Η κοινωνία ασχολείται ιδιαιτέρως με το φαινόμενο της βίας. Στα σχολεία πολλές συζητήσεις, προγράμματα για την αντιμετώπιση, αλλά και την πρόληψη του σχολικού εκφοβισμού, με στήριξη στη οικογένεια, με προβληματισμούς για τα πρότυπα των παιδιών και των νέων και δικαίως γίνονται όλα αυτά και πρέπει. Υπάρχει όμως μία διάσταση, η οποία δεν συζητιέται, είτε διότι θεωρείται ξεπερασμένη ηθικολογία είτε διότι «δεν πουλάει» στον κόσμο των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης. Είναι το να πράττουμε το καλό.
Ο ασκητικός λόγος της Εκκλησίας, σε συνέχεια της διδασκαλίας του Χριστού για την αγάπη και στους εχθρούς μας, επισημαίνει κάτι που οι σύγχρονοι ειδικοί δεν θέλουν να δούνε: η κακία δεν καταβάλλει την κακία. Και αυτός που τιμωρείται, συνήθως εκλαμβάνει την τιμωρία ως κακία απέναντι στη δική του κακή στάση ή συμπεριφορά. Αυτό δεν σημαίνει ότι χρειάζεται το κακό να μην οριοθετείται και να μην αποδοκιμάζεται. Και δεν ζούμε σε κοινωνία αγγέλων, αλλά και η παιδαγωγία, κάποτε και πιο αυστηρή, βοηθά στην συναίσθηση ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Όμως το κακό χτυπιέται στη ρίζα του όταν ο άνθρωπος μάθει να κάμει το καλό. Διότι το καλό χτυπά μία ευαίσθητη χορδή της ψυχής που ονομάζεται φιλότιμο. Και το φιλότιμο γεννά εσωτερικό διάλογο στον άνθρωπο, για το αν πρέπει να συνεχίσει να πορεύεται με την κακία ως βάση της ζωής του.
Η κακία στην πραγματικότητα είναι ένα προσωπείο της επιθυμίας του ανθρώπου για δύναμη και εξουσία. Όποιος πράττει το κακό έχει την αίσθηση ότι επικρατεί εις βάρος του αδύναμου, αποδεικνύει την αξία του, εκτονώνεται, εκδικείται την οικογένειά του ή τους φίλους του ή το σύστημα που δεν αναγνωρίζουν το πρόσωπό του και αισθάνεται καλά. Από τη άλλη, αυτός που εξουσιάζει διότι έχει τη δύναμη, υποκύπτει στη δίψα της απληστίας. Αισθάνεται ότι μπορεί να αποδείξει ότι υπερέχει όλο και πιο πολύ. Ότι ο κόσμος στέκεται κάτω από τα πόδια του. Ότι μπορεί, χάρις στη δύναμή του, να εξαγοράσει τα πάντα, ακόμη και τον θαυμασμό. Κάποτε, τρέφεται και από τον φόβο που προκαλεί η δύναμή του. Όσο πιο πολύ δείχνουν οι άλλοι ότι τον φοβούνται, τόσο πιο δυνατός αισθάνεται.
Είναι πραγματικά δαιμονική η νοοτροπία αυτή. Διότι, όσο δυνατός κι αν είναι κανείς, υπάρχουν η περιπέτεια της ζωής, η μεταστροφή από το ευχάριστο στο δυσάρεστο, το ευμετάβολο. Κυρίως όμως υπάρχει ο θάνατος, ο οποίος δεν κάνει καμία διάκριση. Ο παντοδύναμος θα παρουσιαστεί ενώπιον του Θεού με μοναδικό αληθινό του όπλο την καλοσύνη και την αγάπη. Αλλά δεν είναι μόνο μεταφυσική η θεώρηση της καλοσύνης. Το να κάμεις το καλό είναι αληθινός πολιτισμός. Προϋποθέτει καρδιά που παλεύει εναντίον της αυτοδικαίωσης και βλέπει τον άλλο ως πρόσωπο που έχει αξία μοναδική και αναφαίρετη. Η καλοσύνη γίνεται ευκαιρία αφύπνισης και μετάνοιας, αλλαγής δηλαδή νοοτροπίας.
Μπορεί η καλοσύνη να περιφρονείται. Ας την διδάξουμε όμως με το παράδειγμά μας στην νέα γενιά, ακόμη και σε δύσκολες αποφάσεις. Οι δεύτερες ευκαιρίες βοηθούν. Η έγνοια όμως και το να κάμεις το καλό γιατρεύουν αληθινά τις πληγές της κακίας, διότι όλα μπορούν να ξεκινήσουν από την αρχή. Και ο Θεός ενισχύει.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια», στο φύλλο της Τετάρτης 25 Ιουνίου 2025
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου