Η αταίριαστη συγκατοίκηση

π. Δημητρίου Μπόκου

Ο άφρων πλούσιος, στη γνωστή παραβολή, συγκέντρωσε από τους αγρούς του τόσο πολλά εισοδήματα, που έφταναν να του εξασφαλίσουν ολόκληρη τη ζωή του. Σκέφτηκε να μην ξαναδουλέψει πιά, αλλά να το ρίξει στην καλοπέραση, λέγοντας: «Ψυχή έχεις πολλά αγαθά. …αναπαύου, φάγε, πίε, ευφραίνου» (Κυριακή Θ΄ Λουκά). 

        Έκανε πολλές ανοησίες ο πλούσιος. Γι’ αυτό και ονομάστηκε άφρων. Μια από αυτές είναι και η σύγχυση που φαίνεται να τον διακατέχει, αφού καλεί την ψυχή του να φάει, να πιεί, να αναπαυτεί. Το παράξενο είναι ότι αυτά που συγκέντρωσε για τη συντήρηση του σώματος, τα προσφέρει στην ψυχή. Νομίζει ότι αυτά είναι η κατάλληλη τροφή και γι’ αυτήν, ότι από αυτά εξαρτάται η ψυχή και τα περιμένει πώς και πώς για να ζήσει. Ο ανόητος πλούσιος είναι μπερδεμένος για τα καλά. Έχει ταυτίσει ουσιαστικά την ψυχή με το σώμα του. Και έχει την εντύπωση πως την ευχαριστεί και ικανοποιεί τις ανάγκες της, όταν της προσφέρει την τροφή που προορίζεται για το σώμα. Πόσο άραγε καταστροφικό είναι αυτό;

Φανταστείτε, λέει ο Σέρβος άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, ένα αρνί παγιδευμένο στη φωλιά ενός σκύλου, ξεχασμένο μέσα εκεί. Ο σκύλος πάει και έρχεται κουβαλώντας συνέχεια τροφή. Αλλά τροφή για τον εαυτό του. Αφού λοιπόν γεμίσει κάποτε τη φωλιά του με σάπια κρέατα και κόκκαλα, φωνάζει στο πεινασμένο αρνί: «Τώρα, αγαπητό μου αρνί, φάγε, πίε, ευφραίνου. Έχουμε φαγητό για μέρες πολλές». Και πέφτει με τα μούτρα στο φαΐ. Το χορτοφάγο αρνί όμως, που δεν τρέφεται με κόκκαλα και σάρκες όπως ο σκύλος, θα μείνει νηστικό και θα πεθάνει σε λίγο από την πείνα.

Την ίδια τακτική εφαρμόζει και ο άφρων πλούσιος στην ψυχή του. Της προσφέρει φθαρτή μόνο τροφή και τρυφή, πράγματα που αποζητάει βέβαια το σώμα, είναι όμως άχρηστα και καταστροφικά για την ψυχή. Οι απαιτήσεις του σώματος και οι απαιτήσεις της ψυχής (πρέπει να) είναι δυο διαφορετικά πράγματα. «Η σαρξ επιθυμεί κατά του πνεύματος, το δε πνεύμα κατά της σαρκός». Αυτά τα δυο είναι αντίθετα μεταξύ τους. Το σώμα θέλει υλικές τροφές και ποτά, η ψυχή θέλει καρπούς του Πνεύματος. Αν την καταδικάσουμε να τραφεί με γήινες τροφές, θα πεθάνει, όπως το χορτοφάγο αρνί που αναγκάζεται σε συνοίκηση με το σαρκοφάγο σκυλί.

Και πεθαίνει πράγματι πνευματικά η ψυχή, όταν έχει παγιδευτεί εντελώς στα δεσμά του φιλόϋλου σώματος, γιατί αναπνέει αποκλειστικά τη δυσοσμία των έργων «της σαρκός, άτινά εστι μοιχεία, πορνεία, ακαθαρσία, ασέλγεια, …έχθραι, ζήλοι, θυμοί, …φθόνοι, φόνοι, μέθαι, κώμοι» και χίλια δυο άλλα πράγματα «όμοια τούτοις», όλα δηλαδή όσα «αισχρόν εστι και λέγειν». Κατάλληλη τροφή της ψυχής είναι μόνο οι καρποί του Αγίου Πνεύματος, «αγάπη, χαρά, ειρήνη» και τα παρόμοια (Γαλ. 5, 17-23. Εφ. 5, 12). Θα μπορούσε ο πλούσιος με μια και μόνο κίνηση αγάπης, σκορπώντας λίγα από τα πάμπολλα αγαθά του σε πεινασμένους, να θρέψει τέλεια και την ψυχή του.

Εμείς; Το καταλαβαίνουμε αυτό, ή κάνουμε το ίδιο λάθος με εκείνον;