Πορεία προς την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο...

Άρθρο του Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου Γκουτζίνη 
Πρωτοσυγκέλλου της Ι. Μητροπόλεως Ξάνθης και Περιθεωρίου

Την εποχή που σπούδαζα στις ΗΠΑ βίωσα εμπειρικά την τραγωδία της κατάτμησης της Ορθόδοξης Εκκλησίας σε επί μέρους κρατικές εθνικοποιημένες εκκλησίες, αφού κάθε φορά που πρότεινα την Oρθόδοξη Εκκλησία, ως την αυθεντική συνέχεια της ενιαίας προ του σχίσματος Εκκλησίας, βρισκόμουν αντιμέτωπος με το ερώτημα των- πολύ καλοπροαίρετων- Αμερικανών συζητητών μου: "Ποια ορθόδοξη εκκλησία εννοείς; Τη ρωσική, των αντιοχειανών, την ελληνική ή την σέρβικη; Ξέρεις στη Νεβάδα δίπλα μας έχουμε και Αλβανική ορθόδοξη Εκκλησία! Σε ποια από όλες μας καλείς να ενταχθούμε;"

Η δικαιολογημένη απορία τους μου προκαλούσε αρχικά αμηχανία και στη συνέχεια έμπαινα στη διαδικασία να βρω επιχειρήματα υπέρ της ενότητος των κατά τόπους ορθοδόξων εκκλησιών, όπως ακριβώς τη βίωνα ως υπότροφος του Ορθοδόξου Ινστιτούτου του Οικουμενικού Πατριαρχείου "Πατριάρχης Αθηναγόρας". Εκεί κάθε εβδομάδα συγκεντρώνονταν ορθόδοξοι φοιτητές με διαφορετική εθνική καταγωγή – Έλληνες, Ρώσοι, Σέρβοι, Βούλγαροι, Ρουμάνοι κλπ. – καθώς και ελληνοαμερικανοί φοιτητές, όπως και Αμερικανοί προσήλυτοι ή ενδιαφερόμενοι για την ορθόδοξη πίστη. Τελώντας τη Θεία Λειτουργία στα αγγλικά, με τη συμμετοχή μικτής χορωδίας των φοιτητών και κατόπιν μετά τη Θεία Λειτουργία στο δείπνο που ακολουθεί, το Πατριαρχικό Ινστιτούτο αποτελεί μία κυψέλη ορθόδοξης μαρτυρίας και ενότητας.

Σήμερα βλέπω αυτή την ενότητα που υπηρετείται από το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο και τον πεπνυμένο οιακοστρόφο του, την ΑΘΠ κ.κ. Βαρθολομαίο, να βρίσκεται τραυματισμένη και αιμόφυρτη από τον κρατισμό και τον εθνοφυλετισμό του αναγενόμενου πανσλαβισμού και των συνειδητών ή και μη συνειδητών συνοδοιπόρων του. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές ήδη δύο τοπικές Εκκλησίες, το πρεσβυγενές Πατριαρχείο της Αντιόχειας και η Εκκλησία της Βουλγαρίας -που μόλις το 1945 αναγνωρίστηκε ως Πατριαρχείο Σόφιας- απέσυραν τη συμμετοχή τους στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο ενώ δύο ακόμη, τα Πατριαρχεία Μόσχας και Γεωργίας απειλούν με αποχώρηση. 

Είναι ολοφάνερη η μοσχοβίτικη μεθόδευση για ματαίωση της Συνόδου. Τίθενται προσκόμματα, όγκοι αιτιάσεων και υπαρκτών ή και ανύπαρκτων προβλημάτων, δέκα μόλις μέρες πριν την έναρξη της Συνόδου, ενώ η προετοιμασία της κρατά από το 1930… Προκαθήμενοι Εκκλησιών αναιρούν την υπογραφή τους, ενώ επιστρατεύονται και επιστήμονες θεολόγοι για να αμφισβητήσουν Κανόνες και Τόμους Οικουμενικών Συνόδων που θέλουν το Οικουμενικό Πατριαρχείο να έχει την επιτελική ευθύνη για την εύρυθμη λειτουργία των κατά τόπους Εκκλησιών, να συγκαλεί τις Συνόδους και να απονέμει Αυτονομία ή και Αυτοκεφαλία στις κατά τόπους Εκκλησίες. 

Είναι ακόμη αξιοσημείωτο ότι η κρατικοποιημένη Εκκλησία της Ρωσίας στα επίσημα κείμενά της αποφεύγει να ονοματίσει ως Οικουμενικό το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, αποκαλώντας το απλώς "Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως". Στο σημείο αυτό η Εκκλησία της Ρωσίας και ο Προκαθήμενός της ταυτίζεται απολύτως με την πολιτική της Τουρκίας, η οποία επίσης ουδέποτε αποκαλεί το Πατριαρχείο Οικουμενικό αλλά απλώς "Ρωμέηκο" – Rum Patrikhanesi…

Υπό το πρίσμα των ανωτέρω είναι πράγματι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία, το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο, εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη, εν μέσω αλλοφύλων και αλλοθρήσκων, με μικρό ποίμνιο, αλλά με παγκόσμια αποστολή. Είναι ευτύχημα ότι παραμένει στην Πόλη και έτσι μπορεί να απευθύνεται στην Οικουμένη, χωρίς εθνικιστικές κορώνες, με σταυροαναστάσιμη απλότητα. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο εθνοφυλετισμός καταδικάστηκε στην Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως το 1872. Είναι καιρός να επαναληφθεί η καταδίκη του και από την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Κρήτης, που είμαστε βέβαιοι ότι τελικά θα συγκληθεί, παρά την απουσία Εκκλησιών που προσχωρούν στο εθνικισμό και αρνούνται την αγάπη. Εξ άλλου ούτε ο Μυστικός Δείπνος αναβλήθηκε, επειδή ο Ιούδας απεχώρησε…