Ανορεξικά πρότυπα

Πλήθος δημοσιευμάτων που παρουσιάζουν ιατρικές έρευνες δεν αφήνουν κανέναν περιθώριο παρερμηνείας: μία από τις πιο ισχυρές παρενέργειες της πανδημίας, ιδίως κατά την περίοδο του εγκλεισμού, ήταν η αύξηση του κρουσμάτων νευρικής ανορεξίας στους εφήβους, κυρίως στα κορίτσια. 

Το άγχος και η κατάθλιψη εξαιτίας του κορωνοϊού, ήρθαν να συναντήσουν την προτυποποίηση των ισχνών μοντέλων του Instagram, γεγονός που δημιουργεί ζητήματα μη αποδοχής του σώματος στους/στις εφήβους, καθότι ο φόβος ότι ο/η έφηβος/η δεν είναι ελκυστικός/ή εξαιτίας κάποιων περιττών κιλών επιτάθηκε από το ότι έμειναν κλεισμένοι για μεγάλο χρονικό διάστημα στο σπίτι τους, χωρίς να μπορούν να συναντούν από κοντά συνομηλίκους τους και η μόνη δυνατότητα επικοινωνίας που είχαν ήταν διά των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, δηλαδή διά της εικόνας τους. Έφηβες, κυρίως, νοσηλεύτηκαν στην Αθήνα, σε ψυχιατρικές (κυριολεκτικά) πτέρυγες, προκειμένου να συνέλθουν και να πάρουν με το ζόρι βάρος, για να συνεχίσουν με ψυχοθεραπεία, ώστε να μάθουν να ξαναζούνε. Κάποιοι/ες έχασαν τις πανελλήνιες εξετάσεις επειδή δεν είχαν δυνάμεις να διαβάσουν, κάποιοι/ες επεδόθησαν σε έναν αγώνα να κρατήσουν σε φόρμα το σώμα τους, ξεχνώντας να τρώνε, με αποτέλεσμα να φτάσουν ένα βήμα πριν τον θάνατο.

Πέρα από το ψυχολογικό θέμα που η προτυποποίηση των ισχνών σωμάτων έχει επιφέρει, υπάρχει και μία παράμετρος η οποία συνδέεται άμεσα με τον πολιτισμό μας εν γένει. Ο σύγχρονος άνθρωπος, στην προσπάθειά του να ελέγξει τα πάντα στον εαυτό του, προσέχει υπερβολικά τις λεπτομέρειες της εμφάνισής του. Επιμαρτυρούν τούτο η βιομηχανία ρούχων, υποδημάτων, καλλυντικών και κοσμημάτων, αλλά και η προβολή του σώματος σε μία αναζήτηση επιδοκιμασίας, κυρίως σεξουαλικής, από την πλευρά των άλλων. Το διαπιστώνουμε το καλοκαίρι, με τα μαγιό στην θάλασσα, με την ενδυμασία ανδρών και γυναικών που αποκαλύπτει με άνεση το σώμα για να προσεχτεί, την γυμνότητα που θεωρείται φυσικότητα.

Οι έφηβοι πάλι έχουν ως σημείο της κρίσης ταυτότητας, που διανύουν κατά την περίοδο αυτή της ζωής τους, την ανάγκη να αποδεχτούν το σώμα τους, όπως αυτό μεταβάλλεται αναπτυξιακά. Έρχεται η καταιγίδα των φωτογραφιών, η οποία οδηγεί τους πάντες σε έναν ανταγωνισμό που, συχνά, ο διάβολος τον καθιστά αρρωστημένο, καθώς τους στρέφει προς την φιληδονία, εν επιγνώσει ή και ανεπίγνωστα. Η εποχή μας έχει οδηγήσει την ανάγκη του ανήκειν σε κοινότητες φίλων σε ανήκειν σε κοινότητες σωμάτων. Αν δεν επιδοκιμαστώ για το σώμα μου, είμαι καταδικασμένος/η.

Η Εκκλησία, εκτός από το να καταγγέλλει την αμαρτία και την φιληδονία, κάποτε με λόγους που δεν θα τους ακούσει κανείς, χρειάζεται να ξαναδιατυπώσει μία θεολογία για το σώμα στηριγμένη στην ορθόδοξη παράδοση: πριν φτάσουμε στην αγιότητα, που για κάποιους, δυστυχώς, έγκειται κυρίως στην κατάργηση του σώματος και του έρωτα, να γίνει κατανοητό ότι το σώμα μας είναι δώρο του Θεού. Η αξία του δεν έγκειται στο πώς την διαμορφώνει το πρότυπο της εποχής, αλλά στο γεγονός ότι το σώμα γίνεται λόγος, πηγή δηλαδή επικοινωνίας με τον συνάνθρωπο. Ότι το σώμα αποτυπώνει την κατάσταση της καρδιάς μας. Ότι το μείζον δεν είναι πόσο γυμνασμένο ή πόσο αδύνατο είναι, αλλά το αν είναι, και με επιλογή μας, οργανικά δεμένο με την ψυχή μας, δηλαδή αν αγαπάμε και μ’  αυτό. Έτσι θα βοηθηθούν έφηβοι και γονείς να νιώσουν την μοναδικότητα και την ομορφιά τού να είναι παιδιά Θεού και να αντέξουν την καταιγίδα προτυποποίησης συγκεκριμένων σωματικών τύπων.   

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια», στο φύλλο της Τετάρτης 7 Σεπτεμβρίου 2022