Κατά το πρόσφατο ταξίδι μου στη Νότιο Αφρική (Ιούνιο 2010) είχα την ευκαιρία να παρευρεθώ στην παρουσίαση ενός αξιολογότατου πονήματος του αγαπητού συναδελφού και πολύτιμου φίλου Αρχιμανδρίτη Ιωάννη Τσαφταρίδη του Ζακυνθίου, το οποίο κυκλοφορήθηκε εκείνες τις ημέρες, γραμμένο εξ ολοκλήρου στα αγγλικά, με τίτλο το αγιογραφικό λόγιο "Δωρεάν δότε": "Freely give unto all", Johannesburg 2009 και με 218 σελίδες, ενώ το εξώφυλλο κοσμείται από σχέδιο του καλού ζωγράφου-αγιογράφου Διονύση Πάλμα (επίσης Ζακυνθίου), ο οποίος είχε την όλη εικαστική επιμέλεια της έκδοσης. Σημειωτέον ότι στον τόμο, πριν από την διαπραγμάτευση του θέματος, προτάσσονται θερμά Μηνύματα αφενός μεν του Μακαριωτάτου Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας κ.κ. Θεοδώρου Β΄, του Σεβ. Μητροπολίτου Ιωαννουπόλεως και Πρετορίας κ. Σεραφείμ και έπονται κατατοπιστικοί Πρόλογοι αφενός του Καθηγητή Πανεπιστημίου Δρ Σοφοκλή Γ. Δημητρακόπουλου και αφετέρου του ίδιου του συγγραφέα.
Ο παμφίλτατός μας π. Ιωάννης, στο πλαίσιο της ποιμαντικής μέριμνάς του για τον ορθόδοξο καταρτισμό των εν Ιωαννουπόλει Χριστιανών μας (όπου από ετών διακονεί) και δη των ενοριτών του στην περιοχή του Germiston, περισυνέλεξε τα κατά καιρούς επικαιρικά περί Πίστεως, Μυστηρίων και Εκκλησιαστικής Ζωής κείμενά του και τα συγκέντρωσε στον ανά χείρας τόμο, ώστε να μπορούν, ευσύνοπτα και κατανοητά, κατά το δυνατόν εκλαϊκευμένα και κυρίως προσιτά στο ευρύ κοινό, να καταστούν κτήμα ενός εκάστου, ο οποίος ενδεχομένως και να πρωτοακούει περί του Ιησού Χριστού και της Εκκλησίας ως Σώματός Του.
Πρόκειται για μιαν αξιοπρόσεκτη εργασία, η οποία παρήχθη, όχι τόσον ως απόρροια θεολογίας του σπουδαστηρίου, αλλά ως συνέπεια της αγρύπνιας κι εγρήγορσης του συγγραφέα στην έπαλξη του ιεραποστολικού Χρέους, επιθυμώντας να προσεγγίσει φιλικά την ψυχή των μη γνωριζόντων ακόμη την ορθόδοξη περί Θεού πεποίθηση.
Για καλύτερη γνωριμία με το βιβλίο παραθέτουμε τους δύο Προλόγους στα ελληνικά:
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Δρ ΣΟΦΟΚΛΗ Γ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Με ιδιαίτερη χαρά προλογίζω το βιβλίο αυτό του Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτη π. Ιωάννη Τσαφταρίδη, πτυχιούχου Mάστερς του Πανεπιστημίου του Γιοχάνεσμπουργκ, που αναφέρεται στα Ιερά Μυστήρια της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας και που θα κυκλοφορήσει στην Αγγλική γλώσσα για τις ανάγκες του Ορθοδόξου πληρώματος της ενορίας του στο Γιοχάνεσπουργκ και όχι μόνο.
