Μες από τη φράση «Ὁ ἁγιάζων καὶ οἱ ἁγιαζόμενοι ἐξ ἑνὸς πάντες» (Εβρ. 2:11), αποκαλύπτεται το βαθύ μυστήριο της αγιότητας που αναβλύζει από την εν Χριστῷ ένωση Θεού και ανθρώπου. Ο Χριστός, ο «Ἁγιάζων», φέρει τη θεία αγιότητα στον κόσμο, προσκαλώντας τους «Ἁγιαζομένους» σε μία νέα ύπαρξη, αγιασμένη και άφθαρτη. Το «ἐξ ἑνὸς πάντες» προβάλλει την κοινή καταγωγή της νέας ανθρωπότητας που θεμελιώνεται στο πρόσωπο του Χριστού, του νέου Αδάμ. Η θεία χάρη γίνεται πλέον προσβάσιμη για όλους, όχι ως κάτι μακρινό και άπιαστο, αλλά ως πηγή ζωής που αναβλύζει μέσα από την ίδια την υλική δημιουργία.
Θεοφάνια: Φανέρωση του Θεού και φως της κτίσης
Η εορτή των Θεοφανίων δεν είναι μόνο μία ανάμνηση του παρελθόντος, αλλά μία θεοφανεία που συνεχίζεται. Είναι η στιγμή όπου η άχρονη Αγία Τριάδα εισέρχεται στον χρόνο, όπου ο Χριστός εισδύει στα νερά του Ιορδάνη για να φωτίσει τον κόσμο και να αποκαλύψει τη θεία του φύση. Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, προφητικός και διστακτικός, αναγνωρίζει στο πρόσωπο του βαπτιζόμενου Κυρίου τον αναμενόμενο Μεσσία – εκείνον που δεν έχει ανάγκη καθαρμού, αλλά που έρχεται να καθαρίσει τα πάντα.
Ο ουρανός ανοίγει, η φωνή του Πατρός αντηχεί, και το Άγιο Πνεύμα κατέρχεται «ἐν εἴδει περιστερᾶς». Είναι η στιγμή που η κτίση ολόκληρη δέχεται το πρώτο φως της νέας δημιουργίας· μία στιγμή όπου το νερό, το πιο ταπεινό στοιχείο της φύσης, γίνεται φορέας θείας χάριτος. Ο Χριστός βαπτίζεται όχι για να καθαρθεί, αλλά για να καθαγιάσει τα ύδατα και, μαζί τους, ολόκληρη τη δημιουργία που στενάζει από τη φθορά της πτώσης.
Ο Μέγας Αγιασμός: Το θαύμα της ανακαίνισης
Η τελετή του Μεγάλου Αγιασμού κατά την ημέρα των Θεοφανίων φέρει το μυστήριο αυτής της νέας δημιουργίας. Το νερό που ευλογείται δεν είναι απλώς σύμβολο αγνότητας· γίνεται το ίδιο φορέας άκτιστης χάριτος. Όταν ο ιερέας, με δέος και πίστη, επικαλείται το Πνεύμα το Άγιο να κατέλθει και να αγιάσει τα ύδατα, η Εκκλησία ολόκληρη γίνεται μάρτυρας ενός θαύματος: το υλικό στοιχείο μεταμορφώνεται, όπως μεταμορφώνεται και ο άνθρωπος που μετέχει στη χάρη του Θεού.
Το ύδωρ του Μεγάλου Αγιασμού γίνεται πηγή καθαρμού και αγιασμού για τον άνθρωπο, για τα σπίτια, για τα χωράφια, για όλη τη φύση. Είναι σαν να αναστέλλεται για λίγο ο νόμος της φθοράς και να προβάλλεται η εσχατολογική υπόσχεση της Εκκλησίας: «Καινά ποιῶ πάντα» (Αποκ. 21:5). Με το αγιασμένο αυτό ύδωρ, η Εκκλησία δεν ευλογεί απλώς τη ζωή των πιστών, αλλά φανερώνει ότι η σωτηρία που φέρει ο Χριστός δεν περιορίζεται στον άνθρωπο, αλλά περιλαμβάνει ολόκληρο το σύμπαν. Το νερό γίνεται το άγιο εκείνο μέσο που συνδέει τον κόσμο με τον Θεό, μία γέφυρα ανάμεσα στο φθαρτό και το άφθαρτο.
Ο αγιασμός ως μετοχή στη θεία ζωή
Ο Μέγας Αγιασμός δεν είναι μία απλή τελετουργική πράξη· είναι μία μυσταγωγία που οδηγεί στη μετοχή στη θεία ζωή. Ο Χριστός, ο οποίος είναι η πηγή κάθε αγιότητας, κατεβαίνει στον κόσμο και προσφέρει το ύδωρ ως μέσο σωτηρίας, όπως κάποτε πρόσφερε το σώμα και το αίμα Του ως τροφή αθανασίας. Οι πιστοί που μετέχουν στον αγιασμό, ραντίζοντας τον εαυτό τους και τα σπίτια τους, γίνονται κοινωνοί της χάριτος αυτής· καθίστανται «σύναιμοι καὶ σύσσωμοι» του Χριστού, καθώς με κάθε σταγόνα του αγιασμένου ύδατος, με κάθε ευλογία, ανανεώνεται η υπόσχεση της σωτηρίας.
Το «ἐξ ἑνὸς πάντες» αποκτά έτσι βαθιά πνευματική σημασία. Όλοι οι αγιαζόμενοι, είτε πρόκειται για ανθρώπους, είτε για τη φύση, ενώνονται σε μία κοινή πορεία επιστροφής προς τον Θεό. Δεν είναι πλέον αποξενωμένοι από την πηγή της ζωής, αλλά καλούνται να μετέχουν σε αυτήν, αναγνωρίζοντας το φως που φανερώθηκε στα Θεοφάνια, το φως που λάμπει «ἐν τῇ σκοτίᾳ» και που «ἡ σκοτία οὐ κατέλαβεν» (Ιω. 1:5).
Εσχατολογικός ορίζοντας του Μ. Αγιασμού
Ο Μέγας Αγιασμός φέρει μία έντονη εσχατολογική διάσταση. Δεν πρόκειται απλώς για μία υπενθύμιση του αγιασμού που χάρισε ο Χριστός στον Ιορδάνη, αλλά για μία προβολή της τελικής κατάστασης της κτίσης στη Βασιλεία του Θεού. Η Εκκλησία, μέσω αυτής της ιεροτελεστίας, διακηρύσσει ότι ο κόσμος δεν είναι καταδικασμένος στη φθορά και στον θάνατο, αλλά προορίζεται να ανακαινιστεί, να γίνει «καινή κτίση», όπως ο ίδιος ο άνθρωπος που αναγεννάται διά του Βαπτίσματος.
Όπως το ύδωρ του Ιορδάνη αγιάστηκε από την παρουσία του Χριστού, έτσι και ολόκληρος ο κόσμος θα φωτιστεί από τη δόξα Του στη Βασιλεία των Ουρανών. Ο Μέγας Αγιασμός γίνεται, λοιπόν, μία ζωντανή υπενθύμιση αυτής της ελπίδας: ο Θεός, ο Δημιουργός και Λυτρωτής του κόσμου, θα έρθει ξανά για να καθαγιάσει τα πάντα και να φέρει την οριστική σωτηρία.
Το ύδωρ ως πηγή ζωής και σωτηρίας
Η φράση «Ὁ ἁγιάζων καὶ οἱ ἁγιαζόμενοι ἐξ ἑνὸς πάντες» συνοψίζει τον θεολογικό πυρήνα της εορτής των Θεοφανίων και του Μ. Αγιασμού: ο Χριστός, ο οποίος ήρθε στον κόσμο ως φως και ζωή, καλεί τον άνθρωπο και την κτίση σε μία οντολογική ανακαίνιση. Το ύδωρ που αγιάζεται γίνεται σύμβολο και φορέας αυτής της νέας ζωής, προτρέποντας τον καθένα να βαδίσει τον δρόμο της θέωσης, τον δρόμο της ενότητας με τον «Ἁγιάζοντα» Χριστό.
Έτσι, η Εκκλησία, με το αγιασμένο ύδωρ στα χέρια της, δεν προσφέρει μόνο μία ευλογία· προσφέρει μία υπόσχεση· μία προοπτική· μία πρόγευση της αέναης σωτηρίας και της αιώνιας δόξας.
π. Π. Κ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου