Το Μορφωτικό Κέντρο Λόγου και Τέχνης Βανάτου «Αληθώς», στο πλαίσιο των πολιτισμικών και επιμορφωτικών του δράσεων, ανακοινώνει τη διοργάνωση του Σεμιναρίου Ιστορίας και Πολιτισμού του Αθλητισμού.
Πρόκειται για έναν κύκλο τριών δωρεάν διαλέξεων, διάρκειας μίας ώρας η καθεμία, με εισηγητή τον Δρ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν στην Αίθουσα της Ενοριακής Βιβλιοθήκης Βανάτου – την έδρα του «Αληθώς» – μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026 (οι ακριβείς ημέρες και ώρες θα ανακοινωθούν προσεχώς).
📌 Διοργάνωση:
Μορφωτικό Κέντρο Λόγου & Τέχνης Βανάτου «Αληθώς»
👤 Εισηγητής: Δρ. Αλέξανδρος Καποδίστριας
🎓 Συμμετοχή: Δωρεάν
📍 Χώρος: Αίθουσα Ενοριακής Βιβλιοθήκης Βανάτου
📅 Περίοδος: Πρώτο τρίμηνο 2026
🕒 Διάρκεια: 3 διαλέξεις (1 ώρα η κάθε μία)
📨 Δηλώσεις συμμετοχής έως: 30 Νοεμβρίου 2025
📧 Επικοινωνία: pakapodistrias@gmail.com
🔔 Η παρούσα
ανακοίνωση αποτελεί πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος.
🗣️ Εισαγωγικό Πλαίσιο του Σεμιναρίου
Ο αθλητισμός,
όπως και η γυμναστική, δεν υπήρξαν ποτέ απλώς μορφές άσκησης του σώματος. Πάντα
κουβαλούσαν ιδέες, αξίες και σκοπιμότητες — πολιτικές, παιδαγωγικές,
κοινωνικές, ακόμη και εθνικές. Στη νεότερη Ελλάδα, ειδικά κατά τον 19ο αιώνα, ο
ρόλος τους ήταν πολύ πιο σύνθετος απ’ όσο ίσως φαίνεται με μια πρώτη ματιά.
Το σεμινάριο
αυτό δεν περιορίζεται σε μια χρονολογική αφήγηση γεγονότων. Αντιθέτως,
προσπαθεί να φωτίσει πτυχές του αθλητισμού ως πολιτισμικού φαινομένου,
ως εργαλείου διαμόρφωσης ταυτοτήτων και κοινωνικών ρόλων. Πώς πέρασε η άσκηση
από τις αυλές και τα λαϊκά παιχνίδια, στις σχολικές αυλές και στους συλλόγους;
Πώς η γυμναστική μετατράπηκε σε μια “σοβαρή υπόθεση” για το κράτος και την
παιδεία; Ποιοι αποφάσισαν ότι ο αθλητισμός μπορεί να ενισχύσει το εθνικό
φρόνημα; Αυτά είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που θα μας απασχολήσουν.
Ειδική έμφαση
δίνεται στον τρόπο με τον οποίο το νεοελληνικό κράτος, ήδη από τα πρώτα του
βήματα, χρησιμοποίησε τη γυμναστική και τους αγώνες για να συγκροτήσει
ένα κοινό σώμα, ένα σώμα “ελληνικό”, πειθαρχημένο, υπάκουο, υπερήφανο. Η εισαγωγή
δυτικών προτύπων άσκησης, η σύνδεση της σωματικής αγωγής με τον στρατό και
το σχολείο, η δημιουργία εθνικών αγώνων – όλα αυτά δεν ήταν απλώς αθώες ή
τεχνικές επιλογές. Ήταν βαθύτατα πολιτικές.
