Κοιτώ το σώμα μου

Το καλοκαίρι ιδιαιτέρως είναι η εποχή της αποκάλυψης του ανθρώπινου σώματος. Το βλέπουμε στα λιτά ρούχα, τα οποία η μόδα τα θέλει να αφήνουν να φαίνονται πλευρές του σώματος, οι οποίες λειτουργούν προκλητικά στα μάτια των άλλων, ως αφορμή επιθυμίας και λαγνείας. Το βλέπουμε στη θάλασσα, όπου οι άνθρωποι απελευθερώνονται από τα ρούχα και κολυμπούν πάλι με τα απολύτως απαραίτητα, κάποτε και χωρίς αυτά. Το βλέπουμε στην ενασχόληση με την αγορά των ρούχων, με τα καλλυντικά, με τα αρώματα, με την κόμμωση, την περιποίηση των νυχιών, τη γυμναστική και την άθληση, τις δίαιτες, την ανάγκη για τον τονισμό των χαρακτηριστικών του σώματος που κάνουν τον άνθρωπο να αισθάνεται ότι είναι αποδεκτός, του τονώνουν την αυτοπεποίθηση, συχνά και τον ναρκισσισμό.

Η Εκκλησία δεν λειτουργεί στην ασκητική της ζωή και παράδοση στην προοπτική της σωματοκτονίας, αλλά της παθοκτονίας. Ο λόγος του Αποστόλου Παύλου ότι το σώμα μας είναι ναός του Αγίου Πνεύματος και ότι δεν πρέπει να το φθείρουμε με καταστάσεις όπως η πορνεία, δηλαδή η χρήση του σώματος εκτός της αγαπητικής σχέσης και η παράδοσή του στην φιληδονία της στιγμής, μας υπενθυμίζει την μεγάλη αλήθεια της θεολογίας μας: ότι τρώμε για να ζούμε, ξεκουραζόμαστε για να ζούμε, λυπόμαστε για να μετέχουμε και στον πόνο των άλλων, μοιραζόμαστε για να μπορούμε να υπάρχουμε εν σχέσει. Γι’ αυτό και δεν αρκεί να τρως απλώς ένα φαγητό. Χρειάζεται να δοξάζεις τον Θεό που επιτρέπει από το “τα σα εκ των σων” να του αντιπροσφέρουμε την ευχαριστία ως έκφραση ευγνωμοσύνης, διότι μπορούμε να συντηρούμε τον εαυτό μας και να επιβιώνουμε. Χρειάζεται ακόμη να λες ένα ευχαριστώ στον άνθρωπο που παρασκεύασε το φαγητό, διότι είτε το νιώθει είτε όχι, βάζει την τέχνη της αγάπης σ’ αυτό. Και είναι ωραίο να ευχαριστείς για την αγάπη που λαμβάνεις.

Αυτό είναι το πλαίσιο της θέασης του σώματος από την πίστη. Το σώμα και η ψυχή είναι εκφράσεις του προσώπου μας, της εικόνας του Θεού που μας δόθηκε εξ άκρας συλλήψεως, αλλά και της ευλογίας να πορευόμαστε καθ’ ομοίωσιν Θεού. Και η ομοίωση συμπεριλαμβάνει και το σώμα μας. Ό,τι γίνεται αγάπη, οδηγεί στον Θεό. Ό,τι γίνεται ελευθερία, μέσα από την υπέρβαση των παθών, οδηγεί στον Θεό. Γι’ αυτό και το σώμα μας καλούμαστε να το κοιτάμε, όχι καθιστώντας το κέντρο της ζωής μας, ώστε να απολαμβάνουμε χωρίς ευχαριστία και αγάπη, αποσκοπώντας στην δική μας ηδονή, συχνά και διά μέσου των άλλων, τους οποίους καλούμε και προκαλούμε να μας παρατηρήσουν διά της επιδείξεώς μας, αλλά να το φροντίζουμε με το μέτρο που χρειάζεται. Να μην είμαστε απωθητικοί, μίζεροι, κλεισμένοι σε ένα καταθλιπτικό εγώ, ότι κανείς δεν μας κοιτάζει, αλλά ούτε και να θεωρούμε ότι η αξία μας βρίσκεται στον υπερτονισμό των χαρακτηριστικών μας, χωρίς να νιώθουμε ότι έχουμε ψυχή και συνείδηση.

Το να φροντίζουμε το σώμα μας, το να κοιτάζουμε την υγεία του, το να θέλουμε να είμαστε καλά και να δημιουργούμε είναι ορθός δρόμος. Το να τρέφουμε και το σώμα και την ψυχή διά της πίστεως, της προσευχής, του κόπου για την αγάπη του Θεού και του πλησίον, είναι δρόμος που ομορφαίνει και σώζει. Το να έχουμε μέτρο, σεμνότητα και σωφροσύνη βάζει το σώμα μας στη θέση που του αρμόζει. Να μην είναι ο αποκλειστικός πρωταγωνιστής της ζωής μας, αλλά το συναμφότερο με την ψυχή μας, χωρίς έπαρση εξωτερικού κάλλους, αλλά και χωρίς μιζέρια. Ο όλος άνθρωπος σώζεται. Ο όλος άνθρωπος μπορεί να βοηθήσει στη σωτηρία. Η σωτηρία, έτσι κι αλλιώς, περιλαμβάνει την ανάσταση του σώματος. Ας μην το ξεχνούμε. 

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Δημοσιεύθηκε στην “Ορθόδοξη Αλήθεια”, στο φύλλο της Τετάρτης 23 Ιουλίου 2025