Προσκύνημα στη Μονή Πέτρας Καταφυγίου των Αγράφων

 Ταξιδεύει και φωτο-αποτυπώνει ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας 

Λίγο πριν το μεσημέρι της προηγούμενης Τετάρτης, 24ης Σεπτεμβρίου 2014, φθάνουμε για προσκύνημα στην παλαίφατη Μονή Πέτρας, κοντά στο μικρό χωριό Καταφύγιο των Αγράφων, αφού αφήνουμε πίσω μας την παν-υπέροχη Λίμνη Πλαστήρα, το καταπράσινο χωριό Λαμπερό και τον γραφικό συνοικισμό Άγιο Αθανάσιο. Ο καιρός είναι σήμερα ηλιοκρατούμενος, μετά την χθεσινή ποτιστική βροχή, μα και με το πρώτο κρυαράκι του φετινού φθινοπώρου αισθητό! 

Η φύση οργιάζουσα καθ' οδόν, αλλά όχι μόνον. Καθώς κατηφορίζουμε προς τη Μονή, αμέριμνα κυκλοφορούν πέρα-δώθε βόδια ελεύθερης βοσκής! Περιμένουμε σεβαστικά να διαβούν, για να διαβούμε κι εμείς!

Στον τόπο της Μονής δεσπόζει το Καθολικό, αυτό και μόνον, ενώ τα τριγύρω κτίσματα δεν υπάρχουν κάποτε πια - κείτονται σήμερα σε οικτρά ερείπια... 

Όμως εδώ ασκούνται -όπως πληροφορούμαστε- όχι ένας και δύο, αλλά τριάντα (30) σπουδαγμένοι Μοναχοί από διάφορα μέρη του κόσμου, οι οποίοι πασχίζουν σε καιρούς πολυειδούς Κρίσης να ανασυγκροτήσουν τη Μονή, ενώ προσωρινά διαμένουν σε κάμποσα κοντέινερς, τα οποία έχουν εγκατασταθεί στην διπλανή λοφώδη περιοχή. Ηγουμενεύει ο γνωστός Αρχιμανδρίτης π. Διονύσιος Καλαμπόκας.

Μας υποδέχεται και μας ξεναγεί ένας ιεροδιάκονος, ο π. Ταρσίζιος. Έχει ρίζες ελληνοϊρλανδικές και ασκείται στη Μονή, μαζί με τον αδελφό του, τον π. Αθανάσιο. Μας μιλά για το ιστορικό παρελθόν της Μονής και για τις προσπάθειες αποκατάστασής της.

Με δέος στεκόμαστε μπροστά στην εφέστια Εικόνα της Μονής, αυτής της Θεομήτορος της επονομαζόμενης "Πέτρας", όπου ο ευσεβής λαός της τριγύρω περιοχής σπεύδει και αποθέτει την πάσα παράκλησή του και τον ένδακρυ πόθο του! 

Δίπλα στο κεντρικό καθολικό υπάρχει και δεύτερος ναός, απτόμενος του κύριου, το παρεκκλήσιο της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος! [Βλ. την ανωτέρω και την κατωτέρω φωτό]!

Ώρα για καφέ και λουκούμι! Ο π. Ταρσίζιος μάς μιλά για τις σπουδές του στην πόλη Friuli της Ιταλίας! Σπούδασε την όχι και τόσο εύκολη τέχνη τού Ψηφιδωτού στη Scuola Mosaicisti Friuli, μαζί με τον αυτάδελφό του! Του ζητάμε, αν έχει την καλοσύνη, να μας δείξει δικά του δείγματα της αξιοθαύμαστης τέχνης, στην οποίαν εκπαιδεύτηκε. Εκείνος προθυμοποιείται αμέσως ευγενικά!

Από τα κοντέινερς / κελιά σπεύδει ευχαρίστως ο π. Ταρσίζιος να φέρει και να μας δείξει φακέλους - φωτολευκώματα από τις δραστηριότητες του ίδιου και του αδελφού του στην μικρή πόλη Friuli της βορείου Ιταλίας, μεταξύ της Βενετίας και της Τεργέστης! 

Θαυμάζουμε τα έργα των χειρών των δύο νεαρών Καλλιτεχνών Μοναχών! Στην επετηρίδα μάλιστα της Σχολής υπάρχει "έκθεση" των ψηφιδωτών έργων των εκ περάτων σπουδαστών. Από εκεί αντιγράφουμε τη φωτογραφία των Ταρσιζίου και Αθανασίου. Είναι η ακόλουθη: 

Αναχωρούμε ευχαριστημένοι από τη Μονή της Πέτρας! Τους ευχόμαστε να είναι καλά όλοι οι ασκούμενοι εδώ Πατέρες με τον Ηγούμενό τους, για την κατά Χριστόν αύξηση της μοναστικής κοινότητάς τους, με αγαστή πάντα σύμπνοια και υπακοή προς τον νέο και φιλομόναχο Επίσκοπό τους Σεβ. Μητροπολίτη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων κ. Τιμόθεο!  

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΙΣΗΜΟ ΙΣΤΟΤΟΠΟ ΤΗΣ Ι. ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΘΕΣΣΑΛΙΩΤΙΔΟΣ ΚΑΙ ΦΑΝΑΡΙΟΦΕΡΣΑΛΩΝ

[... ] Κτισμένη στις παρυφές των Αγράφων, έλαβε την επωνυμία της από το βράχο στο επίπεδο του οποίου βρίσκεται. Βορειοανατολικά του βράχου υπάρχει μία μεγάλη φυσική σπηλιά, στην είσοδο μόνο της οποίας διακρίνονται ίχνη λάξευσης. Εκεί κατά την παράδοση βοσκοί της περιοχής (της θέσης Σωτήρα) αντίκρυσαν την περίπυστη θαυματουργό εικόνα της Παναγίας Οδηγητρίας, έργο του Ευαγγελιστού Λουκά.

Όπως προκύπτει από σχετικό αποτύπωμα σφραγίδος της Μονής Πέτρας στον υπ ἀριθμὸ 133 χειρόγραφο κώδικα της Μονής Αγίου Στεφάνου Μετεώρων, που αναφέρει «PANAΓΙΑ KICIOC ΛΕΓΟΜΕΝΟΥ PETPAC ETOΣ ζρβ΄ (7102= 1593/4), κτίσθηκε πριν από την αποτυπούμενη χρονολογία. Σύμφωνα με το πόρισμα ερευνών του καθηγητού του Πολυτεχνείου κ. Παύλου Μυλωνά, ως πιθανή χρονολογία κτίσεώς της θεωρείται το έτος 1550.

Η Μονή είχε περίβολο μήκους 50 μ. και πλάτους 53 μ., πύργο με καταχύστρες και τοξωτό πυλώνα στην ανατολική πλευρά. Διέθετε 80 διόροφα κελλιά και πολλά υπόγεια που χρησιμοποιούνταν ως εργαστήρια. Δυστυχώς όμως καταστράφηκαν ολοσχερώς το 1968.

Το Καθολικό είναι περικαλλής Ναός αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και ανήκει στον τετρακίονο τύπο, με πλευρικούς χορούς και Νάρθηκα στη δυτική πλευρά. Ο δεύτερος όροφος επάνω από το Νάρθηκα διαιρείται σε δύο μέρη. Το ένα μέρος κατά παράδοση λειτουργούσε ως «κρυφό σχολείο», ενώ το άλλο μέρος είναι διαμορφωμένο σε παρεκκλήσιο. Κατά σχετική επιγραφή που υπάρχει στο υπέρθυρο της εισόδου, από την εσωτερική δυτική επιφάνεια, η τοιχογράφηση του Ναού έγινε το έτος ΖΡΛΓ’ (1625) από το δωρητή της Μονής Παναγιώτη Κουκουλά η Μολέση. Ανάμεσα στις τοιχογραφίες μπορεί να θαυμάσει κανείς την προσωπογραφία του δωρητού που προσφέρει ομοίωμα της Μονής στην Παναγία.

Το έτος 1672/1673 ο Αποστόλης Χασάπης από το Πετρίλο γίνεται κτίτορας του Σταυροπηγιακού παρεκκλησίου της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, στα νότια του Νάρθηκα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η Αγία Τράπεζα (ρυθμού υστερορρωμαϊκών χρόνων). Από σχετικές επιγραφές προκύπτει ότι το παρεκκλήσιο αγιογραφήθηκε από τον Ιωάννη «τον Ευτελή» το 1672, ενώ ο Νάρθηκας από κάποιον Κωνσταντίνο το 1789.

Κατά την Τουρκοκρατία η Μονή είχε σημαντική εθνική συμβολή. Στο χώρο της λειτουργούσε βιβλιοθήκη και κρυφό σχολείο και φιλοξενήθηκαν μεγάλοι αγωνιστές της Επαναστάσεως του 1821. Επίσης, τη Μονή Πέτρας επισκέφθηκε και θαύμασε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, στα μέσα της δεύτερης περιοδείας του.

Στις αρχές του 20ού αιώνος, η Μονή ερημώθηκε και επαναλειτούργησε στη δεκαετία 1920-1930, με πρωτοβουλία του Μητροπολίτου Θεσσαλιώτιδος Ιεζεκιήλ. Το 1967 χαρακτηρίσθηκε «Ιστορικό διατηρητέο μνημείο». Δυστυχώς όμως σημειώθηκαν πολλές κλοπές ιερών κειμηλίων και όσα διασώθηκαν φυλάσσονται σήμερα στο Εκκλησιαστικό Μουσείο της Μητροπόλεως Θεσσαλιώτιδος, στη Μονή Κορώνης και στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών.

Η Μονή πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου. [...]