Παναγίες της Αθήνας (6ο μέρος)

του Σπύρου Παπαγεωργίου

Με την απόδοση της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ολοκληρώνουμε κι εμείς την φετινή πρώτη προσπάθειά μας, να προβάλουμε εικόνες της Παναγίας σπάνιες και ιδιαίτερες ως προς την τεχνοτροπία αλλά και την προέλευση.

Όλες οι σημερινές εικόνες ευρίσκονται στον I. N. Κοιμήσεως Θεοτόκου Αφιδνών, πραγματικό κόσμημα για την περιοχή, καθώς φυλάσσει πολλά ιερά κειμήλια και εικόνες.

1η φωτογραφία) Η Κοίμηση της Θεοτόκου, εφέστιος εικόνα που περιφέρεται κατά την Πανήγυρη του Ναού. Αγιογραφήθηκε το 1879 από τους Ιω. Ματθαίου - Ζ. Χατζή.

2η και 3η φωτογραφία) Η Παναγία η Αφιδνιώτισσα, παλαιά εικόνα που κοσμούσε το τέμπλο του παλαιού Ναού. Αγιογραφήθηκε το 1879 από τους Ιω. Ματθαίου - Ζ. Χατζή.

4η φωτογραφία) Η Κοίμηση της Θεοτόκου, αγιογραφήσεως του 1927.

5η φωτογραφία) Η Κοίμηση της Θεοτόκου, που κοσμεί το σημερινό τέμπλο του Ιερού Ναού.

Παναγίες της Αθήνας (5ο μέρος)

Του ΣΠΥΡΟΥ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ 

Αφού πέρασε η μεγάλη εορτή της Κοίμησεως και της, εις Ουρανούς, μεταστάσεως της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας, ενώ σε λίγες ημέρες γίνεται και η απόδοση της εορτής, της μεγαλύτερης του θεομητορικού κύκλου, προσθέτουμε μεθεόρτως ακόμα λίγες Εικόνες της Παναγίας, που βρίσκονται σε Ναούς της Αττικής.

Φωτογραφίες 1, 2 και 3) Οι εικόνες αυτές της Θεοτόκου βρίσκονται στον ενοριακό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Κάντζας Παλλήνης ή Παλαιοπαναγιά. Ναός του 11ου αιώνα και έχει αγιογραφηθεί τον 11ο και 14ο αιώνες. Είναι δε υπό την προστασία της Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

Φωτογραφίες 4, 5 και 6) Οι εικόνες αυτές φυλάσσονται στον Ι. Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου στον Άγιο Στέφανο Αττικής και όλες προέρχονται από την ομώνυμη περιοχή στην Κωνσταντινούπολη (Ayastefanos μέχρι το 1926, σήμερα Yeşilköy). Μετά την Μικρασιατική τραγωδία, έφτασαν -μέσω Θεσσαλονίκης- στον Ναό που φυλάσσονται τώρα.

Φωτογραφίες 7 και 8) Οι εικόνες της Παναγίας Χώρα του Αχωρήτου και Παυσολύπη βρίσκονται στον Ι. Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Σπάτων Αττικής.

Παναγίες της Αθήνας (4ο μέρος)

Του ΣΠΥΡΟΥ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ 

Μπήκαμε ήδη στην "τελική ευθεία" για την μεγάλη εορτή της Κοιμήσεως και Μεταστάσεως της Υπεραγίας Δεσποίνης Ημών Θεοτόκου και Αειπαρθενου Μαρίας, το "Πάσχα του Καλοκαιριού" κατ' άλλους. Έτσι κι εμείς εντείνουμε τις προσπάθειές μας για να ολοκληρώσουμε κατά το δυνατόν, το μικρό αυτό αφιέρωμα σε περίπυστες και σπάνιες εικόνες της Παναγίας, που βρίσκονται στην Αθήνα και τα προάστιά της.

1η και 2η φωτογραφία) Η εικόνα της Παναγίας Παντάνασσας των Αθηνών βρίσκεται στον ιστορικό Ι. Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Μοναστηρακίου ή Μοναστηράκι, όπως είναι ευρέως γνωστός. Είναι αντίγραφο της εικόνας της Παναγίας της Αθηναίας Γοργοεπηκόου και παριστάνει την Παναγία μόνη, όρθια και δεόμενη προς τα δεξιά. Η πρώτη εικόνα σώζεται στον Άγιο Γεώργιο Καΐρου.

3η φωτογραφία) Η εικόνα της Παναγίας της Αθηνιωτίσσης, της επιλεγομένης Σουμελά, βρίσκεται και αυτή στον ιστορικό Ι. Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Μοναστηρακίου και είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Το 386 μ.Χ., εξαιτίας των πειρατικών επιδρομών, φανερώθηκε η Θεοτόκος σε δύο αρχοντόπουλα από την Αθήνα, τον Σωφρόνιο και τον Βαρνάβα και τους καθοδήγησε να μεταφέρουν την Αγία εικόνα στο Όρος Μελά του Πόντου, όπου εγκαθιδρύθηκε η ιστορική Μονή της Παναγίας της Σουμελιώτισσας. 

4η και 5η φωτογραφία) Αντίγραφο της εικόνας της Παναγίας της Προυσσιώτισσας, εκ της ομώνυμης Ιεράς Μονής στον Προυσσό Καρπενησίου, βρίσκεται στον Ι. Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Πολυγώνου (Συνοικίας Ελευθερίου Βενιζέλου).

6η και 7η φωτογραφία) Η εικόνα της Παναγίας της Κολοκυνθούς, στον ομώνυμο ιερό Ναό στον Κολωνό, χρονολογήσεως 1853.

Παναγίες της Αθήνας (3ο μέρος)

Επιμελείται και παρουσιάζει ο ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

Συνεχίζουμε το αφιέρωμά μας, με μοναδικές εικόνες της Παναγίας από τις αλύτρωτες πατρίδες.

φωτογραφία 1) Η Εικόνα της Κοιμήσεως Θεοτόκου βρίσκεται στον Ι. Ν. Αγίου Στεφάνου Περισσού και ήλθε, όπως και όλα τα κειμήλια του Ναού, από την Σαφράμπολη του Εύξεινου Πόντου μετά την Μικρασιατική καταστροφή και τη συνθήκη της Λωζάνης. 

φωτογραφία 2) Η Εικόνα της Παναγίας της Εκαλιώτισσας, βρίσκεται στον Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου και Αγίας Μαρίνας Εκάλης. Την έφεραν οι ξεριζωμένοι αδελφοί μας από τη μαρτυρική γη της Ιωνίας, το 1922. Μετά την ανακαίνιση του Ναού (2001-2004) στολίζει το σχετικό εικονοστάσιο, στο αριστερό τμήμα του νέου τέμπλου. Είναι έργο του Θεοφάνους του Κρητός (16ος αἰ.)

φωτογραφίες 3 και 4) Η Παναγία η Αββασιώτισσα βρίσκεται στον Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου στον Άγιο Στέφανο Αττικής και χρονολογείται από το 1580. Έλαβε το όνομά της από το χωριό Αβάσσο ή Αβάσκιοϊ της Κωνσταντινούπολης, στην επαρχία Δέρκων. Ήρθε από κατοίκους της εκεί περιοχής μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1924 και μετά από οδυνηρές περιπέτειες και πειρασμούς έφτασε μέσω Θεσσαλονίκης στο Ναό φυλάσσεται τώρα.

φωτογραφία 5) Η Εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου βρίσκεται στον Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου στον Άγιο Στέφανο Αττικής. Έχει φιλοτεχνηθεί όχι βάσει σχεδίου επί του ξύλου, αλλά βάσει χαράγματος. Έχει χαραχθεί με ξυράφι και έχει αγιογραφηθεί από σπουδαίο αγιογράφο της επαρχίας Δέρκων, εποχής 1640 και εικονίζει 53 διαφορετικά πρόσωπα Αποστόλου, Αιθερίους, γυναίκες που οδύρονται, ενώ στο πάνω μέρος απεικονίζει την μετάσταση της Θεοτόκου.

Παναγίες της Αθήνας (2ο μέρος)

του Σπύρου Παπαγεωργίου

Καλή εβδομάδα και Καλή Παναγιά!

Συνεχίζουμε το αφιέρωμά μας στις Παναγίες της Αθήνας, σε εικόνες δηλαδή της Υπεραγίας Θεοτόκου, που βρίσκονται σε ιερούς Ναούς των Αθηνών και των προαστείων, με κάποια ιστορική ή τεχνική ιδιομορφία.

1η και 2η φωτογραφίες: Παναγία Οδηγήτρια, εφέστιος εικόνα στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Νικολάου Καισαριανής, φερμένη από πρόσφυγες της Μ. Ασίας το 1922, μετά την καταστροφή.

3η φωτογραφία: Παναγία Μαρμαριώτισσα. Ευρίσκεται στον ομώνυμο Ιερό Ναό στο Κάτω Χαλάνδρι, και πήρε το όνομά της από τα πολλά μαρμάρινα μέλη που βρέθηκαν στον άμεσο περιβάλλοντα χώρο του πρώτου ναού.

4η και 5η φωτογραφίες: Στον Ι. Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Καισαριανής, στο βορινό κλίτος του Ναού υπάρχει η παμπάλαια θαυματουργός εικόνα της Παναγίας, την οποία έφεραν από το χωριό Σιβρισάρι, της επαρχίας Σμύρνης, του νομού Αϊδινίου Μικράς Ασίας, οι ευσεβείς διωγμένοι αδελφοί μας.

6η φωτογραφία: Χρυσοκέντητος επιτάφιος της Παναγίας, στον Ι. Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Ινεπόλεως Ν. Ιωνίας, με σχετική επιγραφή "ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΙΕΡΟΝ ΚΕΙΜΗΛΙΟΝ ΗΓΟΡΑΣΘΗ ΚΑΙ ΕΔΩΡΗΘΗ ΥΠΟ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΟΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ ΕΝΟΡΙΑΣ ΙΝΕΠΟΛΕΩΣ Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΟΥΣΑ ΕΝ ΝΕΑ-ΙΩΝΙΑ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 15η ΑΘΗΝΑΙ."

Παναγίες της Αθήνας (1ο μέρος)

Επιμελείται και παρουσιάζει ο ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ 

Ξεκινάμε σήμερα 1η Αυγούστου, το αφιέρωμα στις Παναγίες της Αθήνας. Σήμερα που εισήλθαμε επισήμως στον μήνα Της, θα παρουσιάσουμε κατά το δυνατόν εικόνες της Παναγίας που έχουν μια ιδιαιτερότητα ως προς την σπανιότητα ή την τεχνοτροπία.

1η) Παναγία Ταυριώτισσα: Εφέστιος εικόνα στον Ι.Ν. του Αγίου Γεωργίου Ταύρου. Μεταφέρθηκε από τη Μικρά Ασία το 1922 και αποκαλύφθηκε με θαυμαστό τρόπο στους πιστούς της ενορίας, την 1η Αυγούστου 2007, οι οποίοι δια βοής την ονόμασαν "Παναγία Ταυριώτισα". Εορτάζει κάθε 1η Αυγούστου.

2η) Η Εικόνα αυτή βρίσκεται στον Ι.Ν. Αγίας Μαρκέλλης Βοτανικού και χρονολογείται από τον Μακεδονικό Αγώνα. Μάλιστα όπως αναφέρει το σημείωμα "Δωρείται παρά του Ταγματάρχου Μηχανικών Σπυρίδωνος Στρατή. Ευρεθείσα κατά την επίθεσιν του 1919 πολέμου, τομέος Πρέσπας εις τ' ασυρμάτου πλήγματα των Βουλγάρων".

3η) Η Εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στον ομώνυμο Καθεδρικό Ναό στη Νέα Φιλαδέλφεια, με την ιδιόμορφη λαϊκή τεχνοτροπία.

4η) Η Εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στον ομώνυμο Ιερό Ναό στις Αχαρνές (Μενίδι). Χρονολογείται το έτος 1850.

5η και 6η) Η Εικόνα της Παναγίας, που βρίσκεται στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Ρέντη (Παλιά Κοκκινιά). Βρέθηκε από τον, τότε προϊστάμενο του ναού, Πρωτοπρεσβύτερο π. Αντώνιο Σουπιὸ, ο οποίος ανήγειρε στην χάρη Της μεγαλόπρεπο και ψηλό Ναό της Παναγίας (όπως συνηθίζεται στην Λήμνο, απ' όπου κατάγεται), σε μια περιοχή όπου υπάρχει έντονο το μουσουλμανικό στοιχείο και 2 τζαμιά.