"Φαρισαίου φύγωμεν υψηγορίαν"

ΟΜΙΛΙΑ  ΣΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ 

της Κυριακής Τελώνου και Φαρισαίου 

9 Φεβρουαρίου 2020

(Λουκ. ιη΄ 10-14)

Γράφει ο π. Αναστάσιος Στεργιώτης

Δυο παραδείγματα ανθρώπων, δηλαδή δυο εντελώς διαφορετικές και αντίθετες στάσεις ζωής παρουσιάζει στη σημερινή ευαγγελική περικοπή ο Κύριος με τη βαρυσήμαντη αυτή Παραβολή Του.

Το πρώτο παράδειγμα αναφέρεται στον εγωκεντρικό, υποκριτή, αλαζόνα και καυχησιάρη Φαρισαίο. Αυτός μετέβη στον ναό για να προσευχηθεί (φαινομενικά) και να δοξάσει τον Θεό. Αντί αυτού, όμως, τι κάνει; Αρχίζει τις καυχήσεις και την δοξολογία του εαυτού του. Άκαμπτος, αγέρωχος και μεγαλομανής, αρχίζει να απαριθμεί τα πλεονεκτήματα, τις αρετές και τις αγαθοεργίες του. Χρησιμοποιεί την προσευχή, η οποία είναι ότι βαθύτερο και ιερότερο έχει δώσει ο Θεός στον άνθρωπο, ως όχημα της αυτοπροβολής του. Δεν προσέρχεται -ως όφειλε-  με δάκρυα στα μάτια, με συντριβή καρδιάς και με θλίψη για τα πάθη και τις κακές πράξεις του. Κατά την αντίληψή του, ότι έχει κάνει στη ζωή του είναι θεάρεστο και τέλειο. Καμιά παρέκκλιση και κανένα λάθος πουθενά. Ωστόσο, πράττοντας κατά αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο δοξάζει και εξυμνεί τον εαυτό του, αλλά εξαπατά και τους συνανθρώπους του με τον χειρότερο τρόπο, διότι τους περνά για το άτομό του, μια εικόνα που δεν ανταποκρίνεται καθόλου στην πραγματικότητα.

Ο Φαρισαίος λατρεύει και θεοποιεί μονάχα τον εαυτό του, ενώ καταφρονεί τον Θεό και τους συνανθρώπους του. Ακόμη κι αν όλα όσα έλεγε, τα είχε πραγματικά πράξει, πράγμα που σίγουρα δεν ίσχυε, και μόνον η αλαζονεία του αρκούσε για να αμαυρώσει και να μηδενίσει κάθε του καλή πράξη και να τον καταδικάσει αμετάκλητα. Πόσο μάλλον, όταν δεν περιορίστηκε μονάχα στον αυτοέπαινο, αλλά άρχισε να εκτοξεύει κατηγόριες και λοιδορίες κατά του συμπροσευχόμενού του Τελώνη, χωρίς να έχει κανένα δικαίωμα.

Ο Τελώνης, το δεύτερο παράδειγμα ανθρώπου που παρουσιάζεται εδώ, στέκεται με σκυμμένο το κεφάλι, με δάκρυα συντριβής στα μάτια και ειλικρινή μετάνοια στην καρδιά. Υπήρξε αμαρτωλός και απεχθής, αλλά όχι πλέον. Παρότι ανήκε στην τάξη των τελωνών, οι οποίοι εθεωρούντο άρπαγες, ληστές, εκβιαστές αγριότεροι από θηρία, ανυπόληπτοι και αναξιόπιστοι και παρότι υπήρξε κοινή η αντίληψη ότι ουδείς Τελώνης μπορεί να μετανοήσει και να σωθεί και καμιά προσφορά του δεν θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή από τον Θεό, εντούτοις, ο Τελώνης της Παραβολής, έχοντας συναίσθηση όλων αυτών και παίρνοντας την απόφαση ν’ αλλάξει τη ζωή του, στάθηκε παράμερα, θεωρώντας εαυτόν ανάξιο να πλησιάσει στο θυσιαστήριο και δεν τολμούσε ούτε τα μάτια του να σηκώσει προς τον Θεό. Άκουγε αγόγγυστα τις κατηγορίες του Φαρισαίου και δεν τις αρνιόταν, διότι ήξερε ότι ήταν αληθείς. Αντίθετα, χτυπώντας το στήθος, ζητούσε το έλεος του Θεού.

Ας μιμηθούμε, λοιπόν, όλοι μας αυτόν τον άνθρωπο, ως προς την ειλικρινή μετάνοιά του, και ας πάψουμε να καυχιόμαστε και να κατηγορούμε τους συνανθρώπους μας, όπως έκανε ο ασεβής Φαρισαίος. Ας σκεφτούμε τους αμαρτωλούς και τους Τελώνες, τους οποίους ο Κύριος δέχθηκε (Ζακχαίος, Ματθαίος κ.α.) και τους οποίους ανήγαγε σε μεγάλους Αγίους της Εκκλησίας Του. Την ίδια τιμή να αξιωθούμε και εμείς. Γένοιτο!