης μέχρι το 1978, οπότε έπαθε έμφραγμα. Αρκετούς μήνες μετά το έμφραγμα έμεινε σε φιλικά σπίτια στην Αθήνα και το 1979 εγκαταστάθηκε στο Μήλεσι, όπου έκτισε το μεγάλο μετόχι του Ησυχαστηρίου η Μεταμόρφωσις του Σωτήρος. Προς τις αρχές του καλοκαιριού του 1991 έφυγε για το Άγιο Όρος, όπου διατηρούσε κελλί από το 1984. Στις 2 Δεκεμβρίου εκοιμήθη εν Κυρίω στο κελλί του στα Καυσοκαλύβια του Αγίου Όρους, όπου και ετάφη την επομένη απλά και αθόρυβα, όπως επιθυμούσε.

[Από το βιβλίο του Ανάργυρου Ι. Καλιάτσου, Ο Πατήρ Πορφύριος: Ο Διορατικός, ο Προορατικός, ο Ιαματικός, Επτάλοφος 1996]

β. Γέροντας Ιάκωβος Τσαλίκης

Ο γέροντας γεννήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 1920 από ευσεβείς γονείς. Την Θεο­δώρα από το Λιβίσι της Μικράς Ασίας και τον Σταύρο από την Ρόδο. Η οικογένεια της μητέρας του ήταν γνω­στοί στο Πατριαρχείο, ευερ­γέτες των σχολείων της Μάκρης και με σπουδαία εκκλη­σιαστική παράδοση. Στις αρ­χές του 1922 Τούρκοι πιάσανε τον πατέρα του, ο οποί­ος οδηγήθηκε στα βάθη της Ασίας. Μετά την καταστρο­φή η οικογένεια του ακολού­θησε τον σκληρό δρόμο της προσφυγιάς. Το καράβι τούς μετέφερε στην Ιτέα και από εκεί πήγαν στην Άμφισσα. Ε­κεί για καλή τους τύχη το 1925 βρήκαν τον πατέρα του μικρού Ιακώβου και μαζί πλέ­ον η οικογένεια μετακινήθη­κε στο χωριό Φαράκλα της Εύβοιας.

Ο μικρός Ιάκωβος ή­ταν επτά χρονών και είχε μά­θει απέξω την θεία Λειτουρ­γία χωρίς να γνωρίζει γράμ­ματα. Το 1927 πήγε σχολείο και διακρίθηκε για τις επιδό­σεις του. Η αγάπη του για την εκκλησία ήταν έκδηλη. Την ί­δια χρονιά εμφανίσθηκε μπροστά του η Αγία Παρασκευή και του φανέρωσε το λαμπρό εκκλησιαστικό του μέλλον, ενώ συχνά διάβαζε ευχές, προσευχόταν και θε­ράπευε συγχωριανούς του. Το 1933 τελείωσε το δημοτικό αλλά οι οικονομικές δυσκολίες της οικογένειας του δεν του επέτρεψαν να συνεχίσει στο γυμνάσιο. Ακολούθησε τον πατέρα του στην δουλειά του.

Ο μητροπολίτης Χαλκίδος, εντυπωσιασμένος από το ψάλσιμο του, τον χειροθέτησε Αναγνώστη. Από το 1938 και μετά η ζωή του ήταν καθαρά ασκητική. Έτρωγε λί­γο, κοιμόταν ελάχιστα, προ­σευχόταν συνεχώς και δού­λευε σκληρά. Τα βάσανα και οι κακουχίες της κατοχής τα­λαιπώρησαν τους άτυχους πρόσφυγες. Τον Ιούλιο του 1942 πέθανε η μητέρα του προλέγοντας του ότι θα γίνει ιερέας.

Το 1947 ο Ιάκωβος πήγε στρατιώτης. Τα πειράγ­ματα των συναδέλφων, του που του είχαν βγάλει το παρατσούκλι ο «πάτερ Ιάκω­βος», αλλά και ο χλευασμός τους, δεν τον πτοούσαν. Ο δι­οικητής του τον εκτιμούσε ι­διαίτερα και ήταν από τους λίγους που κατάλαβε το λαμπρό μέλλον που θα είχε το νεαρό προσφυγόπουλο. Με­τά την απόλυση του από το στρατό (1949) ο Ιάκωβος σε ηλικία 29 χρονών χάνει και τον πατέρα του. Ο αγώνας του τώρα για να αποκατα­στήσει την αδελφή γίνεται εντονότερος, χωρίς όμως να παραμελεί αυτό το οποίο πο­θεί από τα παιδικά του χρό­νια. Να γίνει μοναχός.

Έχοντας εκπληρώσει την επιθυμία της μητέρας του, να παντρέψει την αδελφή του, το Νοέμβριο του 1952 προ­σέρχεται στο μοναστήρι του Οσίου Δαβίδ στις Ροβιές, για να εκπληρώσει και την δική του επιθυμία Σε ηλικία 32 ε­τών πλέον ο Ιάκωβος γίνεται δόκιμος μοναχός και στις 19 Δεκεμβρίου 1952 στη Χαλ­κίδα ο Μητροπολίτης Γρηγόριος τον χειροτόνησε ιερέα. Έτσι συνέχισε η ζωή του α­σκητή Ιάκωβου, εργασία στο μοναστήρι, προσευχή στο ασκητήριο του Οσίου Δαβίδ, οι θεοπτίες και θαύματα τα ο­ποία με τον καιρό πλήθαιναν. Ο βαθμός άσκησής του ήλθε σε υψηλά πνευματικά επίπε­δα και πολλές φορές οι δαί­μονες τον έδειραν βάναυσα. Ο ίδιος έβλεπε και συνομι­λούσε συχνά με τους οσίους Δαβίδ και Ιωάννη Ρώσο, ενώ το προορατικό του χάρισμα ήταν σπουδαίο. Τον Αύγου­στο του 1963 με θαυμαστό τρόπο τάισε με δυόμισι οκά­δες μανέστρα 75 εργάτες, με πλουσιοπάροχες μερίδες και περίσσεψε και μισή κα­τσαρόλα!

Στις 25 Ιουνίου 1975 ο γέροντας Ιάκωβος ανέλαβε το πηδάλιο της μονής της μετανοίας του. Από την λιτοδίαιτη και ασκητική ζωή η υγεία του άρχισε να κλονίζεται. Οι φλέβες του ποδιών του ήταν σάπιες, έκανε εγ­χείριση βουβωνοκήλης, σκω­ληκοειδίτιδας, προστάτη, καρδιάς και σύμφωνα με τις μαρτυρίες του καθηγητή Κρεμαστινού που του έβαλε τον βηματοδότη «η θεία δύνα­μη κρατούσε τον παππού».Από το 1990 και μετά ο Γέ­ροντας δεν είχε πλέον δυ­νάμεις και οι κρίσεις στην υ­γεία του αυξήθηκαν. Τον Σεπτέμβριο του 1991, μετά από μικροεμφράγματα, νοσηλεύθηκε στο Γενικό Κρατικό. Ε­πιστρέφοντας στη μονή έ­παθε φλεγμονή, η οποία εξε­λίχτηκε σε πνευμονία. Ο ίδιος είχε διαισθανθεί το τέλος του. Το πρωί της 21ης Νοεμ­βρίου 1991 πήγε στην ακο­λουθία, έψαλε και κοινώνη­σε. Μετά εξομολόγησε μερικούς πιστούς και έκανε τον γύρο της μονής εσωτερικά και εξωτερικά. Το μεσημέρι εξομολόγησε μία πνευματι­κή του κόρη και τον υποτα­κτικό του Ιλαρίωνα, τον οποίον θα χει­ροτονούσε σε ιεροδιάκονο ο Μητροπολίτης Χαλκίδος. Μό­λις ήλθαν οι πατέρες ο γέ­ροντας προσπάθησε να σηκωθεί, αλλά ζαλίστηκε. Η αναπνοή του βάρυνε, ο σφυγ­μός του εξασθένησε και από τα χείλη του βγήκε ένα μικρό φύσημα. Ο Γέροντας είχε πά­ρει πλέον τον δρόμο για την μακαρία ζωή.

Οι λαϊκοί που ειδοποιήθηκαν για την κηδεία του ήταν ελάχιστοι. Τα τηλέ­φωνα πήραν φωτιά, ο ένας στον άλλο μετέδιδαν το θλι­βερό γεγονός. Την επόμενη μέρα χιλιάδες κόσμου κατέ­κλυσαν το μοναστήρι, κληρι­κοί όλων των βαθμίδων, πνευματικοπαίδια του Γέροντα από όλη την Ελλάδα, ήλθαν να δώσουν τον τελευταίο α­σπασμό. Η αυλή της μονής ή­ταν κατάμεστη. Η νεκρώσι­μος ακολουθία εψάλη στο ύ­παιθρο και μετά από τους επικήδειους λόγους, ο πρώην Κεφαλληνίας Προκόπιος εί­πε να υψώσουν το φέρετρο ψηλά να δουν οι πιστοί τον Όσιο γέροντα. Μόλις εφάνη το ιερό λείψανο, με μία φωνή οι χιλιάδες των πιστών κραύ­γασαν «Άγιος, Άγιος».

[Κείμενο του Αρχιμανδρίτη π. Κυρίλλου, Καθηγουμένου Μονής Οσίου Δαυίδ Ευβοίας από το περιοδικό ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ]

Fuit... Δυο χρόνια απουσίας της Αγίας Μαύρας

Γράφει ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Δυο χρόνια λοιπόν έχουν παρέλθει από το γκριζόμαυρο απομεσήμερο της 8ης Δεκεμβρίου 2005, οπότε, από μια τραγική συγκυρία ή αμέλεια, χάσαμε τον θησαυρό που λεγόταν Αγία Μαύρα. Τότε είχα γράψει πολύ οργισμένα, ότι εκεί στ' αποκαΐδια του περικαλλούς Ναού, μπήκε η ταφόπλακα του ζακυνθινού Πολιτισμού, επειδή "Ο Ναός της Αγίας Μαύρας ήταν η συμπερίληψη του προγονικού μας μεγαλείου, η κιβωτός της υγιούς αυτοσυνειδησίας μας, ό,τι δεν είχε αλώσει η απαισιότητα και η δυσοσμία της σύγχρονης υπο-παρα-κουλτούρας και της σκληροκαρδίας των Νεοζακυνθίων".

Σήμερα, δύο χρόνων ημέρες μετά, δεν παίρνω πίσω ούτε ένα γιώτα ή τόνο. Επαυξάνω μάλιστα, η δε οργή μου είναι τώρα μεγαλύτερη. Διότι ήδη καρκινοβατούμε, μηρυκάζουμε πράγματα, μεγαφωνάζουμε και μηδέν επί μηδέν ίσον Μηδέν...

Ο θησαυρός απωλέσθη, ουδόλως μπορεί ν' αποκατασταθεί στο "αρχαίον κάλλος" (κάθε αντίγραφο, άλλωστε, είναι πάντοτε και αναπόφευκτα άπνοο κακέκτυπο), το δε κλάμα είναι σήμερα βουβό, που σημαίνει βαθύτερο και ουσιαστικότερο.

Δεν θέλω ποτέ να ξαναπεράσω από εκεί τριγύρω. Αποφεύγω... Μόνο περιδιαβαίνω πότε-πότε στις φωτογραφίες που τράβηξα εκείνο το απόγευμα, μερικές από τις οποίες μοιράζομαι σήμερα μαζί Σας εις μνήμην. Ναι, κρατώ πολύ κοντά μου (νεκρόφιλα σχεδόν) αυτές τις φρικτές φωτογραφίες από τα καυτά αποκαΐδια Της... Είναι προτιμότερα, γιατί πρόκειται για την πραγματική Αγία μας λίγο πριν σβήσει, για τα σεπτά της Πάθη, τ' αγιάτρευτά της εγκαύματα... Τα προτιμώ, προσκυνώντάς τα...

Η ανάμνηση του θαύματος της Αγίας Βαρβάρας της σωτηρίας των Ζακυνθινών από την επιδημία της Βλογιάς

Με σεμνοπρεπή γιορτή τιμήθηκε στην Ενορία μας, όπως και σε πολλές άλλες ενορίες της Ζακύνθου, η μνήμη της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας.

Η Ζάκυνθος ευλαβείται ιδιαίτερα την Αγία, διότι θυμάται ένα ιστορικό γεγονός, το οποίο συνδέεται άμεσα με τη χάρη Της: Περιοδικά κατά την διάρκεια του 18ου αιώνα μάστιζε το νησί μας η επιδημία της ευφλογίας (κοινώς: βλογιά). Το 1795, η Βενετσιάνικη Γερουσία έδωσε με διάταγμά της (από 26ης Μαρτίου 1795) την άδεια, ώστε να λιτανευτεί στην πόλη η εικόνα της Αγίας Βαρβάρας του Κρόκου, στο προάστιο των Κήπων. Αμέσως σταμάτησε το "θανατικό"!!! Η νόσος -ω, του θαύματος!- υποχώρησε άμεσα κι έκτοτε, όταν ξαναξεσπούσε το κακό, η καταφυγή στην Αγία Βαρβάρα εθεωρείτο πλέον το καλύτερο γιατρικό.

Στα μετέπειτα χρόνια Εικονίσματα της Αγίας ιστορήθηκαν σε πολλούς ενοριακούς ναούς του νησιού και στις 4 Δεκεμβρίου κάθε χρονιάς γίνονται μικρά ή μεγαλύτερα πανηγύρια, αποδίδοντας έτσι ευγνωμοσύνη στη "γιάτρισσα" Αγία Βαρβάρα.

Στο ναό της Παναγούλας Μπανάτου υπάρχει μια τέτοια περίπυστη Εικόνα μέσα σε παραδοσιακή Καθέδρα ζακυνθινού τύπου.

Χθες το απόγευμα έγινε ο Εσπερινός και σήμερα το πρωί ο Όρθρος, η Αρτοκλασία και η Θεία Λειτουργία, στην οποίαν, εκτός από τον Εφημέριό μας, συλλειτούργησε ο συγχωριανός ιερέας Αιδεσιμώτατος Οικονόμος Ιωάννης Φρ. Ζαρκάδης (βλ. φωτό παραπάνω), ενώ στο Ιερό Βήμα συμπροσευχήθηκε ο ζακυνθινής καταγωγής Αρχιμανδρίτης Ιωάννης Τσαφταρίδης, Εφημέριος στο Γιοχάνεσμπουργκ της Νοτίου Αφρικής. Έψαλε κατά το ζακυνθινό μουσικό μέλος ο Χορός των Ιεροψαλτών μας [βλ. φωτό παραπάνω: Στο κέντρο, ο Πρωτοψάλτης μας Παναγιώτης Στραβοπόδης. Αριστερά, ο Λαμπαδάριός μας Χρυσοβαλάντης Δρογγίτης. Δεξιά, ο βοηθός Σπυρίδων Σαρατσένος].

Τον θείο Λόγο κήρυξε ο Εφημέριός μας π. Π.Κ. με θέμα: "Η Αγία Βαρβάρα, γιάτρισσα θαυματουργή και των σύγχρονων επιδημιών παντός τύπου" .

Η εορτή των Εισοδίων στη Φανερωμένη μας

Τα Εισόδια της Θεοτόκου στο ναό γιορτάστηκαν σήμερα σε όλη την Ορθοδοξία. Το αυτό συνέβη και στο ναό της Φανερωμένης στο Μπανάτο, ημέρα κατά την οποία πανηγυρίζει η συγκεκριμένη εκκλησία του χωριού μας. Το εκκλησίασμα δεν ήταν ικανοποιητικό, εξαιτίας μάλλον του μαζέματος των ελιών από τους συνενορίτες. Παρευρέθησαν όμως οι μαθητές και οι καθηγητές του Γυμνασίου Βανάτου, δίνοντας ιδιαίτερο τόνο στο ηλιόλουστο πλάτωμα της Φανερωμένης.

Χθες το βράδυ ψάλθηκε πανηγυρικός Εσπερινός, ενώ σήμερα νωρίς το πρωί ο Όρθρος με το "Χριστός γεννάται...", στη συνέχεια η Αρτοκλασία και το Ιερατικό Συλλείτουργο, στο οποίο έλαβαν μέρος ο συγχωριανός ιερέας Οικονόμος Ιωάννης Ζαρκάδης και ο Εφημέριός μας.

Ο π. Παναγιώτης κήρυξε τέλος τον Θείο Λόγο με θέμα: "Τα Εισόδια της Θεοτόκου, προανάκρουσμα της εισόδου του Λυτρωτή στ' ανθρώπινα πράγματα".

Παράλληλα εξαγγέλθηκε ο εφετινός Έρανος Αγάπης, για τους αναξιοπαθούντες συνανθρώπους μας, ενόψει των Χριστουγέννων.

Φωτολεύκωμα από το ταξίδι στη Νότιο Αφρική [β΄ μέρος]

Λεζάντες φωτογραφιών:

1. Επίσκεψη στο Τμήμα Νεοελληνικών και Λατινικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Γιοχάνεσμπουργκ και γνωριμία με το πολυσήμαντο έργο που επιτελείται εκεί. Ψυχή του Τμήματος είναι ο ελληνιστής (βελγικής καταγωγής) Καθηγητής Μπεν Χέντριξ [τρίτος από αριστερά] και η σύζυγός του Καθηγήτρια Θέκλα Σανσαρίδου Χέντριξ [δεύτερη από αριστερά]. Πρώτος από αριστερά ο εμπνευστής και διοργανωτής των όλων εκδηλώσεων π. Ιωάννης Τσαφταρίδης και δεύτερος από δεξιά ο Δρ. Νίκος Κουρκουμέλης.

2. Στιγμιότυπο από τη μεγαλειώδη Συναυλία των "Τραγουδιστάδων τση Ζάκυθος", με έργα σολωμικού περιεχομένου στην απλόχωρη αίθουσα της Ελληνικής Κοινότητας του Germiston, υπό την διεύθυνση του μαέστρου Σπύρου Δεληγιαννόπουλου. Άπαντες γοητεύτηκαν και δάκρυσαν καταφανώς.

3. Ο γοτθικής επιρροής μεγαλοπρεπέστατος ναός του Αγ. Ιωάννου Προδρόμου στο Germiston.

4. Ο Εφημέριός μας κηρύσσει τον θείο Λόγο στο εκκλησίασμα του Germiston, στον παραπάνω ναό...

5. ... ενώ οι Τραγουδιστάδες εκτελούν μ' επιτυχία χρέη Ψαλτών, κατά το ιδιάζον ζακυνθινό μέλος, κάτι που εξαιρετικά ευχαρίστησε τους εκκλησιαζόμενους.

6. Μετά τη Θ. Λειτουργία, στον πρόναο του ναού, διασκέδασαν άπαντες με ζακυνθινές καντάδες από τους Τραγουδιστάδες.

7. Ο π. Ιωάννης Τσαφταρίδης, ο Εφημέριός μας και οι Τραγουδιστάδες κατά την τέλεση της Ακολουθίας του Αγιασμού στη Ζούγκλα (στη μέση του πουθενά), στα σύνορα Νοτίου Αφρικής και Μποτσουάνα.

8. Λίγα χιλιόμετρα παραπέρα η Μποτσουάνα. Ο π. Π.Κ. στον χώρο όπου πρόκειται να κτισθεί ναός των Αγίων Θεοδώρων, σε ανάμνηση του περισυνού περάσματος από εκεί του σημερινού Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεοδώρου.

9. Ο π. Π.Κ. στο κέντρο του Σοβέτο, στο Μουσείο Πίτερσον, του μαθητή που πρωτοστάτησε, χάνοντας τη ζωή του (+1976), στα γεγονότα προς τον εκδημοκρατισμό και την πτώση του Απαρχάϊντ.

10. Στιγμιότυπο από το αποχαιρετιστήριο Δείπνο στο Germiston. Ο Εφημέριός μας με το ζεύγος των Καθηγητών Χέντριξ και τον εικαστικό Διονύση Πάλμα.