e-περιοδικό της Ενορίας Μπανάτου εν Ζακύνθω. Ιδιοκτήτης: Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Παναγιώτης Καποδίστριας (pakapodistrias@gmail.com), υπεύθυνος Γραφείου Τύπου Ι. Μητροπόλεως Ζακύνθου. Οι δημοσιογράφοι δύνανται να αντλούν στοιχεία, αφορώντα σε εκκλησιαστικά δρώμενα της Ζακύνθου, με αναφορά του συνδέσμου των αναδημοσιευόμενων. Η πνευματική ιδιοκτησία προστατεύεται από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Τα νεότερα στα θεματικά ένθετα

Τετάρτη 10 Ιουλίου 2019

Προσκυνηματικό πέρασμα από τον βυζαντινό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Λίνδου στη Ρόδο {1ο μέρος}


Ταξίδεψε και φωτο-αποτύπωσε ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας


Στις ανατολικές ακτές του νησιού σε απόσταση 48χλμ. από την πόλη της Ρόδου και πάνω στο ακρωτήριο της Κράνας βρίσκεται ο οικισμός της Λίνδου, ο οποίος αποτελεί ένα πολιτισμικό τοπίο στο οποίο συνυπάρχουν μνήμες όλων των περιόδων της ιστορικής και αρχιτεκτονικής εξέλιξης του χώρου.

Ο Χριστιανισμός έκανε την εμφάνισή του πολύ νωρίς στη Ρόδο χάρη στο ιεραποστολικό έργο του Αποστόλου Παύλου, ο οποίος την επισκέφθηκε περί το τέλος της τρίτης αποστολικής περιοδείας του, κατευθυνόμενος προς τα Ιεροσόλυμα. Κατά την παράδοση, αποβιβάσθηκε στο μικρό λιμάνι της Λίνδου που έκτοτε φέρει το όνομά του, και με την παρουσία και το κήρυγμά του έθεσε τα θεμέλια της ορθοδοξίας, η οποία εδραιώθηκε και απλώθηκε σε όλο το νησί και δη στη Λίνδο. Απόδειξη του έργου του, ο μεγάλος αριθμός ναών ανεγερμένων διαχρονικά. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται και ο Ιερός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Ο ενοριακός σήμερα Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που δεσπόζει στον πυρήνα του οικισμού ανεγέρθηκε τον 13ο αι. στον αρχιτεκτονικό τύπο του ελεύθερου σταυρού με τρούλο πάνω στα οικοδομικά κατάλοιπα προηγούμενου, πιθανόν του 10ου αι. Το αρχικό οικοδόμημα επεκτείνεται δυτικά το 1489 με την προσθήκη σταυροθολιακού νάρθηκα που στέφεται με κωδωνοστάσιο στη νότια όψη. Εντοιχισμένα στο κωδωνοστάσιο τα οικόσημα του Μεγάλου Pierre d’ Aubusson (1476-1503) και του Jacques d’ Aymer de Chevalerie, καστελλάνου της Λίνδου επί μαγιστρείας του, καταδεικνύουν τον χορηγό. Η κατασκευή του νάρθηκα, επιβεβλημένη ίσως από την ανάγκη κάλυψης του αυξημένου εκκλησιάσματος, επέτρεψε την επέκταση του στεγασμένου χώρου της εκκλησίας.

Εξωτερικά του ναού, στο ύψος της βόρειας κεραίας, διαμορφώνεται χώρος, ανοικτός άλλοτε, που φαίνεται να αποτέλεσε ταφικό θάλαμο προορισμένο για τον ενταφιασμό κληρικών και δωρητών του ναού, όπως καταδεικνύουν οι εντοίχιες επιτύμβιες/αφιερωτικές επιγραφές. H παλαιότερη εξ αυτών φέρει χρονολογία 1637 και μνημονεύει το όνομα της δωρήτριας Ντώμνας, συζύγου του καραβοκύρη Χατζή-Τζανετή. Προς επίρρωση αυτής της άποψης, η ιστόρηση επί της εξωτερικής επιφάνειας του βόρειου σκέλους της ένθρονης Παναγίας Βρεφοκρατούσας δορυφορούμενης από τη μορφή του κτήτορα, ιερέα Γεώργιο Παρδάκα και την παράσταση του θανάτου του Δικαίου, σύνθεση με σαφές εσχατολογικό χαρακτήρα, χρονολογημένη στα 1675.
















Αξιόλογο είναι και το ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο και επιζωγραφισμένο τέμπλο του ναού, το οποίο φαίνεται να προέρχεται από παλαιότερο, όπως υποδεικνύει αφιερωματική επιγραφή που αναφέρεται στην αρχιερατεία του Kωνσταντίνου Mυτιληναίου (1671-1702), κατά την οποία προφανώς κατασκευάσθηκε.






Η αμφιπρόσωπη δεσποτική εικόνα της Βρεφοκρατούσας Παναγίας της ΛΗΝΤΙΑΚΕΙΣ, όπως επιγράφεται, φέρει αναρτημένα μπροστά της πληθώρα ταμάτων, δημόσια μαρτυρία ευγνωμοσύνης προσκυνητών για προσωπικά γεγονότα θείας χάριτος σε κρίσιμη στιγμή της ζωής τους. 



Παρόμοιας τεχνοτροπίας και διακοσμητικής προσέγγισης με το τέμπλο είναι ο δεσποτικός θρόνος κατασκευασμένος το 1720.


Ο κατάγραφος εσωτερικός διάκοσμος του ναού, διατηρημένος σε εξαιρετική κατάσταση, φιλοτεχνήθηκε το 1779 από τον αγιογράφο Γρηγόριο Συμαίο, όπως δηλώνεται στην επιγραφή άνωθεν της θύρας της βόρειας κεραίας. Το εικονογραφικό πρόγραμμα παρότι ακολουθεί εν γένει την καθιερωμένη διάταξη με εκτενές ωστόσο θεματολόγιο αντλούμενο από τον δογματικό, λειτουργικό και ιστορικό κύκλο, παρουσιάζει ορισμένες εικονογραφικές ιδιαιτερότητες.

Ενδεικτικά αναφέρονται η απεικόνιση του Αγίου Χριστοφόρου ως κυνοκέφαλου επηρεασμένη από την παράδοση που θέλει τον άγιο πριν ασπαστεί το χριστιανισμό να υπηρετούσε ως στρατιώτης στη Λεγεώνα των Κυνοκεφάλων και η παράσταση της τιμωρίας των Αγαρηνών, ενδεικτική του κοινού αισθήματος των υπόδουλων Ροδίων. Η ιστόρηση στιγμιότυπων από τη Δευτέρα Παρουσία στο δυτικό τμήμα του ναού είναι απόλυτα συνυφασμένη με το εκκλησιαστικό τυπικό που θέλει στο χώρο αυτό να ενταφιάζονται οι κτήτορες και να τελούνται οι νεκρώσιμες ακολουθίες.



Τα δημοσιευόμενα ιστορικά στοιχεία προέρχονται από τον ιστότοπο της Ιεράς Μητροπόλεως Ρόδου.
Ακολουθεί το 2ο και τελευταίο μέρος.

Δεν υπάρχουν σχόλια: