Το απόγευμα της Τετάρτης 29 Ιουνίου εορτή των Αγίων πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Παύλου και Πέτρου πραγματοποιήθηκε η καθιερωμένη λιτανεία από τον μητροπολιτικό ιερό Ναό προς το Βήμα του αποστόλου Παύλου όπου χοροστάτησε στην ακολουθία του εσπερινού η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος ο οποίος κήρυξε και το θείο λόγο.
Μαζί με τον Παναγιώτατο συγχοροστάτησαν οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Φλωρίνης κ. Θεόκλητος, εκπρόσωπος του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου της ΔΙΣ της Εκκλησίας της Ελλάδος, Πριγκηπονήσσου κ. Ιάκωβος, Σισανίου κ. Παύλος, Κίτρους κ. Γεώργιος, Ιερισσού κ. Θεόκλητος, Νέας Κρήνης κ. Ιουστίνος, Γρεβενών κ. Δαβίδ, και οι Θεοφιλέστατοι Επίσκοποι Θεουπόλεως κ. Παντελεήμων και Θερμών κ. Δημήτριος.
Τον Παναγιώτατο προσεφώνησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων.
Με τον Πατριαρχικό Εσπερινό στο Βήμα του Αποστόλου Παύλου ολοκληρώθηκαν οι ποικίλες λατρευτικές, επιστημονικές, πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις ΚΒ΄Παύλεια που διοργανώθηκαν όλο το μήνα Ιούνιο προς τιμήν του ιδρυτού της τοπικής Εκκλησίας Αποστόλου των Εθνών Παύλου.
Η προσφώνηση του Μητροπολίτου Βεροίας
«Ἡμεῖς δέ κηρύσσομεν … Χριστόν Θεοῦ δύναμιν καί Θεοῦ σοφίαν».
Αὐτόν τόν Χριστόν, τήν δύναμιν καί τήν σοφίαν τοῦ Θεοῦ, ἐκήρυξεν ὁ πρωτοκορυφαῖος ἀπόστολος Παῦλος καί κατά τήν ἔλευσιν αὐτοῦ εἰς τήν Βέροιαν πρό δύο χιλιάδων περίπου ἐτῶν, ἐξ αὐτοῦ ἀκριβῶς τοῦ σημείου, ἔνθα ἱστάμεθα καί εὑρίσκεται τό ἱστορικόν αὐτοῦ Βῆμα.
Τόν ἐκήρυξεν εἰς τούς εὐγενεῖς Βεροιεῖς καί εἰς ὅλους τούς κατοίκους τῆς Ἠμαθίας, οἱ ὁποῖοι εἶχον γνωρίσει καλῶς τήν ἀνθρωπίνην δύναμιν ἐν τῷ προσώπῳ καί τῷ ἔργῳ τοῦ μεγάλου Μακεδόνος βασιλέως Ἀλεξάνδρου, εἶχον ὅμως γνωρίσει καί τήν ἀνθρωπίνην σοφίαν διά τῆς διδασκαλίας τοῦ μεγάλου Ἕλληνος Μακεδόνος φιλοσόφου Ἀριστοτέλους, διδάξαντος ἐν τῷ ἀνακτόρῳ τῶν Αἰγῶν τόν Μέγαν Ἀλέξανδρον καί ἱδρύσαντος τήν Σχολήν αὐτοῦ παρά τήν Μίεζαν.
Τήν σχέσιν ταύτην τῶν ἀρχαίων φιλοσόφων, ἐντρυφησάντων εἰς τήν κατ᾽ ἄνθρωπον σοφίαν καί ἀναζητησάντων δι᾽ αὐτῆς ψήγματα τῆς ἀληθοῦς σοφίας, τοὐτέστιν τοῦ Θεοῦ, μετά τοῦ ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν, ἁγίου ἐνδόξου ἀποστόλου Παύλου, τοῦ κηρύξαντος καί ἀπό τοῦ βήματος τούτου τήν ἐν τῷ προσώπῳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀποκεκαλυμμένην σοφίαν τοῦ Θεοῦ, ἐπεχειρήσαμεν νά διερευνήσωμεν καί ἡμεῖς κατά τήν διάρκειαν τοῦ ὑπό τόν τίτλον «Ἀπόστολος Παῦλος καί φιλόσοφοι» πραγματοποιηθέντος ἐν Βεροίᾳ εἰκοστοῦ δευτέρου Διεθνοῦς Ἐπιστημονικοῦ Συνεδρίου κατά τάς ἀρχάς Ἰουνίου, ἐν τῷ πλαισίῳ τῶν εἰκοστῶν δευτέρων Παυλείων, ἀφιερωθέντων ὁμοίως εἰς τήν σχέσιν τοῦ Ἀποστόλου Παύλου μετά τῶν φιλοσόφων, μέ ἀφορμήν τήν συμπλήρωσιν 2400 ἐτῶν ἀπό τῆς γεννήσεως τοῦ Ἀριστοτέλους καί τήν ἀνακήρυξιν ὑπό τῆς Unesco τοῦ ἔτους 2016 ὡς ἔτους Ἀριστοτέλους, ὁλοκληρουμένων δέ κατά τήν παροῦσαν ἑσπέραν διά τοῦ Μεγάλου Πατριαρχικοῦ Ἑσπερινοῦ ἐν τῷ Βήματι τοῦ πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου.
Δι᾽ ἡμᾶς, Παναγιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα, ἀποτελεῖ μεγίστην τιμήν καί ὑψίστην εὐεργεσίαν ἡ σεπτή Ὑμῶν παρουσία εἰς τάς λατρευτικάς συνάξεις τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας ἐπί τῇ ἑορτῇ τοῦ ἱδρυτοῦ καί διδασκάλου αὐτῆς, πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου Παύλου, καί ἐπί τῇ ἀποκαταστάσει καί ἀνακαινίσει τοῦ παλαιοῦ Μητροπολιτικοῦ ναοῦ τῆς πόλεώς μας, τῶν ἁγίων πρωτοκορυφαίων ἀποστόλων Παύλου καί Πέτρου, ὡς προεξάρχοντος, εὐλογοῦντος, διδάσκοντος καί ἁγιάζοντας ἡμᾶς.
Διά τοῦτο καί ἐκφράζομεν τήν βαθυτάτην, ὁλοκάρδιον καί υἱικήν ἡμῶν εὐγνωμοσύνην πρός τήν Ὑμετέραν σεπτήν καί θεοφρούρητον Παναγιότητα, ἐκφράζομεν δέ καί τάς ταπεινάς ἀλλά θερμοτάτας εὐχαριστίας μας πρός τόν οὐρανοβάμονα τοῦ Κυρίου ἀπόστολον Παῦλον, τόν ἡμέτερον διδάσκαλον καί φωτιστήν καί κηδεμόνα, ὁ ὁποῖος εἰσήκουσε τῆς εὐτελοῦς ἡμῶν δεήσεως καί ἀπό τήν Κρήτην, τήν ὁποίαν καί ἐκεῖνος ἐπεσκέφθη εὐαγγελιζόμενος τόν λόγον τοῦ Κυρίου καί εἰς τήν ὁποίαν πεπείσμεθα ὅτι νοερῶς καί ἀοράτως παρίστατο καθ᾽ ἁπάσας τάς συνεδρίας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου, τῆς διεξαχθείσης εἰς τήν νῆσον, τήν ὁποίαν προσφυῶς Ὑμεῖς ἐχαρακτηρίσατε προσφάτως ὡς τήν πνευματικήν ναυαρχίδαν τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας ἐν Μεσογείῳ, ἔφερεν ὑμᾶς, Παναγιώτατε, ἐνταῦθα, εἰς τήν Μακεδονικήν Βέροιαν, εἰς τόν ἀνακαινισθέντα σεβάσμιον οἶκον του, διά νά ἀκουσθῇ ὑπό τῶν σεπτῶν πατριαρχικῶν ὑμῶν χειλέων καί ἀπό τοῦ ἀποστολικοῦ τούτου βήματος διαπρύσιος καί πάλιν ὁ λόγος τοῦ Κυρίου, ὁ λόγος τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας, ὁ λόγος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὡς ἠκούσθη πρότριτα καί ἐν τῷ θείῳ Πνεύματι καταρτισθέντι καί ἀναγνωσθέντι μηνύματι τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, λόγος δυνάμεως καί σοφίας, πρός τόν καταπεπονημένον ἀπό τήν ἄλογον καί παράλογον χρῆσιν τῆς ἀνθρωπίνης δυνάμεως σύγχρονον ἄνθρωπον καί τόν πεπλανημένον ἀπό τήν ματαίαν καί ψευδῆ σοφίαν τῶν δοκούντων εἶναι σοφῶν τοῦ συγχρόνου κόσμου, οἱ ὁποῖοι «φάσκοντες εἶναι σοφοί ἐμωράνθησαν», διά νά ἀκουσθῇ ὁ λόγος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, «ὅς ἐγεννήθη σοφία ἡμῖν ἀπό Θεοῦ» καί ὁ ὁποῖος εἶναι καί παραμένει «χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας».
Ἐκφράζοντες ἅπαξ ἔτι μετ᾽ ἀπείρου σεβασμοῦ τάς ὁλοκαρδίους ἡμῶν εὐχαριστίας διά τήν μεγίστην εὐλογίαν τῆς Πατριαρχικῆς Ὑμῶν ἐπισκέψεως εἰς τήν Βέροιαν καί τήν Ἱεράν Μητρόπολιν Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας, εὐχόμεθα ταπεινῶς ὅπως Κύριος ὁ Θεός, ὁ καταστήσας πρό εἰκοσιπενταετίας τήν Ὑμετέραν Παναγιότητα ἐπί τῆς ἀποστολικῆς λυχνίας τοῦ Φαναρίου ἵνα λάμπῃ καί φωτίζῃ πᾶσι τῆς ἐν τῇ οἰκίᾳ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί τοῦ κόσμου, κλεΐζῃ δι᾽ ἔργων ἀγαθῶν καί λαμπρῶν τήν Ὑμετέραν Πατριαρχείαν, κρατύνῃ δέ καί ἐνισχύῃ Ὑμᾶς ἐπί χρόνους μηκίστους σῶον, ἔντιμον καί ὑγιᾶ διά νά ὀρθοτομῆτε τόν λόγον τῆς Αὐτοῦ ἀληθείας καί κηρύσσητε «Χριστόν ἐσταυρωμένον καί ἀναστάντα», «οὐκ ἐν πειθοῖς σοφίας, ἀλλ᾽ ἐν ἀποδείξει πνεύματος καί δυνάμεως».
Η ομιλία του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου στο Βήμα του Αποστόλου Παύλου
Ἱερώτατε καὶ λίαν ἀγαπητὲ ἀδελφὲ καὶ συλλειτουργὲ τῆς ἡμετέρας Μετριότητος Μητροπολῖτα Βεροίας, Ναούσης καὶ Καμπανίας κύριε Παντελεῆμον,
Ἱερώτατοι καὶ Θεοφιλέστατοι ἀδελφοὶ ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,
Ἐντιμότατοι κύριε Δήμαρχε Βεροίας καὶ ἐκπρόσωποι τῶν πολιτικῶν ἀρχῶν τῆς πόλεως ταύτης καὶ τῆς Περιφερείας Κεντρικῆς Μακεδονίας,
Εὐλογημένοι ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ,
Μετὰ συγκινήσεως πολλῆς τελοῦμεν σήμερον τὸν πανηγυρικὸν ἑσπερινὸν ἐπὶ τοῦ ἐν Βεροίᾳ Βήματος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, μὲ τὸν ὁποῖον ὁλοκληροῦνται τὰ ἐφετεινὰ Παύλεια, τὰ ὁποῖα ἡ ὑμετέρα προσφιλὴς Ἱερότης ἐθέσπισεν ἀπὸ τῆς ἀνόδου της εἰς τὸν Ἀρχιερατικὸν Θρόνον τῶν Βεροιέων ὡς φόρον τιμῆς πρὸς τὸν μέγαν Ἀπόστολον, τὸ ἀρχέτυπον παντὸς πιστοῦ ἀνθρώπου «ὅτι πᾶσαν τῶν ἀρετῶν τὴν συναγωγὴν εἷς ἄνθρωπος βουληθεὶς κατώρθωσεν» (Ἱ. Χρυσοστόμου, Εἰς τὴν Γένεσιν ΙΑ’ P.G. 55,95). Ὁ κορυφαῖος οὗτος Ἀπόστολος, μὴ ἀνήκων εἰς τὴν χορείαν τῶν δώδεκα, δὲν ἐγνώρισε τὸν Ἰησοῦν κατὰ τὴν ἐν σαρκὶ παρουσίαν Του ἐπὶ τῆς γῆς. Ὁ Ἴδιος ὁ Κύριος, μετὰ τὴν Ἀνάληψίν Του, εἰς τοὺς οὐρανοὺς ἀπεκαλύφθη εἰς τὸν διώκτην Σαῦλον καὶ ἐκάλεσεν αὐτὸν εἰς τὸ ἀποστολικὸν ἀξίωμα, ἐνῷ μέχρι τῆς στιγμῆς ἐκείνης «ἐδίωκε τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ». Τὸν κατέστησεν ὅμως «θερμὸν Αὐτοῦ ἐραστήν, ὅστις καθάπερ ὑπόπτερος τὴν οἰκουμένην περιτρέχων ἅπασαν» ἐκήρυξε τὸ εὐαγγέλιον τῆς σωτηρίας καὶ εὐηγγελίσθη ἄνευ ὑπερβολῆς εἰς πάντα τὰ ἔθνη Χριστόν, ὡς τὴν μοναδικὴν ἐλπίδα τοῦ κόσμου.
Χαιρόμεθα προσωπικῶς διότι ἀξιούμεθα, χάρις εἰς τὴν εὐγενῆ πρόσκλησίν σας, ἅγιε ἀδελφέ, νὰ κλείωμεν τὴν αὐλαίαν τῶν ἐφετεινῶν Παυλείων, τὰ ὁποῖα κατὰ τὸ τρέχον ἔτος ἔχουν ἰδιαιτέραν σημασίαν καὶ χαρακτῆρα, λόγῳ καὶ τοῦ εὐσήμου γεγονότος τῆς ἐπαναλειτουργίας τοῦ Παλαιοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ τῆς πόλεως ταύτης. Τυγχάνει λίαν παρήγορος ἡ ἐπιστροφὴ τοῦ μνημείου τούτου εἰς τὴν φυσικὴν μητέρα του, ἡ ὁποία τὸ ἐγέννησεν ἐκ τῶν σπλάγχων της ὡς μονάκριβον τέκνον, τὴν τροφὸν Ἐκκλησίαν, τὴν ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν τῆς Βεροίας, καὶ δὲν θὰ ἦτο ἀσφαλῶς τολμηρὸν νὰ ἐπισημανθῇ, εἰς τὸν φυσικὸν πατέρα του, τὸν Ἀπόστολον Παῦλον, ὁ ὁποῖος, ὡς ἱδρυτὴς τῆς Ἐκκλησίας τῶν Βεροιέων, εἶναι πνευματικὸς πατὴρ ὅλου τοῦ ποιμνίου της.
Ἡ μόνη χαρὰ καὶ καύχησις τοῦ Ἀποστόλου Παύλου ἦτο ἡ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. Καὶ ὑμεῖς, ἀδελφέ, ὁ κλῆρος σας καὶ ὁ λαός σας δοκιμάζετε αὐτὴν τὴν χαρὰν καὶ τὴν καύχησιν ἐν Χριστῷ, προϋπαντῶντες τὸν Ἀπόστολόν σας ἐρχόμενον καὶ βαστάζοντα τὸν τοῦ Κυρίου σταυρόν, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ φύλαξ πάσης τῆς οἰκουμένης. Στέφανος καὶ δόξα τοῦ Ἀποστόλου σας ἦσαν αἱ κακουχίαι διὰ τὸ κήρυγμα. Τοῦτο προτρέπομεθα καὶ ἡμεῖς, ἐπαναλαμβάνοντες τὴν παράκλησιν καὶ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, καὶ εἰς ὑμᾶς, ἀδελφοὶ καὶ τέκνα: «Γίνετε καὶ σεῖς μιμηταὶ τοῦ Παύλου καὶ θὰ ἔχητε τὸν αὐτὸν μισθόν», δηλαδὴ τὴν δόξαν καὶ τὴν καύχησιν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ (πρβλ. P.G. 50, 509-510).
Τὴν προσπάθειαν αὐτὴν καὶ τὸν ζῆλον αὐτὸν κατεβάλλετε, ἀδελφέ, ἐν Βεροίᾳ καὶ μὲ τὸν ἐπὶ εἴκοσι καὶ δύο συναπτὰ ἔτη λειτουργοῦντα θεσμὸν τῶν Παυλείων, ὁ ὁποῖος ἀπέκτησε διεθνῆ ἀκτινοβολίαν καὶ εὐρεῖαν κοινωνικὴν καὶ ἐπιστημονικὴν καταξίωσιν. Διὰ τῶν ἐκδηλώσεων τούτων, ὄχι μόνον τιμᾶτε πρεπόντως τὸν ἀπόστολόν σας, ἀλλὰ καὶ συμβάλλετε σημαντικῶς εἰς τὴν πνευματικήν, πολιτιστικήν, ἐπιστημονικὴν καὶ καλλιτεχνικὴν ἀνάπτυξιν τοῦ τόπου, χάρις εἰς τὰς ἐντασσομένας εἰς τὸ πλαίσιον τῶν ἐκδηλώσεων τούτων σημαντικὰς ἐκδηλώσεις, αἱ ὁποῖαι δίδουν τὴν δυνατότητα εἰς τοὺς φορεῖς τῆς τοπικῆς αὐτοδιοικήσεως καὶ εἰς τὰ πολιτιστικὰ σωματεῖα καὶ συλλόγους τῆς Βεροίας νὰ διαδραματίζουν ἐνεργὸν ρόλον.
Ἐφέτος μάλιστα, ἡ σύνδεσις τοῦ Συνεδρίου μετὰ τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων φιλοσόφων, ἐξ ἀφορμῆς τῆς συμπληρώσεως 2.400 ἐτῶν ἀπὸ τῆς γεννήσεως τοῦ κορυφαίου ἐξ αὐτῶν Ἀριστοτέλους, ἀναδεικνύει τὸν στενὸν σύνδεσμον τοῦ Χριστιανισμοῦ μετὰ τοῦ ἀρχαίου Ἑλληνικοῦ πνεύματος καὶ τοῦ προχριστιανικοῦ Ἑλληνισμοῦ, ὅστις ἐνεκεντρίσθη εἰς τὴν καλλιέλαιον τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ προέβαλεν εἰς τὴν ἱστορίαν τῆς ἀνθρωπότητος ἓν γοητευτικὸν κρᾶμα, τὸν Ἑλληνοχριστιανικὸν πολιτισμόν, συνέχεια καὶ συνέπεια τοῦ ὁποίου εἶναι ὁ μοναδικὸς καὶ ἀνεπανάληπτος Βυζαντινὸς Πολιτισμός, τοῦ ὁποίου τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον εἶναι ὁ φυσικὸς καὶ διαχρονικὸς φορεὺς καὶ ἐκφραστής, ἰδίᾳ μετὰ τὴν πτῶσιν τῆς Αὐτοκρατορίας ἐκείνης, τῆς ὁποίας τὸ πνεῦμα καὶ τὴν παράδοσιν συνεχίζομεν ἐπὶ αἰῶνας μέχρι σήμερον.
Ὅπως, βεβαίως, εἶναι ἀδύνατον νὰ διαχωρισθῇ ἡ νεοελληνικὴ παράδοσις τῆς βυζαντινῆς, καθὼς ἡ πρώτη ἀποτελεῖ τὴν συνέχειαν τῆς δευτέρας, οὕτως εἶναι ἀδύνατον νὰ διαχωρισθῇ καὶ ἡ βυζαντινὴ ἀπὸ τῆς Ἑλληνοχριστιανικῆς παραδόσεως τῶν πρώτων χριστιανικῶν αἰώνων. Ἡ δὲ τελευταία εἶναι ἀδύνατον νὰ ἀποσυνδεθῇ ἀπὸ τῆς ἑλληνικῆς φιλοσοφικῆς σκέψεως, διότι ὁ Χριστιανισμός, κατὰ τὸν Μέγαν Βασίλειον καὶ τοὺς Θεοφόρους Πατέρας προσῳκειώθη καὶ ἀνεχώνευσε δημιουργικῶς αὐτήν. Καὶ ὄχι μόνον τὴν ἀνεχώνευσε ἀλλὰ καὶ προχώρησε πέραν ἀπὸ αὐτήν, ἐφ᾿ ὅσον ἦτο ὁ κάτοχος τῆς ἀληθοῦς γνώσεως καὶ τῆς μοναδικῆς πίστεως, τῆς πραγματικῆς θεογνωσίας, διδάσκων εἰς τοὺς ἀνθρώπους τὴν κοινωνίαν μὲ τὸν προσωπικὸν Θεόν, τὸν Ὁποῖον οἱ πρὸ Χριστοῦ πρόγονοι ἡμῶν, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ οἱ μεγάλοι φιλόσοφοι, ὁ Ἀριστοτέλης, ὁ Πλάτων, ὁ Σωκράτης καὶ οἱ λοιποί, ἀνεζήτουν: «εἲ ἄρα γε ψηλαφήσειαν αὐτὸν καὶ εὕροιεν, καὶ γε οὐ μακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡμῶν ὑπάρχοντα» (Πράξ. ιζ΄, 27-28).
Αὐτὸν τὸν «ἄγνωστον Θεόν, ὃν ἀγνοοῦντες» οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες «εὐσεβοῦντο» (πρβλ. Πράξ. 17, 23) κατήγγειλεν εἰς τοὺς Βεροιεῖς ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ἀπὸ τοῦ Βήματος τούτου, εἰς τὸ ὁποῖον εἶχον σταθῆ οἱ ὡραῖοι αὐτοῦ πόδες, «οἱ εὐαγγελισθέντες εἰρήνην, οἱ εὐαγγελισθέντες τὰ ἀγαθὰ» (πρβλ. Ρωμ. ι΄, 15). Τὸ Βῆμα τοῦτο εὑρίσκεται ἐγγὺς πρὸς τὸ σημεῖον ὅπου ἵσταντο οἱ πόδες τοῦ μεγάλου Ἀριστοτέλους καὶ τοῦ μικροῦ Ἀλεξάνδρου, ὁ ὁποῖος μὲ θαυμασμὸν ἤκουε τὰ μαθήματα τοῦ σοφοῦ Διδασκάλου του, ἀμφοτέρων διψώντων ἐν τῇ πραγματικότητι μὲ τὸ ἀνήσυχον καὶ ἀνικανοποίητον πνεῦμά των τὸν Θεόν, ὁ Ὁποῖος μετὰ ἀπὸ τρεῖς αἰῶνας ἔμελλε νὰ ἀποκαλυφθῇ προσωπικῶς εἰς τὸν ἄνθρωπον διὰ τῆς ἐν σαρκὶ ἐπιφανείας τοῦ Χριστοῦ εἰς τὸν κόσμον τῶν ζώντων καὶ τῶν κεκοιμένων (πρβλ. χαρακτηριστικὴν Ἁγιογραφίαν Μονῆς τῆς Χώρας).
Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, οὐδέποτε ἐφοβήθη τὴν ἀρχαίαν ἑλληνικὴν σκέψιν καὶ φιλοσοφίαν, συμπεριλαμβάνουσαν καὶ τὴν ρωμαλέαν ἀριστοτελικὴν σκέψιν. Διὰ τοῦτο καὶ ἐνίοτε οἱ Ἁγιογράφοι μας ἐζωγράφιζον εἰς τοὺς τοίχους τῶν Ναῶν τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνας φιλοσόφους μεταξὺ τῶν Ἁγίων μας. Ἤθελον μὲ τὸν τρόπον αὐτὸν νὰ διαδηλώσουν ὅτι οἱ φιλόσοφοι αὐτοὶ προητοίμασαν μὲ τὴν διδασκαλίαν των, τὴν ἀτελῆ, τὴν ἔλευσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου καὶ ἐβοήθησαν τοὺς ἀνθρώπους νὰ γνωρίσουν τὴν μίαν ἀληθῆ Θεότητα, προσκυνουμένην ἐν Πατρὶ καὶ Υἱῷ καὶ Ἁγίῳ Πνεύματι καὶ νὰ ἀπομακρυνθοῦν ἐκ τῆς πολυθεΐας. Κατ᾿ αὐτὸν τὸν τρόπον ἐγένοντο οἱ φιλόσοφοι οὐσιαστικῶς πρόδρομοι τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ.
Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, μιμουμένη τὸ παράδειγμα τοῦ τιμωμένου καὶ διὰ τῶν ἐφετεινῶν Παυλείων ὁμωνύμου ἀποστόλου, οὐδέποτε ἐκήρυξε τὴν ἔχθραν ἐναντίον κάθε μὴ χριστιανικοῦ πράγματος∙ οὐδέποτε ἀνεπαύθη εἰς τὴν μισαλλοδοξίαν καὶ τὸν φανατισμόν∙ οὐδέποτε ἐδίωξε τοὺς ἀντιφρονοῦντας πρὸς αὐτήν. Ἄλλωστε, «οὐδὲν οὕτως ἐποίησε τὸν Παῦλον ἄξιον, ὡς ἡ τῆς ἀγάπης δύναμις» (πρβλ. Ἰ. Χρυσοστόμου, Ὁμιλία Γ΄, P.G. 50,486).
Ἐξ ἀρχῆς ὁ θεῖος Ἀπόστολος διεκήρυξε διαπρυσίως ὅτι «οὐκ ἔστι διαστολὴ Ἰουδαίου τε καὶ Ἓλληνος· ὁ γὰρ αὐτὸς Κύριος πάντων, πλουτῶν εἰς πάντας τοὺς ἐπικαλουμένους αὐτόν. Πᾶς γὰρ ὃς ἂν ἐπικαλέσηται τὸ ὄνομα Κυρίου σωθήσεται» (πρβλ. Ρωμ. ι΄, 12-13). Οὐδεμία ἀντιζηλία ἢ μάχη εἶναι δυνατὸν νὰ ὑπάρξῃ, ὅταν ἀναζητῆται μὲ κάθε τίμημα ἡ ἀλήθεια, ἡ ὁποία ἀλήθεια ταυτίζεται μὲ τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, εἰς τὸν Ὁποῖον μᾶς ὁδηγεῖ τὸ «Πνεῦμα τῆς ἀληθείας» (Ἰωάν. ις΄, 13). Τὰ προβλήματα ἀρχίζουν ὅταν αὐτοὶ οἱ ὁποῖοι ἀναζητοῦν τὴν ἀλήθειαν δὲν εἶναι διατεθειμένοι νὰ πληρώσουν τὸ προσωπικὸν τίμημα τῆς ἀναζητήσεώς της, ὅπως συνέβη μὲ τὸν Πόντιον Πιλᾶτον, ὅστις διερωτήθη: «τί ἐστὶν ἀλήθεια;» (Ἰω. ιη΄, 38), χωρὶς νὰ ἐνδιαφέρηται νὰ λάβῃ ἀπάντησιν, ὅπως συνέβη μὲ τοὺς Ἀθηναίους, οἱ ὁποῖοι «ἀκούσαντες ἀνάστασιν νεκρῶν, οἱ μὲν ἐχλεύαζον, οἱ δὲ εἶπον· ἀκουσόμεθά σου πάλιν περὶ τούτου» (πρβλ. Πράξ. ιζ΄, 32-33).
Πάντοτε, ὅμως, εἰς κάθε ἐποχήν, ὑπάρχουν ὁ Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης, ἡ «γυνὴ ἡ ὀνόματι Δάμαρις», ὁ Σώπατρος ὁ Βεροιεύς, οἱ πιστοὶ Βεροιεῖς, «οἵτινες ἐδέξαντο τὸν λόγον μετὰ πάσης προθυμίας». Ὑπάρχουν ὅλοι αὐτοὶ οἱ ὁποῖοι εἶναι ἕτοιμοι νὰ ὑποστοῦν κάθε τίμημα διὰ τὴν οἰκείωσιν τῆς αὐτοαληθείας, τῆς αὐτοαγάπης: τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μὴ ἀγαπῶντες «ματαιότητα» καὶ φειδόμενοι τῆς ἑαυτῶν ψυχῆς.
Καὶ οἱ μὲν πρὸ Χριστοῦ ἀδελφοί μας εἶχον τὸ ἐλαφρυντικὸν ὅτι δὲν ἐγνώρισαν τὸν ἀληθῆ Θεὸν καὶ τὸ τελούμενον διαχρονικῶς ἐπὶ τῆς γῆς ἀπὸ τῆς Γεννήσεως τοῦ Κυρίου μυστήριον τῆς θείας Οἰκονομίας, διὰ τὸ ὁποῖον προεφήτευσαν οἱ πρὸ Αὐτοῦ ἀποσταλέντες Προφῆται, ἀλλὰ καὶ αἱ Σιβύλλαι, ὡρισμένοι φιλόσοφοι καὶ ἕτεροι ἀναζητηταί, φωτισμένοι καὶ ἐμπνεόμενοι ὑπὸ τοῦ αὐτοῦ Πνεύματος, τὸ Ὁποῖον ὅπου θέλει πνεῖ. Ἡμεῖς, ὅμως, οὐδεμίαν ἔχομεν δικαιολογίαν, ἐφ᾿ ὅσον ζῶμεν εἰς ἐποχήν, κατὰ τὴν ὁποίαν «τοὺς χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ Θεὸς τανῦν παραγγέλλει τοῖς ἀνθρώποις πᾶσι πανταχοῦ μετανοεῖν, διότι ἔστησεν ἡμέραν ἐν ᾗ μέλλει κρίνειν τὴν οἰκουμένην ἐν δικαιοσύνῃ, ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισε, πίστιν παρασχὼν πᾶσιν ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶν» (πρβλ. Πράξ. ιζ΄, 30-32).
Τὸ μήνυμα, λοιπόν, τὸ ὁποῖον πέμπει καὶ σήμερον ὁ Ἀπόστολος Παῦλος διὰ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου εἶναι ἡ ἐπιστροφή μας εἰς τὸν Θεόν, τὸν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ ἀποκαλυφθέντα ἡμῖν, ὥστε νὰ ἔχωμεν «ζωὴν ἀρίστην καὶ ἀΐδιον», διὰ τὴν ὁποίαν μᾶς ὡμίλησεν ὁ Ἀριστοτέλης, ὁ διδάξας ὅτι «ζωὴ καὶ αἰὼν συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ Θεῷ» (Ἀριστοτέλους, «Μεταφυσική», κεφ. Ζ΄, §7, ἐπιμ. ἐκδ. J. Barthelemy–Saint Hilaire, τόμ. 3, Παρίσιοι 1879).
Παρὸν καὶ παρελθόν, χρόνος καὶ αἰωνιότης, ἄνθρωπος καὶ Θεός, συμπλέκονται ἐντὸς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας διὰ τοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος ἑνοποιεῖ τὰ σύμπαντα∙ ἑνοποιεῖ τὸν χρόνον∙ ἑνοποιεῖ τοὺς ἀνθρώπους∙ συνάπτει αὐτοὺς μὲ τὸν Πατέρα∙ ἐν ἑνὶ λόγῳ «ποιεῖ καινὰ τὰ πάντα» καὶ εἶναι ἡ μοναδική μας ἐλπὶς καὶ νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τὸν αἰῶνα.
Ἡ συνύπαρξις τῶν δύο αὐτῶν ἀρχαιολογικῶν χώρων ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει Βεροίας, τῆς Σχολῆς τοῦ Ἀριστοτέλους, καὶ τῆς παλαιᾶς Βυζαντινῆς Μητροπόλεως, ἡ ἀνακαίνισις τῆς ὁποίας καὶ ἡ ἀπόδοσις εἰς τὴν ἀληθινὴν τοῦ Θεοῦ λατρείαν ἐπετεύχθη μὲ τὴν ἀγαστὴν καὶ καρποφόρον συνεργασίαν Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας, Θρησκείας καὶ Ἐπιστήμης, πιστοῦ κλήρου καὶ εὐσεβοῦς λαοῦ, καὶ τὸ Βῆμα τοῦτο, ἀπὸ τοῦ ὁποίου εὐηγγελίσθη τὴν χαρὰν τὴν μεγάλην τῆς σωτηρίας «παντὶ τῷ λαῷ» ὁ μέγας Ἀπόστολος, παραμένουν σύμβολα καὶ μαρτύρια τῆς γονίμου καὶ δημιουργικῆς συζεύξεως τοῦ ἀρχαίου Ἑλληνικοῦ Πολιτισμοῦ μετὰ τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανικοῦ. Ἀποτελοῦν τὴν συνεπῆ πραγματικότητα τῆς συνεχίσεως τῆς μακραίωνος ζωῆς τοῦ πρώτου ἐντὸς τοῦ χώρου τῆς Ἐκκλησίας, ὥστε νὰ μὴ παραμείνῃ ἓν νεκρὸν γράμμα, ἓν ἁπλοῦν μουσειακὸν ἔκθεμα, ἀλλὰ νὰ ἀναστηθῇ καὶ αὐτὸς ἐν Χριστῷ.
Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα,
Ἀναχωροῦμεν αὔριον ἐκ Βεροίας μὲ τὴν καρδίαν πεπληρωμένην χαρᾶς δι᾿ ὅσα εἴδομεν καὶ ἐβιώσαμεν καὶ διὰ τὰ ὁποῖα συγχαίρομεν καὶ ἐπαινοῦμεν τὴν ὑμετέραν Ἱερότητα, ἅγιε Βεροίας, τὸν κλῆρον καὶ τὸν λαόν σας, καὶ κατακλείομεν τὸν λόγον ἀναφερόμενοι καὶ πάλιν εἰς τὸν Ἀπόστολόν σας Παῦλον, δανειζόμενοι καὶ πάλιν τοῦ λόγους τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου: «Διὰ τὸν Παῦλον ἕν ἦτο τὸ φοβερὸν μόνον, τὸ προσκροῦσαι Θεῷ, ἕτερον οὐδέν.... Τὸ γὰρ ἁπάντων μεῖζον εἶχεν ἐν ἑαυτῷ, τὸν τοῦ Χριστοῦ ἔρωτα...καὶ κόλασις ἐκείνῳ μία ἦν, τὸ τῆς ἀγάπης ταύτης ἀποτυχεῖν...Ἂς μὴ θαυμάσωμεν μόνον τὸ μέγεθος καὶ τὸν ὄγκον τῶν κατορθωμάτων του, ἀλλὰ καὶ τὸν πόνον τῆς προθυμίας» (πρβλ. Ὁμιλία Β΄, P.G. 50, 477-483).
Ἐν τῇ ἐν Χριστῷ ἀγάπῃ ταύτῃ καὶ ἐν τῷ πόνῳ τῆς προθυμίας ταύτης ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης κλείει τὴν αὐλαίαν τῶν εἰκοστῶν δευτέρων Παυλείων, περιπτύσσεται ἀδελφικῶς καὶ ἀποστολικῷ φρονήματι τὴν ὑμετέραν Ἱερότητα, ἀδελφὲ ἅγιε Βεροίας, καὶ πάντας τοὺς ἀδελφοὺς καὶ συλλειτουργοὺς Ἱεράρχας καὶ εὐλογεῖ ἀπὸ καρδίας κλῆρον καὶ λαόν, ἐπιλέγων μετὰ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου «Ἡ Χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ μετὰ πάντων ὑμῶν. ἀμὴν» (Ρωμ. ις΄, 24).
Δήλωση του Παναγιωτάτου για την τρομοκρατία
Στο τέλος της ομιλίας του στο Βήμα του Αποστόλου Παύλου ο Παναγιώτατος παίρνοντας αφορμή από το πρόσφατο τρομοκρατικό χτύπημα στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινουπόλεως έκανε την ακόλουθη δήλωση:
"Υψώνουμε για μια φορά ακόμη τη φωνή μας. Τη φωνή της Ορθοδοξίας, τη φωνή της λογικής και λέγωμεν: ποτέ ξανά, όχι πάλι, όχι πλέον" είπε ο κ. Βαρθολομαίος, τονίζοντας πως στόχος των τυφλών επιθέσεων στην πραγματικότητα είναι οι αθώοι και ανυποψίαστοι πολίτες και ταξιδιώτες και αναφερόμενος στην καταδίκη της βίας και της τρομοκρατίας από την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Κρήτης και εκφράζοντας τα συλλυπητήρια του προς τους πολίτες της Κωνσταντινούπολης, προσέθεσε: "Η βία δε λύνει τα προβλήματα, τα περιπλέκει και τα πολλαπλασιάζει".
"Αναχωρούμεν (αύριο), επιστρέφοντες εις την έδραν μας, εις την Κωνσταντινούπολη, εις την πόλη η οποία χθες, για μια ακόμη φορά έγινε ο στόχος της τυφλής βίας και της τρομοκρατίας. Εις την πραγματικότητα όχι η πόλις, όχι το αεροδρόμιο της, αλλά οι αθώοι άνθρωποι, οι ανύποπτοι ταξιδιώτες υπήρξαν ο στόχος και τα θύματα" είπε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και συνέχισε: "Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος μας της Κρήτης, προχθές ακόμη, ομοφώνως καταδίκασε τη βίαν και την τρομοκρατίαν, τας απαγωγάς και τας εκτελέσεις και μάλιστα, εν ονόματι της θρησκείας, εν ονόματι μιας νοσηράς θρησκευτικότητος. Σήμερα, από το βήμα του Αποστόλου Παύλου, του αποστόλου των Εθνών και της Οικουμενικής αγάπης και της συναδελφώσεως όλων των λαών της Γης, υψώνουμε για μια φορά ακόμη τη φωνή μας. Την φωνή της Ορθοδοξίας, την φωνή της λογικής και λέγωμεν: ποτέ ξανά, όχι πάλι, όχι πλέον. Φτάνει το αίμα των αθώων και ανυπεράσπιστων ανθρώπων που έβαψε πλατείας και αεροδρόμια και κέντρα διασκεδάσεων και σιδηροδρομικούς σταθμούς, ακόμη και εκκλησίες και τόπους λατρείας άλλων θρησκειών".
"Η βία δε λύνει τα προβλήματα τα περιπλέκει και τα πολλαπλασιάζει", υπογράμμισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης και προσέθεσε: "Συλλυπούμεθα τους συμπολίτες μας, της Κωνσταντινουπόλεως και προσευχόμαστε ο Θεός της αγάπης και της ειρήνης να προστατεύει όλους μας. Και να λαλεί αγαθά εις τας καρδίας των ανθρώπων. Αμήν".
