Περιοδικό "Σύναξη", τεύχος 169

Παρουσία κι εὐθύνη

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ...3

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ν. ΜΟΣΧΟΣ

Τρεῖς Ἱεράρχες καὶ πολιτικὴ οὐτοπία ...5

ἱερομ. ΑΓΑΠΙΟΣ ΚΟΡΜΠΟΥ

Ὁ λόγος τοῦ πνευματικοῦ πατρὸς κατὰ τὸ Γεροντικό ...15

ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΔΡΑΧΤΑΣ

Nyampe: Σκέψεις γιὰ μία αὐτόχθονη Ὀρθόδοξη θεολογία στὴν Αὐστραλία ...29

πρωτοπρ. ΠΑΥΛΟΣ ΚΟΥΜΑΡΙΑΝΟΣ

Μωρῶν ἀνθρώπων ἐφευρέματα (ἢ περὶ τῶν «ἐν ἀφέδρῳ» γυναικῶν) ...34

ΚΕΝΤΡΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΑΚΟΝΙΣΣΕΣ «ΑΓΙΑ ΦΟΙΒΗ»

Γιὰ τὴν ἀναβίωση τοῦ θεσμοῦ τῶν Διακονισσῶν ...42

ΠΑΝΟΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Ἡ ἀναζήτηση τοῦ Θεοῦ στὸν Ἀνήφορο τοῦ Νίκου Καζαντζάκη ...39

ΕΒΕΛΙΝΑ-ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΝΤΕΝΜΠΕΚ

Ὁ ἱππέας τοῦ ὄνου καὶ ὁ ἀναβάτης τῆς καμήλας ...55

ΣΩΤΗΡΙΟΣ Σ. ΠΟΛΥΖΟΣ

Μωσαϊκὸ ἐλπίδας ...61

ΜΑΡΙΑΣΕΡΕΝΑ ΜΠΟΝΑΤΣΙ

Νὰ μὴ δημιουργοῦμε «τρύπες στὴν ἱστορία» ...68

Βιογραφικό ...55

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΑΠΠΑΣ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΛΑΠΠΑ, ΝΙΚΟΣ ΛΑΠΠΑΣ, ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Ἀρχιεπίσκοπος Τιράνων, ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ Μητροπολίτης Κορέας, ΣΤΕΛΙΟΣ ΒΙΡΒΙΔΑΚΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ Ι. ΚΥΡΤΑΤΑΣ, ΕΥΗ ΒΟΥΛΓΑΡΑΚΗ-ΠΙΣΙΝΑ, π. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΡΙΩΤΟΓΛΟΥ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ν. ΜΟΣΧΟΣ, ΠΑΝΟΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ, ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Α. ΜΠΟΖΙΝΗΣ, ἀρχιμ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΠΑΠΑΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ

Τὸ Βιβλίο ...107

Οἱ συνεργάτες τοῦ 169ου τεύχους ...111

Διαβάστε το προλογικό ακολούθως:

Παρουσία κι εὐθύνη σὲ ὁμόκεντρους κύκλους

Ἀπὸ δύο μέρη ἀποτελεῖται τὸ παρὸν τεῦχος. Τὸ πρῶτο μέρος συντίθεται ἀπὸ κείμενα ποικίλης θεματικῆς, ἐνῶ τὸ δεύτερο μέρος εἶναι ἀφιέρωμα στὸ πρόσωπο καὶ τὸ ἔργο ἑνὸς ἀγαπημένου συνοδοιπόρου μας.

Τὰ κείμενα τοῦ πρώτου μέρους ἔχουν θεματικὴ ποικίλη, σὲ μιὰ προσπάθεια νὰ ψηλαφηθεῖ πολλαχόθεν ἡ περιπετειώδης παρουσία τῆς Ἐκκλησίας στὸ ἑκάστοτε σήμερα, ἡ εὐθύνη γιὰ τὴν ὁδοιπορία, ἡ ἀνοιχτωσιὰ τὴν ὁποία ἀξιώνει ἡ πίστη – ὅσο κι ἂν αὐτὴ ἡ ἀξίωση συχνὰ τρομάζει ἀκόμα κι ὅσους συμμερίζονται τὴν πίστη. Ἂν τὸ καλοσκεφτεῖ κανείς, θὰ δεῖ ὅτι τὸ ζήτημα ποὺ συνέχει τὴν θεματικὴ ποικιλία, εἶναι τὸ πῶς ὑπόκεινται στὴν κρίση τοῦ ζωντανοῦ Θεοῦ ὅλοι οἱ ἀνθρώπινοι κόποι, ἀκόμα φυσικὰ καὶ οἱ κόποι ποὺ γίνονται στὸ ὄνομά του. Μέσα ἀπὸ τὴν πολυείδεια καὶ τὴν πολυφωνία ποὺ δὲν ἐμποδίζουν τὴν ζωογόνο δωρεὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τὸ ἀντίθετο, μάλιστα: τὴν δεξιώνονται.

Κάθε κείμενο τοῦ ἐν λόγῳ πρώτου μέρους μοιάζει νὰ κινεῖται σὲ κάποιον ἀπὸ τοὺς ὁμόκεντρους κύκλους οἱ ὁποῖοι σχηματίζονται μὲ κέντρο τὸν ἐργαζόμενο Θεό. Ἂν ὁ πρῶτος κύκλος ἀφορᾶ τὴν ἐκκλησιαστικὴ κοινότητα, ὁ ἑπόμενος ἀφορᾶ τὴν κοινωνία ὅπου συγκροτεῖται ἡ κοινότητα, καὶ ὁ κατοπινὸς κύκλος ἀφορᾶ τὸ ἀκόμα παραπέρα – ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς. Ὅπως ἔχουμε κάνει καὶ ἄλλοτε, τὰ κείμενα μᾶς πηγαίνουν –σχηματικά– μπρὸς καὶ πίσω, ἀκριβῶς γιὰ νὰ καταδειχθεῖ τὸ ὁμόκεντρο καὶ τὸ διαδραστικὸ αὐτῶν τῶν κύκλων. Ἔτσι λοιπὸν ὁ Δημήτρης Μόσχος ἀνιχνεύει στὸ ἔργο τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν τὴν πολιτικὴ οὐτοπία, δηλαδὴ ἐξετάζει τὴν πρόταση τὴν ὁποία κομίζει ἡ πιστεύουσα κοινότητα πρὸς ὅλη τὴν κοινωνία. Ἀπὸ τὴν ἄλλη, ὁ π. Ἀγάπιος Κόρμπου μελετᾶ ἕνα ζήτημα τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότητας, τὴν λειτουργία τοῦ πνευματικοῦ πατρὸς σύμφωνα μὲ τὸ Γεροντικό. Ὁ Βασίλης Ἀδραχτὰς διευρύνει τὴν ἐκκλησιαστικὴ μαρτυρία καὶ μελετᾶ τὸν ἐγκεντρισμὸ τῆς Ὀρθόδοξης θεολογίας στὸν αὐτόχθονα πολιτισμὸ τῆς Αὐστραλίας, δηλαδὴ σὲ μιὰ συνάφεια νέα στὴν ὣς τώρα ἐμπειρία μας.

Στὴ συνέχεια, δύο κείμενα μᾶς ξαναφέρνουν στὸ ἐσωτερικὸ τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότητας, γιὰ νὰ ἐπιμείνουν ὅτι ἐκκρεμεῖ ἡ διευθέτηση προβλημάτων τὰ ὁποῖα εἶναι λυμένα θεολογικῶς, ἀλλὰ σφιχτοδεμένα στὴν ἐκκλησιαστικὴ πραγματικότητα: Ὁ π. Παῦλος Κουμαριανὸς θίγει τὸ διαβόητο ζήτημα τῆς γυναικείας «ἀκαθαρσίας», τὸ δὲ «Κέντρο γιὰ τὶς διακόνισσες “Ἁγία Φοίβη”» διατυπώνει προτάσεις γιὰ τὴν πρακτικὴ ἀναβίωση τῆς χειροτονούμενης τάξης τῶν διακονισσῶν. Ὁ Πάνος Νικολόπουλος συζητᾶ μὲ τὴν ματιὰ τοῦ Νίκου Καζαντζάκη καὶ ἀφουγκράζεται ἀγωνία πίστης ἐκεῖ ὅπου ἡ πίστη νομίζεται ἀποῦσα.

Τὸ πρῶτο μέρος κλείνει μὲ κείμενα τὰ ὁποῖα προχωροῦν σὲ διαθρησκειακὸ καὶ σὲ διαχριστιανικὸ ἔδαφος. Ἡ Ἐβελίνα-Στεφανία Ντένμπεκ παρουσιάζει τὴν ἑρμηνεία μιᾶς παλαιοδιαθηκικῆς προφητείας ἀπὸ Χριστιανοὺς καὶ Μουσουλμάνους σὲ ἀντίστιξη. Οἱ δὲ Σωτήριος Πολύζος καὶ Μαριασερένα Μπονάτσι ἀποτυπώνουν τὴν ἐμπειρία τους ἀπὸ τὴν συνάντηση (τὸν περασμένο Σεπτέμβριο) ἀνθρώπων διαφορετικῶν πίστεων καὶ ἐθνικῶν προελεύσεων, οἱ ὁποῖοι ζοῦν γύρω ἀπὸ τὴν Μεσόγειο καὶ ζοῦν τὴν Μεσόγειο, τὴν τόσο ταραγμένη σήμερα.

Τὸ δεύτερο μέρος τοῦ τεύχους ἀποτελεῖ ἀφιέρωμα στὸν Γιάννη Λάππα, συνεργάτη τοῦ πρωτομάστορα τῆς Σύναξης Παναγιώτη Νέλλα καὶ μέλος τῆς συντακτικῆς της ἐπιτροπῆς ὣς τὴν τελευταία του στιγμή (στὸ προηγούμενο τεῦχος δημοσιεύσαμε τὸν ἀποχαιρετισμὸ ποὺ τοῦ ἀπευθύναμε στὴν νεκρώσιμη ἀκολουθία του).

Σὲ πολλοὺς ἴσως φανεῖ παράδοξο τὸ πολυσέλιδο αὐτὸ ἀφιέρωμα, διότι ὁ Γιάννης Λάππας ἦταν σὲ πολλοὺς ἄγνωστος, παρ’ ὅλο ποὺ σὲ πάμπολλους ἦταν πασίγνωστος. Ἐλάχιστα κείμενά του βρίσκονται στὴ Σύναξη, παρ’ ὅτι ποτὲ δὲν ἀπουσίασε ἀπ’ αὐτὴν ἡ πνοή του. Αὐτό, διότι ὁ Γιάννης Λάππας ἦταν ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ τὰ γραψίματα εἶναι στὸ φυσικό τους, δὲν εἶναι ὅμως αὐτομάτως καὶ οἱ δημοσιεύσεις. Δάσκαλος διὰ βίου καὶ ἐντυπωσιακὰ δραστήριος, ἔγραφε, κατέγραφε, ἀλληλογραφοῦσε ἀδιάκοπα – καὶ κόπιαζε ἀπερίσταλτα.

Στὸ ἀφιέρωμα ἀποτυπώνονται ἐνδεικτικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν βιοτή του, ἀπὸ ἕνα μεγάλο εὖρος ἀνθρώπων: φίλων, μαθητῶν, συνεργατῶν… Ἀλλὰ γίνεται καὶ κάτι ἄλλο: Δημοσιοποιοῦνται κάποια στοιχεῖα ἀπὸ τὴν διαδρομή του, τὰ ὁποῖα ἀφοροῦν τὴν ἱστορία τῆς θεολογίας στὸ δεύτερο μισὸ τοῦ 20οῦ καὶ στὶς ἀρχὲς τοῦ 21ου αἰώνα. Στοιχεῖα ποὺ ἔτσι τίθενται στὴν διάθεση τῶν μελετητῶν τῆς περιπετειώδους παρουσίας τῆς Ἐκκλησίας στὸ ἑκάστοτε σήμερα, τῆς εὐθύνης γιὰ τὴν ὁδοιπορία, τῆς ἀνοιχτωσιᾶς τὴν ὁποία ἀξιώνει ἡ πίστη.

Θ.Ν.Π.