Η συντήρηση έργων Τέχνης και μάλιστα των Εικόνων επιφυλάσσει κάποιες φορές γόνιμες εκπλήξεις, διότι αποκαλύπτει και αναδεικνύει σπουδαία έργα, τα οποία λανθάνουν συνήθως, παραμελημένα και δυσανάγνωστα κάτω από την πατίνα του χρόνου και της φθοράς.
Κάτι ανάλογο συνέβη πριν από λίγους μήνες, κατά τη συντήρηση ορισμένων φορητών εικόνων από την Παναγούλα Μπανάτου στο Εργαστήριο της Μονής Στροφάδων και Αγίου Διονυσίου Ζακύνθου.
Οι Αδελφοί Θεοδόση, εξαιρετικοί επιστήμονες του είδους, συντήρησαν μιαν αμφίγραπτη εικόνα της Βρεφοκρατούσας Θεοτόκου μικρών διαστάσεων (20Χ27 εκατοστών), με σημαντική έλλειψη του ξύλου της στην κάτω αριστερή πλευρά. Αφού αφαιρέθηκε η ασημένια της επένδυση (κοινώς, το "πουκάμισο") και προχώρησε η εργασία αποκατάστασής της, διεφάνη αμέσως, ότι πρόκειται για μια πολύ παλαιά εικόνα με ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά, τα οποία οδηγούσαν το έργο πολύ πίσω στον Χρόνο.
Ο Δρ Γιάννης Ρηγόπουλος, Ιστορικός Τέχνης και υποδειγματικός φίλος του Ζακυνθινού Πολιτισμού, εξέτασε το πρωί το μικρό Εικόνισμα και κατέληξε σε μιαν αρχική εκτίμηση, ότι πρόκειται για έργο των αρχών του 16ου αιώνα.
Αυτή η εκτίμηση μάς επιτρέπει πλέον να εικάσουμε, ότι πρόκειται για την αρχική εφέστια Εικόνα της Παναγούλας, πολιούχου του Μπανάτου και της ευρύτερης περιοχής. Σε άλλη ευκαιρία ήδη αναφέραμε, ότι μέχρι τώρα έχουμε δυο γνωστές εκδοχές της Παναγούλας μες από δυο θεομητορικά εικονίσματα, που θησαυρίζονται στον Ναό της, τα οποία πάντως είναι πολύ νεότερα. Εδώ όμως δημιουργείτο σε όλους μας ένας βάσιμος προβληματισμός: Ποια εικόνα προϋπήρξε, δεδομένου ότι οι ιστορικοί αναφέρουν ναό της Παναγούλας το 1510, δηλαδή πεντακόσια χρόνια πριν;
Εάν, λοιπόν, αποδειχθεί μετά πλήρους βεβαιότητος, ότι το μόλις συντηρηθέν μικρό Εικόνισμα είναι όντως των αρχών του 16ου αιώνα, τότε βρισκόμαστε μπροστά στην αρχαία Παναγούλα.
Σήμερα μετά χαράς πρωτοδημοσιεύουμε λεπτομέρεια της εικόνας και μάλιστα τα εκφραστικά μάτια της Παναγίας.
π. Π.Κ.
7 σχόλια:
Μπορώ να αντιληφθώ τη συγκίνησή σας για τη σπουδαία ανακάλυψη. Πάντα τέτοιες χαρές!
Μια και μιλάμε για εικόνες της Παναγίας, διάβασα προσφάτως στον τόμο Ζάκυνθος του Ν. Βαρβιάνη ότι στη Μονή Σκοπού υπάρχει η εικόνα της Παναγίας της Σκαφιδιώτισσας, από τη Μονή Σκαφιδιάς Ηλείας, την οποία είχαν μεταφέρει οι μοναχοί για να τη σώσουν από την επιδρομή του Ιμπραήμ. Αυτή η εικόνα, σύμφωνα με μαρτυρίες, ποτέ δεν επέστρεψε στη Σκαφιδιά. Είναι όντως έτσι τα πράγματα; Και αν ναι, η Μονή Σκοπού είναι επισκέψιμη;
Θα παρουσίαζε μεγάλο ενδιαφέρον για την έρευνά μου για τον τόπο μου αν μάθαινα σχετικά.
ΟΥΚ απέσβεσται λαλόν ύδωρ, ουκ εσιώπησε παγά λαλέουσα.
Η σχέση Σκαφιδιάς και Σκοπιώτισσας παρέχει αρκετό ερευνητικό πεδίο, όντως. Έχω υπόψη μου μια μελέτη για τη Σκαφιδιά, από κάποιον Ηλειιό. Αλλά κάποιες πληροφορίες ελέγχονται, ή δεν υπάρχουν στοιχεία, για να επαληθευτούν ή να διαψευστούν παραδόσεις.
Η Μονή Σκοπού τώρα ανακαινίζεται και υποστηρίζεται, οπότε θα περάσει καιρός για να είναι επισκέψιμη. Γίνηκε και γίνεται καλή δουλειά, αλλά άμα επιστρέψουν τα τεχνουργήματα συντηρημένα εκεί, χωρίς κλίματισμό, ο πανδαμάτωρ θα κάμει τη δουλειά του. Πάτερ μου, εσείς τη λέτε;
Ουδόλως γνωρίζω, αγαπητοί μου Βυτιναίε και Don Basilio, τι υφίσταται εκεί απάνου, από πλευράς έργων τέχνης.
Το μόνο που γνωρίζω είναι τούτο που αναφέρει και ο Δον Βασιλάκης μας, ότι, λόγω των αναστατικών έργων, δεν υπάρχει εκεί τίποτα πια και κυρίως το περίπυστο Κόνισμα τση Κυράς τση Σκοπιώτισσας. Για περισσότερα τι και πώς, μπορείτε ν' αποτανθείτε στον Άρχοντα ιδιοκτήτη του Βουνού και τση... Κυράς, γόνο τση περιγόητης Οικογενείας των Λογοθετών, παπα Γιώργη, εφημέριο Βασιλικού.
Είναι και άλλη μία Κυρά, μα τη κυρά, αχέμ αχέμ και δεν αναφέρουμε στην Παρθένο ... αχέμ, αχέμ, ε που δε μιλώώώώ
Δεν το έπιασα το υπονούμενο. Μήπως εννοείς την κυρά Οπιταΐδα Αρτέμιδα;
Μία translation είναι, νομίζω, απαραίτητη...
Δε λέω ονόματα ... Και όχι δεν εννοούσα την Αρτέμιδα.
@ Βασιλάκη μας, καλά! Θα τα πούμε από κοντά!
Δημοσίευση σχολίου