Από τον Σταυρό στον Τάφο

Λόγος Μεγάλης Παρασκευής ενώπιον του Εσταυρωμένου του π. Παναγιώτη Καποδίστρια

«Ούτος τας αμαρτίας ημών φέρει και περί ημών οδυνάται»

Αυτοί οι σαφέστατοι και συνταρακτικοί λόγοι αποτελούν απόρροια της θεοπνευστίας του Ησαΐα. Λόγοι προφητικοί, ειπωμένοι οκτακόσια χρόνια προτού εισέλθουν στον ιστορικό χρόνο ως πραγματικά γεγονότα. Μιλούν για το πάθος του Μεσσία, του Κυρίου και Θεού μας, του στοργικού Πατέρα του Σύμπαντος, ο Οποίος προσφέρεται «ως πρόβατον επί σφαγήν (…) και ως αμνός εναντίον του κείροντος άφωνος» (Ησαΐας), προτείνοντας ως ασπίδα τον εαυτό Του για να μην πειραχθούν τα πλάσματά Του. Για την δική μας ζωή και σωτηρία «ραπίζεται χειρί του πλάσματος ο πλάστης∙ ξύλω κατακρίνεται, ο κρίνων ζώντας και νεκρούς∙ τάφω κατακλείεται, ο καθαιρέτης του άδου», επισημαίνει χαρακτηριστικά ο ιερός Υμνωδός των Παθών (Εσπερινός Μ. Παρασκευής).

Συγκλονιζόμαστε κατανυγόμενοι οπωσδήποτε, εάν για μια στιγμή συναισθανθούμε, ότι ένας Θεός, «ούτε γαρ Άγγελος, ουκ άνθρωπος, αλλ’ αυτός ο Κύριος» (Δοξαστικό Α΄ ώρας Μ. Παρασκευής), δέχεται εκουσίως να ενδυθεί την στιγματισμένη ανθρώπινη φύση. Να πάθει τα πάνδεινα: Εμπτυσμούς, μαστιγώσεις, ύβρεις, εξευτελισμούς, το αγκάθινο στεφάνι, τον σπόγγο με το ξίδι, τα καρφιά, τη λόγχη, τον Σταυρό -το φορτίο δηλαδή των αμαρτιών της απ’ αιώνος ανθρωπότητας- και τέλος τον θάνατο, μόνο και μόνο επειδή αγαπάει τον Άνθρωπο με τρόπον ακατανόητο και ασύλληπτο για την ανθρώπινη σκέψη.

Ο ενταφιασμός Του ανοίγει διάπλατες ξανά τις αμπαρωμένες Πύλες της Αιωνιότητας, διότι Εκείνος, ως πολυεύσπλαχνος που είναι, με τη θυσία Του γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ Ουρανού και Γης. Ο άνθρωπος, ο βυθισμένος στο πνιγηρό σκοτάδι της αποστασίας του, αξιώνεται τώρα επιτέλους να γίνει «σύσσωμος» με τον Θεό, «ισόθεος»! Οποία η τιμή! «Ο άδης ηχμαλώτισται, ο Αδάμ ανακέκληται, η κατάρα νενέκρωται, η Εύα ηλευθέρωται, ο θάνατος τεθανάτωται και ημείς εζωοποιήθημεν» (Όρθρος Μ. Σαββάτου).

Με τον συλλογισμό αυτόν γίνεται φανερό ότι ο καταματωμένος Σταυρός του αυτοθυσιαζόμενου Υιού και Λόγου του Θεού δεν οδηγεί στο αδιέξοδο του θανάτου και της φθοράς, αλλά κυριολεκτικά μάς αποκαλύπτει τη νέα Ζωή. Μέσω αυτού «ανηρέθη η τυραννίς, επατήθη η δύναμις του εχθρού» (Δοξαστικό Α΄ ώρας Μ. Παρασκευής). Ο Σταυρός, ο κάθε σταυρός εντέλει αποτελεί σταθμό πνευματικού ανεφοδιασμού και ο θάνατος την απαρχή για ουράνιες πραγματικότητες.

«Η ζωή εν τάφω»… Μα, όπως ο σπόρος, μόνον όταν θαφτεί στο χώμα απελευθερώνει τους καρπούς του, έτσι και το ενταφιαζόμενο Σώμα του Χριστού πρόκειται σύντομα να εγερθεί ζωηφόρο και άφθορο, πατάσσοντας και καταργώντας με τον θάνατο και το αθώο Αίμα Του κάθε πόνο και φθορά.

«Δεύτε ίδωμεν την ζωήν ημών, εν τάφω κειμένην, ίνα τους εν τάφοις κειμένους ζωοποιήση» (Στιχηρό Αίνων Όρθρου Μ. Σαββάτου). Είναι αδήριτη η ανάγκη να κατανοήσουμε, αλλά κυρίως να βιώσουμε υπαρξιακά, το ύψιστο γεγονός της θυσίας του Θεανθρώπου, σήμερα ιδιαίτερα που οι καιροί δυσχεραίνουν επικίνδυνα και ολοένα νέοι Σταυροί στήνονται τριγύρω μας καθημερινά σε κάθε γωνιά πάνω σ’ ετούτο τον αιμόφυρτο πλανήτη, συχνά δίχως ελπίδα ανάστασης.

Ουδείς παραμένει ασυγκίνητος μπροστά στο κάλλος του Νεκρού Ναζωραίου, ίσως επειδή γνωρίζει ότι κάποιο αναστάσιμο Φως κυοφορείται. Ετούτες τις ημέρες σίγουρα συναισθανόμαστε τη βαθύτερη σημασία του Πάθους του Χριστού και οι περισσότεροι το βιώνουμε ως μέτοχοι στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Αλλά αρκεί άραγε να είμαστε οι Χριστιανοί της Μεγάλης Εβδομάδας μονάχα, θιασώτες των πασχαλινών εθίμων, ενίοτε της τυπολατρίας και πάντως μακριά από την ουσία; Το μήνυμα που πηγάζει από την οδύνη του Πάσχοντος και στη συνέχεια Ενταφιαζόμενου Θεού μας είναι καίριο κι ελπιδοφόρο: Ν’ αποφεύγουμε τη χλιαρότητα της σχέσης μας μ’ Εκείνον, να παραμένουμε στη θαλπωρή της γειτονίας Του, μ’ εμπιστοσύνη και συνέπεια. Και θα είμαστε πλησίον Του, μόνον εάν διατηρούμαστε στο αυτό Σώμα, δηλαδή την Εκκλησία Του, την οποία καθιδρύει με το Αίμα Του και όπου συντελείται η σωτηρία του κόσμου, δεδομένης μάλιστα και της αγιοπατερικής παραδοχής: «Έξω από την Εκκλησία, καμιά σωτηρία» (Κυπριανός). Η συμμετοχή μας στα Μυστήρια της Εκκλησίας μας οδηγεί στη Ανάσταση, η δε κάθε απομάκρυνσή μας ξανακαρφώνει τον Ιησού στον Σταυρό και ξανασφραγίζει ερμητικά τον Τάφο.

Δεν πρέπει όμως ποτέ να λησμονάμε ότι ο δρόμος για τον Θεό περνά πρώτα μεσ’ από τον συνάνθρωπο, έστω και αν είναι ο έσχατος του περιθωρίου και ότι το εισιτήριο για τον Ουρανό εκδίδεται μονάχα στη ΓΗ. Άλλωστε, για χάρη του κάθε πονεμένου και καταφρονεμένου ανθρώπου παραδόθηκε στα χέρια του ίδιου του ανθρώπου ο Θεός. Ασύγκριτο, στ’ αλήθεια, μεγαλείο, σκανδαλώδες για την σχολαστική ενίοτε σκέψη μας!...

Ελάχιστες μόνον και απλές νύξεις κάναμε σήμερα ως εφόδια για την πορεία μας από τον Σταυρό στον Τάφο. Με αφορμή το χαροποιό πένθος μας, πρέπει να παραδεχθούμε ότι είναι πια καιρός ο καθένας από εμάς να επιχειρήσει μια γόνιμη αυτοενδοσκόπηση, μια προσέγγιση στο Μυστήριο της θείας Οικονομίας, αξιοποιώντας παράλληλα στην κάθε του έκφανση τη μαρτυρία και το Αίμα του Σταυρού, για να καταστεί επιτέλους η ψυχή ενός εκάστου πραγματικό κατοικητήριο του Θεού, λουσμένη στο ζωοπάροχο Φως της Αναστάσεως που εναγώνια προσδοκούμε.

Ο Επιτάφιος κληροδοτεί στην ανθρωπότητα μιαν υποχρέωση, που είναι συνάμα διαβεβαίωση κι ελπίδα: Η ζωή μας χρειάζεται να είναι ένας ακατάπαυστος αγώνας για πνευματική αύξηση και προσέγγιση του Θεού. Μετά τον Γολγοθά ξημερώνει πάντα η Ανάσταση, Μετά τη νύχτα η αυγή πάντοτε κυριαρχεί και «φως Χριστού φαίνει πάσι»!

«Προσκυνούμεν σου τα πάθη, Χριστέ.

Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου ανάστασιν»!!!