Παράλληλα,
όμως, δεν λείπει και το στοιχείο της αντίφασης και της αμφισημίας. Γιατί
όσο η γυμναστική αποκτούσε αυστηρό, σχεδόν μιλιταριστικό χαρακτήρα, οι αγώνες
έφερναν και κάτι άλλο: το θέαμα, τον ενθουσιασμό, το πνεύμα του συναγωνισμού,
την κοινωνική συμμετοχή. Έτσι, οι ίδιοι θεσμοί μπορούσαν να υπηρετούν δύο
–ενίοτε αντικρουόμενους– στόχους: την πειθαρχία και τη χαρά, την κατασκευή
ταυτότητας και τη δημόσια ψυχαγωγία.
Το σεμινάριο
θα προσπαθήσει να αναδείξει αυτές τις πολλαπλές διαστάσεις του ελληνικού
αθλητισμού στον 19ο αιώνα. Από την πρώτη εμφάνιση της γυμναστικής στο
εκπαιδευτικό πρόγραμμα, μέχρι την ίδρυση των πρώτων συλλόγων και τη διοργάνωση
των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896, θα δούμε πώς το σώμα έγινε πεδίο αγώνα –
πολιτικού, ιδεολογικού, παιδαγωγικού και πολιτισμικού.
📚 Αναλυτικό Πρόγραμμα Διαλέξεων
🏛️ Διάλεξη 1η: 1834 – 1858
Θέμα: Οι απαρχές της ελληνικής γυμναστικής και των αγώνων. Η κατασκευή ενός
θεσμού.
- Ανάλυση της εισαγωγής της γυμναστικής στο
εκπαιδευτικό σύστημα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.
- Εξέταση της ιδεολογικής φόρτισης της άσκησης
και του ρόλου της στην εθνική διαπαιδαγώγηση.
- Παρουσίαση της σύλληψης και οργάνωσης των
πρώτων εθνικών αγώνων κατά το αρχαιοπρεπές πρότυπο.
- Το 1858 σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας
εποχής: οι πρώτοι επίσημοι αγώνες και η σταδιακή στρατιωτικοποίηση
της γυμναστικής.
🎖️ Διάλεξη 2η: 1862 – 1882
Θέμα: Η στρατιωτικοποίηση της γυμναστικής εκπαίδευσης και η γυμναστικοποίηση των
αγώνων.
- Το 1862, η στρατιωτική εκπαίδευση
ενσωματώνεται επισήμως στη γυμναστική αγωγή.
- Η παιδαγωγική διάσταση παραχωρεί τη θέση της
στη στρατηγική εθνικής προετοιμασίας.
- Οι αγώνες μετατρέπονται σε προγραμματισμένες
επιδείξεις πειθαρχίας, χάνοντας τον ανταγωνιστικό και ψυχαγωγικό
χαρακτήρα τους.
- Το 1882 ιδρύεται ο πρώτος γυμναστικός
σύλλογος, από μια γενιά που βλέπει στη γυμναστική όχι μόνο στρατιωτικό
εργαλείο αλλά και κοινωνικό και πολιτισμικό θεσμό.
🏅 Διάλεξη 3η: 1882 – 1896
Θέμα: Το ελληνικό γυμναστικό κίνημα και οι πρώτοι διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες.
- Παρουσίαση της ιδεολογικής και πολιτισμικής
ταυτότητας των πρώτων ελληνικών αθλητικών συλλόγων.
- Ανάλυση της σχέσης τους με τον αλυτρωτικό
Λόγο και τον αστικό εκσυγχρονισμό του ύστερου 19ου αιώνα.
- Η γυμναστική αποκτά πλέον εθνική,
κοινωνική και πολιτιστική λειτουργία, λειτουργώντας ως σύνδεσμος
μεταξύ παράδοσης και νεωτερικότητας.
- Το 1896, με τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες
της Αθήνας, ο ελληνικός αθλητισμός επανέρχεται στο παγκόσμιο προσκήνιο
με ένα νέο αφήγημα για το έθνος και το σώμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου