e-περιοδικό της Ενορίας Μπανάτου εν Ζακύνθω. Ιδιοκτήτης: Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Παναγιώτης Καποδίστριας (pakapodistrias@gmail.com), υπεύθυνος Γραφείου Τύπου Ι. Μητροπόλεως Ζακύνθου. Οι δημοσιογράφοι δύνανται να αντλούν στοιχεία, αφορώντα σε εκκλησιαστικά δρώμενα της Ζακύνθου, με αναφορά του συνδέσμου των αναδημοσιευόμενων. Η πνευματική ιδιοκτησία προστατεύεται από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Τα νεότερα στα θεματικά ένθετα

Τετάρτη 24 Οκτωβρίου 2018

Οικουμενικός Πατριάρχης: "Θα επιλύσουμε το Ουκρανικό ζήτημα κατά την κανονική τάξη και επ’ αγαθώ του ουκρανικού λαού"

δήλωσε σε χαιρετισμό του υποδεχόμενος τον Μητροπολίτη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας Παντελεήμονα και πολυμελή όμιλο προσκυνητών από την Βέροια


«Να είστε σίγουροι ότι θα επιλύσουμε το ουκρανικό ζήτημα κατά την κανονική τάξη και επ’ αγαθώ του ουκρανικού λαού», τόνισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, υποδεχόμενος σήμερα, Τετάρτη, 24 Οκτωβρίου 2018, τον Μητροπολίτη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας Παντελεήμονα, ο οποίος συνοδεύει πολυμελή όμιλο κληρικών, μοναζουσών και λαϊκών από την εκκλησιαστική Επαρχία του.

«Αφενός οι Ουκρανοί δικαιούνται να λάβουν την αυτοκεφαλία τους, όπως και όλοι οι βαλκανικοί λαοί, οι οποίοι υπήγοντο μέχρι κάποιας στιγμής στην άμεση δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και κάποτε ήρθε η στιγμή κατά την οποίαν εχειραφετήθησαν. Και απέκτησαν την εκκλησιαστικήν ανεξαρτησίαν των και εσωτερικήν αυτοδιοίκησιν. Αφετέρου, είναι προνόμιο του Οικουμενικού Πατριάρχου να χορηγεί την αυτοκεφαλία», είπε ο Οικουμενικός Πατριάρχης και πρόσθεσε: «Το αίτημα των Ουκρανών για εκκλησιαστική ανεξαρτησία δεν είναι καινούργιο. Κυρίως ανέκυψε μετά την ίδρυση του κυριάρχου, του ανεξαρτήτου ουκρανικού Κράτους, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, αλλά ήταν αίτημα πολύ παλαιότερο. Όπως συνέβη με τους Ρώσους, τον 16ο αιώνα, και αργότερα με τους Σέρβους, τους Βουλγάρους, τους Ρουμάνους, την Εκκλησία της Ελλάδος, το 1850, την Εκκλησία της Αλβανίας, το 1937. Γιατί δηλαδή όλοι οι άλλοι να έχουν δικαίωμα εις την αυτοκεφαλία και τα 45-50 εκατομμύρια των Ουκρανών να μην έχουν αυτό το δικαίωμα. Είναι αδικία.»

Από το Γραφείο Τύπου του Οικουμενικού Πατριαρχείου

Σεβασμιώτατε Άγιε Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ.κ. Νικόλαε, «ἐπερώτησον τὸν πατέρα σου, καὶ ἀναγγελεῖ σοι, τοὺς πρεσβυτέρους σου, καὶ ἐροῦσί σοι»...

Γράφει ο π. ΡΩΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ 

Τις τελευταίες ώρες κυκλοφορεί στο διαδίκτυο κείμενο-παρέμβαση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικολάου με αφορμή το Ουκρανικό Εκκλησιαστικό Ζήτημα και με τον τίτλο «Διχασμένοι Αυτοκέφαλοι ή Ενωμένοι Αδελφοί;», το οποίο μάλιστα λανσάρεται από κάποιους ως «φοβερό»!...

Θα αντιπαρέλθω την «περιφρόνηση» του Σεβασμιωτάτου κ. Νικολάου προς τον... Προκαθήμενο της Εκκλησίας στην οποία ανήκει, το Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών κ. Ιερώνυμο, ο οποίος μόλις λίγες μέρες πριν, από τη Μεσσηνία, αποδοκίμασε όσους τοποθετούνται «προσωπικά» για ένα τόσο σοβαρό εκκλησιαστικό ζήτημα, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η Εκκλησία έχει θεσμούς και τα πρόσωπα δεν πρέπει να προηγούνται από τις αποφάσεις που παίρνουν οι θεσμοί»... Ας πούμε ότι εκεί πάνω στην Εκκλησία της Ελλάδος την Σύνοδο την έχουν κυρίως για να εκλέγει τους Επισκόπους και από κει και πέρα ο καθένας Μητροπολίτης βγαίνει και λέει ό,τι νομίζει, ό,τι νάναι και όπου νάναι... Και αυτό θα πρέπει να τους προβληματίσει, γιατί μόνο σοβαρότητα και κύρος δεν προσδίδει στην Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος και στα μέλη της.

Ας έλθουμε όμως σε κάποια κομβικά σημεία της παρέμβασης του Σεβασμιωτάτου, τα οποία θεωρούμε κάπως... περίεργα έως και «επικίνδυνα» για την Ορθόδοξη Εκκλησιολογία, η οποία αποτελεί βάση και θεμέλιο ύπαρξης και διατήρησης της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας ανά τους αιώνες. Διότι το κείμενο του κ. Νικολάου είναι τόσο «συμπαθητικά» γραμμένο, τόσο «συγκινητικό», τόσο «συναισθηματικό», τόσο... «σιροπιαστό» (ας μου επιτραπεί η λέξη), που με την πρώτη ματιά και χωρίς προσεκτική μελέτη το μόνο που μπορεί να προσελκύσει είναι... επευφημίες και χειροκροτήματα... Χωρίς όμως να προσθέτει τίποτε ουσιαστικό στην επίλυση των προβλημάτων που πάντοτε υπήρχαν και πάντοτε θα αναφύονται στην Εκκλησία και χωρίς να απαντά στο βασικό ερώτημα: Εντάξει, ωραία η αγάπη και η ενότητα, αλλά αυτήν πρέπει να την θέλουν όλες οι πλευρές. Και κανένας δεν μπορεί να εξαναγκάσει τον άλλο να τον αγαπά και να τον σέβεται. Σε κάθε περίπτωση όμως η Εκκλησία πρέπει να πορεύεται και να ασκεί την αποστολή Της. Να υπάρχει ως συγκροτημένος Θεσμός, να λύνει προβλήματα, να αντιμετωπίζει και να επιλύει αδιέξοδα. Όχι να κάθεται και να περιμένει με τη λογική του «ώριμου φρούτου»... Αυτό είναι πολιτικαντισμός και λαϊκισμός, αυτό το κάνουν οι πολιτικοί που φοβούνται το λεγόμενο «πολιτικό κόστος» και αυτό τελικά δημιουργεί τραγωδίες και επιδείνωση των προβλημάτων. Αυτό λοιπόν να κάνει και η Εκκλησία; Να... περιμένει... Τι και ποιον; Πολύ «στρογγυλεμένος» ο λόγος, πολύ «χάιδεμα αυτιών», αλλά φοβούμαι όχι λόγος εκκλησιαστικός...

Θα αναφερθώ ειδικά μόνο σε κάποια σημεία του κειμένου του Σεβασμιωτάτου, καθώς η πρόθεσή μου δεν είναι ούτε να αντιδικήσω ούτε να «αποδομήσω» τίποτα και κανένα, απλά να καταθέσω σκέψεις και να παρακινήσω και άλλους αφενός να προβληματίζονται και αφετέρου να διαβάζουν πάντα με προσοχή το κάθε κείμενο, χωρίς επιπόλαιες κρίσεις, είτε θετικές είτε αρνητικές.

Ήδη από τον τίτλο του κειμένου του ο Σεβασμιώτατος θέτει ένα κορυφαίο ερώτημα, το οποίο με βρίσκει απολύτως σύμφωνο. Διαβάζοντας όμως την ανάλυσή του τελικά διαπιστώνω ότι δεν εννοεί αυτό που θα έπρεπε να εννοεί, αλλά τεχνηέντως και ρητορικά στρέφει το ερώτημα ως επιχείρημα ενάντια στην απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου για τη χορήγηση Αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας! Γιατί αυτό που εγώ καταλαβαίνω από το ερώτημα του Σεβασμιωτάτου στον τίτλο, προτού διαβάσω το κείμενό του, είναι το εξής: Ποιος ο λόγος να υπάρχουν τόσες Αυτοκέφαλες Εκκλησίες και να απειλείται έτσι η ενότητα των Ορθοδόξων;

Ωραία λοιπόν, ας ξεκινήσουμε την απάντηση του ερωτήματος... αυτοκριτικά από πλευράς της Εκκλησίας της Ελλάδος, της πρώτης η οποία «ήρξατο χειρών αδίκων» στο εν λόγω ζήτημα, όταν βιαίως, αυθαιρέτως και αντικανονικώς αποσχίστηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο το έτος 1837. Εκεί λοιπόν ας απευθυνθεί το ερώτημα αυτό, γιατί το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν ήλθε με δική του πρωτοβουλία και βούληση να δώσει τόσα Αυτοκέφαλα κατά τους τελευταίους δύο αιώνες... Το έκανε από αγάπη και συγκατάβαση προς τα πνευματικά τέκνα του που, επειδή βρίσκονταν σε ανεξάρτητα εθνικά κράτη, ήθελαν να έχουν ανεξάρτητη εθνική εκκλησιαστική διοίκηση... Και το έκανε ακριβώς για να διατηρήσει τελικά την Ενότητα της Εκκλησίας και όχι φυσικά για το αντίθετο... Αν το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν λειτουργούσε με σοφία, σύνεση και αγάπη τόσους αιώνες τώρα, ως το Συντονιστικό Κέντρο της Ορθοδοξίας, η Εκκλησία θα είχε γίνει χίλια κομμάτια, με τόσους εθνικισμούς και εγωισμούς που την απείλησαν και συνεχίζουν να την απειλούν! Τελικά, αν έλειπαν τα δικαιώματα και τα προνόμια που η Πρόνοια του Θεού, διά των Αγίων Οικουμενικών Συνόδων, απένειμε αποκλειστικά στην Πρωτόθρονη Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, σήμερα δεν θα υπήρχε καν ενιαία Ορθόδοξη Εκκλησία... Θα υπήρχαν σπαράγματα ανά τον κόσμο, κομματιασμένες παρατάξεις και φέουδα, αλλά όχι Μία Εκκλησία.

Και συνεχίζουμε με κάποια άλλα ερωτήματα-τοποθετήσεις του Σεβασμιωτάτου: 
«Στὴν πραγματικότητα, ἡ αὐτοκεφαλία τῆς Οὐκρανίας δὲν ἀποτελεῖ τόσο ἐπείγουσα ἀνάγκη ὅσο δικαίωμα καὶ πείσμονα πολιτικὴ ἀπαίτηση. Ἀντίθετα, ἡ ἑνότητα τῶν Ἐκκλησιῶν ἀποτελεῖ ἀδήριτη ἀνάγκη καὶ ἀδιαπραγμάτευτη εὐαγγελικὴ ἐπιταγή. Τί ἔχει ἆραγε μεγαλύτερη σημασία, τὸ αὐτοκέφαλο μιᾶς τοπικῆς ἐκκλησίας ἢ ἡ ἑνότητα ὅλων «εἰς Μίαν, Ἁγίαν, Καθολικὴν καὶ Ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν»; Αὐτοὶ δὲ ποὺ ζητοῦν τὴν αὐτοκεφαλία ποιοί εἶναι; Εἶναι δυνατὸν ἕνας ἀμφιβόλου πνευματικοῦ ὑποβάθρου κοσμικὸς Πρόεδρος καὶ ἕνας προβληματικῆς ἐκκλησιολογικῆς εὐαισθησίας, μέχρι τώρα ἀπορριπτέος ὡς σχισματικός, αὐτοανακηρυχθεὶς «Πατριάρχης», νὰ εἶναι τὰ κατάλληλα πρόσωπα προκειμένου νὰ ἐκφράσουν τὴν ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ ἀνάγκη, τὴ βούληση τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν ἀναστεναγμὸ τῆς Ἐκκλησίας στὴν Οὐκρανία; Καὶ ἂν δὲν θέλουμε νὰ ἀκούσουμε τὴ φωνὴ αὐτῶν ποὺ ἀντιστέκονται στὴν αὐτοκεφαλία, πῶς μποροῦμε νὰ στηρίζουμε τὶς ἐλπίδες μας γιὰ ἑνότητα σὲ αὐτοὺς ποὺ ἤδη ἔχουν προκαλέσει μακροχρόνιο σχίσμα καὶ γιὰ χρόνια φιλοξενοῦν ὅλους τοὺς ἀδέσποτους καθηρημένους παλαιοημερολογίτες τοῦ ἑλλαδικοῦ χώρου καὶ ὄχι μόνον; Ἂν ὁ Φιλάρετος εἶχε ἐκλεγεῖ Πατριάρχης Μόσχας τὸ 1990, ποὺ τόσο τὸ ἐπιδίωξε, ἀλλὰ δὲν τοῦ βγῆκε, θὰ ζητοῦσε σήμερα νὰ γίνει Μητροπολίτης τῆς αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας; Καὶ ἂν ναί, ἀπὸ ποιόν; Ἀπὸ τὴ Σύνοδο τῆς Μόσχας, τῆς ὁποίας ὁ ἴδιος θὰ προήδρευε ἢ ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη ποὺ σήμερα ψευτοσέβεται καὶ στὴν ὁποία δῆθεν ὑποκλίνεται;»...

Δεν ξέρω εάν εγώ μόνο το αντιλαμβάνομαι έτσι, αλλά ό,τι μόλις προηγήθηκε θα μπορούσε να είναι μια πιο... «ευπρεπής» τοποθέτηση των ηγετών της Ρωσικής Εκκλησίας, εάν δεν είχαν εκτροχιαστεί και σχεδόν... «δαιμονισθεί» ώστε να επιτίθενται καθημερινά με ύβρεις και πρωτόγνωρους χαρακτηρισμούς κατά του Οικουμενικού Πατριαρχείου και προσωπικά του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου. Ο Σεβασμιώτατος κ. Νικόλαος -τον οποίον δεν φαίνεται να ενδιαφέρουν και τόσο τα εκατομμύρια των Ουκρανών Ορθοδόξων αδελφών μας που βρίσκονται αναγκαστικά εδώ και δεκαετίες στο σχίσμα λόγω της επιθετικής πολιτικής της Μόσχας- θα έπρεπε να θέσει τα παραπάνω ερωτήματα στον ίδιο τον Οικουμενικό Πατριάρχη, ζητώντας μία συνάντηση μαζί του, την οποία με πολλή χαρά υποθέτω θα αποδεχόταν η Σεπτή Κορυφή της Ορθοδοξίας. Άλλωστε, ως Αγιορείτης, ο Σεβασμιώτατος γνωρίζει τον Παναγιώτατο και μπορεί να συνομιλήσει μαζί του. Άλλωστε αυτό υποδεικνύει και η Αγία Γραφή, την οποία κατά τα άλλα επικαλείται: «ἐπερώτησον τὸν πατέρα σου, καὶ ἀναγγελεῖ σοι, τοὺς πρεσβυτέρους σου, καὶ ἐροῦσί σοι» (Δευτερ. 32, 7).

Διότι αυτά τα ερωτήματα που θέτει είναι, και ας με συγχωρήσει, παραπλανητικά και αποτελούν την πεμπτουσία της μαύρης ρωσικής προπαγάνδας που μόλις προ ολίγων ημερών κατήγγειλε ο ίδιος ο Οικουμενικός Πατριάρχης (δείτε εδώ). Ο Παναγιώτατος λοιπόν θα του εξηγήσει γιατί η χορήγηση Αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας δεν είναι, όπως χωρίς σοβαρά επιχειρήματα ισχυρίζεται, μία «πολιτικὴ ἀπαίτηση» ή ένα «πείσμα», αλλά αναγκαία πλέον και αναπόφευκτη θεραπευτική επέμβαση της Μητρός ημών Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας σε ένα λαό, που συνιστά πνευματικό Της τέκνο, ο οποίος δεινοπαθεί, εκτός των άλλων, και από εκκλησιαστικά σχίσματα και διαιρέσεις, τα οποία έχει προκαλέσει η εωσφορική αλαζονεία και η ιμπεριαλιστική στρατηγική της Μοσχοβίτικης πολιτικής και εκκλησιαστικής ηγεσίας.

Τώρα τι να κάμω; Να του απαντήσω εγώ; Δεν νομίζω ότι ο Άγιος Μεσογαίας είναι αφελής ή ότι δεν γνωρίζει τις απαντήσεις σε όλα όσα δήθεν ερωτά... Είναι πανέξυπνος άνθρωπος, με γνώσεις και τίτλους σπουδών που λίγοι κατέχουν στον εκκλησιαστικό χώρο, και γι’ αυτό με ενοχλεί ο τρόπος με τον οποίο απευθύνει τα ερωτήματα αυτά... Αντί να ερωτήσει αυτούς που θα του απαντήσουν αυθεντικά και θα του ερμηνεύσουν όλα όσα θέλει να μάθει, επιλέγει να δημοσιοποιεί κείμενα στον αέρα της ακατάσχετης φλυαρίας περί ενός σπουδαίου εκκλησιαστικού ζητήματος, το οποίο, είτε αρέσει είτε όχι, έχει αποφασίσει να επιλύσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Και το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει και το δικαίωμα και την υποχρέωση να το πράξει.

Και αυτά τα δικαιώματα δεν απορρέουν από το... Θιβέτ ή από τις... «Βέδες», Σεβασμιώτατε, αλλά προκύπτουν από το Ευαγγέλιο και από τις Αποφάσεις των Αγίων Οικουμενικών Συνόδων, τις οποίες, ασφαλώς, αναγνωρίζετε και αποδέχεστε, όπως ομολογήσατε επ’ εκκλησίας κατά την εις Επίσκοπον χειροτονία σας. Γιατί σε κάποιο άλλο σημείο του κειμένου του ο κ. Νικόλαος κάνει τις εξής «περίεργες» αναφορές: «Οἱ λέξεις ποὺ ἀκοῦμε νὰ ἐπικαλοῦνται οἱ ἐμπλεκόμενες Ἐκκλησίες εἶναι ἱστορικὰ προνόμια, δικαιώματα καὶ κανόνες. Δυστυχῶς, αὐτὸ ποὺ δὲν ἀκοῦμε εἶναι τὸ Εὐαγγέλιο» και αλλού «ἡ ἐπίκληση τῶν ἱστορικῶν δικαιωμάτων καὶ τῶν κανόνων εἶναι πιὸ σημαντικὴ ἀπὸ αὐτὴν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου;»...

Και όποιος τα διαβάζει και δεν γνωρίζει τα πράγματα δεν μπορεί παρά να σκανδαλισθεί... Αυτός είναι ο σκοπός σας, Σεβασμιώτατε; Να σκανδαλίσετε τους πιστούς και να τους στρέψετε εναντίον του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου; Δεν γνωρίζετε αλήθεια, ότι «ἱστορικὰ προνόμια, δικαιώματα καὶ κανόνες» είναι ό,τι ακριβώς συνιστά την Ορθόδοξη Εκκλησιολογία, την ίδια την Εκκλησία τελικά ως Θεσμό; Δηλαδή αυτά να τα αγνοήσουμε επικαλούμενοι αορίστως και με μπόλικο «λαϊκισμό» το «Ευαγγέλιο»; Συγγνώμη, αλλά το Ευαγγέλιο επικαλούνται και οι αιρετικοί Προτεστάντες για να αρνηθούν την Εκκλησία και τους συγκροτημένους θεσμούς της, να αρνηθούν τους Κανόνες και τα Μυστήρια, να αρνηθούν ό,τι τελικά είναι η Εκκλησία... Αυτό θα κάνουμε τώρα και εμείς; Θα βάζουμε ως πρόσχημα το Ευαγγέλιο για να μην λέμε την αλήθεια και για να μην αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα στη ρίζα τους και στην πραγματική τους διάσταση; 

Ειλικρινά, δεν μπορώ να κατανοήσω τις παραπάνω θέσεις του Σεβασμιωτάτου και σε τι ακριβώς αποσκοπεί γενικά αυτή η προσωπική του παρέμβαση, όταν μάλιστα, όπως όλα δείχνουν, σύντομα θα κληθεί να τοποθετηθεί επί των εξελίξεων το Συνοδικό Σώμα στο οποίο και ο ίδιος ανήκει και οφείλει υπακοή, δηλαδή η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος. Γιατί όλοι εμείς οι ταπεινοί και ασήμαντοι που γράφομε για κάθε ζήτημα δεν έχομε την ίδια ευθύνη με ένα Επίσκοπο της Εκκλησίας. Εκείνου τα λόγια και οι δημόσιες τοποθετήσεις έχουν βαρύ αντίκτυπο λόγω του υψίστου αξιώματος που φέρει και του θεσμού που εκπροσωπεί. Γι’ αυτό και οι Επίσκοποι θα έπρεπε να είναι προσεκτικότεροι στις τοποθετήσεις τους. Αφού ό,τι πω εγώ, είτε αρέσει είτε όχι, θα πουν «το είπε ο Ρωμανός». Και αν αρέσει, θα επαινέσουν το Ρωμανό, αν δεν αρέσει θα κατηγορήσουν το Ρωμανό... Ενώ για ό,τι λένε οι Επίσκοποι, και μάλιστα οι πλέον προβεβλημένοι, αυτό που λέγεται συνήθως είναι: «το είπε η Εκκλησία»... Και η Εκκλησία στο τέλος «πληρώνει τα σπασμένα» του κάθε Επισκόπου που ως πρόσωπο θέλει να «προηγείται των αποφάσεων των θεσμών», για να χρησιμοποιήσω την αναφορά του Αρχιεπισκόπου Αθηνών...

Η όλη γεύση λοιπόν που αφήνει το κείμενο αυτό του Σεβασμιωτάτου κ. Νικολάου είναι πικρή. Και δεν «μυρίζει» Ορθοδοξία και Εκκλησία... Πουριτανικές τοποθετήσεις προτεσταντικού ύφους και επιχειρηματολογίας, με μοναδικό τελικό στόχο το μαρτυρικό Φανάρι, τη Μητέρα Εκκλησία που γέννησε και τον ίδιο, αφού μέσα στους κόλπους Της, στο Αγιώνυμο Όρος, έλαβε τα χαρίσματα του μοναχικού σχήματος και της Ιερωσύνης.

Και αν στο μεγαλύτερο μέρος του κειμένου η επίθεση στον Πάνσεπτο Οικουμενικό Θρόνο είναι ύπουλα κρυμμένη πίσω από τις σοφιστείες και τους ευσεβισμούς, υπάρχει και μία αναφορά ξεκάθαρα ψευδής που δεν τιμά τον συντάκτη της. Γράφει σε κάποιο σημείο ο Σεβασμιώτατος: «Ἡ Κωνσταντινούπολη πλέον ἀποκαλεῖ τοὺς ὡς τώρα ἀδελφοὺς τῆς Ρωσίας «φίλους», αὐτοὶ δὲ ἀρνοῦνται νὰ ὁμολογήσουν τὴν οἰκουμενικότητα τοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως». Ένα ψέμα και μια αλήθεια, η κοινή και παραπλανητική από κοινού παράθεση των οποίων, επιχειρεί να «αμνηστεύσει» την ασέβεια και την αθλιότητα των ηγετών της Ρωσικής Εκκλησίας, οι οποίοι αμφισβητούν το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Γιατί όντως οι Ρώσοι ασεβείς αρνούνται πλέον να αποκαλέσουν το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως Οικουμενικό, αθετώντας έτσι τις Οικουμενικές Συνόδους και θέτοντας τους εαυτούς τους απέναντι όχι μόνο στην Κωνσταντινούπολη αλλά συνολικά στην Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία που του απένειμε τον σχετικό τίτλο και τα απαράγραπτα προνόμια που απορρέουν από αυτόν.

Αλλά ο Οικουμενικός Πατριάρχης μας, μέσα στην απέραντη αγάπη και συγχωρητικότητα που τον διακρίνουν, δεν έπαψε ποτέ να αποκαλεί «αδελφούς» ακόμη και τους πιο ιταμούς υβριστές του! Ακόμη και αυτόν τον ανεκδιήγητο Ιλαρίωνα του Βολοκολάμσκ, ο οποίος εδώ και πολύ καιρό περιέρχεται την οικουμένη συκοφαντώντας τον Παναγιώτατο, «αδελφό» τον αποκάλεσε ενώπιον του Πατριάρχη της Μόσχας κατά τη μεταξύ τους συνάντηση στις 31 Αυγούστου 2018 στο Φανάρι, λέγοντας, απευθυνόμενος προς τον Κύριλλο: «Μακαριώτατε ο αδελφός δεν το έχει πράξει μια φορά αλλά συνεχώς είναι επιθετικός και τρέφει εχθρικά αισθήματα για την Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως. Σας παρακαλώ να τον επιπλήξετε και να τον συμμαζέψετε γιατί σας προκαλεί ζημιά» (δείτε εδώ).

Ενώ μόλις την περασμένη Κυριακή 21 Οκτωβρίου 2018, απευθυνόμενος σε Ρωμηούς της Κωνσταντινούπολης είπε μεταξύ άλλων: «Είτε αρέσει στους αδελφούς μας τους Ρώσους είτε δεν αρέσει, αργά ή γρήγορα θα ακολουθήσουν την λύση που θα δώσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο, διότι δεν έχουν άλλη επιλογή». Και σε άλλο σημείο της ίδιας ομιλίας: «Η μαύρη προπαγάνδα των Ρώσων έχει ως αντικείμενο το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Διότι δεν ανέχονται οι αδελφοί μας οι Σλάβοι το προβάδισμα, το οποίο έχει το Οικουμενικό Πατριαρχείο, και κατά συνέπεια το Γένος μας, μέσα στην Παγκόσμια Ορθοδοξία» (δείτε εδώ).

Πού είναι λοιπόν, Σεβασμιώτατε Άγιε Μεσογαίας, η αντικατάσταση της λέξεως «αδελφοί» με τη λέξη «φίλοι» από μέρους του Οικουμενικού Πατριαρχείου; Και γιατί γράφετε τέτοιες ανακρίβειες, βάζοντας στο ίδιο τσουβάλι τον Πατριάρχη του Γένους μας με τους εις βάρος Του ασχημονούντες αξιωματούχους της Ρωσικής Εκκλησίας;

«Ἱκανόν ἐστι». Ήδη μακρηγόρησα πολύ και δεν μπήκα καν στη διαδικασία να σχολιάσω ένα προς ένα τα όσα καταγράφει ο κ. Νικόλαος στο κείμενό του. Αλλά δεν θα είχε και νόημα να πράξω κάτι τέτοιο. Αφού, αν εξαιρέσει κανείς τις λογοτεχνικά άρτια συγκαλυμμένες επαναλήψεις των αυτών νοημάτων, η ουσία είναι μία και σε αυτήν αναφέρθηκα διεξοδικά.

Σε κάθε περίπτωση, για μία ακόμη φορά θα υπενθυμίσω προς πάσα κατεύθυνση, και κυρίως προς τους Ελλαδίτες Εκκλησιαστικούς, αυτό που είχε πει κάποτε, το 2001, ο νυν Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και τότε Μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας κ. Ιερώνυμος: «Κάθε γένος έχει ένα Πρώτο και ο Πρώτος στο Ελληνικό Γένος -πρέπει να το χωνέψουμε- είναι ο Πατριάρχης» (δείτε εδώ).

Όποιος λοιπόν λακτίζει ευθέως ή... πλαγίως προς τον Πρώτο του Γένους μας, που το Θέλημα του Θεού όρισε να είναι και ο Πρώτος της Εκκλησίας Του, ουσιαστικά αρνείται την αυτοσυνειδησία του και, ας με συγχωρέσει ο καθένας που εμπίπτει σε αυτήν την κατηγορία, αυτό είναι και ονομάζεται πνευματική και εκκλησιολογική σχιζοφρένεια...

Και επειδή με... τρώει και η γλώσσα μου και το χέρι μου θα πω ακόμη μια κουβέντα, εμπνευσμένη από την Αγία Γραφή και πάλι, που τόσο πολύ επικαλείται ο Σεβασμιώτατος κ. Νικόλαος, αλλά εκείνος με μη Ορθόδοξο τρόπο, αφού την φέρνει σε... αντιδιαστολή με τους Κανόνες και την Τάξη της Εκκλησίας, ενώ ισχύει ακριβώς το αντίθετο: Οι Κανόνες και η Τάξη και οι Θεσμοί της Εκκλησίας αποτελούν το «εφηρμοσμένο Ευαγγέλιο». Αυτό το γνωρίζει και ο τελευταίος αληθινά Ορθόδοξος πιστός...

Και να η κουβέντα μου και με αυτήν τελειώνω: Από την αρχή που προέκυψε αυτός ο «πειρασμός» με τους Ρώσους, λόγω της αντικανονικής τους αντίδρασης στις δίκαιες αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, είπα προς πάσα κατεύθυνση: Ευλογημένος είναι αυτός ο πειρασμός. Ναι, ευλογημένος και κατά παραχώρηση Θεού. Για να φανερωθούν κατά πώς πρέπει τόσο οι «δόκιμοι» (πρβλ. Α΄ Κορ. 11, 19)  όσο και οι... αδόκιμοι...

Έκαστος ας επιλέξει σε ποια κατηγορία θέλει να βρεθεί. Γιατί και οι πράξεις και τα λόγια μας, αποκαλύπτουν τελικά τον θησαυρό της ψυχής μας. Αν είναι αγαθός ή πονηρός...

"Ανθοδέσμη με αγκάθια" το δώρο των Ρώσων στον Οικουμενικό Πατριάρχη για την 27η επέτειό του

[Μια ιστορική φωτό: Ο Οικουμενικός Πατριάρχης το 2008 στο Κίεβο, τελώντας επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο του Μεγάλου Λιμού της Ουκρανίας (1932-1933) ή Γολoντομόρ (ουκρανικά: Голодомор), μία από τις μεγαλύτερες εθνικές καταστροφές στη σύγχρονη ιστορία της χώρας αυτής, που συνοδεύτηκε από το θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι αναλυτές θεωρούν πως ο λιμός της Ουκρανίας ήταν συνέπεια της οικονομικής πολιτικής που ακολούθησε η Σοβιετική Ένωση υπό τον Στάλιν και μάλιστα του προγράμματος κολεκτιβοποίησης.]

Του Αρχιμ. Γεράσιμου Φραγκουλάκη - Αννόβερο Γερμανίας
Στις 22 Οκτωβρίου συμπληρώθηκαν 27 χρόνια από την εκλογή του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου στον πρώτο Θρόνο της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ως Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικού Πατριάρχη. 
Όλα αυτά τα 27 χρόνια υπήρξαν χρόνια δημιουργίας, χρόνια προβολής της Ορθοδοξίας παγκοσμίως. Στην κυριολεξία και τα 27 αυτά χρόνια αποτελούν περίοδο επιτευγμάτων, τα οποία έχουν την αναγνώριση προσωπικοτήτων όχι μόνο από το χώρο της Εκκλησίας, αλλά και από άλλους θρησκευτικούς, κοινωνικούς, πολιτικούς, επιστημονικούς κ.ά. χώρους. 
Από την εκλογή του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος θέλησε να συσφίξει τις σχέσεις των Ορθοδόξων Εκκλησιών, κάτι το οποίο αποδείχτηκε ιδιαιτέρως δύσκολο, διότι ενώ γίνεται προσπάθεια συνολικά η Ορθόδοξη Εκκλησία να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών, μία από τις Ορθόδοξες Εκκλησίες, αυτή της Ρωσίας προσκολλημένη σε αγκυλώσεις του παρελθόντος δεν λέει να προσαρμοστεί. Έχοντας αναπτύξει τη θεωρία της "Τρίτης Ρώμης" και προβάλλοντας ανέκαθεν την αριθμητική υπεροχή της, αμφισβητεί την Οικουμενικότητα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. 
Όσον αφορά στη θεωρία της "Τρίτης Ρώμης", αυτή αναπτύχθηκε από νωρίς, πριν καν ιδρυθεί το Πατριαρχείο Μόσχας. Το έτος 1439 Ιεράρχες του Βυζαντίου μαζί με τον Ρώσο Μητροπολίτη Ισίδωρο αναγνώρισαν την πρωτοκαθεδρία του Πάπα στη Σύνοδο της Φλωρεντίας. Η Μόσχα δεν δέχτηκε την αναγνώριση αυτή, καθαίρεσε τον Μητροπολίτη Ισίδωρο και ταυτοχρόνως ανέπτυξε τη θεωρία της "Τρίτης Ρώμης". Μια θεωρία υπερφίαλη και εξωπραγματική, διότι ποτέ δεν υπήρξε πρώτη και δεύτερη Ρώμη για να υπάρξει και τρίτη. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνουν εκκλησιαστικοί ιστορικοί υπάρχει μόνο "Πρεσβυτέρα" Ρώμη και "Νέα" Ρώμη, όπως ονομάστηκε η Κωνσταντινούπολη ως νέα αυτοκρατορική πρωτεύουσα από τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄, τον γνωστό σε όλους μας ως Μέγα και ως Άγιο Κωνσταντίνο. 
Προφανώς η θεωρία αυτή αποτελεί τη βάση των επιδιώξεων και των οραμάτων της Ρωσικής Εκκλησίας. Γι' αυτό αν και οι Ρώσοι σχετικά αργά εκχριστιανίστηκαν, το έτος 988 μ.Χ., διεκδικώντας από την πρώτη στιγμή ισότιμο συμμετοχή στα Εκκλησιαστικά πράγματα καταφέρνουν με τρόπο "ανορθόδοξο" να αναγνωρισθεί η Εκκλησία τους ως Πατριαρχείο Μόσχας το έτος 1589 μ.Χ. και να καταλάβει την πέμπτη θέση στα Δίπτυχα μετά τα τέσσερα πρεσβυγενή Πατριαρχεία. Την πατριαρχική αναγνώριση την έλαβε το Πατριαρχείο της Μόσχας με εκβιασμό και αφού κράτησε για μισό χρόνο αιχμάλωτο τον Οικουμενικό Πατριάρχη Ιωακείμ τον Γ΄. 
Το Πατριαρχείο Μόσχας ουδέποτε έκρυψε τη φιλοδοξία του, να ηγηθεί της Ορθοδοξίας παγκοσμίως. Ανέκαθεν αμφισβητούσε κυριαρχικά δικαιώματα του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Δεν είναι άσχετο με αυτό, το γεγονός ότι όταν αναφέρεται η Ρωσική Εκκλησία στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, με πάρα πολύ ελάχιστες και σκόπιμες εξαιρέσεις, το αποκαλεί συνήθως Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και όχι Οικουμενικό. 
Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και η αναστάτωση που έχει επιφέρει και τώρα στην Εκκλησία, εξαιτίας της επικειμένης χορηγήσεως Αυτοκεφαλίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Εκκλησία της Ουκρανίας. Παρότι αποτελεί κυριαρχικό δικαίωμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου να εκχωρεί την Αυτοκεφαλία σε μία Εκκλησία, όπως έγινε και με την Εκκλησία της Ρωσίας, το Πατριαρχείο Μόσχας με σειρά τεχνασμάτων προσπαθεί να εμποδίσει αμφισβητώντας ευθέως το δικαίωμα αυτό του Οικουμενικού Πατριαρχείου, θέλοντας ουσιαστικά να αμφισβητήσει και να πλήξει την οικουμενικότητά του. Αυτό γίνεται πασιφανές αν παρατηρήσει κανείς τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί η Εκκλησία της Ρωσίας. Ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων, Προέδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας σε συνέντευξή του στο πρακτορείο ειδήσεων ΤΑΣΣ δήλωσε: "Ο Βαρθολομαίος δεν είναι πλέον ο ηγέτης της οικουμενικής Ορθοδοξίας". Αυτό δεν αποτελεί απλά μια θέση του Μητροπολίτη Ιλαρίωνα, αλλά την μακρόχρονη επιδίωξη του Πατριαρχείου στο οποίο ανήκει. Αυτό επεδίωξε και με την προσπάθεια που έκανε με θεμιτούς και αθέμιτους τρόπους να τορπιλίσει την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο η οποία πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2016 στην Κρήτη. 
Ποιος δεν θυμάται, με πόσα τεχνάσματα κατάφερε να επιβάλει διάφορες οργανωτικές αλλαγές, για να απέχει στο τέλος. Αν πραγματικά ενδιαφερόταν για την τακτοποίηση ορισμένων θεμάτων η συμμετοχή της και η ουσιαστική συμβολή της θα μπορούσε να ήταν καθοριστική. Ακόμη και το επίμαχο των ημερών θέμα της εκχώρησης Αυτοκεφαλίας είχε τεθεί προς συζήτηση, όμως το Πατριαρχείο Μόσχας φρόντισε και αυτό να το βάλει στο περιθώριο και να που τώρα το καίει!
Κάνοντας βέβαια και τούτη τη φορά χρήση των μέσων που διαθέτει, μεταξύ των οποίων ο μεγάλος αριθμός πιστών που έχει αλλά και την πολιτική και οικονομική της ισχύ προσπαθεί να επιβάλει τα θέλω της. Όσον αφορά βεβαίως στην πολιτική και οικονομική ισχύ που έχει δεν χωρεί αμφιβολία. Ο ίδιος ο Πατριάρχης Κύριλλος άλλωστε σε Σύναξη Προκαθημένων στην Κωνσταντινούπολη είχε δηλώσει πως, πρώτα ως Εκκλησία είναι για το έθνος. Για την δε οικονομική της δύναμη μας βεβαιώνουν μεταξύ άλλων και οι (ανιδιοτελείς) υπέρογκες δωρεές της. Όσον αφορά τώρα στο υπεράριθμο των μελών της, εκεί ας διατηρήσουμε κάποιες επιφυλάξεις. Πόσοι άραγε από όλους αυτούς που συγκαταλέγει στα μέλη της η Εκκλησία της Ρωσίας είναι οι βαπτισμένοι; Πέρα του ότι προσμετρά ως μέλη της όλους τους κατοίκους της πρώην Σοβιετικής Ένωσης κάτι που δεν ισχύει, πολλοί μα πάρα πολλοί είναι και οι αβάπτιστοι. Ακόμη και σήμερα βαπτίζονται κάποιοι τελευταία στιγμή, για να γίνουν στη συνέχεια ιερείς. Σε καμιά περίπτωση βεβαίως δεν τους μεμφόμαστε όλους αυτούς, αλλά δεν μπορεί αυτή η πραγματικότητα να εμφανίζεται ως ιδανική και μάλιστα ικανή για να αλλάξει κάποια εκκλησιαστικά δεδομένα. 
Όπως φαίνεται και κανένας δεν μπορεί να το αμφισβητήσει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, το Πατριαρχείο Μόσχας ασκεί επιρροή σε κάποιες Ορθόδοξες Εκκλησίες. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα σήμερα, στο λεγόμενο Ουκρανικό θέμα. Τι συνέβη ξαφνικά; Από τη μια το Οικουμενικό Πατριαρχείο ασκώντας τα κανονικά δικαιώματά του αποφασίζει να εκχωρήσει Αυτοκεφαλία στην Εκκλησία της Ουκρανίας και από την άλλη το Πατριαρχείο Μόσχας αντιδρά έντονα και παραβλέποντας και παραποιώντας την ιστορική, αλλά κυρίως την εκκλησιαστική πραγματικότητα προσπαθεί όχι απλά να παρεμποδίσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά να επιβάλει ετσιθελικά την άποψή του. Και ενώ τα πράγματα είναι ξεκάθαρα με "καλοπληρωμένα άρθρα" και "μαύρη προπαγάνδα" η Εκκλησία της Ρωσίας "χτυπάει το Οικουμενικό Πατριαρχείο", όπως δήλωσε ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος. Το ίδιο έργο βέβαια το έχουμε ξαναδεί στο παρελθόν, το 1996 στην Εσθονία και το 2014 στην Τσεχία. Και τότε προσπάθησε η Ρωσία να έχει ηγετική παρέμβαση στα εκκλησιαστικά δρώμενα, και τότε απείλησε, και τότε συμπεριφέρθηκε κατά τρόπο απαράδεκτο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο που της έδωσε εκκλησιαστική οντότητα και την ανύψωσε σε Πατριαρχείο. Έφτασε μάλιστα τώρα στο σημείο με συνοδική απόφαση να διακόψει το Πατριαρχείο Μόσχας την Κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, όπως είχε κάνει και το 1996, με την ανακήρυξη της Αυτόνομης Εκκλησίας της Εσθονίας. Και έρχεται ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων να μας πει ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης είναι σχισματικός. Αυτοί που στην ουσία πάνε να δημιουργήσουν σχίσμα κατηγορούν για σχισματικό τον θεματοφύλακα της εκκλησιαστικής ενότητας. Συνηθισμένη ρωσική τραγελαφική τακτική. Σε σχόλιό μου για την εμπλοκή του Πατριαρχείου Μόσχας στο θέμα που είχε δημιουργηθεί με την παραίτηση του Προκαθημένου της Εκκλησίας της Τσεχίας και Σλοβακίας κ. Χριστοφόρου είχα χρησιμοποιήσει την παροιμία "σηκώθηκαν τα πόδια να χτυπήσουν το κεφάλι". Την ίδια παροιμία χρησιμοποιώ και τώρα. Το ότι έχουν τόση φαινομενικά δύναμη τα πόδια, εν προκειμένω η Εκκλησία της Ρωσίας, οφείλεται στην οικονομική και κοσμική κυρίως δύναμη που έχει. Άλλωστε ο Προκαθήμενός της με κομπορρημοσύνη προ καιρού πλάσαρε τον εαυτό του ως τον μοναδικό "ελεύθερο" Πατριάρχη που υπάρχει. Δεν ξέρω βέβαια κατά πόσο έχει αξία για τον ίδιο ως Ορθόδοξος και μάλιστα Προκαθήμενος να έχει το σώμα ελεύθερο ή το πνεύμα αδούλωτο! 
Αναμφισβήτητα με την δύναμη της αυτή η Ρωσική Εκκλησία μπορεί να ασκεί επιρροή και σε άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες. Τώρα σε ποιες, εδώ ισχύει το "τι κάνει νιάου-νιάου στα κεραμίδια!". Είναι απορίας άξιο, γιατί υπάρχουν τόσοι υποστηρικτές του Πατριαρχείου Μόσχας μεταξύ των Ορθοδόξων; Καθόλου! Υποστηρίζουν όλοι εκείνοι που με διάφορους τρόπους ευνοούνται από το Πατριαρχείο της Μόσχας και εκείνοι που για τους δικούς τους λόγους τρέφουν αντιπάθεια έως και μίσος εναντίον του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Μεταξύ των τελευταίων συμπεριλαμβάνονται αρκετοί και εξ ημών, εννοώ Έλληνες Ορθόδοξοι κληρικοί και λαϊκοί. Έχετε παρακολουθήσει τα όσα γράφονται και λέγονται για το Ουκρανικό θέμα αυτό το διάστημα. Όλοι ξεκινούν με την παραδοχή ότι είναι αποκλειστικό δικαίωμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου η εκχώρηση Αυτοκεφαλίας σε μία Εκκλησία, συνεχίζουν μετά με ένα "αλλά" προκειμένου να δικαιολογήσουν την αντίθετη θέση τους. Δυστυχώς, ιδιαίτερα οι κληρικοί και δη και αρχιερείς με τα γραφόμενά τους παρασύρουν πολύ κόσμο. Με τον τρόπο της η Εκκλησία της Ρωσίας κατάφερε να καθιερωθεί σε πολλούς ως πρότυπο Ορθόδοξης προσήλωσης και αντιοικουμενιστικής αντίστασης, χωρίς βεβαίως να ισχύει ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Αυτό αποδεικνύεται περίτρανα από το πώς βιώνεται η Ορθοδοξία από τους αδελφούς μας τους Ρώσους και ιδιαιτέρως από τους κληρικούς. Η αυστηρότητα και τυπικότητα που φαινομενικά τους χαρακτηρίζει αποσκοπεί όχι στην καλλιέργειά τους ως Ορθοδόξων, αλλά περισσότερο στην καλλιέργειά τους ως Ρώσων Ορθοδόξων, κατάλοιπο παλαιών και νεώτερων βιωμάτων. 
Σε αυτή τη βάση θα πρέπει να δούμε και την σημερινή κατάσταση που επικρατεί μεταξύ Πατριαρχείου Μόσχας και Οικουμενικού Πατριαρχείου. Δεν πρόκειται για ένα θέμα ενδοοικογενειακό, που αφορά μόνο Ορθόδοξες Εκκλησίες. Για τους Ρώσους όπως φαίνεται, το θέμα είναι κυρίως εθνικό. Φαίνεται αυτό και από τα επιχειρήματα τα οποία χρησιμοποιούν. Όλα είναι εθνοκεντρικά. Και επειδή κατά βάση είναι ανίσχυρα εναποθέτουν τις ελπίδες τους, πού νομίζετε; στο θάνατο του Οικουμενικού Πατριάρχη, όπως δήλωσε ο Αρχιεπίσκοπος Βλαντιμίρ Βιγλιάνσκι, δημοσιογράφος και κριτικός λογοτεχνίας, προεστός του ναού της Αγίας Μάρτυρος Τατιάνας στο κρατικό πανεπιστήμιο της Μόσχας, λέγοντας πως "μόλις πεθάνει, (ο Οικουμενικός) νομίζω ότι όλα θα επανέλθουν στο φυσιολογικό". Βέβαια αυτό δεν αποτελεί μόνο ρώσικη αντίληψη. Το ίδιο είχε γραφτεί σε βιβλιοκρισία αφορώσα δίτομο έργο αναφερόμενο στο θέμα των "Νέων Χωρών", από Μητροπολίτη της Εκκλησίας της Ελλάδος. 
Εμείς αντιθέτως, με την ευκαιρία της 27ης επετείου από της εκλογής του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου υιϊκώς και προσευχητικώς ευχόμαστε να είναι πολλά, πάμπολλα τα έτη Του. Ο Θεός να του χαρίζει υπομονή και δύναμη για να συνεχίζει την αγλαόκαρπο διακονία του και ωφελιμότατη Πατριαρχία του προς δόξαν Θεού και για το καλό όλων μας!

Σκέψεις του Раскóльников | Απεγνωσμένη προσπάθεια των Ρώσων να στηρίξουν τον τρωθέντα ιμπεριαλισμό τους σε διαστροφή της πραγματικότητας

Διαβάσαμε πρόσφατη συνέντευξη του μητροπολίτου Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνος στο πρακτορείο ειδήσεων ΤΑΣΣ και χωρίς να είμαστε «επίσημο ιστολόγιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου» επιθυμούμε να κάνουμε μερικές επισημάνσεις στα όσα ανέφερε ο Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας. 
1. Προφανώς η εκκλησιαστική καθημερινότητα των Ναών της Ρωσικής Εκκλησίας δεν επηρεάζεται από την απόφαση της Συνόδου του Μινσκ, καθώς δεν υπήρξε καμία εσωτερική αλλοίωση στην κατάσταση τους. Όμως το Οικουμενικό Πατριαρχείο ΔΕΝ «αναγνώρισε σχισματικούς στην Ουκρανία», ΔΕΝ έκανε «εισπήδηση στο αλλότριο κανονικό έδαφος» και ΔΕΝ «διεκδικεί δικαίωμα ακυρώσεως των αποφάσεων λοιπών Εκκλησιών», αλλά επανέφερε στην κανονικότητα πάνω από 20.000.000 πιστούς, οι οποίοι χωρίς να έχουν δογματική ή κανονική διαφορά και μόνο επειδή ήθελαν ως άνθρωποι να ζουν ελεύθερα την πίστη τους, επανέφερε στην αρχική κανονική κατάσταση το δικό του κανονικό έδαφος, και δια της προνομίας και ευθύνης της Εκκλήτου (θ’ και ιζ’ της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου και εκατοντάδες άλλων εγγράφων) απεφάνθη, ασκώντας το κανονικό της δικαίωμα, τελεσιδίκως επί της καταδίκης, όπως έγινε και για όποιους λόγους έγινε, των μητροπολιτών Φιλαρέτου και Μακαρίου. 
2. Οι ενέργειες της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας όλα αυτά τα χρόνια ήταν αδικαιολόγητα, θα λέγαμε, φιλικές προς τον ρωσικό εκκλησιαστικό ιμπεριαλισμό, μέχρι του σημείου σκανδαλισμού υγιώς σκεπτόμενων ανθρώπων οι οποίοι έλεγαν: «μα δεν βλέπετε ότι το κακό επεκτείνεται και ότι οι άνθρωποι στην Ουκρανία ζητούν να απαλλαγούν από την τρομολαγνεία αυτή των όσων επιβάλλονται επάνω τους; Ως που θα πάει αυτή η κατάσταση;». Οι ενέργειες της Μητρός Εκκλησίας, εξ άλλου, ήταν ένα μικρό δείγμα της συμπεριφοράς που έπρεπε να είχε τόσα χρόνια και την οποία λόγω υπερβολικής αβρότητας είχε βάλει στο περιθώριο. Τα πράγματα έπρεπε κάποια στιγμή να μπουν στη θέση τους. Η Εκκλησία λειτουργεί με τον δικό της χρόνο. Και αυτός ο χρόνος για τη συγκεκριμένη υπόθεση του Ουκρανικού είχε υπερβεί τα όρια προ πολλού όπως και οι ενέργειες της Ρωσικής Εκκλησίας, οι διαρκώς επεκτατικές, χωρίς τον σεβασμό καμίας δικαιοδοσίας με μόνο λογισμό μια «Τρίτη Ρώμη» ανύπαρκτη και φαντασιώδη. 
3. Δεν μπορούμε να μιλάμε για νέο σχίσμα στην Εκκλησία διότι ένα σχίσμα προϋποθέτει δυο πλευρές που δεν έχουν κοινωνία. Στην περίπτωση αυτή η ιστορικά θυγατέρα επέλεξε να αποκοπεί από την τροφό και μητέρα της. Αυτό δεν σημαίνει «σχίσμα». Αυτό σημαίνει απομόνωση της Εκκλησίας Ρωσίας από τον συνεκτικό των Εκκλησιών ιστό, δηλαδή από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Από την άλλη η Εκκλησία της Ρωσίας με ποια ιδιότητα καλεί τους άλλους Προκαθημένους να λάβουν θέση. Προφανώς υπέρ της; Αδιανόητο! 
4. Αναφορικά με την Πράξη του Διονυσίου Δ΄. Μέχρι σήμερα επικαλούνταν οι αδελφοί Ρώσοι ότι η Πράξη αυτή τους έδινε τα δικαιώματα οριστικά και αμετάκλητα επί του Κιέβου. Συγχρόνως λένε ότι για 300 χρόνια έχουν δικό τους ένα σπίτι ή ότι δεν μπορούν να αλλάξουν οι εκκλησιαστικές πράξεις κ.ο.κ. Τελικά τί από όλα αυτά ισχύει; Μήπως να ξαναδιαβάσουμε την ιστορία με ένα πιο αντικειμενικό κριτήριο; Στη ζωή της Εκκλησίας, τα παρανόμως αποκτηθέντα ΔΕΝ εξαγιάζονται με τη χρησικτησία αλλά αναμένουν τη διευθέτηση τους. Ασφαλώς τα όρια δεν μπορούν να αλλάξουν. Πχ δεν θα μπορούσε να έλθει ο Τσεχίας να αλλάξει αυτά τα όρια, ο οποίος στην περίπτωση αυτή είναι κάποιος τρίτος, αλλά τα αλλάζουν τα δεδομένα αυτοί που εκδίδουν τις Πράξεις! Δεν «έθεσε τέρμα στην περίοδο 200 ετών αναγκαστικής διαιρέσεως» Κιέβου-Ρωσίας η Πράξη του Διονυσίου Δ’ αλλά ήταν προϊόν στυγνού εκβιασμού και πιέσεων πάνω σε δίσεκτα χρόνια όπως όταν έμεινε όμηρος Ιερεμίας ο Τρανός...! Από την πρώτη κιόλας ώρα, μετά την Πράξη αυτή, οι Ουκρανοί ήθελαν, ζητούσαν, παρακαλούσαν να είναι υπό το Οικουμενικό Πατριαρχείο και εκείνο για διάφορους λόγους ως σήμερα κώφευε. Οι Πράξεις και οι Τόμοι ασφαλώς και ανακαλούνται όταν εκλείψουν οι λόγοι για τους οποίους δόθηκαν γιατί στην πραγματικότητα μόνο η Πενταρχία είναι το απολύτως και αναντικατάστατο κανονικό καθεστώς στην Ορθοδοξία. 
5. Θα μας πει στο σημείο αυτό, σε κείμενό του στο διαδίκτυο, ο σεβ. Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος πως «οἱ λέξεις ποὺ ἀκοῦμε νὰ ἐπικαλοῦνται οἱ ἐμπλεκόμενες Ἐκκλησίες εἶναι ἱστορικὰ προνόμια, δικαιώματα καὶ κανόνες. Δυστυχῶς, αὐτὸ ποὺ δὲν ἀκοῦμε εἶναι τὸ Εὐαγγέλιο». Ναι, αλλά ξέχασε ο σεβ. Μεσογαίας πως κάποιες λέξεις – κλειδιά, όπως: σχίσμα, ακοινωνησία, ανάθεμα και τα όμοια, τις …ψέλνει νυχθημερόν η Μόσχα! Εκεί ας αναζητήσει, καλύτερα, ο σεβ. Μεσογαίας τη διχαστική λογική και πρακτική. 
Εμείς επιστρέφουμε στην εκκλησιολογία. 
6. Οι Ρώσοι που κατοικούν εντός του κανονικού εδάφους της Ρωσικής Εκκλησίας δηλαδή σε Ρωσία, Λευκορωσία κ.λπ., έχουν δυνατότητα-υποχρέωση να ακούσουν τη φωνή της Εκκλησίας Ρωσίας. Όμως οι Ρωσικής καταγωγής πιστοί ανά την Οικουμένη ΔΕΝ αποτελούν ποίμνιο της Μόσχας! Αυτός είναι ο αιρετικός εθνοφυλετισμός που καταδικάστηκε το 1872. Δεν είμαστε οι ίδιοι φορείς της Εκκλησίας όπου βαφτιστήκαμε, αλλά είμαστε μέλη της μιας Εκκλησίας και ποίμνιο της περιοχής όπου κατοικούμε. Ο επίσκοπος είναι ποιμένας όλων των Ορθοδόξων που κατοικούν στα όρια της Επαρχίας του. Σήμερα στην Τουρκία και στις επαρχίες του Οικουμενικού Θρόνου στο κράτος αυτό, οι Ρώσοι αδελφοί μας ΔΕΝ είναι ποίμνιο του Μόσχας! Είναι ποίμνιο οι μεν στην Κωνσταντινούπολη του Κωνσταντινουπόλεως, οι των Θεραπειών και του Αγίου Στέφανου π.χ.,της Μητροπόλεως Δέρκων, των Πριγκηποννήσων της Πριγκηποννήσων, της Ατταλείας και Αλάνυας του Πισιδίας κ.ο.κ. Δεν αντιμετωπίζουν κανένα απολύτως πρόβλημα στη διαποίμανση τους. Τελούν τις ακολουθίες και τα μυστήρια στη γλώσσα τους, έχουν ναούς, εξομολογούνται, κοινωνούν, μετέχουν στο σώμα της Εκκλησίας. Ανεξάρτητα από την καταγωγή τους, δεν είναι πρέσβεις της Εκκλησίας της Μόσχας οι πιστοί! Είναι ποίμνιο του επισκόπου της περιοχής όπου διαβιούν! Αυτό είναι από τα πρώτα και απλά μαθήματα κανονικού δικαίου και όχι κάτι το εξεζητημένο, ώστε να δηλώνεται άγνοια του από αρχιερατικά χείλη ή να διδάσκεται από αυτά κάτι διαφορετικό, διότι κάτι τέτοιο εμπίπτει στην κατηγορία, τάση και έμπρακτη άσκηση επεκτατικών διαθέσεων. 
7. Στο Άγιον Όρος, το οποίο έχει ως Επίσκοπο τον Κωνσταντινουπόλεως, οι Ρώσοι, Βούλγαροι, Σέρβοι, Ρουμάνοι, Ουκρανοί μοναχοί δεν ανήκουν εκκλησιαστικά στους επισκόπους των περιοχών από τις οποίες κατάγονται, αλλά μόνο στον Κωνσταντινουπόλεως. Με την ίδια λογική αν μεταβώ εγώ στη Μόσχα να ζητήσω μια Εκκλησία υπό τον Αθηνών, διότι προερχόμενος από την Αθήνα δεν είμαι, σύμφωνα με όσα υποστηρίζει σήμερα η Εκκλησία Ρωσίας, ποίμνιο του Μόσχας, αλλά του Αθηνών! Είναι δυνατόν αυτό;. Έχει καμία σχέση με το πνεύμα των Αγίων Πατέρων; Είναι καινοφανής και έωλη εξέταση του κανονικού δικαίου. 
8. Ο Κωνσταντινουπόλεως, παραμένει ο Πρώτος των 300.000.000 Ορθοδόξων, καθώς εκείνος ΔΕΝ απαρνήθηκε τους κανονικούς του δεσμούς με την Εκκλησία της Μόσχας! Επομένως κανείς δεν μπορεί να αποσπάσει από την πατρική του μέριμνα τον πιστό λαό του Θεού, όσο κι αν προσπαθεί η Μόσχα μέσα από την απομόνωση που επέλεξε να το κάνει. Η καρδιά του Πατριαρχείου μόνο εισόδους έχει και όχι εξόδους, κατά την προσφιλή έκφραση του μακαριστού π. Επιφανίου Θεοδωρόπουλου μιλώντας για τον εαυτό του. Οπότε όποιος επιλέγει να είναι μακράν του Οικουμενικού Πατριαρχείου εκείνος απομονώνεται, καθώς όταν αποσπάσεις νερό από τον ποταμό της Χάριτος, όπως όρισαν οι ιεροί κανόνες, το νερό απομονώνεται, το επί μέρους, και όχι ο ποταμός! 
Εν κατακλείδι, παρατηρούμε την απεγνωσμένη προσπάθεια των αδελφών Ρώσων να στηρίξουν τα επιχειρήματα τους και τον τρωθέντα ιμπεριαλισμό τους πάνω σε διαστροφή της πραγματικότητος, στην αλλοίωση και παράβλεψη του πνεύματος των κανόνων κατά το δοκούν, σε πνευματικό εκφοβισμό του λαού του Θεού, σε προβολή του πατριωτικού συναισθήματος πάνω από το εκκλησιαστικό, σε ατάκες τσιτάτα, σε δημοσιογραφικό μηχανισμό που φέρεται να κινείται τρεφόμενος από τη γραμμή της Μόσχας και σε μια ρητορική άσχετη παντελώς με την εκκλησιολογία των Πατέρων. 
Ελπίζουμε μόνο ότι ο δρόμος της απομόνωσης από την πηγή που τους μετέδωσε την πίστη να έχει κάποιο όριο και να μη οδηγηθεί στην άβυσσο, αλλά και η μετάνοια την οποία τόσο συχνά προτείνουν στον Οικουμενικό Πατριάρχη, να γίνει το δικό τους βίωμα και ο αληθινός καρπός του Αγίου Πνεύματος, το οποίο όμως σεβόμενο την ελευθερία του ανθρώπου πνει όταν δει προαίρεση αγαθή και κλήση εκ καρδίας. 
Π.Α.Α. 
ή Раскóльников (Ρασκόλνικωφ - Ο σχισματικός) 
Υ.Γ. Ο μητροπολίτης Ζαπορόζιε Λουκάς, καθότι λαλίστατος, χαρακτήρισε –σε μία ακόμα συνέντευξή του– τον Οικουμενικό Πατριάρχη ως «ένα Τούρκο πολίτη που ονομάζεται Βαρθολομαίος». Ελπίζω να έχει την επίγνωση ότι ο ίδιος είναι ένας Ουκρανός πολίτης που ασφυκτιά στη χώρα του λόγω της ρωσικής εθνικής του συνείδησης. Ο «Τούρκος Βαρθολομαίος» ανασαίνει ελεύθερα τον αέρα της Ρωμιοσύνης, ενώ ο Ζαπορόζιε Λουκάς πνίγεται στις αναθυμιάσεις του ρωσικού ιμπεριαλισμού.

Δελτίο ειδήσεων εκ Φαναρίου 24ης Οκτωβρίου 2018

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ
Ἐκκλησιαστικαί Εἰδήσεις


Ἡ Α. Θ. Παναγιότης, ὁ Πατριάρχης, ἐδέξατο εἰς ἀκρόασιν:
- Τόν Σεβ. Μητροπολίτην Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας κ. Παντελεήμονα, ἐπί κεφαλῆς ὁμίλου Κληρικῶν καί λαϊκῶν προσκυνητῶν ἐκ τῆς ὑπ’ αὐτόν Ἐπαρχίας τοῦ Θρόνου.  
- Τόν Θεοφιλ. ΡΚαθολικόν Ἐπίσκοπον κ. Δημήτριον Σαλάχαν, ἐξ Ἀθηνῶν. 
- Τόν Πανοσιολ. Ἀρχιμανδρίτην κ. Βαρθολομαῖον, Καθηγούμενον τῆς ἐν Ἁγίῳ Ὄρει Ἱερᾶς Μονῆς Ἐσφιγμένου, συνοδευόμενον ὑπό τοῦ δοκίμου αὐτῆς Ἰωάννου, τοῦ αὐταδέλφου τοῦ Ἡγουμένου Ἐντιμ. κ. Ἰωάννου Γαζέτα, ἐξ Ἀθηνῶν, καί τοῦ Ἐντιμ. κ. Κωνσταντίνου Καραλίδου, ἐκ Θεσσαλονίκης.  
- Τόν Πανοσιολ. Ἀρχιμανδρίτην κ. Μελχισεδέκ Ἀμπελικάκην, ἐκ τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Ἀρκαλοχωρίου, Καστελλίου καί Βιάννου, μετά τοῦ Ἐντιμ. κ. Γεωργίου Δοξαστάκη, Σπουδαστοῦ ἐν τῇ Ἀνωτάτῃ Ἐκκλησιαστικῇ Ἀκαδημίᾳ Ἀθηνῶν, ἐξ Ἡρακλείου Κρήτης. 
- Τόν Αἰδεσιμολ. Πρεσβύτερον κ. Ἰωσήφ Strezelecki, ἐκ τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Σικάγου, μετά τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Ἰωάννου, Φοιτητοῦ τοῦ Τμήματος Ποιμαντικῆς καί Κοινωνικῆς Θεολογίας τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. 
- Τόν Μουσικολ. κ. Σταμάτιον-Νικόλαον Κίσσαν, Ἄρχοντα Πρωτομαΐστορα, Πρόεδρον τοῦ ἐν Ἀθήναις Συλλόγου Μουσικοφίλων Κωνσταντινουπόλεως. 

- Τούς Ἐντιμ. κ.κ. Clemens Tönnies, Ἐπιχειρηματίαν, Πρόεδρον τῆς Ποδοσφαιρικῆς Ὁμάδος «Shalke», μετά τῶν τέκνων αὐτοῦ Juila καί  Maximilian, Γεώργιον Βόμπρον, ἐκ Γερμανίας, Yavuz Çolakoğlu, ἐντεῦθεν, καί Zekeriya Yasemin, Ἐπιχειρηματίαν, μετά τῶν τέκνων αὐτοῦ Tufan καί Kutlay, ἐξ Ἀτταλείας.
- Τόν Ἐλλογ. κ. Δημήτριον Ζῶτον, Λυκειάρχην τῆς Πατριαρχικῆς Μ. τοῦ Γένους Σχολῆς, μετά τοῦ καθηγητικοῦ καί τοῦ διοικητικοῦ προσωπικοῦ αὐτῆς, ἐξαιτησαμένων τήν ἁγίαν Πατριαρχικήν εὐλογίαν ἐπί τῇ ἐνάρξει τοῦ νέου σχολικοῦ ἔτους.     
- Τόν Ἐντιμ. κ. Γρηγόριον Κατσαρίδην, Χρυσοχόον, μετά τῆς συζύγου αὐτοῦ Εὐγεν. κ. Κωνσταντίνας Μπακαλάκου, Κοινωνιολόγου, καί τῆς θυγατρός αὐτῶν Ἐλισάβετ, ἐξ Ἀθηνῶν. 
- Τούς Ἐντιμ. κ.κ. Bülent Talanay καί Can Tanışman, μετά τῆς Εὐγεν. κ. Talin Ergüneş, ἐντεῦθεν.
- Τόν Ἐντιμ. κ. André Tamer Tezulaş, Στέλεχος τοῦ Χριστιανοδημοκρατικοῦ Κόμματος τῆς Γερμανίας, μετά τοῦ Ἐντιμ. κ. Lang Max Siegfried, Ἐπιχειρηματίου, ἐκ Στουτγκάρδης.
- Τήν Εὐγεν. κ. Μαίρην Σαράφογλου, Διευθύντριαν τοῦ ἐν τῇ Πόλει Παραρτήματος τῆς Ἀεροπορικῆς Ἑταιρίας «Aegean».     
- Τόν Ἐντιμ. κ. Δημήτριον Χειράκην, ὅν ηὐλόγησεν ἐπί τοῖς ὀνομαστηρίοις αὐτοῦ.  
           
*   *   *

Ἡ Α. Θ. Παναγιότης, ὁ Πατριάρχης, ἐξεπροσωπήθη:
- Ὑπό τοῦ Πανοσιολ. Μ. Ἀρχιμανδρίτου κ. Βησσαρίωνος, Ἀρχειοφύλακος τῶν Πατριαρχείων, κατά τό διοργανωθέν ὑπό τοῦ Γεν. Προξενείου τῆς Ἑλλάδος ἐνταῦθα ρεσιτάλ πιάνου «Ἑτεροτοπίες» τοῦ Μουσικολ. κ. Νικολάου Ὀρδουλίδου, ἐν τῷ Σισμανογλείῳ Μεγάρῳ, τήν Τρίτην, 23ην Ὀκτωβρίου.
- Ὑπό τοῦ Πανοσιολ. Ἀρχιμανδρίτου κ. Δαμασκηνοῦ Κιαμέτη, Πρωτοσυγκέλλου τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Δημητριάδος καί Ἁλμυροῦ, κατά τήν διοργανωθεῖσαν ὑπό τοῦ Πειραματικοῦ Ἐργαστηρίου Βεργίνας ἔκθεσιν συλλογῆς ἔργων, ὑπό τόν τίτλον «Ἅγιος Λουκᾶς ὁ ἰατρός – Τό Μυστήριο Φῶς τῆς Θαυματουργίας», ἐν τῷ Γενικῷ Νοσοκομείῳ Βόλου, αὐθημερόν. 
- Ὑπό τοῦ Ἱερολ. Πατριαρχικοῦ Διακόνου κ. Βοσπορίου Μαγκαφᾶ, κατά τήν ὑπό τοῦ ἐνταῦθα Γεν. Προξένου τῆς Οὑγγαρίας Ἐντιμ. κ. Balázs Hendrich, δοθεῖσαν δεξίωσιν, ἐπί τῇ ἐθνικῇ ἑορτῇ τῆς Χώρας, ἐν τῷ Πολιτιστικῷ Κέντρῳ τοῦ Προξενείου, τήν Τετάρτην, 24ην ἰδίου.  

Ναυπάκτου Ιερόθεος: «Υπονομεύονται τα κανονικά προνόμια του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπως καθορίσθηκαν από τις Οικουμενικές Συνόδους, επειδή εμφιλοχώρησε η θεωρία περί "Τρίτης Ρώμης"»

Ἡ συζήτηση γιά τήν ἀνακήρυξη Αὐτοκεφαλίας σέ μιά Ἐκκλησία

Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Σέ προηγούμενο ἄρθρο μου μέ τίτλο «Ὁ θεσμός τῆς Αὐτοκεφαλίας στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία» ἔδωσα τά βασικά στοιχεῖα τί εἶναι Αὐτοκέφαλο καί πῶς αὐτό λειτουργεῖ μέσα στό συνοδικό καί ἱεραρχικό πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας, ὥστε νά μή καταλήξη οὔτε στό παπικό πρωτεῖο οὔτε στίς προτεσταντικές συνομοσπονδίες.
Μέ τό παρόν ἄρθρο μου, πού εἶναι συνέχεια τοῦ προηγουμένου, θά ἐπισημάνω τήν συζήτηση πού ἔγινε τά τελευταῖα χρόνια γιά τό πῶς χορηγεῖται τό Αὐτοκέφαλο, μέ ποιές προϋποθέσεις δίνεται καί βεβαίως θά παρουσιάσω τό ἀτελέσφορο αὐτῶν τῶν συζητήσεων καί πώς ἔτσι φθάσαμε στά σύγχρονα γεγονότα στήν Οὐκρανία, μέ τά ὁποῖα ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας διέκοψε τήν ἐκκλησιαστική κοινωνία μέ τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο.

1. Τό κείμενο γιά τό «Αὐτοκέφαλον καί ὁ τρόπος ἀνακηρύξεως αὐτοῦ»

Ἕνα ἀπό τά θέματα τά ὁποῖα καθορίσθηκαν νά συζητηθοῦν καί νά ἐγκριθοῦν ἀπό τήν Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο, ἀπό τήν Α΄ Προσυνοδική Πανορθόδοξη Διάσκεψη στήν Γενεύη τόν Νοέμβριο τοῦ 1976, ἦταν καί τό θέμα: «Τό Αὐτοκέφαλον καί ὁ τρόπος ἀνακηρύξεως αὐτοῦ», καί μάλιστα ἦταν τό δεύτερο θέμα κατά σειρά μετά τό θέμα τῆς «Ὀρθοδόξου Διασπορᾶς».
Στήν Διορθόδοξη Προπαρασκευαστική Ἐπιτροπή τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου πού ἔγινε μεταξύ 7ης καί 13ης Νοεμβρίου 1993 ἐγκρίθηκε ἕνα κείμενο γιά τό σοβαρό αὐτό θέμα. Ὅπως γράφεται στό κείμενο αὐτό, ἡ Διορθόδοξη Προπαρασκευαστική Ἐπιτροπή «ἐξήτασε τάς ἐκκλησιολογικάς, κανονικάς, ποιμαντικάς καί πρακτικάς διαστάσεις τοῦ θέματος τοῦ Αὐτοκεφάλου ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ» καί κατέληξε σέ συμπεράσματα.
Τό κείμενο αὐτό ἀποτελεῖται ἀπό 4 ἄρθρα καί τά παραθέτω:
«1. Ὁ θεσμός τῆς Αὐτοκεφαλίας ἐκφράζει κατ’ αὐθεντικόν τρόπον μίαν ἐκ τῶν οὐσιαστικῶν ὄψεων τῆς ὀρθοδόξου ἐκκλησιολογικῆς παραδόσεως περί τῆς σχέσεως τῆς τοπικῆς πρός τήν ἀνά τήν Οἰκουμένην Ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ. Ἡ βαθεῖα αὕτη σχέσις τοῦ κανονικοῦ θεσμοῦ τῆς ἐκκλησιαστικῆς αὐτοκεφαλίας πρός τήν ὀρθόδοξον ἐκκλησιολογικήν διδασκαλίαν περί τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας ἐξηγεῖ τόσον τήν εὐαισθησίαν τῶν κατά τόπους αὐτοκεφάλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν διά τήν ἀντιμετώπισιν τῶν ὑφισταμένων προβλημάτων περί τήν εὔρυθμον λειτουργίαν τοῦ θεσμοῦ, ὅσον καί τήν προθυμίαν αὐτῶν ὅπως συμβάλουν δι’ ἐκτενῶν εἰσηγήσεων εἰς τήν ἀξιοποίησίν του ὑπέρ τῆς ἑνότητος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
2. Ἡ συνεπής πρός τήν ὀρθόδοξον ἐκκλησιολογίαν ἀλληλοπεριχώρησις τοπικότητος καί οἰκουμενικότητος προσδιορίζει τήν λειτουργικήν σχέσιν μεταξύ τῆς διοικητικῆς ὀργανώσεως καί τῆς ἑνότητος τῆς Ἐκκλησίας, διό καί διεπιστώθη πλήρης συμφωνία ὡς πρός τήν θέσιν τοῦ θεσμοῦ τῆς Αὐτοκεφαλίας εἰς τήν ζωήν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
3. Διεπιστώθη πλήρης συμφωνία ὡς πρός τούς ἀναγκαίους κανονικούς ὅρους διά τήν ἀνακήρυξιν τοῦ Αὐτοκεφάλου τοπικῆς τινος Ἐκκλησίας, ἤτοι ὡς πρός τήν συγκατάθεσιν καί τάς ἐνεργείας τῆς Ἐκκλησίας-μητρός, ὡς πρός τήν ἐξασφάλισιν πανορθοδόξου συναινέσεως καί ὡς πρός τόν ρόλον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τῶν λοιπῶν αὐτοκεφάλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν κατά τήν ἀνακήρυξιν τοῦ αὐτοκεφάλου. Συμφώνως πρός τήν συμφωνίαν ταύτην:
α) Ἡ Ἐκκλησία-μήτηρ, δεχομένη τό αἴτημα ὑπαγομένης εἰς αὐτήν ἐκκλησιαστικῆς περιοχῆς, ἀξιολογεῖ τάς ὑφισταμένας ἐκκλησιολογικάς, κανονικάς καί ποιμαντικάς προϋποθέσεις, πρός παροχήν τοῦ αὐτοκεφάλου. Εἰς περίπτωσιν καθ’ ἥν ἡ τοπική Σύνοδος, ὡς ἀνώτατον ἐκκλησιαστικόν ὄργανον, παράσχει τήν συγκατάθεσιν αὐτῆς, ὑποβάλλει σχετικήν πρότασιν πρός τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον διά τήν ἀναζήτησιν τῆς πανορθοδόξου συναινέσεως, ἐνημερώνει δέ σχετικῶς τάς λοιπάς κατά τόπους αὐτοκεφάλους Ἐκκλησίας.
β) Τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, κατά τά πανορθοδόξως καθιερωμένα, ἀνακοινοῖ διά Πατριαρχικοῦ Γράμματος πάντα τά σχετικά πρός τό συγκεκριμένον αἴτημα καί ἀναζητεῖ τήν ἔκφρασιν τῆς πανορθοδόξου συναινέσεως. Ἡ πανορθόδοξος συναίνεσις ἐκφράζεται διά τῆς ὁμοφωνίας τῶν Συνόδων τῶν αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν.
γ) Ἐκφράζων τήν συγκατάθεσιν τῆς Ἐκκλησίας-μητρός καί τήν πανορθόδοξον συναίνεσιν ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης ἀνακηρύσσει ἐπισήμως τό αὐτοκέφαλον τῆς αἰτησαμένης Ἐκκλησίας διά τῆς ἐκδόσεως Πατριαρχικοῦ Τόμου. Ὁ Τόμος οὗτος ὑπογράφεται ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου. Εἶναι ἐπιθυμητόν νά προσυπογράφεται καί ὑπό τῶν Προκαθημένων τῶν αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, ὁπωσδήποτε ὅμως ὑπό τοῦ Προκαθημένου τῆς Ἐκκλησίας-μητρός.
4. Ἡ ἀνακηρυχθεῖσα Αὐτοκέφαλος τοπική Ἐκκλησία ἐντάσσεται ὡς ἰσότιμος εἰς τήν κοινωνίαν τῶν αὐτοκεφάλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἀπολαύει πάντων τῶν πανορθοδόξως καθιερωμένων κανονικῶν προνομίων (Δίπτυχα, Μνημόσυνον, Διορθόδοξοι σχέσεις κ.λπ.)».
Τό κείμενο αὐτό δείχνει τί εἶναι τό αὐτοκέφαλο, πῶς στήν Ὀρθόδοξη ἐκκλησιολογία ὑπάρχει ἀλληλοπεριχώρηση μεταξύ τοπικότητος καί οἰκουμενικότητος καί ποιά εἶναι ἡ σχέση μεταξύ διοικητικῆς ὀργανώσεως κάθε Τοπικῆς Ἐκκλησίας καί τῆς ἑνότητος τῆς ὅλης τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
Ἐπίσης, φαίνεται ὅτι ἡ παράγραφος γ' τοῦ ἄρθρου 3 ἦταν ἡ πλέον βασική, γιατί δείχνει τόν τρόπο ἀνακηρύξεως τοῦ Αὐτοκεφάλου σέ μιά Τοπική Ἐκκλησία. Δηλαδή ἡ Τοπική Ἐκκλησία κάνει αἴτηση νά λάβη τό Αὐτοκέφαλο, ἡ Ἐκκλησία-μητέρα στήν ἐκκλησιαστική δικαιοδοσία τῆς ὁποίας ἀνήκει ἐκφράζει τήν συγκατάθεσή της, ὅλες οἱ Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες δίδουν τήν συναίνεση καί μετά ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης ἀνακηρύσσει ἐπισήμως τό Αὐτοκέφαλο στήν Ἐκκλησία πού τό ζήτησε. Αὐτό σημαίνει ὅτι ἀφοῦ προηγηθοῦν τά προηγούμενα στάδια ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης ἐκδίδει τόν Συνοδικό Τόμο. 
Ἐπί πλέον ἐκφράσθηκε ἡ ἐπιθυμία νά προσυπογράφεται ἀπό τούς Προκαθημένους ὅλων τῶν Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, ὁπωσδήποτε ἀπό τόν Προκαθήμενο τῆς Ἐκκλησίας στήν ὁποία ἀνῆκε ἕως τότε ἡ Ἐκκλησία στήν ὁποία θά χορηγηθῆ τό Αὐτοκέφαλο, ἡ ὁποία χαρακτηρίζεται ὡς Ἐκκλησία Μητέρα. 
Πρόκειται γιά μιά ἰσορροπημένη ἐκκλησιαστική ἀπόφαση πού δείχνει πῶς λειτουργεῖ τό συνοδικό καί ἱεραρχικό πολίτευμα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὥστε τό αὐτοκέφαλο νά μή γίνη «κακοκέφαλο».
Στό τέλος ὅμως τοῦ κειμένου καταγράφεται μιά σημείωση: «Τό περιεχόμενον τῆς παραγράφου 3. γ) παρεπέμφθη πρός πληρεστέραν ἐπεξεργασίαν εἰς τήν ἑπομένην Διορθόδοξον Προπαρασκευαστικήν Ἐπιτροπήν, ἥτις καί θά ἀναζητήσῃ τήν ἐπ’ αὐτῆς ἑνιαίαν θέσιν τῶν κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ὁλοκληροῦσα οὕτω τό ἔργον αὐτῆς ἐπί τοῦ θέματος τούτου».
Τό κείμενο αὐτό ἦταν ἔργο τῶν Ἐκπροσώπων ὅλων τῶν Αὐτοκεφάλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί θά ἔπρεπε νά ἐγκριθῆ ἀπό τήν Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο, ὅποτε αὐτή θά συνερχόταν.

2. Ἡ Διορθόδοξη Προπαρασκευαστική Ἐπιτροπή τοῦ Δεκεμβρίου 2009

Τήν Συνοδική περίοδο 2009-2010 ἤμουν μέλος τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου καί μέ τήν ἰδιότητα αὐτή παρακολούθησα τήν πορεία τοῦ θέματος αὐτοῦ.
Συγκεκριμένα, τήν περίοδο ἀπό 9ης ἕως 17ης Δεκεμβρίου 2009 συνῆλθε στό Πατριαρχικό Κέντρο στό Σαμπεζύ τῆς Γενεύης ἡ Διορθόδοξη Προπαρασκευαστική Ἐπιτροπή γιά νά μελετήση τά θέματα πού ἐπρόκειτο νά συζητηθοῦν στήν Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο, ἤτοι τό «Αὐτοκέφαλο», τό «Αὐτόνομο» καί τά «Δίπτυχα». Πρόκειται γιά σοβαρά ἐκκλησιολογικά ζητήματα πού ἀναφέρονται στήν ἑνότητα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
Ὁ ἀείμνηστος Πρωτ. Στέφανος Ἀβραμίδης, Γραμματεύς τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Διορθοδόξων καί Διαχριστιανικῶν Σχέσεων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, πού συμμετεῖχε ἐκ μέρους τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος στήν Ἐπιτροπή αὐτή ὡς σύμβουλος, ἐνῶ μέλος ἦταν ὁ Μητροπολίτης Νικοπόλεως καί Πρεβέζης Μελέτιος, ὑπέβαλε Ἔκθεση τῶν Πεπραγμένων τῆς Διορθόδοξης αὐτῆς Προσυνοδικῆς Ἐπιτροπῆς στήν Διαρκῆ Ἱερά Σύνοδο. Ἡ ἔκθεση αὐτή εἶναι ἀρκετά ἐνδιαφέρουσα, γιατί δείχνει τά προβλήματα πού ὑπάρχουν στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.
Θά δοῦμε δύο σημεῖα ἀπό τήν Ἔκθεση αὐτή, πού φανερώνουν τό πρόβλημα πού ἀνέκυψε μέ τήν Οὐκρανία.

α) Συζήτηση γιά τό θέμα

Ἤδη, ὅπως ἔχω σημειώσει πιό πάνω, ἡ παράγραφος 3γ' παραπέμφθηκε ἀπό τήν Διορθόδοξη Προπαρασκευαστική Διάσκεψη τοῦ 1993 νά συζητηθῆ σέ μιά ἑπόμενη Προπαρασκευαστική Διάσκεψη. 
Γιά τό θέμα αὐτό διεξήχθη ἐνδιαφέρουσα καί ἀποκαλυπτική συζήτηση στήν Προπαρασκευαστική Διάσκεψη τοῦ Δεκεμβρίου 2009. Δέν διαθέτω τά Πρακτικά τῆς Συνεδριάσεως αὐτῆς, ἀλλά ἔχω τήν Ἔκθεση τοῦ Γραμματέως π. Στεφάνου Ἀβραμίδη, πού κατέθεσε σέ ἐπίσημο κείμενό του στήν Διαρκῆ Ἱερά Σύνοδο, καί νομίζω ὅτι θά ἀποδίδη τήν ἀλήθεια τῶν πραγμάτων.
Ὁ Σεβασμιώτατος Πρόεδρος (Περγάμου Ἰωάννης) Ἐκπρόσωπος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου «ἀνέπτυξε τήν θέσιν τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου: ὅτι δηλαδή ἐφ’ ὅσον ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης ἐξασφαλίζει τήν συναίνεσιν τῶν κατά Τόπους Αὐτοκεφάλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, διά τῆς λήψεως ἐγγράφου συναινέσεώς τους, δύναται νά ὑπογράψῃ μόνος του τόν Πατριαρχικόν Τόμον».
Δηλαδή, ὁ Τόμος τῆς Αὐτοκεφαλίας θά ὑπογραφόταν ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη, ἀφοῦ θά προηγῆτο ἡ συναίνεση ὅλων τῶν Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν. 
Στήν συνέχεια ἀκολούθησε συζήτηση μεταξύ τῶν ἐκπροσώπων ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν.
Πρῶτος, ὁ Σεβασμιώτατος Βολοκολάμσκ Ἰλαρίων (Ἐκκλησία Ρωσίας) «ἀνέπτυξε διά μακρῶν τήν θέσιν τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας: ὅτι ὅλοι οἱ Προκαθήμενοι πρέπει νά ὑπογράφουν τόν Τόμον τοῦ Αυτοκεφάλου ἤ τοὐλάχιστον "καί" ἡ Ἐκκλησία-Μήτηρ».
Αὐτό δείχνει ὅτι ἀμέσως ἐτέθη ἡ δεύτερη πρόταση, ἀντίθετη ἀπό τήν πρόταση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Στήν οὐσία ἐτέθη τό θέμα τῆς μειώσεως τῶν προνομίων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὅπως προβλέπεται ἀπό τούς Κανόνας τῆς Ἐκκλησίας, ἰδίως τῆς Δ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὅσες ἀκολούθησαν καί τῆς ὅλης Ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως. 
Ὁ Θεοφιλέστατος Καμπινεάνουλ Κυπριανός (Ἐκκλησία Ρουμανίας) «ἐξέφρασε τήν αὐτήν μέ τόν Σεβ. Βολοκολάμσκ θέσιν, τονίσας ὅτι οὕτως ἐξασφαλίζεται ἡ ὁμοφωνία καί ἡ Συνοδικότης. Καί ἐπρότεινε, νά προστεθῆ εἰδική παράγραφος προβλέπουσα τήν δυνατότητα μιᾶς Ἐκκλησίας νά προσφύγῃ εἰς πανορθόδοξον ὄργανον εἰς περίπτωσιν "ἀδικαιολογήτου ἀρνήσεως" τῆς Ἐκκλησίας-Μητρός νά συγκατατεθῇ νά χορηγηθῇ Αὐτοκέφαλον. Ὄπισθεν τῆς προτάσεως αὐτῆς ἴσως ὑποκρύπτετο ἡ Ρουμανική διεκδίκησις δικαιοδοσίας ἐπί τῆς Ἐκκλησίας τῆς Μολδαβίας».
Ἀκολούθως ὁ Σεβασμιώτατος Πρόεδρος Μητροπολίτης Περγάμου ἀντέτεινε, «ὅτι ὑπάρχουν πολλοί τρόποι ἐκφράσεως τῆς συνοδικότητος, τῆς ὁμοφωνίας καί τῆς ἑνότητος καί ἐξέφρασε τόν φόβον πού διατυπώνουν πολλοί, περί συνειδητῶν ἐνεργειῶν Ἐκκλησιῶν τινων διά μείωσιν τῶν προνομίων τῆς Πρωτοθρόνου Ἐκκλησίας. Καί ἐτόνισεν, ὅτι ἄν ὑπογράψῃ μόνον ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης τόν Τόμον τοῦ Αὐτοκεφάλου οὐδόλως ὑποβαθμίζεται ἡ πανορθόδοξος συναίνεσις, ἀφοῦ κατά τά ἤδη ἀποφασισθέντα θά πρέπει ἐκ τῶν προτέρων νά ἔχῃ δοθῆ ἡ συναίνεσις πάντων τῶν προκαθημένων‧ καί φυσικά καί τοῦ προκαθημένου τῆς Ἐκκλησίας-Μητρός».
Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νικοπόλεως Μελέτιος (Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος) «ἀφοῦ ἀνεφέρθη εἰς τήν παγεράν ἀτμόσφαιραν πού ἐπεκράτει εἰς τήν αἴθουσαν τῶν συνεδριάσεων, διά πολλῶν ἐπιχειρημάτων ἀπέδειξε ὅτι τήν ὁμοφωνίαν δέν μποροῦν νά διασαλεύσουν "ὡρισμένοι φιλονεικοῦντες" (κατά τήν φράσιν τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, καν. ΣΤ΄). Αἱ Οἰκουμενικαί Σύνοδοι ἐκήρυττον ὅτι τά πάντα ἀπεφασίζοντο ὁμοφώνως, παρά τό γεγονός ὅτι ποτέ δέν ὑπῆρξεν ἀπόλυτος ὁμοφωνία‧ καί πάντοτε ἐκράτει ἡ ψῆφος τῶν πλειόνων. Ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος δέν δεσμεύεται ἀπό καμμίαν προπαρασκευαστικήν διαδικασίαν, ἀπαιτοῦσαν λῆψιν ὁμοφώνων προτάσεων πρός αὐτήν, καί μπορεῖ νά φέρῃ τά πάνω κάτω».
Ὁ Σεβασμιώτατος Βολοκολάμσκ «ὑπέμνησε ὅτι τόν Τόμον τοῦ Αὐτοκεφάλου τό Πατριαρχεῖον Μόσχας ἔλαβε κατόπιν ἀποφάσεως τῆς ἐνδημούσης ἐν Κ/πόλει Συνόδου! Μέ τό ἐπιχείρημα αὐτό ἤθελε νά ἐνισχύσῃ τήν θέσιν τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας ὅτι τό Αὐτοκέφαλον πρέπει νά χορηγῆται ὑπό πανορθοδόξου σώματος». 
Τότε ὁ Καθηγητής Φειδᾶς, πού ἦταν σύμβουλος στήν Γραμματεία «ἐπί τῆς Προπαρασκευῆς τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», «παρεμβαίνων εἰς τό σημεῖον αὐτό ἐτόνισεν ὅτι τό Πατριαρχικόν Ἀξίωμα ἐδόθη εἰς τόν Μόσχας ὑπό μόνου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἱερεμία. Αὐτοκέφαλος εἶχε ἀνακηρυχθῇ τότε ὁ Μητροπολίτης Μόσχας. Στόν Μητροπολίτη Ἰώβ πρῶτα ἐδόθη τό Πατριαρχικό Ἀξίωμα καί μετά τό Αὐτοκέφαλον. Δηλαδή ἀποσαφηνίσθη ἡ θέσις τοῦ Πατριάρχου Μόσχας ἐν σχέσει πρός τόν Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως καί ἡ θέσις του εἰς τό σύστημα τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν».
Πράγματι, ὅπως ὁ ἴδιος ὁ Καθηγητής ὑποστηρίζει σέ βιβλίο του, ἡ πατριαρχική τιμή καί ἀξία στόν Μητροπολίτη Μόσχας Ἰώβ ἔγινε ὑπό τοῦ Πατριάρχη Ἱερεμία Β΄ τήν 26 Ἰανουαρίου 1589, κατά τήν θεία Λειτουργία στόν Ἱερό Ναό τῆς Θεοτόκου, ὁ ὁποῖος ὀνομάσθηκε «Πατριαρχεῖον». Ὁ Πατριάρχης Ἱερεμίας μετά τήν ἐπιστροφή του στήν Κωνσταντινούπολη συνεκάλεσε ἐνδημοῦσα Σύνοδο (1590), στήν ὁποία συμμετεῖχαν καί ὁ Πατριάρχης Ἀντιοχείας Ἰωακείμ Ε΄ καί ὁ Ἱεροσολύμων Σωφρόνιος Δ΄, γιά τήν ἔκφραση τῆς συναινέσεώς τους στήν ἀνακήρυξη τῆς πατριαρχικῆς τιμῆς καί ἀξίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας. Ἐπειδή ὅμως τότε ὁ θρόνος τῆς Ἀλεξανδρείας τελοῦσε ἐν χηρείᾳ συνεκλήθη μετά τρία χρόνια μεγάλη ἐνδημοῦσα Σύνοδος (1593) γιά νά ἐκφρασθῆ καί ἡ συναίνεση καί τοῦ ἤδη ἐκλεγέντος καί χειροτονηθέντος Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Μελετίου Α΄ Πηγᾶ. Ἔτσι, μέ τήν Ἐνδημοῦσα αὐτήν Σύνοδο ἔγινε ἀποδοχή τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας ὡς Πατριαρχείου πού εἶχε χορηγηθῆ ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη Ἱερεμία Β΄ μέ ἐπίδοση Πατριαρχικοῦ Χρυσόβουλου ἤ Τόμου τό 1589 στήν Μόσχα (Βλασίου Φειδᾶ, Ὁ θεσμός τῆς Πενταρχίας τῶν Πατριαρχῶν, Ἀθῆναι 2012, σελ. 343 καί ἑξῆς).
Ὁ Σεβασμιώτατος Βολοκολάμσκ «ὡσάν νά ἀπαντοῦσε εἰς τόν κ. Φειδᾶν εἶπε: Ὁ Πατριάρχης μας ποτέ δέν θά ἐξουσιοδοτήσῃ τόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην νά μιλήσῃ ἐκ προσώπου του!».
Ἐκδηλώθηκε σαφέστατα ἡ ἀμφισβήτηση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ὡς πρώτου στό σύστημα τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν.
Ἄμεση ἀπάντηση ἔδωσε ὁ Σεβασμιώτατος Πρόεδρος:
«Ἐδῶ, διαπιστώνεται, ὅτι τίθεται θέμα ἐκκλησιολογικό. Αὐτά πού λέγατε ἐνισχύουν τάς ὑποψίας μας, ὅτι ὑπάρχει προσπάθεια ὑποβαθμίσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου. Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης ἔχει συντονιστικόν ἔργον καί δύναται νά ἐκφράζῃ τήν γνώμην ὅλης τῆς Ὀρθοδοξίας. Καί τό κάνει ἀφοῦ συνεννοηθῇ μέ τούς ἄλλους Προκαθημένους. Αὐτό δέν ἔχει καμμία σχέση μέ παπικά πρωτεῖα. Ὁ Πάπας ἐκφράζει τήν γνώμην του, δέν ἐρωτάει τούς ἄλλους. Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης ζητεῖ νά ἐξασφαλίσῃ τήν γνώμην τῶν ἄλλων καί αὐτήν ἐκφράζει».
Στό σημεῖο αὐτό λύθηκε ἡ Συνεδρία τῆς ἡμέρας ἐκείνης.
Ὁ π. Στέφανος Ἀβραμίδης συνεχίζει στήν Ἔκθεσή του:
«Καθ’ ὅλην τήν ἑπομένην ἡμέραν, παρά τήν ἔκκλησιν τοῦ Σεβ. Προέδρου νά μή μειωθῇ ἡ μεταξύ τῶν ἐκπροσώπων συνέδρων ἀγάπη, αἱ συζητήσεις ἐπί τοῦ θέματος τοῦ ποιός ὑπογράφει τόν Τόμον τοῦ Αὐτοκεφάλου διεξήγοντο μέσα σέ ἕνα κλῖμα ἐντάσεων».
Ὁ Σεβασμιώτατος Πρόεδρος «ἐτόνισε ὅτι τό θέμα τῆς ὑπογραφῆς τοῦ Τόμου τοῦ Αὐτοκεφάλου ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου εἶναι βασικόν ἐκκλησιολογικόν θέμα ἐπί τοῦ ὁποίου δέν δύναται νά γίνῃ καμμία ὑποχώρησις ἐκ μέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου».
Ἑπομένως, ἐτέθησαν δύο προτάσεις. Ἡ πρώτη πρόταση ἦταν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὅτι ὁ Τόμος Αὐτοκεφαλίας ὑπογράφεται ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη, ἀφοῦ προηγηθῆ αἴτηση ἀπό τήν Ἐκκλησία πού θέλει τήν Αὐτοκεφαλία, συγκατάθεση τῆς Μητρός Ἐκκλησίας, στήν ὁποία ἀνῆκε προηγουμένως καί συναίνεση ὅλων τῶν Ἐκκλησιῶν. Ἡ δεύτερη πρόταση ἦταν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας ὅτι μέ τά ὅσα προηγοῦνται τῆς ἀνακήρυξης Αὐτοκεφάλου, ὁ Τόμος ὑπογράφεται ἀπό ὅλες τίς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες.
Στήν ἔκθεση γράφεται:
«Μέ τήν θέσιν αὐτήν (δηλαδή τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου) συνετάγησαν τά Πατριαρχεῖα Ἀλεξανδρείας, Ἀντιοχείας, Ἱεροσολύμων καί αἱ Ἐκκλησίαι Ἑλλάδος καί Ἀλβανίας», δηλαδή 6 Ἐκκλησίες μέ τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο.
«Μέ τήν θέσιν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσσίας συνετάγησαν αἱ Ἐκκλησίαι Σερβίας, Ρουμανίας (διά τούς δικούς της λόγους), καθώς καί αἱ Ἐκκλησίαι Βουλγαρίας, Γεωργίας, Πολωνίας, καί Τσεχίας καί Σλοβακίας», δηλαδή 7 Ἐκκλησίες μέ τό Πατριαρχεῖο Ρωσίας.
«Ὑπέρ τῆς ὑπογραφῆς τοῦ Τόμου ἀπό ὅλες τίς Ἐκκλησίες ἐτάχθη καί ἡ Ἐκκλησία τῆς Κύπρου».
Τελικά 6 Ἐκκλησίες συνετάγησαν μέ τήν πρόταση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί 8 Ἐκκλησίες συνετάγησαν μέ τήν πρόταση τοῦ Πατριαρχείου Ρωσίας.
Στήν συνέχεια ὁ Σεβ. Βολοκολάμσκ «ἐπρότεινε μίαν συμβιβαστικήν λύσιν: ὁ τόμος νά ὑπογράφεται ὑπό τοῦ Οἰκ. Πατριάρχου μέ μεγαλύτερα γράμματα καί ἡ Ἐκκλησία-Μήτηρ νά ὑπογράφῃ ὡς συναποφαινομένη ἤ συμμαρτυροῦσα.
Ὅμως ἡ πρότασις αὐτή δέν ἔγινε δεκτή, αἱ Ἐκκλησίαι, αἱ ὁποῖαι ἐστήριζον τήν θέσιν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἐπέμενον, ὅπως ὁ Πατριαρχικός Τόμος ὑπογράφεται ὑπό μόνου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου, ἐνῷ αἱ ἄλλαι Ἐκκλησίαι ἐπέμεναν ὁ Τόμος νά ὑπογράφεται ἀπό ὅλους τούς Προκαθημένους τῶν κατά Τόπους Ἐκκλησιῶν καί ὄχι μόνον ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου καί τοῦ Προκαθημένου τῆς Ἐκκλησίας-Μητρός».
Στό σημεῖο αὐτό παρενέβη ὁ Μητροπολίτης Νικοπόλεως Μελέτιος (Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος), ὁ ὁποῖος τόνισε «ὅτι ἡ ἐπιμονή καί ἐμμονή ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι θέλουν νά συνυπογράφουν ὅλοι οἱ προκαθήμενοι ἤ ἔστω ὁ Προκαθήμενος τῆς Ἐκκλησίας-Μητρός δέν δείχνει ταπείνωσιν. Ἀνεφέρθη εἰς τά προνόμια τοῦ πάπα Παλαιᾶς Ρώμης, καθώς καί στά ἴσα προνόμια καί πρεσβεῖα τοῦ Πατριάρχου τῆς Νέας Ρώμης. Ὑπενθύμισε δέ, ὅτι εἰς τόν Τόμον τοῦ Αὐτοκεφάλου τῆς Μόσχας ρητῶς ἀναφέρεται, ὅτι ὁ Πατριάρχης Μόσχας ὀφείλει νά ἀναγνωρίζῃ τόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην ὡς Πρῶτον. Καί ἄρα ὁ Μόσχας ἀθετεῖ βασικόν ὅρον ἐπί τῇ βάσει τοῦ ὁποίου τοῦ ἐχορηγήθη τό αὐτοκέφαλον καί ἡ Πατριαρχική ἀξία».
