e-περιοδικό της Ενορίας Μπανάτου εν Ζακύνθω. Ιδιοκτήτης: Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Παναγιώτης Καποδίστριας (pakapodistrias@gmail.com), υπεύθυνος Γραφείου Τύπου Ι. Μητροπόλεως Ζακύνθου. Οι δημοσιογράφοι δύνανται να αντλούν στοιχεία, αφορώντα σε εκκλησιαστικά δρώμενα της Ζακύνθου, με αναφορά του συνδέσμου των αναδημοσιευόμενων. Η πνευματική ιδιοκτησία προστατεύεται από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Τα νεότερα στα θεματικά ένθετα

Τρίτη 22 Οκτωβρίου 2019

Πώς και πότε η Μονή Αγίου Παντελεήμονος Αγίου Όρους έγινε "ρώσσικη"


Γράφει ο π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΑΡΟΥΤΗΣ
Κληρικός της Ι. Μητροπόλεως Λεμεσού της Κύπρου

Κατά την διάρκεια της εθνεγερτηρίου Επαναστάσεως του 1821 το Άγιον Όρος έλαβε ενεργή συμμετοχή σε αυτόν τον "υπέρ Πίστεως και Πατρίδος" υπέροχο αγώνα, με αποτέλεσμα να υποστεί αρκετές απώλειες τόσο σε υλικά αγαθά, όσο και σε έμψυχο δυναμικό.

Τα μετεπαναστατικά χρόνια βρήκαν το Άγιον Όρος υπό οθωμανικό ζυγό, με τους Οθωμανούς σκληρότερους από ποτέ, και τους μοναχούς σε άθλια οικονομική κατάσταση. Η δυσχέρεια αυτή "άνοιξε" την όρεξη των Ρώσσων για να καταφέρουν με διπλωματικές πιέσεις, άφθονο χρήμα και κατάλληλες ενέργειες, όχι απλά να έχουν μία έντονη παρουσία στον Άθωνα, αλλά και να καταφέρουν να τον καταστήσουν την βάση τους για το Αιγαίο πέλαγος.

Έτσι προσπαθούσαν να εντοπίσουν χρεωμένες "καλύβες" ή "κελλιά", τις οποίες αγόραζαν και κατέβαλαν προσπάθειες μετατροπής τους σε "σκήτες". Το αγοραστικό τους ενδιαφέρον επικεντρώθηκε κυρίως πέριξ των Καρυών, έτσι ώστε να ελέγχουν τον πυρήνα των αγιορειτικών διοικητικών και λοιπών αποφάσεων.

Στην έρευνα αυτή αγοράς έμαθαν για την οικονομική δυσπραγία στην οποία είχε περιέλθει μία εκ των 20 κυριάρχων μονών αυτή του Αγίου Παντελεήμονος, εξαιτίας της έλλειψης προσόδων και των ελαχίστων κτημάτων της και την "έβαλαν" στον στόχο.

Το 1840 λοιπόν ο Ρώσσος πνευματικός Ιερώνυμος με την συνοδεία του προσέγγισαν τους Έλληνες πατέρες της Μονής και ζήτησαν να συμπεριληφθούν στο έμψυχο δυναμικό της Μονής, υποσχόμενοι οικονομική αρωγή στο πάμφτωχο μοναστήρι.

Οι όροι που έθεσαν οι Έλληνες μοναχοί δια του ηγουμένου τους ήταν: α) οι Ρώσσοι να είναι λιγότεροι των 30, β) η διαχείριση της Μονής να ανήκει στους Έλληνες μοναχούς και γ) ο Ηγούμενος να είναι πάντα Έλληνας.

Οι Ρώσσοι αποδέχθηκαν τους όρους για να τους παραβιάζουν σταδιακά. Το 1852 οι Ρώσσοι μοναχοί ήσαν 80. Το 1856 πάνω από 100. Ήταν η χρονιά που οικοδόμησαν τρεις μεγαλοπρεπείς πτέρυγες της Μονής, αλλά ταυτόχρονα απαίτησαν, όπως η ανάγνωση στην τράπεζα κατά την διάρκεια των γευμάτων και των δείπνων να γίνεται στην ρωσσική, αντί της ελληνικής γλώσσας, όπως συνέβαινε μέχρι τότε.

Το 1873 οι Ρώσσοι μοναχοί υπερέβησαν τους 300 και προχώρησαν στην εκλογή διαδόχου του Έλληνα ηγουμένου, λες και ήσαν στην τσαρική αυλή.

Το 1875 έκλεξαν τον πρώτο Ρώσσο ηγούμενο και στα επόμενα χρόνια αρχίζουν οι προσπάθειες εκδίωξης των Ελλήνων μοναχών από την μοναστική αδελφότητα.

Όπως προανέφερα δεν περιορίστηκαν μόνο στην Μονή του Αγίου Παντελεήμονος, αλλά και σε σκήτες, κελλιά και καλύβες με αποτέλεσμα στις αρχές του 20ου αιώνα να απαριθμούν περί τους 3500 μοναχούς, πολλοί εκ των οποίων προέρχονταν από τις τάξεις των αξιωματικών, κυρίως του πολεμικού ναυτικού της Ρωσσίας, και άλλοι ήσαν πρώην βαρυποινίτες ποινικοί κρατούμενοι.

Αν μελετήσει κάποιος τις προσπάθειες των Ρώσσων στο μεσοδιάστημα από τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο έως την απαρχή του Β΄ Βαλκανικού πολέμου (τέλη Νοεμβρίου 1912 - τέλη Μαΐου 1913) για να μην ενωθεί η Αγιορείτικη Πολιτεία με το Βασίλειο της Ελλάδας θα φρίξει κυριολεκτικά .

Επιθυμούσαν, επικαλούμενοι αριθμητική υπεροχή κατάργηση των Κανονισμών του Αγίου Όρους, να παραμείνει ουδέτερο αρχικά, στην συνέχεια πρότειναν να ανακηρυχθεί κοινό έδαφος Ρωσσίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας, Σερβίας, Μαυροβουνίου και Ελλάδας, ενώ αργότερα πρότειναν συγκυριαρχία Ελλάδας - Ρωσσίας, για να καταλήξουν, ότι θα ήταν ωφέλιμο να παραμείνει υπό οθωμανική κυριαρχία.

Τόσο πολύ είχαν ξεφύγει οι σκέψεις τους που τέθηκε και ζήτημα να κυριαρχεί η Ρουμανία στον Άθωνα και για αντάλλαγμα να παραχωρούσε την περιοχή της Δοβρουτσάς στην Βουλγαρία...

Το συμπέρασμα είναι ότι σε 70 μόλις χρόνια το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονος, για χάρη οικονομικής ρωσσικής αρωγής, από Ελληνικό μετατράπηκε σε Ανθελληνικό κέντρο...

Ας προσέχουν οι παρεπιδημούντες εις Ιεροσόλυμα και Αλεξάνδρεια... Η Αντιόχεια, με διωχθέντα τον Κυπριακής καταγωγής τελευταίο Έλληνα Πατριάρχη, δεν απέχει και ίσως δεν θα πρέπει να ξεχνούμε ότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος ζήτησε να τον εκπροσωπεί ο Μητροπολίτης Κιτίου της Εκκλησίας της Κύπρου Μελέτιος, ο οποίος μάλιστα, κατά την παραμονή του στο Άγιον Όρος, εγκαταβίωνε στην Μονή Βατοπαιδίου, γιατί οι πλείστοι μοναχοί ήσαν Κύπριοι και ταυτόχρονα Βρετανοί υπήκοοι.

Ίσως το βιβλίο του μακαριστού, τότε Μητροπολίτου Κιτίου Μελετίου, "Το Άγιον Όρος και η Ρωσική Πολιτική εν Ανατολή", που εκδόθηκε με δαπάνη της Μονής Βατοπαιδίου το 1913, θα πρέπει να επανεκδοθεί και να αποσταλεί ως δώρο σε κάθε ορθόδοξο κληρικό και θεολόγο από την Μονή Βατοπαιδίου. Θα είναι μία ακόμα μεγάλη προσφορά του Ηγουμένου Εφραίμ και της Βατοπαιδινής αδελφότητας στο Γένος μας αλλά και στην Ορθοδοξία ευρύτερα!!!

Δεν υπάρχουν σχόλια: