e-περιοδικό της Ενορίας Μπανάτου εν Ζακύνθω. Ιδιοκτήτης: Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Παναγιώτης Καποδίστριας (pakapodistrias@gmail.com), υπεύθυνος Γραφείου Τύπου Ι. Μητροπόλεως Ζακύνθου. Οι δημοσιογράφοι δύνανται να αντλούν στοιχεία, αφορώντα σε εκκλησιαστικά δρώμενα της Ζακύνθου, με αναφορά του συνδέσμου των αναδημοσιευόμενων. Η πνευματική ιδιοκτησία προστατεύεται από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Τα νεότερα στα θεματικά ένθετα

Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου 2022

Δεν θα κάνεις τον εαυτό σου είδωλο | Do Not Make Yourself an Idol

Φως Φαναρίου

Ο Νικήτας Κριβοσέιν, ανιψιός του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Βελγίου, Βασιλείου Κριβοαέιν, της Ρωσικής Εκκλησίας, με σημαντικό άρθρο του καταδικάζει την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την στάση της Ρωσικής Εκκλησίας στον πόλεμο αυτό.

Ο Νικήτας Κριβοσέιν θέτει με ευθύτητα το ερώτημα:

“Πιστεύει πραγματικά ο Πατριάρχης Κύριλλος ότι ο πόλεμος που ξεκίνησε ο Πούτιν είναι ένας πόλεμος για την υπεράσπιση της Ρωσίας από τους «Ουκρανούς Ναζί» και το ΝΑΤΟ”;

Θεωρεί ο Νικήτας Κριβοσέιν πως η θέση της Ρωσικής Εκκλησίας στερείται λογικής και πως είναι ένα τεράστιο σοκ για τους πιστούς.

Στη διασπορά οι ρώσοι πιστοί εγκαταλείπουν ενορίες που μνημονεύουν τον Μόσχας Κύριλλο και είναι πια μεγάλος ο αριθμός των ενοριών που έχουν διακόψει την μνημόνευσή του.

Ο Νικήτας Κριβοσέιν αναφέρεται, ακόμα, και στις ενέργειες της Λιθουανίας και της Λετονίας να αποκοπούν πλήρως από το Πατριαρχείο της Μόσχας.

Παραθέτουμε στη συνέχεια ολόκληρο το άρθρο του Νικήτα Κριβοσέιν, το οποίο αποκαλύπτει την γυμνότητα και την αντιεκκλησιαστική στάση της σημερινής ηγεσίας του Πατριαρχείου Μόσχας, σε σχέση με τον πόλεμο.

Nikita Krivoshein

Μετάφραση στα ελληνικά για το Φως Φαναρίου:

Δρ. Γεώργιος Ι. Τσικαλάκης

Ph.D-M.A. Διεθνούς Πολιτικής, M.Sc. Ιστορίας Ε.ΔΙ.Π.-Πολιτικής και Δεοντολογίας της Διατροφής – Τμήμα Επιστημών Διατροφής Διατολογίας / Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο

Πολλοί πιστοί περίμεναν από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 για αλλαγές, όχι μόνο στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία (Πατριαρχείο Μόσχας), αλλά και στην Εκκλησία του Εξωτερικού (ROCOR). Οι διώξεις του Χρουστσόφ, η στασιμότητα του Μπρέζνιεφ και η άνοδος του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στην εξουσία προετοίμασαν ένα συγκεκριμένο ψυχολογικό πλαίσιο. Στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία έξω από τη Ρωσία (ROCOR), κληρικοί και πιστοί ήλπιζαν στην απελευθέρωση της Εκκλησίας στην πατρίδα τους. Το 1981 πραγματοποιήθηκε η ιστορική Σύνοδος Επισκόπων της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στο Εξωτερικό, έθεσε τα θεμέλια για τη λατρεία των Ρώσων Νεομαρτύρων– που μαρτύρησαν για τον Χριστό ή διώχθηκαν μετά την επανάσταση του 1917. Το 1988, χάρη στον Γκορμπατσόφ και την «Περεστρόικα», η ΕΣΣΔ γιόρτασε πανηγυρικά τη 1000η επέτειο από τη βάπτιση της Ρωσίας. Και το 1989 η Ρωσική Εκκλησία ανακήρυξε τον Πατριάρχη Τύχωνα στο πλήθος των αγίων που βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν από τους Μπολσεβίκους. Το 1990-2000, συνέβησαν πρωτοφανή γεγονότα – η δοξολογία των Νεομαρτύρων και Ομολογητών της Ρωσίας που υπέφεραν για την πίστη τους στην αθεϊστική ΕΣΣΔ. Για την Εκκλησία του Εξωτερικού, ήταν σημάδι ότι το κράτος και η Εκκλησία στη Ρωσία αναγνώρισαν τα εγκλήματα των Σοβιετικών. Τότε γεννήθηκε η ελπίδα, ότι οι προσευχές των μαρτύρων του 20ού αιώνα θα ενίσχυαν τους Ορθοδόξους στην ενότητα, ότι θα ερχόταν η μέρα που η Ρωσική Εκκλησία, χωρισμένη σε τρεις κλάδους μετά το 1917 (Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ρωσίας, ROCOR και Αρχιεπισκοπή στο Παρισιού, Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως), θα μπορέσει να βρει έναν τρόπο προσέγγισης.

Ο δρόμος δεν ήταν εύκολος, αλλά το 2007 η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία και η Εκκλησία του Εξωτερικού αποκατέστησαν αυτή την ενότητα και το 2019 εντάχθηκε και η Αρχιεπισκοπή των Παρισίων. Ο μακρύς δρόμος προς την ένωση έληξε με τον θρίαμβο της Ορθοδοξίας. Η ρωσική διασπορά στο εξωτερικό και στη Ρωσική Ομοσπονδία θα μπορεί να τελέσει κοινές λειτουργίες.

Ο θείος μου, Βασίλειος (Krivocheine) Αρχιεπίσκοπος Βρυξελλών και Βελγίου ήταν μάρτυρας της αρχής αυτής της επανένωσης. Αλίμονο, πέθανε το 1985 και δεν έζησε για να δει τον πλήρη θρίαμβό του. Η ΕΣΣΔ έφερε πολλά βάσανα και δάκρυα στη γη. Ούτε εγώ ούτε η γυναίκα μου η Ξένια περιμέναμε ποτέ μια τόσο μεγάλη νίκη της Εκκλησίας έναντι του κακού. Οι Σοβιετικοί κατέρρευσαν το 1991, και παρά την επιθυμία του προέδρου Πούτιν, η επιστροφή τους είναι εντελώς αδύνατη. Αυτά τα χρόνια ήμασταν γοητευμένοι και σοκαρισμένοι με αυτό που συνέβαινε. Τώρα, αυτό μπορεί να ακούγεται περίεργο. Πώς οι άνθρωποι που επέζησαν από τόση δυστυχία διατηρούσαν ακόμα την ελπίδα… Οι λέξεις «ποτέ μην λες ποτέ» όμως επέστρεψαν. Από το 2004, η Ξένια και εγώ έχουμε ξεκινήσει μια πορεία ενεργού κάλυψης από τα μέσα ενημέρωσης της εκκλησιαστικής ζωής. Η γαλλική ιστοσελίδα/ιστολόγιό μας «Parlons d’orthodoxie» έφερε στους γαλλόφωνους αναγνώστες καθημερινά νέα από όλο τον κόσμο. Δημοσιεύσαμε σε μετάφραση όχι μόνο τη ζωή των νεομαρτύρων και διηγήματα της Ορθοδοξίας, αλλά και κείμενα ορθοδόξων συγγραφέων και δημοσιογράφων του 20ου αιώνα και σύγχρονους συγγραφείς, βάλαμε διαδικτυακές κριτικές μυθιστορημάτων, βιβλία, αναφορές πολιτιστικών εκδηλώσεων, διαλέξεις και Βίντεο.

Ήμασταν ευτυχείς που μπορέσαμε να επωφεληθούμε από αυτό, να μεταδώσουμε στους αναγνώστες μας (είναι δεκάδες χιλιάδες σε όλο τον κόσμο) τον αληθινό λόγο της ελεύθερης Εκκλησίας. Ο ιστότοπός μας δεν υπήρξε ποτέ το επίσημο όργανο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Πάντα εργαζόμασταν σε εθελοντική βάση και δεν λάβαμε ευρώ για τη δουλειά μας. Με τα χρόνια, οι ανοιχτές και ελεύθερες δραστηριότητες του Parlons d’Orthodoxie (Μιλώντας για την Ορθοδοξία) έχουν εκτιμηθεί ιδιαίτερα από το Πατριαρχείο Μόσχας και το DREE. Φαίνεται ότι το Πατριαρχείο Μόσχας θεωρούσε την ιστοσελίδα μας ως εκπρόσωπό του στο εξωτερικό.

Αυτή η αρμονία κράτησε μέχρι τις 24 Φεβρουαρίου 2022, όταν η κατάσταση άλλαξε δραματικά. Πολλοί περίμεναν ομιλία από τον Πατριάρχη Κύριλλο. Ήταν σημαντικό να ακούσουμε τα λόγια του όχι μόνο στη Ρωσία, αλλά και στη διασπορά στη Δύση. Φυσικά, σε αυτή την κατάσταση, πολλοί θυμήθηκαν τον Άγιο Πατριάρχη Τύχωνα, ο οποίος το 1918 υπερασπίστηκε αμέσως τους πιστούς και καταδίκασε τις ενέργειες του Λένιν και των Μπολσεβίκων. Υπήρχαν λόγοι για αυτό: ο Λένιν ενέκρινε το «Διάταγμα για τον διαχωρισμό του κράτους από την εκκλησία και το σχολείο» τον Φεβρουάριο του 1918, άρχισαν μαζικές καταστολές εναντίον ιερέων, μοναχών και ενεργών ενοριών. Ο Πατριάρχης Τύχων τότε αποστασιοποιήθηκε έντονα από τη σοβιετική εξουσία, η θαρραλέα στάση του τον οδήγησε στο θάνατο.

Τώρα, ο Πατριάρχης Κύριλλος υποστήριξε πλήρως τον πόλεμο /«ειδική επιχείρηση» που ξεκίνησε η Ρωσική Ομοσπονδία κατά της αδελφικής Ορθόδοξης Ουκρανίας. Αυτή η θέση ήταν ένα μεγάλο σοκ και ένα χαστούκι στο πρόσωπο όχι μόνο για τις ελπίδες εκατομμυρίων πιστών, αλλά και για όλη την πορεία που ακολούθησε η Εκκλησία μετά το 1989: μια ειρηνική και μη πολιτική προσέγγιση που καταδίκασε την επανάσταση του 1917, την πολιτική πόλεμο με τις μαζικές δολοφονίες πιστών, τον τρόμο του Στάλιν και τη δίωξη της εκκλησίας από τον Χρουστσόφ. Μόνο ως αποτέλεσμα μετάνοιας μπορούσε να γίνει η αναβίωση της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Ρωσία.