Ὁ Μητροπολίτης Νικοπόλεως Μελέτιος εἶχε δίκαιο, γιατί στό πατριαρχικό Χρυσόβουλο πού δόθηκε ἀπό τόν Πατριάρχη Ἱερεμία Β΄ στόν Μόσχας, μέ τό ὁποῖο ἀναγνωρίζεται Πατριάρχης, ὅσο καί στό Συνοδικό Γράμμα τοῦ 1590, μέ τήν συναίνεση τῶν Πατριαρχῶν Ἀντιοχείας καί Ἱεροσολύμων τονιζόταν «ἵνα ὡς κεφαλήν καί ἀρχήν ἔχῃ αὐτόν τόν ἀποστολικόν θρόνον τῆς τοῦ Κωνσταντίνου πόλεως, ὡς καί οἱ ἄλλοι Πατριάρχαι» (Βλασίου Φειδᾶ ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 363).
Σέ ἀπάντηση αὐτῶν πού εἶπε ὁ Σεβασμιώτατος Νικοπόλεως, ὁ Σεβ. Βολοκολάμσκ ἐπέμενε:
«Ἡ ὑπογραφή ὑπό τῆς Ἐκκλησίας-Μητρός τοῦ Τόμου τοῦ Αὐτοκεφάλου εἶναι conditio sine qua non (προϋπόθεσις ἐκ τῶν ὧν οὐκ ἄνευ) διά τό Πατριαρχεῖον Μόσχας. Ἡμεῖς ἐδέχθημεν νά ἀλλάξωμεν τήν ἀπόφασιν διά τό Αὐτοκέφαλον τῆς ἐν Ἀμερικῇ Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας (O.C.A.) καί εἰς οὐδεμία περίπτωσιν δεχόμεθα νά λείπῃ ἀπό τόν Τόμον τοῦ Αὐτοκεφάλου ἡ ὑπογραφή τῆς Ἐκκλησίας-Μητρός».
Ὑπονομεύθηκε πλήρως τό κείμενο περί τῆς ἀνακηρύξεως τοῦ αὐτοκεφάλου, ἄν καί προβλεπόταν νά προηγηθῆ ἡ αἴτηση τῆς Ἐκκλησίας πού τό ἐπιζητεῖ, ἡ συγκατάθεση τῆς Μητρός Ἐκκλησίας καί ἡ συναίνεση ὅλων τῶν αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν. Ἡ διαφορά πού προέκυψε φαίνεται στά ρήματα «προσυπογράφεται», «συνυπογράφεται» καί «ὑπογράφεται». Δέν πρόκειται βέβαια γιά ἁπλά ρήματα, ἀλλά στήν πραγματικότητα πρόκειται γιά μείωση τῶν προνομίων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί στήν πράξη ὅτι δέν ὑπάρχει πρῶτος στήν Ἐκκλησία. 
Τήν ἑπομένη ἡμέρα, ἤτοι τήν 12η Δεκεμβρίου, μνήμη τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνος, μετά τήν θεία Λειτουργία στόν Ναό τοῦ Πατριαρχικοῦ Κέντρου, συνεχίσθηκε ἡ συζήτηση γιά τό ποιός ὑπογράφει τόν Πατριαρχικό Τόμο τοῦ Αὐτοκεφάλου. Γράφεται στήν Ἔκθεση:
«Κατετέθη δέ πρότασις, νά τροποποιηθῆ ἡ παράγραφος 3γ καί ἀντί νά λέγη: "Εἶναι ἐπιθυμητόν νά προσυπογράφεται (ὁ Τόμος ὑπό τοῦ Οἰκ. Πατριάρχου) καί ὑπό τῶν Προκαθημένων τῶν αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν ὁπωσδήποτε ὅμως ὑπό τοῦ Προκαθημένου τῆς Ἐκκλησίας-μητρός", νά λέγῃ "...μάλιστα δέ ὑπό τοῦ Προκαθημένου τῆς Ἐκκλησίας-Μητρός" ὥστε νά ἐκφράζεται τό ἐπιθυμητόν καί ὄχι τό ὑποχρεωτικόν διά νά ἐξασφαλίζεται τό ὑπάρχον προνόμιον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου. Ἐπί τοῦ θέματος αὐτοῦ ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας ἐπέμεινεν ὅτι ἦτο ἀπαραίτητον ὁ Τόμος νά συνυπογράφεται ὑπό τῆς Ἐκκλησίας-Μητρός, (ὡς ἐσχάτη ὑποχώρησις), αἱ δέ Ἐκκλησίαι Ρουμανίας καί Πολωνίας ἀνέφερον, ὅτι ἡ πρότασις, ὁ Τόμος νά ὑπογράφεται ἀπό ὅλους τούς Προκαθημένους εἶναι ἀπόφασις ἀμετάκλητος δι’ αὐτάς».
Ἀφοῦ δέν ἔγινε ἀποδεκτή αὐτή ἡ συμβιβαστική πρόταση ὁ Σεβ. Πρόεδρος «παρετήρησεν ὅτι ἐφ’ ὅσον δέν προβλέπεται ἀπό τά μέχρι τώρα, νά ὑπάρξῃ ὁμοφωνία ἐπί τοῦ θέματος τούτου δέν ἔχομεν δικαίωμα νά δαπανῶμεν περισσότερον χρόνον ἐπ’ αὐτοῦ. Τό θέμα ἔληξε καί παραπέμπεται εἰς τήν προσεχῆ Προπαρασκευαστικήν Ἐπιτροπήν».
Στήν συνέχεια ἔγινε συζήτηση γιά τήν πρόταση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρουμανίας πού εἶχε ὡς ἑξῆς:
«Ὡς πρός τό θέμα τοῦ Αὐτοκεφάλου καί τοῦ τρόπου ἀνακηρύξεως αὐτοῦ, μέ σκοπόν τήν διατύπωσιν τῆς ἐπισήμου θέσεως τῆς Ἐκκλησίας μας, ἐπιθυμοῦμε νά ληφθοῦν ὑπ’ ὄψιν αἱ ἑξῆς ἐπισημάνσεις:
1) εἰς τήν περίπτωσιν ἀδικαιολογήτου ἀρνήσεως ἐκ μέρους μιᾶς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας-Μητρός, νά παράσχῃ τήν συγκατάθεσίν της νά ἀποκτήσῃ Αὐτοκέφαλον κάποιο τμῆμα τοπικῆς Ἐκκλησίας, τό θέμα αὐτό πρέπει νά παραπέμπεται πρός ἐπίλυσίν του εἰς μίαν ad hoc Πανορθόδοξον Σύναξιν (προκαθημένων ἤ ἐκπροσώπων των),
2) ἡ πρᾶξις διά τῆς ὁποίας παρέχεται τό Αὐτοκέφαλον εἰς μίαν τοπικήν Ἐκκλησίαν νά ὀνομάζεται ἁπλῶς "Τόμος" καί νά ὑπογράφεται ἀπό τόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην καί ὅλους τούς Προκαθημένους τῶν Ὀρθοδόξων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν».
Ἡ πρόταση αὐτή τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρουμανίας ἀπαιτοῦσε νά γίνη προσθήκη στήν παράγραφο 3α τοῦ κειμένου πού εἶχε ἐγκριθῆ ἀπό τήν Προπαρασκευαστική Ἐπιτροπή τοῦ 1993, πράγμα πού δέν προβλεπόταν νά γίνη στήν Προπαρασκευαστική αὐτή Ἐπιτροπή, ἡ ὁποία εἶχε ἁρμοδιότητα νά συζητήση μόνον τήν παράγραφο 3γ.
Στήν Ἔκθεσή του ὁ π. Στέφανος Ἀβραμίδης γράφει:
«Ἀκολούθησε συζήτησις περί τοῦ: ἄν καί κατά πόσον ἡ Προπαρασκευαστική Ἐπιτροπή μποροῦσε νά συζητήσῃ ἕνα τέτοιο θέμα. Καί ὡρισμένοι μέν -ἰδίως οἱ ἐκπρόσωποι τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας- ἐθεώρησαν ὅτι τό θέμα ἦτο ἐκτός ἡμερησίας διατάξεως καί ὅτι εἶχε πλέον κλείσει ἡ συζήτησις ἐπί τῆς παραγρ. 3α τοῦ κειμένου τοῦ 1993, ἡ διατύπωσις τῆς ὁποίας εἶχε γίνῃ τότε ὁμοφώνως ἀποδεκτή. Ἄλλοι ὅμως συνεφώνησαν ὅτι τό θέμα δύναται νά συζητηθῆ ὡς σχετικόν καί ἐκφράζον τό Πανορθόδοξον ἐνδιαφέρον διά μίαν Πανορθόδοξον λύσιν. Ἀλλά καί πάλιν διαπιστώθηκε διαφωνία. Καί γενομένης ψηφοφορίας, ἄν δύναται νά συζητηθῇ τό θέμα, ἐννέα Ἐκκλησίαι ἐψήφισαν ναί, πέντε ὄχι!
Κατά τήν ἀκολουθήσασα συζήτησιν ἡ Ρωσσική ἀντιπροσωπεία ἐτάχθη κατηγορηματικῶς ἀντίθετη μέ τήν πρότασιν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρουμανίας, διότι ἐφαίνετο ἀναιροῦσα τό ὁμοφώνως δεκτόν γενόμενον, ὅτι τό αὐτοκέφαλον δέν χορηγεῖται ἄν δέν συγκατατεθῇ ἡ Ἐκκλησία-Μήτηρ.
Εἰς τό ἐπιχείρημα τοῦτο τῶν Ρώσων, ἡ Ρουμανική Ἐκκλησία ἀντέτεινε, ὅτι ἡ πρότασις δέν ἀπέβλεπε νά ἀναιρέσῃ τήν διαδικασίαν τῆς ἀνακηρύξεως Αὐτοκεφάλου, πού ὁπωσδήποτε θά πρέπει νά ἀρχίζῃ μέ πρωτοβουλίαν τῆς Ἐκκλησίας-Μητρός, ἀλλά μόνον εἰς τόν τρόπον μέ τόν ὁποῖον μποροῦν αἱ ἄλλαι Ἐκκλησίαι νά ἀναπτύξουν ἐνδιαφέρον διά ἄλλην Ἐκκλησίαν, πού θά ἐπιθυμεῖ νά λάβῃ Αὐτοκέφαλον. Ἐντός τοῦ πνεύματος τούτου ἐγένοντο δύο προτάσεις: τό θέμα νά παραπέμπεται ἤ εἰς τό Οἰκ. Πατριαρχεῖον, ἤ εἰς πανορθόδοξον Σῶμα, συγκαλούμενον ὑπό τοῦ Οἰκ. Πατριάρχου. Εἰς τό σημεῖον αὐτό κατατέθη μετ’ ἐμφάσεως, ὅτι Ἐκκλησίαι τινές Ἐθνικαί, ἐπιζητοῦσαι Αὐτοκέφαλον, καί μή εὑρίσκουσαι κατανόησιν σκέπτονται νά ἀποχωρήσουν ἀπό τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν καί νά γίνουν οὐνιτικαί.
Εἰς τήν παρατήρησιν αὐτήν ὁ ἐκπρόσωπος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Τσεχίας καί Σλοβακίας θέλων νά ὑποστηρίξῃ τήν θέσιν τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας εἶπε: "Ἐγώ φοβοῦμαι τόν ἐκβιασμό! Ὅποιος θέτει τήν ταυτότητά του ὑπεράνω τῆς πίστεως, ἀργά ἤ γρήγορα θά φύγη! Ἄν δέν εἶσαι εὐχαριστημένος πού εἶσαι ἐλεύθερος, νά φύγης καί νά πᾶς ὅπου θέλεις"!».
Τότε ὁ Σεβ. Νικοπόλεως εἶπε:
«Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία δέν εἶναι δεκατέσσερα σώματα, ἀλλ’ ἕν σῶμα. Ἐδῶ οἱ συνομιλίαι μας ὁμοιάζουν μέ ἐκεῖνες τοῦ Χριστόφια μέ τόν Ταλάτ. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι μία καί ὑπάρχει διά τήν σωτηρίαν τοῦ κόσμου. Ὁ Χριστός μᾶς λέγει, ὅτι ὁ Καλός Ποιμήν, ὅταν πλανηθῇ καί φεύγῃ ἕνα πρόβατον ἀπό τά ἑκατόν, ἀφίνει τά ἐννενῆντα ἐννέα καί βγαίνει στά βουνά πρός ἀναζήτησιν τοῦ πλανηθέντος. Εἴμεθα ποιμένες -ἐκτός ἄν εἴμεθα μισθωτοί! Καί ἔχομεν καθῆκον νά φροντίζωμεν τά πρόβατα τοῦ Χριστοῦ. Διαμαρτύρομαι γιά αὐτό πού ἐλέχθη, δηλαδή "ἄν θέλουν ἄς φύγουν"! Τά πρόβατα εἶναι τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστός σταυρώθηκε γιά μᾶς. Καί ἐμεῖς πρέπει νά σταυρώσωμεν τίς δικές μας ἐπιθυμίες. Ὅταν μιά Ἐκκλησία τελεῖ σαράντα χρόνια σέ σχίσμα, ἔχομεν χρέος νά παρέμβωμεν καί ὄχι νά ἀκολουθοῦμεν τήν "κατά φιλονεικίαν" γνώμην τοῦ ἑνός. Ἡ Ὀρθοδοξία δέν εἶναι Ο.Η.Ε. Δέν ἔχουν οἱ Ἐκκλησίες βέτο. Ἡ Ἐκκλησία καλεῖ σύνοδον καί αὐτή ἐπιβάλλει λύσιν διά τήν σωτηρίαν τῶν λογικῶν προβάτων. Ἀκόμη καί ἐπιτίμια. Τό θέμα εἶναι πνευματικόν, ὄχι νομικίστικον! Εἴμαστε ἀδελφοί! Καί δέν κάνει νά συμπεριφερόμεθα σάν ἐχθροί».
Ὁ Μητροπολίτης Νικοπόλεως Μελέτιος ἔθεσε τόν δάκτυλο ἐπί τῶν τύπων τῶν ἥλων, ἐκφράζοντας τήν ἀλήθεια ὅτι ἠ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι ἕνα σῶμα καί ὄχι δεκατέσσερα ἀνεξάρτητα σώματα, κατά προτεσταντικό τρόπο! 
«Κατόπιν ἐτέθη εἰς ψηφοφορίαν ἡ ὡς ἄνω πρότασις τῆς Ρουμανίας. Ἀλλά ἡ Ρωσική Ἐκκλησία προέβαλε βέτο! Ἔτσι ἡ πρότασις δέν ἐτέθη κἄν εἰς ψηφοφορίαν!».
Τό θέμα ἔχει καί συνέχεια.
Στήν Σύναξη τῶν Προκαθημένων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν (Φανάρι 6-9 Μαρτίου 2014) μεταξύ τῶν ἀποφάσεων πού ἐλήφθησαν γιά τήν μέλλουσα νά συγκληθῆ Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἦταν καί τά ἀκόλουθα:
«Τυγχάνει εὐκταῖον ὅπως τά εἰς προπαρασκευαστικόν στάδιον συζητηθέντα δύο θέματα, ἤτοι «Τό Αὐτοκέφαλον ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ καί ὁ τρόπος ἀνακηρύξεως αὐτοῦ» καί «τά Δίπτυχα» συζητηθοῦν περαιτέρω ὑπό τῆς Προπαρασκευαστικῆς Ἐπιτροπῆς. Ἐάν ἐπιτευχθῆ ὁμοφωνία καί ἐπί τῶν δύο τούτων θεμάτων, ταῦτα θά παραπεμφθοῦν εἰς τήν Προσυνοδικήν Πανορθόδοξον Διάσκεψιν τοῦ 2015 καί δι’ αὐτῆς εἰς τήν Ἁγίαν καί Μεγάλην Σύνοδον».
Ὅμως δέν ἐπετεύχθη ὁμοφωνία, γι’ αὐτό τά θέματα αὐτά δέν παρεπέμφθησαν στήν Σύνοδο τῆς Κρήτης. Ἔτσι, χάθηκε μιά εὐκαιρία γιά τήν ἐπίτευξη τῆς ἑνότητος τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν.
Παρατηρῶ ὅτι γίνεται θεολογικός διάλογος μέ τούς ἑτεροδόξους Χριστιανούς γιά νά εὑρεθῆ τρόπος ἐπαναφορᾶς τους στήν Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία, ἀλλά δέν μπορεῖ νά ὑπάρξη ἑνότητα μεταξύ τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Αὐτό κάνει τούς Ἑτεροδόξους νά καγχάζουν λέγοντας: «Νά βρῆτε ἐσεῖς τήν ἑνότητα μεταξύ σας καί τότε νά ἐπιχειρήσετε καί τήν ἑνότητα ὅλων τῶν ἄλλων Χριστιανῶν».
Ἔτσι, καί τό παπικό σύστημα διοικήσεως ἔχει πρόβλημα, λόγῳ τοῦ πρωτείου καί ἀλαθήτου τοῦ Πάπα, καί τό συνοδικό σύστημα ἔχει πρόβλημα ὅταν δέν ἀναγνωρίζεται ἕνας Πρῶτος στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, πού δέν θά ἀσκῆ τά καθήκοντά του μέ παπική νοοτροπία, ἀλλά ὡς Πρῶτος πού θά ἐπικοινωνῆ μέ τίς ἄλλες Ἐκκλησίες καί θά ἐξασφαλίζη τήν συναίνεσή τους. Σαφέστατα ὑπάρχει διαφορά μεταξύ τοῦ Παπικοῦ Πρωτείου καί τοῦ Πρώτου στό συνοδικό σύστημα διοικήσεως. Ἄν δέν ὑπάρχη ἕνας Πρῶτος, τότε καταλήγουμε στήν προτεσταντική συνομοσπονδία.

β) Παρατηρήσεις-Συμπεράσματα

Ὁ Πρωτοπρεσβύτερος π. Στέφανος Ἀβραμίδης στό τέλος τῆς Ἐκθέσεως παραθέτει καί τίς παρατηρήσεις του καί τά συμπεράσματά του. Πρόκειται γιά ἕξι συμπεράσματα, τά ὁποῖα δείχνουν τά προβλήματα πού ὑπάρχουν στίς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, οἱ ὁποῖες ταλανίζονται ἀπό μία ἀκατανόητη μορφή αὐτονομίας καί μιά ἀντορθόδοξη νοοτροπία ἐθνοφυλετισμοῦ, σύμφωνα μέ τήν ὁποία προτάσσεται τό ἔθνος πάνω ἀπό τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας.
Παραθέτω τά συμπεράσματα τοῦ π. Στεφάνου πού εἶναι ἀποκαλυπτικά, γιατί τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας πρέπει νά γνωρίζη αὐτήν τήν κατάσταση γιά νά κάνη τήν διάκριση μεταξύ τοῦ ἐσωτερικοῦ πνεύματος τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως παρουσιάζεται ἀπό τούς Ἀποστόλους καί Πατέρας, καί τῆς ἐθνικιστικῆς ἐμπαθοῦς νοοτροπίας μερικῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας.
Γράφεται στήν Ἔκθεση ὡς Παρατηρήσεις-Συμπεράσματα:
«1. Ἄν κανείς θελήσει νά ἐκτιμήσει καί ἀξιολογήσει τά ἐν Γενεύῃ εἰς τήν Προπαρασκευαστικήν Διάσκεψιν ἀπό 9 - 17 Δεκεμβρίου 2009 διά τήν προετοιμασίαν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου, θά πρέπει νά ὁμολογήσῃ ὅτι ξεκίνησε, συνεχίσθηκε καί ἔκλεισε μέσα σέ ἕνα πνεῦμα ὄχι ἁπλῶς ψυχρότητος, ἀλλά κατά κυριολεξία παγερότητος καί παγωνιᾶς. Τό 1993, δηλαδή πρό 16 ἐτῶν εἶχε διακοπῆ ὑπό θλιβεράς συνθήκας ἡ τότε Συνδιάσκεψις χωρίς ἐλπίδα. Κατά ἄκρα μακροθυμία ἡ Α.Θ.Π. ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης ἐδέχθη νά συνεχισθοῦν κατά τό ἤδη παρελθόν ἔτος 2009.
2. Τίποτε στήν Συνδιάσκεψη αὐτή δέν ἐνθύμιζε πνεῦμα Χριστοῦ, ἀγάπη, Ἐκκλησία, Πεντηκοστή. Οἱ ἀντιπρόσωποι τῶν Ἐκκλησιῶν σεβάσμιοι ἱεράρχες ἀγωνίζονταν, ἤ παραταξιακά χωρισμένοι σέ δύο μπλόκ (τῶν ὑπερμάχων τῶν προνομίων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τῶν πολεμίων του) ἤ μέ ἀγωνία νά ξεπερασθῇ αὐτό τό ψυχοφθόρον καί καταλυτικόν τῆς ἔννοιας τῆς Ἐκκλησίας πνεῦμα, πού ἔχει εἰσέλθη εἰς τά ἀνώτερα κλιμάκιά της καί σιγά-σιγά μεταβάλλεται σέ ἰδεολογική ταυτότητα τῶν τοπικῶν Ἐκκλησιῶν. Μάτην ἠκούσθησαν κραυγαί ἀγωνίας.
3. Αἰτία τοῦ κακοῦ ὑπῆρξε ἡ, εἴτε κατά παγίδευσιν, εἴτε ἄλλως πως, εἰσαχθεῖσα εἰς τόν τρόπον προετοιμασίας μέθοδος τῆς λήψεως ἀποφάσεων κατά πλήρη καί ἀπόλυτον ὁμοφωνίαν. Ἡ ἀρχή φαίνεται ἀπολύτως ὀρθή. Ὅμως δέν εἶναι. Ἀφοῦ δέν ἐλήφθη ποτέ, εἰς καμμίαν Σύνοδον καμμία ἀπόφασις οὔτε γιά διατύπωσιν δόγματος, οὔτε γιά λύσιν κανονικοῦ προβλήματος μέ ἀπόλυτον ὁμοφωνίαν. Καί ἤδη ἡ Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδος προειδοποιεῖ καί μέ τόν ΣΤ΄ Κανόνα νομοθετεῖ, ὅτι ἡ Ἐκκλησία τήν ψῆφον τινῶν, δύο ἤ τριῶν, πού "φιλονεικοῦντες", δηλαδή ἀντίθετα πρός τίς ἐπιταγές τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως καί τῆς Εὐαγγελικῆς ἀγάπης σκεπτόμενοι καί ἐνεργοῦντες, προκαλοῦν ταραχήν καί τραύματα εἰς τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν, ὄχι μόνον νά καταφρονοῦνται, ἀλλά καί νά ἐπιτιμῶνται.
Καί παρετηρήθη, ὅτι μέ προπέτειαν καί ἐλαφράν καρδίαν ὑποτιμῶντο ἀρχές πού ἐπρυτάνευαν ἐντελῶς ἀδιαμφισβήτητες εἰς τήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας περισσότερα ἀπό 1500 χρόνια!
4. Ὅπως ἀναφέραμε ἀνωτέρω, διεφάνη ὁλοκάθαρα ὅτι ὑπάρχουν δύο "μπλόκ" μέσα στίς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες: Τό "μπλόκ" ὑπέρ τῶν δικαίων προνομιῶν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τό "μπλόκ", τό ὁποῖον θέλει νά μειώσῃ, καί εἰ δυνατόν, νά καταργήσῃ τά προνόμια τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου, παρά τό γεγονός ὅτι ἰσχυρίζεται τό ἀντίθετον. Εἰς τό πρῶτον ἀνήκουν ὅλα τά πρεσβυγενῆ Πατριαρχεῖα, ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ἡ Ἐκκλησία Ἀλβανίας καί ἡ Ἐκκλησία τῆς Κύπρου, ἄν καί αὐτή διαφοροποιήθη, ὅσον ἀφορᾷ τό θέμα τῆς ὑπογραφῆς τοῦ Τόμου τοῦ Αὐτοκεφάλου. Εἰς τό δεύτερον "μπλόκ", ἡγέτις εἶναι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας συνεπικουρουμένη ὑπό τῶν Ἐκκλησιῶν Σερβίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας, Γεωργίας, Πολωνίας καί Τσεχίας. Ἡ πώλωσις αὐτή δυσκολεύει καί θά δυσκολεύσῃ ὄχι μόνον τήν πορείαν πρός τήν σύγκλησιν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου, ἀλλά καί κάθε ἄλλην πανορθόδοξον συνεργασίαν καί προσπάθειαν.
5. Ἰδιαιτέρως αἰσθητή ὑπῆρξεν ἡ ἀντίθεσις τοῦ ἐκπροσώπου τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας, Σεβ. Ἀρχιεπισκόπου Βολοκολάμσκ κ. Ἰλαρίωνος πρός τά προνόμια τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου. Τοῦτο ἄλλωστε ἦτο ἀναμενόμενον, ἀφοῦ οὗτος δέν ἔπαυσε ποτέ εὐκαίρως-ἀκαίρως, τόσον εἰς τό Βελιγράδι, ὅσον καί εἰς τόν διάλογον μέ τούς Ρωμαιοκαθολικούς, νά δράττεται πάσης εὐκαιρίας νά τονίζῃ ὅτι ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης δέν εἶναι "Πάπας τῆς Ἀνατολῆς" καί ὅτι οὐδεμίαν ἐξουσίαν κατέχει ἐντός τοῦ σώματος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Καί ὅτι οὐδέποτε ὁ Πατριάρχης Μόσχας θά τόν ἐξουσιοδοτήσῃ νά ἐκφράσῃ γνώμην του! Παρόμοια ἦτο καί ἡ στάσις τοῦ ἐκπροσώπου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρουμανίας, Θεοφ. Ἐπισκόπου Καμπινεάνολ κ. Κυπριανοῦ ἄν καί ὄχι τόσο ἐμφανής.
Ἐντύπωσιν προεκάλεσεν ἡ στάσις τοῦ Ἐκπροσώπου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Σερβίας, Σεβ. Μητροπολίτου Μαυροβουνίου κ. Ἀμφιλοχίου, ἡ ὁποία, παρά τόν προβαλλόμενον τάχα "φιλελληνισμόν" τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας, εἰς ὅλα σχεδόν, ἦτο εὐθυγραμμισμένη μέ τάς θέσεις τῆς Μόσχας.
6. Τέλος τό γεγονός, ὅτι μεταξύ τῶν ἐκπροσώπων τῶν Ὀρθοδόξων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν ὑπῆρξαν ἀρκετοί πρώην ὑπότροφοι τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ὅπως ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Μαυροβουνίου κ. Ἀμφιλόχιος, ὁ Σεβ. Ἀχρίδος κ. Ἰωάννης, ὁ Θεοφ. Ἐπίσκοπος Καμπινεάνολ κ. Κυπριανός, ὁ Θεοφ. Γεωργιανός Ἐπίσκοπος κ. Μελχισεδέκ, ὁ Θεοφ. Πολωνός Ἐπίσκοπος Σιεματίτσε κ. Γεώργιος, εἰς οὐδέν ὠφέλησε τάς διεκδικήσεις τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου. Οὗτοι οὐδεμίαν φιλελληνικήν στάσιν ἐτήρησαν. Τό μόνον πού κατάφεραν, ἦτο νά ὁμιλήσουν ἐναντίον τῶν θέσεων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος εἰς ἄπταιστα ἑλληνικά».
Οἱ παρατηρήσεις αὐτές τοῦ π. Στεφάνου Ἀβραμίδη εἶναι ἐνδεικτικές τῆς ἀτμόσφαιρας πού ἐπικρατοῦσε στήν Προπαρασκευαστική αὐτή διάσκεψη, ἀλλά καί τό κλίμα πού ἐπικρατεῖ στίς σχέσεις μεταξύ τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. 
Ὅταν διαβάση κανείς προσεκτικά τίς πιό πάνω παρατηρήσεις, λέξη πρός λέξη, τότε θά καταλάβη ὅλο τό σύγχρονο πρόβλημα πού ἀνέκυψε μέ τήν διαδικασία ἀνακηρύξεως τοῦ Αὐτοκεφάλου τῆς Ἐκκλησίας στήν Οὐκρανία. Ὅταν ἀμφισβητῆται ὁ ρόλος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, πού καθιερώθηκε ἀπό τίς Οἰκουμενικές Συνόδους καί σεβάσθηκε ἡ παράδοση ὅλων τῶν αἰώνων, τότε δέν μπορεῖ νά λυθῆ κανένα πρόβλημα στήν Ἐκκλησία. 
Αὐτός εἶναι ὁ βασικός λόγος γιά τόν ὁποῖον στήν σύνταξη τῶν κειμένων ἐπικρατεῖ ἡ διπλωματική γλώσσα, προκειμένου νά ἐπέλθη ὁμοφωνία. Ἀλλά μέ διπλωματικές λέξεις καί κρυφά νοήματα δέν μπορεῖ νά ἐπικρατήση ἐκκλησιαστική ἑνότητα. 
Πρέπει δέ νά σημειωθῆ ὅτι ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης δέν ἐνεργεῖ ὡς «Πάπας τῆς Ἀνατολῆς». Ἄλλωστε ὁ ἴδιος πολλές φορές ἔχει διακηρύξει ὅτι στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δέν ἔχουμε Πάπα. Ἀλλά τό συνοδικό καί ἱεραρχικό πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας λειτουργεῖ βάσει τῶν ἱερῶν Κανόνων, πού σημαίνει ὅτι ὑπάρχει μιά Πρωτόθρονη Ἐκκλησία, πού ἔχει συντονιστικό καί καθοριστικό ρόλο.

3. Τελικό συμπέρασμα

Ὕστερα ἀπό ὅσα ἀναφέρθησαν φαίνεται ὅτι τελικά δέν συμφωνήθηκε νά παραπεμφθῆ τό κείμενο περί τοῦ Αὐτοκεφάλου καί τοῦ τρόπου ἀνακηρύξεώς του στήν Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο.
Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης καί ὅλες οἱ Αὐτοκέφαλες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες εἶχαν δεχθῆ νά ἀνακηρύσσεται μία Ἐκκλησία Αὐτοκέφαλη μετά ἀπό αἴτησή της, συγκατάθεση τῆς Μητρός Ἐκκλησίας ἀπό τήν ὁποία ἀποσπᾶται καί τήν συναίνεση ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ὅπως τό δέχθηκαν ὅλες οἱ Ἐκκλησίες. Ἐπίσης, μερικές Ἐκκλησίες ἀρνήθηκαν καί συμβιβαστικές προτάσεις χωρίς νά προσβάλλονται τά προνόμια τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.
Σαφῶς φαίνεται ὅτι μέ τίς τακτικές αὐτές ὑπονομεύονται τά κανονικά προνόμια τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὅπως καθορίσθηκαν ἀπό τίς Οἰκουμενικές Συνόδους, ἐπειδή ἐμφιλοχώρησε ἡ θεωρία περί «Τρίτης Ρώμης».
Ἄν συμφωνοῦσαν ὅλες οἱ Ἐκκλησίες νά παραπεμφθῆ τό κείμενο τῆς ἀνακηρύξεως τοῦ Αὐτοκεφάλου στήν Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο γιά ἔγκριση, ὅπως εἶχε ἐγκριθῆ ἀπό τό 1993, σήμερα δέν θά βρισκόμασταν στήν κατάσταση αὐτήν. Προφανῶς, ἀφοῦ δέν ἐγκρίθηκε τό κείμενο περί ἀνακηρύξεως τοῦ Αὐτοκεφάλου, ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης ἐφήρμοσε τήν πρακτική μέ τήν ὁποία οἱ Ἐκκλησίες τά νεώτερα χρόνια ἀπέκτησαν τήν Πατριαρχική ἀξία καί τιμή, δηλαδή μέ Πατριαρχικούς Τόμους, μέ τήν προϋπόθεση νά ὁλοκληρωθῆ αὐτή ἡ διαδικασία στήν Μέλλουσα Πανορθόδοξη Σύνοδο.
Τελειώνοντας πρέπει νά ὑπογραμμισθῆ, ὅτι παρά τά προβλήματα πού ὑπάρχουν στόν ἐξωτερικό χῶρο, ἡ Ἐκκλησία εἶναι Σῶμα Χριστοῦ καί κοινωνία θεώσεως, ὅπως καταγράφεται στίς Ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, μέ τούς ὅρους καί τούς κανόνας. Ἄν τηροῦμε τά δόγματα καί τούς κανόνες τότε θά ἐπικρατῆ ἡ ἑνότητα στήν Ἐκκλησία.
Πάντως, στίς συζητήσεις πού ἔγιναν στήν Διορθόδοξη Προπαρασκευαστική Ἐπιτροπή τόν Δεκέμβριο τοῦ 2009 στό Σαμπεζύ τῆς Γενεύης φαίνεται καθαρά γιατί φθάσαμε στίς σύγχρονες διενέξεις καί ποιός εὐθύνεται γι’ αὐτό.
Αἰωνία νά εἶναι ἡ μνήμη τοῦ Μητροπολίτη Νικοπόλεως Μελετίου, ὁ ὁποῖος μέ τίς γνώσεις του καί τό ἐκκλησιαστικό του φρόνημα ἐκπροσώπησε κατά τόν καλύτερο τρόπο τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος στήν Προπαρασκευαστική αὐτή Πανορθόδοξη Διάσκεψη, πού δείχνει ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος σέβεται τά κανονικά θέσμια. 
Ἐπίσης, αἰωνία ἡ μνήμη καί τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου π. Στεφάνου Ἀβραμίδη, ὁ ὁποῖος κατέγραψε μέ εὔστοχο τρόπο τά ὅσα συνέβησαν στήν Διάσκεψη αὐτή, καί τό κείμενό του ἀποτελεῖ ἱστορικό ντοκουμέντο, πού ἑρμηνεύει τό θέμα πού ἀνέκυψε στίς ἡμέρες μας. 
Ὀκτώβριος 2018 | parembasis.gr