Είχα τη χαρά να έχω επί σειράν ετών ιεροσπουδαστή στην Εκκλησιαστική Σχολή Αθηνών τον π. Ιωάννη και είμαι σε θέση να επισημάνω με ειλικρίνεια τη βαθυτάτη πίστη του στον Χριστό, το Ορθόδοξο ήθος του, την παιδεία του και τη χωρίς όρια αγάπη του προς τον άνθρωπο. Ανέκαθεν εύχαρις, ζεστός, έξυπνος, εφευρετικός, δημιουργικός, καλώς νοούμενα κοινωνικός, αγαπητός σε όλους.
Από ιεροσπουδαστής ήδη δραστηριοποιούνταν στον τομέα της προσφοράς προς τον συνάνθρωπο τόσο στην Ελληνική πρωτεύουσα, όσο και στη γενέτειρά του τη Ζάκυνθο, την οποία υπεραγαπά. Είμαι σε θέση να γνωρίζω καλά ότι πολλοί άνθρωποι ενδεείς, άνθρωποι της ασθένειας και του πόνου, πολλοί εξαρτημένοι από διάφορες ουσίες κ.λ.π., οφείλουν πολλά στον π. Ιωάννη.
Αλλά χαίρομαι και διότι εξ ιδίας αντιλήψεως γνωρίζει ότι και στην Αφρική, όπου και αν υπηρέτησε ή υπηρετεί, συνεχίζει με νεανικό ενθουσιασμό, με αφοσίωση, με «ιερή μανία» θα έλεγα, το πολυμερές αυτό έργο της συμπαράστασηε προς τους έχοντες ανάγκη «αδελφούς του Κυρίου», τους οποίους, δυστυχώς, οι πολλοί αγνοούν ή αποστρέφονται.
Αλλά πέρα από το κοινωνικό αυτό έργο, ο π. Ιωάννης Τσαφταρίδης ασκεί και σπουδαιότατο λειτουργικό και πνευματικό έργο, όχι μονάχα μέσα από την τακτική και υποδειγματική τέλεση των Ιερών Ακολουθιών και τις από άμβωνος, καθ’ ό έχει χρέος, ομιλίες, αλλά και έξω από τον ναό, «ευκαίρως ακαίρως» κατά τον Άγιο Παύλο, του Απόστολου των Εθνών, διοργανώνοντας συζητήσεις με νέους, δημιουργώντας ευκαιρίες ευρύτερης πνευματικής καλλιέργειας με την αναβίβαση επί σκηνής κατάλληλων θεατρικών παραστάσεων, με μουσικοφιλολογικές εκδηλώσεις, με διδασκαλία από ειδικούς Ελληνικών χορών και δημοτικών τραγουδιών, με συμμετοχή του σε συνέδρια κ.λ.π. Ενδιαφέρεται γενικά και πασχίζει τόσο για την τόνωση του εθνικού συναισθήματος των Ελλήνων, για την καλλιέργεια των αλλοεθνών πιστών, για την καλλιέργεια και ανάπτυξη του θρησκευτικού συναισθήματος.
Στον τελευταίο τομέα εντάσσεται και το ανά χείρας βιβλίο του, που απευθύνεται όχι μόνο στους Έλληνες της δεύτερης και τρίτης γενιάς (που κατά το πλείστον δεν γνωρίζουν πολύ καλά τα Ελληνικά), αλλά και προς το γενικότερο αγγλομαθές ποίμνιο και σε πολλούς ετεροδόξους και αλλοθρήσκους, που προσέρχονται ή επιθυμούν να προσέλθουν στην Ορθοδοξία. Το βιβλίο αυτό με τρόπο σύντομο, σαφή και επαγωγικό, διδάσκει τί πρέπει να ξέρουν οι Χριστιανοί μας γύρω από τα σωστικά Μυστήρια της Εκκλησίας και τί πρέπει συνειδητά να κατανοήσουν όσοι θέλουν να γίνουν σωστά μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας και να γευθούν τίς τόσες πνευματικές χάρες και απολαύσεις που αυτή προσφέρει.