Αν πάτε περισσότερο από έξι μήνες πίσω, οι απογοητεύσεις προέκυψαν σχεδόν αμέσως, τόσο στη Ρωσία όσο και στη διασπορά. Ο κόσμος έχει αρχίσει να μας γράφει και δημοσιεύουμε στον ιστότοπό μας συλλογικές ανοιχτές επιστολές από ιερείς, ενορίτες, ορθόδοξους συγγραφείς και πολιτικούς κατά του πολέμου. Από την πλευρά μας, στις 27 Φεβρουαρίου, στείλαμε μια σύντομη επιστολή στους Μητροπολίτες Αντώνιο (Sevryuk) και Ιλαρίωνα (Alfeev). Στην επιστολή αυτή, που απευθυνθήκαμε και στον Πατριάρχη Κύριλλο, ζητήσαμε «να επιστρέψει στο θηκάρι του το σπαθί που ύψωσε ο ρωσικός στρατός κάτω από τα λάβαρα του Αγίου Αλεξάνδρου Νιέφσκι σε έναν αδελφό λαό, επειδή ο Άγιος Βλαδίμηρος βαφτίστηκε στο Κίεβο. Η απάντηση ήρθε αρκετά γρήγορα. Μας είπαν ότι η θέση μας δεν είναι σύμφωνη με τη γενική γραμμή της Εκκλησίας του Ρώσου Πρωθυπουργού και ότι πρέπει να κλείσουμε αμέσως τον ιστότοπό μας ή να σταματήσουμε να δημοσιεύουμε «επίμαχα» κείμενα. Όχι, δεν κλείσαμε τον ιστότοπο (ειδικά από τη στιγμή που δεν ήμασταν ποτέ διοικητικά συνδεδεμένοι με το PM). Χάρη στη βοήθεια ομοϊδεατών, καταφέραμε να σώσουμε και να μεταφέρουμε τα πλούσια αρχεία του ιστότοπου και να συνεχίσουμε τις δραστηριότητές μας με τον ίδιο τίτλο «Parlons d’orthodoxie», αλλά με νέα διεύθυνση.

Έτσι μας πέρασαν οι ρόδες του πολέμου πάνω από τους Krivosheins.

Θα ήθελα να σημειώσω ότι η θέση που κατέχει τo Πατριαρχείο Μόσχας προκαλεί έκπληξη στο παράλογο των πράξεών του. Αμέσως προκύπτει το ερώτημα: πιστεύει πραγματικά ο Πατριάρχης Κύριλλος ότι ο πόλεμος που ξεκίνησε ο Πούτιν είναι ένας πόλεμος για την προστασία της Ρωσίας από ορισμένους «Ουκρανούς Ναζί» και το ΝΑΤΟ; [(Το είπα σε προηγούμενη συνέντευξη).] Ο Ουκρανός Μητροπολίτης Ονούφριος και οι χιλιάδες πιστοί του, διαφωνούν με αυτήν την ψευδή προπαγανδιστική αφήγηση. Έχουν ήδη ανακοινώσει την αυτοκεφαλία τους και τον χωρισμό τους από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία. Σήμερα, οι Ορθόδοξες Εκκλησίες της Λετονίας και της Λιθουανίας ακολουθούν σταδιακά αυτό το μονοπάτι… Σε όλο τον κόσμο ο κλήρος αρνείται να μνημονεύσει τον Πατριάρχη κατά τη διάρκεια των λειτουργιών στις εκκλησίες του Πατριαρχείου Μόσχας και όπου συνεχίζει να μνημονεύει το όνομά του, ο κόσμος εγκαταλείπει τις εκκλησίες για άλλες ενορίες. Όλα όσα έχουν συλλεχθεί και αναδημιουργηθεί τις τελευταίες δεκαετίες αρχίζουν να καταρρέουν. Η παράλογη συμπεριφορά της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και το γεγονός ότι κατά τις προεκλογικές εκστρατείες η Εκκλησία αντιτάχθηκε πάντα πολύ έντονα και αρνητικά στη συμμετοχή του κλήρου της στην πολιτική ζωή. Οι εκδηλώσεις καλής ιθαγένειας καταδικάζονται και τιμωρούνται εάν είναι αντίθετες με την επίσημη τάση του Κρεμλίνου. Παραλογισμός: μετά το ξέσπασμα του πολέμου, οι ιερείς που υπερασπίζονται την «ειρήνη στον κόσμο» άρχισαν να τιμωρούνται ενώ όσοι κηρύττουν «για τις βόμβες και τα όπλα» ενθαρρύνονται.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Πάπας Φραγκίσκος διαφωνούν με τον Πατριάρχη Κύριλλο (τον πάπα που χτυπά συνεχώς την πόρτα του με αίτημα να «μιλήσει καρδιά με καρδιά»). Αλλά υπάρχει ακόμη χρόνος και όλα μπορούν να διορθωθούν, ο πατριάρχης μπορεί ακόμη και να μπει στη σύναξη νεομαρτύρων και εξομολογητών – χρειάζεται απλώς να υπερασπιστείτε τους πιστούς και να καταδικάσετε αυτή τη σφαγή στην Ουκρανία. Η άγρια ​​σφαγή, στην οποία, φυσικά, η Ουκρανία θα κερδίσει αυτούς τους αγώνες επειδή προστατεύει τα εδάφη της από την επίθεση. Με τον ίδιο τρόπο η ΕΣΣΔ είχε κερδίσει τον πόλεμο του 1941-45. Τότε ολόκληρος ο δυτικός συνασπισμός ξεσηκώθηκε εναντίον του Χίτλερ με τους Ρώσους, ήταν ένας πόλεμος ενάντια σε ένα τρομερό κακό, είναι απίθανο ο Στάλιν να μπορούσε να κερδίσει μόνος του. Παράξενο και σαν καθρέφτης – σήμερα η Δύση και όλοι όσοι είναι ελεύθεροι και δημοκρατικοί βοηθούν επίσης την Ουκρανία σε αυτόν τον πόλεμο.

Δεν έχει περάσει πολύ καιρός, που η γαλλική τηλεόραση μετέδωσε μια συνέντευξη με τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ (πρώην Πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας). Του έκαναν διάφορες ερωτήσεις, οι απαντήσεις του ήταν γνωστές εκ των προτέρων. Είτε έτσι είτε αλλιώς, «η υπόθεση μας θα θριαμβεύσει» και μετά μπλα μπλα μπλα. Αλλά στο τέλος, ξαφνικά άρχισε να προφητεύει και να ερμηνεύει την Αποκάλυψη. «Κοιτάξτε, ο άγγελος έχει ήδη αφαιρέσει μια άλλη σφραγίδα και ο αναβάτης έχει ξεκινήσει, πράγμα που μπορεί να σημαίνει ότι το τέλος του κόσμου θα έρθει σύντομα». Ποιος ξέρει, φυσικά δεν το θέλουμε πολύ, αλλά ίσως ακόμη και ένα ατομικό φινάλε δεν μπορεί να αποκλειστεί. Πιθανότατα, σε μια ελεύθερη ανάγνωση, αυτό θα έπρεπε να γίνει κατανοητό ως εξής: αν η Δύση δεν άλλαζε γνώμη και η Ουκρανία δεν δεχόταν να παραδοθεί στη Ρωσία του Πούτιν, τότε θα ρίχναμε ατομική βόμβα. Πώς γυρίζει η γλώσσα του Μεντβέντεφ για να ερμηνεύσει τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο;! Αυτό το μυστήριο είναι ακόμα μεγάλο, κανείς δεν μπορεί να ερμηνεύσει την Αποκάλυψη, μόνο ο Κύριος ο Θεός.

Λοιπόν, τι γίνεται με την Εκκλησία; Για περισσότερα από 2000 χρόνια η εκκλησία γνωρίζει διαιρέσεις, θρησκευτικούς πολέμους, βάσανα, σκαμπανεβάσματα. Η εκκλησία είναι ένας ζωντανός οργανισμός στον οποίο ο Κύριος ο Θεός θα είναι πάντα παρών. Προσευχόμαστε σε αυτόν, και δεν θα μας αφήσει ποτέ ούτε θα μας προδώσει. Οι Πατριάρχες έρχονται και φεύγουν, αλλά η δόξα και η μνήμη που θα μείνει από τα έργα τους εξαρτάται από τους ίδιους τους Αγίους Πατέρες και ο Θεός είναι εκεί, στο δρόμο τους να τους βοηθήσει.

N. Krivochéine

Παρίσι, Σεπτέμβριος 2022.

*     *     *

Nikita KRIVOCHEINE

De nombreux croyants attendent depuis le début des années 1980 des changements non seulement dans l’Église orthodoxe russe ( Patriarcat de Moscou), mais aussi au sein de l’Église à l’étranger (EORHF) . Les persécutions  de Khrouchtchev, la stagnation de Brejnev et l’arrivée au pouvoir de Mikhaïl  Gorbatchev a préparé un certain contexte psychologique. Dans l’Église orthodoxe russe en dehors de la Russie (EORHF), le clergé et les croyants espéraient la libération de l’Église dans leur patrie. En 1981, le Concile des évêques historique de l’Église orthodoxe russe à l’étranger  a eu lieu, il  a fondé les bases de la vénération des Nouveaux martyrs russes – qui ont été martyrisés  pour le Christ ou ont été persécutés après la révolution de 1917.  En 1988, grâce à la « perestroïka »  de Gorbatchev, l’URSS a célébré très solennellement  le 1000e Anniversaire du baptême de la Russie. Et en 1989 l’église russe a canonisé  le patriarche Tikhon au sein d’une synaxe de saints torturés et tués par les bolcheviks. En 1990-2000, des événements sans précédent ont eu lieu – la glorification des nouveaux martyrs et confesseurs de  Russie qui ont souffert pour leur foi en l’URSS athée. Pour l’Église à l’Etranger, c’était un signe que l’État et l’Église en Russie ont reconnu  les crimes des Soviétiques. C’est alors que l’espoir s’est levé,  que les prières des martyrs du XXe siècle renforceraient les orthodoxes dans l’unité, que le jour viendrait où l’Église russe, divisée en trois branches à la suite de 1917 (EOR, EORHF et l’Archevêché   à Paris, Patriarcat de Constantinople), sera en mesure de trouver un moyen de  rapprochement,

Le chemin n’a pas été facile, mais en 2007, l’Eglise Orthodoxe Russe et  l’Église à l’Etranger  ont restauré cette unité, et en 2019, l’Archevêché  de Paris s’est joint. Le long chemin de l’unification s’est  terminé par le triomphe de l’orthodoxie. La diaspora russe à l’étranger et dans la Fédération de Russie pourront célébrer des liturgies conjointes.

Mon oncle,  l’archevêque Basile (Krivochéine) de Bruxelles et de Belgique a été le témoin du  tout début de cette réunification. Hélas, il est mort en 1985 et n’a pas vécu pour en voir le triomphe complet. L’URSS  a apporté beaucoup de souffrances et de larmes à la terre. Ni moi,  ni ma femme Xenia  n’avons jamais espéré  une si grande victoire de l’Église sur le mal. Les Soviet  se sont  écroulés en 1991 et quel que soit le fol et absurde espoir du président Poutine pour leur retour, cela  est tout à fait impossible. Au cours de ces années, nous avons été fascinés et choqués par ce qui se passait. Maintenant, cela peut sembler étrange. Comment les gens qui ont survécu à tant de malheurs  ont encore gardé espoir… Les mots « ne jamais dire jamais » nous sont revenus. Depuis 2004, Xenia et moi nous nous  sommes lancés sur la voie de la couverture médiatique active  de la vie de l’église. Notre site Web/blog en français « Parlons d’orthodoxie »  a apporté chaque jour aux lecteurs francophones des nouvelles du monde entier. Nous avons publié en traduction non seulement les  vies  des nouveaux martyrs et des nouvelles de l’orthodoxie, mais aussi des textes d’écrivains et de publicistes orthodoxes du XXe siècle et d’auteurs modernes, mis en ligne  des critiques de romans, de livres, des rapports d’événements culturels, de conférences et de vidéos.

Nous étions heureux d’avoir pu en bénéficier, de transmettre à nos lecteurs (ils sont  des dizaines de milliers  du monde entier) la vraie parole de  l’Eglise libre. Notre site Web n’a jamais été l’organe officiel de l’Église orthodoxe russe. Nous avons toujours travaillé sur une

base de bénévolat  et n’avons pas reçu un euro  pour notre travail. Au fil des ans, les activités ouvertes et gratuites de Parlons d’Orthodoxie ont été très appréciées par le Patriarcat de Moscou et le DREE. Il pouvait sembler que le patriarcat de Moscou considérait P.O. comme étant son porte-parole à l’étranger.

Cette harmonie a duré jusqu’au 24 février 2022, date à laquelle la situation a radicalement changé. Nombreux étaient ceux qui   attendaient une prise de  parole du patriarche Cyrille. Il était important d’entendre ses mots non seulement en Russie, mais aussi dans la diaspora en Occident. Bien sûr, dans cette situation, beaucoup se souvenaient du saint patriarche Tikhon, qui en 1918 a immédiatement défendu les croyants et condamné les actions de Lénine et des bolcheviks. Il y avait des raisons à cela : Lénine a approuvé le « décret sur la séparation de l’Etat  avec  l’Église et  l’école » en février 1918, des répressions de masse contre les prêtres, les moines et les paroissiens actifs ont commencé. Le patriarche Tikhon s’est alors fortement distancié  du pouvoir  soviétique, sa position courageuse l’a conduit à la mort.

Maintenant, le patriarche Cyrille a pleinement soutenu la guerre / « opération spéciale »/ initiée par la Fédération de Russie contre l’Ukraine orthodoxe fraternelle. Cette prise de  position a été un grand choc et une gifle non seulement pour les espoirs de millions de croyants, mais aussi pour tout le chemin  passé par l’Eglise après 1989 : une approche pacifique et non politique qui a condamné la révolution de 1917, la guerre civile avec ses meurtres de masse de croyants, la terreur de Staline et la persécution de l’église par Khrouchtchev. C’est à la suite du repentir que le renouveau de l’Église en Russie a pu avoir lieu.

Si vous revenez en arrière de plus de six mois, des déceptions  sont presque immédiatement apparues, à la fois en Russie et dans la diaspora. On a   commencé à nous écrire, et nous publions sur notre  site Web des lettres ouvertes collectives de prêtres, de paroissiens, d’écrivains orthodoxes et d’hommes d’État contre la guerre. Pour notre part, le 27 février, nous avons adressé une brève lettre aux métropolites Antoine (Sevryuk) et Hilarion (Alféev ). Dans cette  lettre, nous avons fait appel au patriarche Cyrille avec une demande de « retour dans son fourreau  de l’épée levée par l’armée russe sous les bannières de St. Alexandre Nevsky sur un peuple fraternel, parce que St. Vladimir a été baptisé à Kiev. » La réponse est venue assez rapidement. On nous a dit que notre position n’est pas conforme   avec la ligne générale de l’Eglise russe PM  et que nous devons fermer immédiatement notre site Web ou cesser de publier des textes « polémiques ». Non, nous n’avons pas fermé le site (d’autant plus que nous n’avons jamais été rattachés administrativement au  PM). Grâce à l’aide de personnes partageant les mêmes idées, nous avons réussi à enregistrer et sauvegarder   les riches archives du site et à poursuivre nos activités sous le même titre  « Parlons d’Orthodoxie », mais avec une nouvelle adresse.

C’est ainsi que la roue de la guerre a failli écraser les  Krivocheine.

Je voudrais noter que la position occupée par l’EOR (Patriarcat de Moscou) est surprenante par l’illogisme de ses actions. La question se pose immédiatement : le patriarche Cyrille croit-il vraiment que la guerre commencée par Poutine est une guerre pour protéger la Russie de certains  » nazis ukrainiens » et de l’OTAN ? [(Je l’ai dit dans une interview précédente).] Le métropolite ukrainien Onuphre et ses milliers de croyants ne sont pas d’accord avec ce  récit de propagande mensongère. Ils ont déjà annoncé leur autocéphalie et leur séparation de l’Église orthodoxe russe. Aujourd’hui, progressivement  les Églises orthodoxes de Lettonie et de Lituanie suivent  cette voie… Dans le monde entier  le clergé   refuse de commémorer le patriarche lors des liturgies dans les églises du Patriarcat de Moscou, et là où il continue à élever son nom, les gens quittent les églises pour d’autres paroisses. Tout ce qui a été collecté et recréé au cours des dernières décennies commence à s’écrouler. Le comportement illogique de l’Église orthodoxe russe et le fait que pendant les campagnes électorales, l’Église s’opposait toujours très fortement et négativement  à la participation  de son clergé à la vie politique. Les manifestations de  civisme sont condamnées et  punies si elle sont contraires à la tendance officielle du Kremlin. Absurdité : après le déclenchement de la guerre, les prêtres qui défendent « la paix dans le monde » ont commencé à être punis, et ceux qui « pour les bombes et les canons » ont été encouragés.

Le patriarche œcuménique Bartholomée et le pape François ne sont pas d’accord avec le patriarche Cyrille (le pape qui  frappe constamment à sa porte avec une demande de « parler de cœur à cœur »). Mais il est encore temps et tout peut être corrigé, le patriarche peut même entrer dans la synaxe des nouveaux martyrs et confesseurs – il vous suffit de défendre les croyants et de condamner ce massacre en Ukraine. Le massacre brutal, dans lequel, bien sûr, l’Ukraine gagnera ces combats car elle protège ses terres de l’agression. C’est ainsi que l’URSS a déjà gagné la guerre de 1941-45. Puis toute la coalition occidentale s’est levée contre Hitler avec les Russes, c’était une guerre contre un  terrible mal, il est peu probable que Staline ait pu  gagné seul. Étrange, et comme en miroir – aujourd’hui, l’Occident et tout le monde libre et démocratique   aident également l’Ukraine dans cette guerre.

Il n’y a pas si longtemps, la télévision  française a diffusé une interview avec Dimitri  Medvedev (ancien président de la Fédération de Russie). On lui a posé différentes questions, ses réponses  étaient connues  à l’avance. De toute façon,  « notre cause triomphera  » et après l là bla bla bla.  Mais à la fin, il a soudainement commencé à prophétiser et à interpréter l’Apocalypse. « Regardez, l’ange a déjà enlevé un autre sceau et le cavalier  a pris la route , ce qui peut signifier que la fin du monde viendra bientôt. Qui sait, bien sûr, nous ne le voulons pas vraiment, mais peut-être même une finale atomique n’est pas à exclure. » Probablement, dans une relecture libre, cela devrait être compris comme suit : si l’Occident ne  se ravisait pas et que l’Ukraine n’acceptait pas de se rendre à la Russie de Poutine, alors nous  jetterions   une bombe atomique. Comment  la langue de Medvedev se tourne pour interpréter St. Jean le théologien ?! Ce mystère est encore grand, personne ne peut interpréter l’Apocalypse, seul  le Seigneur Dieu.

Eh bien, qu’en est-il de l’Église ? Pendant plus de 2000 ans, l’église a connu des divisions, des guerres religieuses, des souffrances, des hauts et des bas. L’église est un organisme vivant dans lequel le Seigneur Dieu sera toujours présent. Nous le prions, et il ne nous quittera jamais et ne nous trahira jamais. Les patriarches vont et viennent, mais la gloire et la mémoire  qui subsisteront  de leurs actes dépend des  Saints Pères eux-mêmes, et Dieu est là,  sur leur chemin  pour les  aider.
N. Krivochéine 
Paris, septembre 2022.

***

Do Not Make Yourself an Idol 

Nikita Krivoshein on the Russian Orthodox Church’s position on the war in Ukraine.

Since the early 1980s, many followers of the Moscow Patriarchate of the Russian Orthodox Church (ROC), as well as foreign-based congregations, have been expecting change. A particular psychological environment has been created by Khrushchev-era persecutions, Brezhnev-era ‘stagnation’, and Mikhail Gorbachev coming to power. Outside Russia, both clergy and worshippers of the Russian Orthodox Church Abroad (ROCA) hoped that the Church in the homeland would be freed. In 1981, ROCA’s historic Bishop’s Congress laid the foundation for the veneration of ‘New Martyrs of Russia’ – who had accepted martyrdom for Christ or were persecuted after the 1917 revolution. In 1988, thanks to Gorbachev’s perestroika, the millennium of the baptism of Rus’ was commemorated. In 1989, the Russian church canonised Patriarch Tikhon into the host of saints martyred and killed by the Bolsheviks. Between 1990 and 2000, unprecedented events took place to beatify ‘New Martyrs’ and clergy, who had suffered for their faith during the godless USSR era. For ROCA, this was a sign that the church in Russia recognises the crimes of the Soviets. Thus, a hope emerged that these prayers for 20th-century martyrs would bond Orthodox believers, and a day would arrive when the Russian Church, divided into three branches since 1917 into the ROC, ROCA, and the Archdiocese centred in Paris, would find a path to reconciliation and the reestablishment of full fraternal fellowship.

It was not an easy path, but in 2007 the ROC and ROCA restored this unity, and in 2019 the Paris Archdiocese also joined them. Orthodoxy triumphed after this long, torturous journey toward unification; the Russian diaspora was able to conduct joint liturgies abroad and in the Russian Federation.

My uncle, Vasily (Krivoshein), the Archbishop for Brussels and Belgium, was involved in the very early stages of this unification. Alas, he died in 1985 and did not live to see this triumphant moment. Soviet power brought the world much suffering and grief. Neither I nor my wife Kseniya had ever thought about such a great victory of the Church over evil. The USSR came to an end in 1991, and no matter how much President Putin hopes for its return, this panopticon is not coming back. During those years, we were charmed and amazed by what was happening. This may now appear strange. How could people, who had survived such sorrow, still carry hope… The phrase, ‘never say never’ returned to us. Since 2004, Kseniya and I have been actively disseminating information about Church life via the media. We have a French website/blog: Поговорим о православии / Parlons d’Orthodoxie. Every day, Francophone readers receive news from around the world. We printed translations not only of the lives of the New Martyrs and Orthodox news, but also texts by 20th-century Russian Orthodox writers and social commentators, contemporary authors, new book reviews, as well as reports about cultural events, conferences, and videos.

We are glad that we can be useful, and can offer our readers (and there are tens of thousands of them around the world) genuine and open information related to the Church. Our website was never an official branch of the ROC. We always worked voluntarily and never received any money for our work. Over the course of these years, the ROC Moscow Patriarch and ROC Foreign Affairs Department both approved of Parlons d’Orthodoxie ’s open and free work.

Harmony reigned until 24 February 2022. Then the situation changed abruptly. Many awaited comments from Patriarch Kirill. It was important not only to congregations in Russia but also among the diaspora in the West. Certainly, in this situation, many recalled Saint Patriarch Tikhon, who immediately came to the protection of believers in 1918 and harshly criticised the actions of Lenin and the Bolsheviks. There was a basis for this: in February 1918, Lenin proclaimed his “Decree on the Separation of Church and Schools from the State”, which was followed by mass repressions against clergy, monks, and active parishioners. Patriarch Tikhon abruptly distanced himself from the Soviet authorities; his courageous stand led to his death.

At present, Patriarch Kirill wholly supports the war launched by the RF (excuse me, ‘special operation’) against fraternal Orthodox Ukraine. His position was a massive shock, and a slap in the face against the hopes of millions of worshippers but also the Church’s historical course: a peaceful, non-political approach that condemned the 1917 revolution, civil war, mass repressions of believers, Stalin’s terror, as well as Khrushchev’s church persecutions. It was only as a result of repentance that the revival of the Orthodox Church could take place in Russia.

So six months ago, immediately people expressed disbelief almost immediately, not only in Russia but also in the diaspora. People began to write to us, and on the website we published open collective letters against the war from priests, parishioners, Orthodox writers, as well as government representatives. We wrote ourselves to the metropolitans (archbishops) Antony (Sevryuk) and Ilarion (Alfeev). In the letter, we appealed to Patriarch Kirill “to put the sword raised by the Russian army under Saint Aleksandr Nevsky’s banner against the fraternal people back into the sheath, reminding him that the font where Saint Vladimir was baptised and Rus’ was christened is in Kyiv.” We received a rather quick reply. We were informed that our position did not correspond with the general stance of the ROC and that we must promptly shut our site and cease to publish ‘polemical materials’. No, we did not close the site (after all we were never administratively subordinate to the ROC). Thanks to supporters, we managed to preserve the site archive and continue activities under the same name, Parlons d’Orthodoxie, with a new address.

This is how the wheels of war ran over us Krivosheins.

I want to underline that the official ROC position lacks logic. It prompts the question: does Patriarch Kirill really believe that the war launched by Putin is a war to defend Russia from ‘Ukrainian Nazis’ and NATO?

Ukrainian metropolitan Onufriy and his thousands of congregants do not agree with this utterly false propaganda narrative. They have already announced autocephaly and their separation from the ROC. Gradually, Orthodox churches in Latvia and Lithuania are following this path… The Patriarch’s name is not invoked in Moscow Patriarchate churches around the world, and where they continue to exalt him, people leave the churches for other parishes. All that was gathered and stitched together over the last decades is beginning to burst at the seams. The ROC’s illogical behaviour now is in stark contrast to the church’s responses during election campaigns, when it always reacted harshly and negatively, even threatening punishments, against any clergy actively participating in politics. Any expression of a civic opinion, if it runs counter to the official Kremlin position, is judged and promptly disciplined. Another absurdity: after the start of the war, priests who supported ‘peace in the world’ began to be punished, while those who preached ‘bombs and guns’ were encouraged.

Both Ecumenical Patriarch Bartholomew and Pope Francis (who has consistently sought a ‘heart to heart’ conversation with him) do not agree with Patriarch Kirill. Yet, there is still time, and everything is fixable, you can even join the ‘Congregation of New Martyrs and Confessors’, all that is needed is simply to defend the faithful and condemn the carnage in Ukraine. It is a cruel massacre, which Ukraine will win, of course, as it is defending its land from aggression. This is how the USSR won the war in 1941-1945. Then, a Western coalition stood with the Russians to defend the world against Hitler. It was a war against a horrific global evil, and it is unlikely that Stalin would have won it alone. It is strange, there is almost a mirror reflection of this today, when the West and the entire free democratic world are helping Ukraine in this war.

Not long ago, a French television channel [LCI] broadcast an interview with Dimitri Medvedev (the former Russian president). His answers to the various questions posed were known to everyone in advance. It was all the same twaddle: “we are in the right, we will win”, then at the end, he began to prognosticate and expound the Apocalypse. “Look, the Angel has already removed another seal, and the horseman has galloped forward, this may mean that the end of the world will come soon. How can we know, and of course, do we really want to know, but maybe there will be an atomic finale.” Perhaps, interpreted freely, his words should be understood as follows: if the West does not ‘come to its senses’, and Ukraine does not agree to surrender to Putin’s Russia, then we will all ‘burn out’ with an atomic bomb. Since when is Medvedev’s tongue able to interpret St. John the Evangelist?! The mystery of it is vast, no one can understand the Apocalypse, only the Lord God.

And what about the Church? Over 2000 years, the Church has survived divisions, religious wars, and suffering, and other ups and downs. The Church is a living organism, where there is always the Lord God. We pray to Him, and He will never abandon us, or betray us. Patriarchs come and go, but what glory remains with the people from their actions depends on the Holy Fathers themselves, and God only ever helps them towards a good path.

N. Krivoshein

Paris, September 2022 REFERENCE

***

НЕ СОТВОРИ СЕБЕ КУМИРА

Никита Кривошеин о позиции официальной РПЦ относительно войны в Украине.

Многие верующие не только в Русской Православной Церкви (РПЦ Московского Патриархата), но и в Зарубежной церкви с начала 1980-х годов, ждали перемен. Хрущевские гонения, брежневский застой и приход к власти М.С. Горбачева подготовил определенный психологический фон. В Зарубежной Церкви (Русская Православная Церковь заграницей (РПЦЗ)) духовенство и верующие надеялись на освобождение Церкви на родине. В 1981 году прошел исторический Архиерейский Собор РПЗЦ, который положил основу почитания Новомучеников российских — принявших мученическую кончину за Христа или подвергшихся гонениям после революции 1917 года. В 1988 году благодаря Горбачевской «Перестройке» в СССР отпраздновали 1000-летие Крещения Руси. А в 1989 г. Русская церковь прославила в сонме святых замученных и убитых большевиками Патриарха Тихона. В 1990-2000 годы прошли небывалые события – прославление в России новомучеников и исповедников пострадавших за веру в безбожном СССР. Для Зарубежной Церкви это было знаком, что государство и Церковь в России осознают преступления Советов. Именно тогда возникла надежда, что молитвы мучеников ХХ века укрепят православных в единстве, что наступит день, когда Русская церковь, разделенная в результате 1917 года на три ветви (РПЦ, РПЦЗ и Архиепископия с центром в Париже) сумеет найти путь к сближению, восстановить полноту братского общения.

Путь был не простым, но в 2007 году РПЦ и РПЦЗ это единство восстановили, а в 2019 присоединилась и Парижская Архиепископия. Многострадальный путь объединения закончился торжеством православия. Русская диаспора за рубежом и в РФ могла совершать совместные литургии.

Мой дядя Архиепископ Брюссельский и Бельгийский Василий (Кривошеин) застал самое начало этого объединения. Увы, он скончался в 1985 году и не дожил до полного триумфа. Советская власть принесла на землю много страданий и слез. Ни я, ни моя супруга Ксения, никогда не думали о такой великой победе Церкви над злом. СССР закончился в 1991 году и какие бы надежды не питал на ее возврат президент Путин – этот паноптикум не вернуть. Мы были в те годы очарованы и потрясены происходящим. Сейчас, это может показаться странным. Как люди, пережившие столько горя, еще сохраняли надежду… Слова «никогда не говори никогда» вернулись и к нам. Начиная с 2004 г., мы с Ксенией стали на путь активного освещения в СМИ событий в церковной жизни. Наш французский сайт/блог « Поговорим о православии» / Parlons d’Orthodoxie » каждый день приносил франкоязычным читателям новости со всего мира. Мы печатали в переводах не только жития Новомучеников и православные новости, но и тексты православных писателей и публицистов XX века и современных авторов, публиковали рецензии на книжные новинки, репортажи с культурных мероприятий, конференций и видео.

Мы радовались, что можем принести пользу, донести до наших читателей (а их десятки тысяч со всего света) настоящее свободное церковное слово. Наш сайт, никогда не был официальным органом РПЦ. Мы всегда работали на добровольной основе и ни копейки не получали за наш труд. За эти годы, открытая и свободная деятельность Parlons d’Orthodoxie очень нравилась в Московской Патриархии и ОВЦС.

Эта гармония длилась до 24 февраля 2022 года, когда ситуация резко изменилась. Тогда многие ждали слов Патриарха Кирилла. Его слова было важно услышать не только в России, но и диаспоре на Западе. Конечно, в этой ситуации, многие вспоминали святого Патриарха Тихона, который в 1918 году сразу выступил в защиту верующих и осудил действия Ленина и большевиков. На то были основания: Ленин в феврале 1918 г. утвердил «Декрет об отделении церкви и школы от государства», начались массовые репрессии против священников, монахов и активных прихожан. Патриарх Тихон тогда резко дистанцировался от власти Советов, его мужественная позиция привела его к смерти.

Сейчас Патриарх Кирилл полностью поддержал начатую РФ войну (пардон «спецоперация») с братской православной Украиной. Эта позиция была большим шоком и оплеухой не только надеждам миллионов верующих, но и всему прошлому церковному пути: мирному, не политическому подходу, осуждавшему революцию 1917г., гражданскую войну с ее массовыми убийствами верующих, сталинский террор и хрущевские гонения на церковь. Именно в результате покаяния смогло произойти возрождение Церкви в России.

Если вернуться на шесть с лишним месяцев назад — почти сразу появились недоумения, причем как в России, так и в диаспоре. Нам стали писать, а мы публиковать на сайте коллективные открытые письма священников, прихожан, православных писателей и государственных деятелей против войны. Со своей стороны 27 февраля мы обратились с письмом к митрополитам Антонию (Севрюку) и Илариону (Алфееву). В письме мы обращались к Патриарху Кириллу с просьбой «вернуть в ножны меч, поднятый русским войском под знаменами св. Александра Невского на братский народ, ведь в купели св. Владимира в Киеве крестили Русь». Ответ пришел довольно быстро. Нам было сказано, что наша позиция не совпадает с генеральной линией РПЦ и нам нужно немедленно закрыть свой сайт или прекратить печатать «полемические» материалы.

Нет, сайт мы не закрыли (тем более, что мы административно никогда не подчинялись РПЦ). Благодаря помощи единомышленников, нам удалось сохранить архив сайта и продолжить свою деятельность под тем же названием Parlons d’Orthodoxie, но с новым адресом.

Вот как лично по нам Кривошеиным прокатилось колесо войны.

Хочется отметить, что в занятой официальной РПЦ позиции удивляет нелогичность действий. Сразу встает вопрос: патриарх Кирилл действительно верит, что война, начатая Путиным, это война для защиты России от неких «украинских нацистов» и НАТО? [(Я сказал об этом в предыдущем интервью).] С этим насквозь лживым пропагандистским нарративом не согласен украинский митрополит Онуфрий и его многотысячные верующие. Они уже провозгласили о своей автокефалии и отделения от РПЦ. Постепенно по этому пути уже идут Православные Церкви Латвии и Литвы…

Патриарха отказываются поминать на литургиях в церквях московского патриархата по всему миру, а там, где продолжают возносить его имя – люди уходят из церквей в другие приходы. Все, что было собрано и воссоздано в последние десятилетия начинает трещать по швам. Нелогичность поведения РПЦ и в том, что во время предвыборных кампаний, церковь всегда очень резко и негативно, вплоть до наказаний, выступала против активного участия своего священства в политической жизни. Проявление гражданской позиции осуждается и незамедлительно карается, если это идет вразрез с официальным Кремлевским трендом. Несуразность: после начала войны, священников, выступающих «за мир во всем мире» стали наказывать, а тех, кто «за бомбы и пушки» — поощрять.

С Патриархом Кириллом не согласны Вселенский Патриарх Варфоломей и папа римский Франциск (который непрерывно стучится в его дверь с просьбой «поговорить по душам»). Но еще есть время и можно все исправить, можно даже войти в собор Новомучеников и исповедников — нужно только встать на защиту верующих и осудить эту бойню на Украине. Бойню жестокую, в которой победит, конечно, Украина, — она защищает свою землю от агрессии. Именно так победил когда-то СССР в войне 1941- 45гг. Тогда на защиту от Гитлера встала вместе с русскими вся Западная коалиция, это была война против страшного мирового зла, вряд ли бы Сталин победил в одиночку. Странно, и как бы зеркально — сегодня Украине в этой войне помогает тоже Запад и весь свободный, демократический мир.

Не так давно французское центральное телевидение провело интервью с Д.А. Медведевым (бывшим президентом РФ). Задавались ему разные вопросы, ответы этого человека были всем заранее известны. Все одно и тоже, бу бу бу «наше дело правое мы победим», но в конце он вдруг стал пророчествовать и толковать Апокалипсис. «Вот смотрите, уже очередную печать снял Ангел и всадник на коне проскакал, а это может означать, что наступит скоро конец света. Как знать, конечно нам не очень хочется, но может быть даже атомный финал». Вероятно, в свободном пересказе это надо понимать так: если Запад не «одумается», и Украина не согласится на капитуляцию перед путинской Россией, то мы «жахнем» атомной бомбой. Как только язык у Медведева поворачивается толковать св. Иоанна Богослова?! Тайна сия до сих пор велика, никто не может толковать Апокалипсис, только Господь Бог.

Ну а что же Церковь? За 2000 лет церковь пережила разделения, религиозные войны, страдания, взлеты и падения. Церковь — живой организм, в котором всегда будет Господь Бог. Мы молимся Ему, и Он никогда нас не оставит и не предаст. Патриархи приходят и уходят, но какая слава остается в народе от их дел — это уже зависит от самих Святейших отцов, а Бог им на добром пути только в помощь.

Н. Кривошеин

Париж, сентябрь 2022

Δεν υπάρχουν σχόλια: