Αρχή Τριωδίου

Άρθρο του π. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΠΟΚΟΥ 

Έκλεισε μόλις ο διμηνιαίος κύκλος (15 Νοεμ.-14 Ιαν.) των εορτών των Χριστουγέννων και Φώτων (Σαρανταήμερο-Δωδεκαήμερο) και ανοίγει ο πολύ μεγαλύτερος κύκλος των κινητών εορτών του Πάσχα. Πάνω από ένα τετράμηνο (13 Φεβρ.-19 Ιουν. για τη φετινή χρονιά) θα διαρκέσει η νέα λειτουργική περίοδος, γνωστή με το όνομα Τριώδιο. Έτσι ονομαζόταν αρχικά ολόκληρο το εορταστικό αυτό διάστημα, με τη διάκριση σε «Τριώδιον κατανυκτικόν» (που έφτανε μέχρι το Μεγάλο Σάββατο) και «Τριώδιον των ρόδων» (από το Πάσχα μέχρι την Κυριακή των Αγίων Πάντων). Αργότερα το χαρμόσυνο Τριώδιο ονομάστηκε Πεντηκοστάριο. 

Η μακρά αυτή περίοδος των κινητών εορτών του Πάσχα περιλαμβάνει: Τρεις εβδομάδες προπαρασκευής, επτά εβδομάδες νηστείας (Μεγάλη Τεσσαρακοστή και Μεγάλη Εβδομάδα), την εβδομάδα του Πάσχα (Διακαινήσιμη ή λευκή εβδομάδα) και επτά εβδομάδες του Πεντηκοσταρίου. Σύνολο, εβδομάδες δέκα οκτώ. Οι νηστήσιμες εβδομάδες είναι επτά και οι ελεύθερες έντεκα. Η τρυφή, πνευματική και σωματική, που προσφέρει το Τριώδιο, είναι πολύ περισσότερη από την άσκηση που ζητάει. 

Το άνοιγμα του Τριωδίου γίνεται με το δυνατό μήνυμα της Κυριακής του Τελώνου και Φαρισαίου. Στην παραβολή αυτή ο Χριστός βάζει τη βάση για το όλο πνευματικό οικοδόμημα του Χριστιανού. Θα στερεωθεί καλά και θα υψωθεί σε ύψος με απόλυτη ασφάλεια η πνευματική οικοδομή, μόνο αν εδράζεται πάνω στην ταπείνωση. «Ο ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται». Ταυτόχρονα δίνει ο Χριστός ηχηρό κόλαφο στην ανθρώπινη έπαρση και ματαιοδοξία. «Πας ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται». Η πτώση του θα είναι μεγάλη. Ολοκληρωτική συντριβή. 

Είπε κάποιος άγιος γέροντας: «Προ παντός χρήζομεν της ταπεινοφροσύνης». Το πρώτο που μας χρειάζεται είναι το ταπεινό φρόνημα. Μα γιατί; ρωτάει ο αββάς Δωρόθεος. Δεν χρειαζόμαστε πιο πολύ την εγκράτεια; Ο απόστολος λέει: «Όποιος αγωνίζεται, εγκρατεύεται σε όλα». Δεν έχουμε περισσότερο ανάγκη τον φόβο του Θεού; «Αρχή της σοφίας είναι ο φόβος του Κυρίου». Και «με τον φόβο του Κυρίου ξεφεύγει κάθε άνθρωπος από το κακό». Δεν είναι πιο σημαντικό η ελεημοσύνη και η πίστη; «Με τις ελεημοσύνες και την πίστη ξεπλένονται οι αμαρτίες». Και «χωρίς πίστη είναι αδύνατο να γίνουμε ευάρεστοι στον Θεό». Αν είναι τόσο αναγκαία όλα αυτά, πώς λέει ο γέροντας, ότι προπαντός χρειαζόμαστε την ταπεινοφροσύνη; 

Επειδή ακριβώς δεν είναι δυνατόν ούτε η εγκράτεια, ούτε ο φόβος του Θεού, ούτε η ελεημοσύνη, ούτε η πίστη, ούτε και καμμιά άλλη αρετή να επιτευχθεί χωρίς την ταπεινοφροσύνη. Το μόνο που μπορεί να καταστρέψει όλα τα τεχνάσματα και τις μισάνθρωπες ενέργειες, «πάσαν την μεθοδείαν» του διαβόλου, είναι η ταπεινοφροσύνη. 

Λυγίζοντας το ανάστημά μας μπρος στον Θεό και τον συνάνθρωπό μας, ανεβαίνουμε.