Θερμά, λοιπόν, τα συγχαρητήρια και τα ευχαριστήρια στον π. Ιωάννη Τσαφταρίδη και ο Άγιος Θεός ας τον ενισχύει στο έργο του.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
Η λέξη Εκκλησία προέρχεται από τις λέξεις εκ+καλώ (καλώ σε συγκέντρωση). Στην αρχαία Αθήνα συγκεντρώνονταν στην εκκλησία του δήμου όλοι οι ελεύθεροι πολίτες. Στην Χριστιανική εποχή είναι η συγκέντρωση των πιστών για την τέλεση των ιερών ακολουθιών.
Η Ορθόδοξη εκκλησία μας λοιπόν είναι μια Σύναξη, μια νέα κοινωνία που ορίζεται από την Μυστηριακή της Λατρεία. Όπως μας παραδίδει η μακραίωνη παράδοση της Εκκλησίας από τα χρόνια των Αποστόλων, η λατρεία με αφετηρία, κέντρο και τέλος τη Θεία Ευχαριστία τελεσιουργείται στα πλαίσια της Σύναξης όλου του λαού του Θεού, ως λειτουργία και συνιερουργία.
Ο λαός του Θεού μετέχει στα τελούμενα και λεγόμενα στις Ιερές Ακολουθίες, φανερώνοντας έτσι τούτη τη Λειτουργία του Σώματος σε όλες τις διαστάσεις και σ' όλο τους το βάθος. Και η Εκκλησία από τη στιγμή της εντάξεως στο Σώμα της καθενός νέου πιστού, ιερουργεί όχι μόνο στις αλήθειες της πίστεως, αλλά και στις αλήθειες που μέσω των συμβόλων και των τελετουργικών πράξεων ξεδιπλώνονται κατά τη τέλεση των Ιερών Ακολουθιών, ώστε όχι μόνον να γνωρίζει απλώς το νόημα και το περιεχόμενό τους, αλλά να μετέχει και να βιώνει εσωτερικά, με όλο του τον εαυτό, όλα όσα λέγονται και τελεσιουργούνται. Έτσι οι πιστοί, μετέχοντας και βιώνοντας τα Μυστήρια, καθίστανται πλέον μέλη ενεργά του Σώματος της Εκκλησίας, που είναι το Σώμα του Ζώντος Χριστού.
Κατέχουν ουσιαστικά την ιδιότητα του μέλους του Σώματος με όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που η ιδιότητα αυτή συνεπάγεται. Έτσι οι πιστοί μέσα στη λατρεία μορφώνονται και ωριμάζουν εν Χριστώ και συγκροτούν ως «λίθοι λελατομημένοι» την οικοδομή της Εκκλησίας.
Τούτη η αρχαιότατη παράδοση της Εκκλησίας που θέλει τους πιστούς όχι απλούς θεατές αλλά ενεργά μέλη της Εκκλησίας μέσα στη λατρεία της, σήμερα έχει τραγικά ατονήσει. Οι πιστοί όταν προσέρχονται στις Ακολουθίες, προσέρχονται κυρίως ως σιωπηλοί θεατές ορισμένων δραματικών παραστάσεων, θεατές των δρώμενων μέσα στις Ακολουθίες, που τελούνται πλέον από μερικούς εξειδικευμένους σ' αυτό, κληρικούς, ψαλτάδες, κλπ. Ποιοί άραγε γνωρίζουν την αρχαιότατη παράδοση της Εκκλησίας που επιζητεί και απαιτεί την ενεργό παρουσία και μέθεξη των τελουμένων;
Είναι κοινώς αποδεκτό πως τούτη την απόσταση από την παλαιότερη γνήσια πράξη ενισχύει εντονότατα η άγνοια των τελουμένων και του περιεχομένου τους. Οι πιστοί μπορεί να γνωρίζουν τα τελούμενα, να γνωρίζουν την τάξη των Ιερών Ακολουθιών, αλλά τη θεωρούν ως κάτι που έτσι απλώς έχει καθιερωθεί και συνηθίζεται, θεωρούν τις τελετουργικές πράξεις ως στοιχεία που συγκροτούν μια αλληλουχία σκηνών ενός έργου με κάποια ίσως εσωτερική σύνδεση. Αγνοούν όμως αυτό που πραγματικά συμβαίνει μέσα σ' όλα αυτά και τα συνδέει. Αρκεί που το γνωρίζουν οι ειδικοί, οι τελετουργοί! Άν κι αυτοί το γνωρίζουν.
Τα κείμενα που ακολουθούν έρχονται να συμβάλλουν στην επανασύνδεση όλου του πληρώματος της Εκκλησίας (λαϊκών και κληρικών) με τη γνήσια ιερουργική και μεθεκτική λειτουργική παράδοση της Εκκλησίας μας. Πρόκειται για μια ελάχιστη συμβολή στην μυσταγωγική πράξη της Εκκλησίας μας, με την ευκαιρία των 70 χρόνων από την ίδρυση της Ελληνικής Κοινότητος του Αγίου Ιωάννη Τζέρμιστον.
Γράφτηκαν στην Αγγλική για να μπορέσουν οι νέοι και οι νέες της παροικίας μας της τρίτης και τέταρτης γενιάς εδώ στη Νότιο Αφρική, να εισέλθουν στο «απόθετον κάλλος» στην «κεκρυμμένη αλήθεια» των τελουμένων στις Ιερές Ακολουθίες της Εκκλησίας μας και να βιώσουν τις αλήθειες της πίστεως που φανερώνονται μέσα από αυτές, αλλά και για μερικούς άλλους που βρίσκουν πρόσχημα «μα δεν καταλαβαίνω» θα αποτελέσει εφαλτήριο στις συνάξεις μας στον κύκλο μελέτης Αγίας Γραφής.
Στον περιορισμένο χώρο που διατίθεται δεν είναι δυνατόν να παρουσιασθούν με πληρότητα όλα τα λειτουργικά θέματα. Έτσι έγινε επιλογή των θεμάτων με κριτήριο (όχι αλάνθαστο) την συχνότητα τελέσεώς τους και την σημασία τους. Είναι επίσης προφανές ότι δεν μπορεί να υπάρξει και μια πλήρης ερμηνευτική και Θεολογική προσέγγιση τους. Γι' αυτό άλλωστε η αναλυτική ερμηνευτική απόδοση των Ακολουθιών, περιορίζεται σε ορισμένες από αυτές: στη Θεία Ευχαριστία, στο Βάπτισμα και στο Χρίσμα, Στο Γάμο, στον Εσπερινό και στον Όρθρο. Στις υπόλοιπες Ακολουθίες η προσέγγιση είναι περισσότερο γενική, ενσυνείδητα σύντομη και ενδεικτική.
Ο χαρακτήρας των κειμένων δεν τα δικαιώνει ή τα καταξιώνει ως κείμενα μιας πλήρους εργασίας Συστηματικής, Ερμηνευτικής και Λειτουργικής Θεολογίας. Αποτυπώνουν όμως την πράξη και παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας και την πείνα και την δίψα του λαού του Θεού εδώ στην ξενητιά για πληρέστερη συμμετοχή στο λατρευτικό αγώνισμα της πολυπόθητης συνάντησής του με το Χριστό και την απόλαυση και χαρά της Βασιλείας Του που μας χάρισε με το Σταυρό και την Ανάσταση του ως την «πάντων χαράν».
2 σχόλια:
Πολλά και θερμά Συγχαρητήρια στον π.Ιωάννη Τσαφταρίδη.
Ο Θεός να του δίνει δύναμη για να φέρνει εις πέρας τους αγώνες του.
Ένα μεγάλο εύγε στον αγαπητό αδελφό.
Η διακονία της Αποδημίας δημιουργεί πάντα σπουδαίες εμπνεύσεις, ειδικά στους καλλιεργημένους κληρικούς, σαν τον π. Ιωάννη.
Δημοσίευση σχολίου