Του ΑΛΚΗ ΚΟΥΡΚΟΥΛΑ* | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, έντυπη έκδοση: 31.10.2021 - ηλεκτρονική έκδοση: 2.11.2021
Τα 12 μέλη της Συνόδου, που είχαν συγκεντρωθεί στον ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι εκείνο το υγρό πρωινό του Οκτωβρίου 1991, δεν μπορούσαν ασφαλώς να φανταστούν ότι συμμετείχαν σε μια ιστορική πράξη. Αυτό που τους απασχολούσε ήταν κάτι πιο πεζό· ήταν ο θόρυβος που είχε δημιουργηθεί δημοσίως γύρω από την υποψηφιότητα του τότε αρχιεπισκόπου Αμερικής Ιακώβου.
Από τον ψηφοσυλλέκτη που περιήλθε στα 12 συνοδικά στασίδια μέσα στον ναό του Αγίου Γεωργίου, ανεδείχθη –σχεδόν ομόφωνα– ο μακροβιότερος Πατριάρχης της ιστορίας του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, ενός θεσμού που δεν σεμνύνεται απέναντι στην Ιστορία: λειτουργεί αδιάλειπτα από τον 4ο αιώνα.
Ο Βαρθολομαίος ο Α΄, ο Τρανός, που εξελέγη την 22α Οκτωβρίου 1991 κατοχυρώνει ήδη μια μοναδική θέση στην Ιστορία: κανείς από τους 269 προκατόχους του δεν έχει πατριαρχεύσει για ένα τόσο μεγάλο διάστημα!
Η πατριαρχία Βαρθολομαίου δεν περιορίζεται ωστόσο σ’ αυτό. Θεμελιώνει τη μεταμόρφωση των σχέσεων του Οικουμενικού Πατριαρχείου με έναν κεντρικό θεσμό του σύγχρονου κόσμου, το εθνικό κράτος.
Το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως συγκροτήθηκε και άσκησε τις λειτουργίες του σε όλες τις φάσεις της ιστορίας του μέσα σε ένα αυτοκρατορικό περιβάλλον. Ως η κορυφή της Εκκλησίας της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, συνυπήρχε με χριστιανούς αυτοκράτορες μέχρι το 1453 και με μωαμεθανούς Οθωμανούς μέχρι το 1923. Τα μεγάλα προβλήματα προέκυψαν από τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την ανάδειξη του τουρκικού εθνικού κράτους στη γεωγραφική περιοχή της έδρας του Πατριαρχείου. Η περίοδος που αρχίζει με τη Συνθήκη της Λωζάννης οδήγησε το Πατριαρχείο σε αβεβαιότητα, αμηχανία και πρωτοφανείς περιπέτειες.
Μετά τη Λωζάννη και τις σκληρές μάχες που έδωσε η τουρκική αντιπροσωπεία για να απομακρύνει το Πατριαρχείο από την Κωνσταντινούπολη, η ειρήνη της εντυπωσιακής φιλίας και συνεργασίας Βενιζέλου – Ατατούρκ που ακολούθησε, αλλά και οι επόμενες δεκαετίες που βρήκαν το Πατριαρχείο κάτω από την αμερικανική προστατευτική ομπρέλα, δεν κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα σταθερό πλαίσιο σχέσεων του Οικουμενικού Θρόνου με την Τουρκική Δημοκρατία.
Το πολύπλοκο αυτό πλέγμα ολοκληρώθηκε με την πατριαρχία Βαρθολομαίου.
Η δεύτερη μεγάλη διάσταση της πατριαρχίας ήταν η ανάδειξη και η προβολή του οικολογικού κινήματος της Εκκλησίας. Οι τελετουργικές πλέον εκδηλώσεις και αναφορές όλων των μεγάλων χριστιανικών Εκκλησιών, αρχίζοντας από την Εκκλησία της Ρώμης, προετοιμάστηκαν και ανασύρθηκαν στο προσκήνιο με τη σκληρή, μεθοδική και εμπνευσμένη προσπάθεια του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Η σχέση επιστήμης και θρησκείας, ή θεολογία της οικολογίας, ενθαρρύνθηκε –αν δεν θεμελιώθηκε– επί του Πατριάρχου Βαρθολομαίου και υπό την επίβλεψή του.
Ιστορική, από εκκλησιαστικής απόψεως, είναι και η απόδοση της αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας, μια κίνηση που ο εκκλησιαστικός της χαρακτήρας δεν της επιτρέπει να γνωρίσει τη δημοφιλία και δημοσιότητα που συνοδεύει κυρίως τις μεγάλες γεωπολιτικές χειρονομίες.
Εις πολλά έτη Δέσποτα…
* Ο κ. Αλκης Κούρκουλας είναι δημοσιογράφος, ανταποκριτής στην Κωνσταντινούπολη, που είχε μεταδώσει για την «Καθημερινή» την εκλογή του Πατριάρχη Βαρθολομαίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου