Πάντες οι Άγιοι, τα κοσμήματα της Εκκλησίας

Ομιλία στην Κυριακή των Αγίων Πάντων, 

από τον Πρωτοπρεσβύτερο του Οικουμενικού Θρόνου ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ

«Η μνήμη αύτη των Αγίων απάντων, καθάπερ άλλος ουρανός απαστράπτει, ως ήλιον μεν λάμποντα εν μέσω τον Χριστόν, έχων ως σελήνην δε, την αγίαν Παρθένον, και ως άστρα φαίνοντα, κύκλω Πάντας Αγίους. Διό οι εορτάζοντες αυτήν, νουν και καρδίαν, αεί ελλαμπόμεθα».

Με την αρμόζουσα συστολή στρέφουμε τα μάτια της ψυχής και ατενίζουμε το υψηλότατο πνευματικό ανάστημα Όλων των Αγίων, των οποίων μ’ αισθήματα κατάνυξης και πνευματικής ευφροσύνης τελούμε σήμερα τη μνήμη, αντιλαμβανόμενοι την ουράνια δόξα και χάρη, που ήδη εκείνοι απολαμβάνουν.

Δεν υπήρξαν υπεράνθρωποι οι Άγιοι Πάντες, δεν ξερίζωσαν τα πάθη τους όπως συνήθως ισχυρίζονται διάφοροι θεολογούντες, αλλά τα μετέβαλαν, με πολύ πνευματικό αγώνα, σε πηγές αγιασμού κι ευκαιρίες θέωσης. Με άλλα λόγια, δεν αποσωματοποιήθηκαν, μήτε αγγελοποιήθηκαν, κάτι το μη πραγματοποιήσιμο για την πεπερασμένη ανθρώπινη φύση. Όλοι τους, με τον ανεπιτήδευτο βίο και την κεκαθαρμένη (μέσω της αδιάλειπτης αυτομεμψίας) πολιτεία τους, το μαρτύριο ή τη μαρτυρία τους αντάλλαξαν την άοσμη εν πολλοίς και αδιέξοδη καθημερινότητα της ανθρώπινης υπόστασης με την εν Χριστώ ζωή, η οποία, όταν βιωματικά προσεγγίζεται, χριστοποιεί τον άνθρωπο και τον καταξιώνει ως πολίτη τ’ Ουρανού. Τα πάθη και οι όποιες αστοχίες τους μεταστοιχειώθηκαν σε ασκήσεις χριστομάθειας και θείου έρωτα, αρδεύτηκαν μάλιστα ξανά και ξανά από τις ροές των δακρύων της μετάνοιάς τους. Το φρόνημα της σάρκας μετατράπηκε σε ψυχοσωματική προσευχή και αναφορά στον Θεό, με το να πολιτεύονται απαξάπαντες ως «επίγειοι άγγελοι και ουράνιοι άνθρωποι», κατά μίμηση του Θεανθρώπου, ο Οποίος, μες από το σχέδιο της Θείας Οικονομίας, έκλινε τον Ουρανό στη Γη και ουράνισε τ’ ανθρώπινα.

Καθημερινοί άνθρωποι σαν εμάς υπήρξαν οι Άγιοι Πάντες, κάποιοι από εμάς, όχι έξω από εμάς. Οι νικήσαντες όμως τις μικρότητες της φύσης μας και στεφανωθέντες με το επίζηλο έπαθλο της αειζωΐας. «Οι τον σταυρόν του Χριστού αράμενοι και σφαγιασθέντες ώσπερ άρνες» -φωτεινοί σηματοδότες σήμερα και κάθε μέρα στο σκοτάδι της αγχωτικής βιοτής μας- παραδείγματα μεταφυσικής ελπίδας, πνευματικής διαύγειας, σωματικής δόξας.

Ο Σταυρός του Ιησού υπήρξε η μόνη τους περηφάνια, το μοναδικό καύχημά τους. Παρέμειναν πιστοί στην οριζόντια και κατακόρυφη σχέση, την οποία κηρύσσει και καθιδρύει το Τίμιο αυτό Ξύλο, στη ζωντανή και αγαπητική συνάφεια δηλαδή των ανθρώπων μεταξύ τους και όλων μαζί με τον υψηλό Θεό, θυσιάστηκαν μέχρις αίματος -«νέφος μαρτύρων»-, έτσι ώστε η Εκκλησία (κατά τη θαυμάσια υμνογραφική πεποίθηση) είναι ήδη στολισμένη με τα ιερότατα αυτά και τιμημένα αίματα των ηρώων της πίστης, όπως οι αυτοκράτειρες του Βυζαντίου με την πορφύρα και τον βύσσο.

Αλλά και οι άλλοι, οι υπομείναντες γενναιόφρονα το μαρτύριο της συνείδησης (φρικτότερο κάποτε από εκείνο του αίματος), ομολογητές, ιεράρχες, απλοί διάκονοι του Λόγου, αναχωρητές από τη βουή του κόσμου, όσιοι μοναστές των βουνών, των οπών της γης και των σπηλαίων, γνωστοί και άγνωστοι σ’ εμάς -οι περισσότεροι στη σκιά της ανωνυμίας- καταξιωμένοι όμως να θεώνται το μεγαλείο του Θεού, αγλαΐζουν τον θρόνο Του, και σ’ αυτούς κυρίως απευθύνεται η σημερινή εορτή: Προς όλους εκείνους, των οποίων δεν γνωρίζουμε, ούτε πρόκειται ποτέ να μάθουμε την άσκηση ή την άθλησή τους, τα τίμια ονόματά τους παραμένουν εντελώς άγνωστα, αλλά που ο Μέγας Αθλοθέτης, ο Καρδιογνώστης και κυρίαρχος του νου και των ανθρώπινων προθέσεων, τούς έχει ασφαλώς ήδη κατατάξει στο ουράνιο Αγιολόγιο και στις ανεξίτηλες δέλτους της Αιωνιότητας.

Όλων αυτών των Αγνώστων και των Γνωστών Αγίων και Δικαίων εκζητούμε τις πρεσβευτικές ευχές προς τον Θεό, για στηριγμό στην πίστη, για μακρότητα ευλογημένων ημερών, για ομόνοια, ενότητα και ειρήνη μεταξύ των μελών του εκκλησιαστικού σώματος, για υγεία ψυχών και σωμάτων, για οικογενειακή και κοινωνική προκοπή και ασφάλεια, αναβοώντας μ’ ένα στόμα και μια καρδιά το υμνογραφικό ψάλμα: «Πάσαι των Αγγέλων αι στρατιαί, Πρόδρομε Κυρίου, Αποστόλων η δωδεκάς, οι Άγιοι Πάντες μετά της Θεοτόκου, ποιήσατε πρεσβείαν εις το σωθήναι ημάς».