Βούναινα Λάρισας: Δεητικό κεράκι στο Ιερό Προσκύνημα του Αγίου Νικολάου του εν Βουναίνης

Στοὺς μεγάλους ἀθλητές τῆς πίστεως συγκαταλέγεται καὶ ὁ ὁσιομάρτυς Νικόλαος ὁ Νέος, ποὺ περάτωσε τὸν ἀγῶνα του μὲ μαρτύριο στὰ Βούνενα τῆς Θεσσαλίας. Ὁ θαυμαστὸς αὐτὸς ἀθλητὴς καταγόταν ἀπὸ τὰ μέρη τῆς Ἀνατολῆς. Εἶναι ἄγνωστος ὁ ἀκριβὴς τόπος τῆς γεννήσεώς του· τὸ πιθανότερο εἶναι ὅτι ὁ Ἅγιός μας ἦταν λουλούδι τῆς ἁγιασμένης γῆς τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.

Ἀπὸ τὴν παιδική του ἡλικία διακρινόταν γιὰ τὴ θερμή του πίστη, τὴν ἀγάπη του στὸν Θεό, τὴν εὐσέβεια καὶ τὴν σύνεσή του. Ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ ἀνδρεία τοῦ Νικολάου δὲν μποροῦσαν νὰ κρυφθοῦν. Ἡ φήμη του ξεπέρασε γρήγορα τὰ στενὰ ὅρια τῆς πατρίδος του καὶ ἁπλώθηκε μέχρι καὶ αὐτὴ τὴν Βασιλεύουσα, τὴν Κωνσταντινούπολη. Ὁ τότε αὐτοκράτωρ Λέων ὁ ΣΤ΄ ὁ Σοφός (886-912) ζήτησε καὶ γνώρισε τὸν Νικόλαο. Ἐκτίμησε ἀμέσως μὲ τὴν πρώτη ἐπαφὴ μαζί του τὰ σωματικὰ καὶ ψυχικά του χαρίσματα· καὶ τὸν διώρισε ἀρχηγὸ τοῦ αὐτοκρατορικοῦ ἀποσπάσματος τῆς Λαρίσης, ποὺ σκοπὸ εἶχε νὰ φρουρεῖ καὶ νὰ ὑπερασπίζεται τὴν θεσσαλικὴ αὐτὴ πόλη.

Τὸ πέρασμα τοῦ χρόνου ηὔξανε τὴν πνευματικότητα τοῦ Νικολάου καὶ τὴν ἀγάπη τῶν στρατιωτῶν καὶ τοῦ λαοῦ στὸ πρόσωπό του. Ὅλη ἡ Λάρισα μιλοῦσε γιὰ τὸν γενναῖο ἀξιωματικό. Ἦρθε ὅμως ὁ καιρός, ποὺ τὴν περίοδο εἰρήνης τὴν διαδέχθηκε ὁ πόλεμος, τὴν περίοδο τῆς χαρᾶς τὴν διαδέχθηκε ἡ θλίψη καὶ ὁ πόνος. Οἱ ἀντίχριστοι Ἄραβες ἐκμεταλλευόμενοι τὴν ἀπουσία σὲ ἐκστρατεία τοῦ αὐτοκράτορος Λέοντος στὴν Ἀνατολὴ ἔφθασαν μέχρι τὴν Θεσσαλία, ἐξαπολύοντας βάρβαρη ἐπίθεση καὶ σκορπῶντας παντοῦ τὴν ἐρήμωση καὶ τὸν θάνατο. Σὰν πεινασμένα ὄρνεα τὰ βάρβαρα στίφη ἔπεσαν ἐπάνω στὶς δυτικὲς περιοχὲς τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας. Ὅταν μαθεύτηκε ἡ εἴδηση τῆς ἐπιδρομῆς στὴν Λάρισα, ὁ Νικόλαος μὲ τὶς λιγοστὲς δυνάμεις του προσπάθησε νὰ ἀναχαιτίσει τὸν ἐχθρό. Οἱ παμπληθεῖς ὅμως δυνάμεις τῶν ἀντιπάλων εὔκολα ἐπεκράτησαν καὶ ἐπεδόθησαν σὲ γενικὲς σφαγὲς καὶ λεηλασίες. Πολλοὶ ἀπὸ τοὺς κατοίκους ἐγκατέλειψαν τὴν πόλη καὶ τὴν περιοχὴ καταφεύγοντας σὲ ὀρεινὰ μέρη. Τελικὰ καὶ ὁ Νικόλαος μὲ ὅσους στρατιῶτες εἶχαν ἀπομείνει πορεύθηκε στὰ ὀρεινὰ τοῦ Τυρνάβου. Ἡ περιοχὴ ἐκείνη ἀπὸ τὴν φυσική της διαμόρφωση ἦταν κατάλληλη γιὰ ὀχύρωση. Ἐκεῖ μάλιστα ὑπῆρχαν πολλοὶ ἀσκηταὶ μονάζοντες στὰ ἀπόκρημνα ὑψώματα. Οἱ γενναῖοι στρατιῶτες τοῦ Νικολάου ἑτοιμάσθηκαν γιὰ προηπάντηση τοῦ βαρβάρου εἰσβολέως. Οἱ ἀθλητές  ὅμως τοῦ Χριστοῦ ἦταν λίγοι καὶ μυριάδες οἱ ἀντίχριστοι. Στὴν μάχη τὸ θάρρος τῶν χριστιανῶν στρατιωτῶν ἦταν θαυμαστό, ἀλλὰ τὸ ἀποτέλεσμα ἦταν ὑπὲρ τῶν βαρβάρων. Ὅλοι, ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Νικόλαο, συνελλήφθησαν καὶ ὑπεβλήθησαν σὲ πλῆθος βασανιστηρίων. Τοὺς προέτρεψαν νὰ ἀρνηθοῦν τὴν πίστη τους. Ἔμειναν ἀμετακίνητοι καὶ καρτερικὰ ὑπέφεραν τοὺς πόνους τῶν μαρτυρίων. Στὰ δελεάσματα καὶ στὰ βασανιστήρια τῶν ἐχθρῶν, στὰ θέλγητρα καὶ στὰ φόβητρα τῶν ἀντιχρίστων, οἱ πιστοὶ στρατιῶτες ἀπαντοῦσαν: Τίποτε δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς χωρίσει ἀπὸ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, οὔτε θλίψη οὔτε στενοχωρία οὔτε διωγμὸς οὔτε λιμὸς οὔτε κίνδυνος οὔτε μάχαιρα. Χάριν τοῦ Χριστοῦ «θανατούμεθα ὅλην τὴν ἡμέραν. Ἐλογίσθημεν ὡς πρόβατα σφαγῆς» (Ρωμ. η΄, 3536). Τελικά, ἀφοῦ ὑπέστησαν φρικιαστικὰ βασανιστήρια, στεφανῖτες παρέδωσαν τὸ πνεῦμα στὸν οὐράνιο Βασιλέα Χριστό. Ἔτσι συναγάλλονται μὲ τὸ νέφος τῶν ἁγίων ἀγγέλων καὶ μαρτύρων, ποὺ Τὸν περιστοιχίζει καὶ Τὸν δοξολογεῖ ἀκατάπαυστα «εἰς αἰῶνας αἰώνων».

Τὰ ὀνόματά τους γράφηκαν στὸ βιβλίο τῆς ζωῆς. Ἀπὸ αὐτὰ μᾶς εἶναι γνωστὰ τὰ ἑξῆς: Ἁρμόδιος, Γρηγόριος, Ἰωάννης, Δημήτριος, Μιχαήλ, Ἀκίνδυνος, Θεόδωρος, Παγκράτιος, Χριστοφόρος, Παντολέων, Εὐώδιος καὶ Αἰμιλιανός. Ὁ βιογράφος τοῦ ἁγίου Νικολάου μαζὶ μὲ τὰ ὀνόματα τῶν στρατιωτῶν μαρτύρων ἀναφέρει καὶ τὰ ὀνόματα δύο γυναικῶν μαρτύρων, Εἰρήνης καὶ Πελαγίας. Προφανῶς θὰ πρόκειται γιὰ δύο ἡρωΐδες χριστιανές, ποὺ μαρτύρησαν γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Θὰ ἀνῆκαν στὸν ἄμαχο πληθυσμὸ τῆς πόλεως Λαρίσης, ποὺ εἶχε καταφύγει στὰ ὀρεινὰ τοῦ Τυρνάβου. Ὁ μακάριος Νικόλαος, ἀφοῦ ἐπέδειξε ἀνδρεία κατὰ τὴν μάχη, τελικὰ διέφυγε τὴν μανία τοῦ ἐχθροῦ περνῶντας μέσα ἀπὸ τὶς τάξεις του χωρὶς νὰ συλληφθεῖ. «Ὡς στρουθίον ἐῤῥύσθη ἐκ τῶν παγίδων τῶν θηρευόντων» (Ψαλμ. 123, 7). Δὲν εἶχε ἔλθει ἀκόμη ἡ ὥρα τοῦ μαρτυρίου του· τὸν διαφύλαξε ὁ Θεός, γιὰ νὰ τὸν δοξάσει σὲ κάποια ἄλλη ὥρα.

Φεύγοντας ἀπὸ τὰ μέρη τῆς Λαρίσης καὶ τοῦ Τυρνάβου ἔφθασε στὰ ἐνδότερα τῆς Θεσσαλίας, στὰ μέρη τῆς Καρδίτσης, ὅπου τὸ χωριὸ Βούνενα· ἐκεῖ βρῆκε κατάλληλο τόπο γιὰ ἄσκηση. Ἡ περιοχὴ ἦταν κατάφυτη ἀπὸ ὑψηλὰ δένδρα. Ὁ Νικόλαος διάλεξε γιὰ κατάλυμα μιὰ σπηλιά, ποὺ τὴν σκέπαζε μιὰ ὑψηλόκορμη δρῦς. Ἐκεῖ συνέχισε τὴν ἀσκητικὴ ζωή, ποὺ εἶχε ἀρχίσει κοντὰ στοὺς ἀσκητὲς τοὺ Τυρνάβου. Ὑπέταξε κάθε σωματικὴ ἐπιθυμία καὶ δαιμονικὴ παρεμβολή. Ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ τὸν εἶχε ἐπισκιάσει. Στὰ Βούνενα οἱ βάρβαροι ἐπιδρομεῖς ἀνεκάλυψαν τελικὰ καὶ τὸν ἀθλητὴ τοῦ Χριστοῦ Νικόλαο. Μὲ παρρησία τοὺς ἀντιμετώπισε. Θαμπώθηκαν ἀπὸ τὸ μεγαλεῖο τῆς ἀνδρείας ψυχῆς του. Οἱ ἀπαντήσεις του ἀποστομωτικές. Ἂν καὶ ἄγρια θηρία, ἔβλεπαν τὴν ὑπεροχὴ τοῦ Νικολάου. Τὸν πίεζαν νὰ ἀρνηθεῖ τὴν πίστη του. Ἐκεῖνος ἀντιστεκόταν γενναῖα. Τὸν βασάνιζαν, καὶ ἐκεῖνος μειλίχιος προσευχόταν καὶ βροντοφωνοῦσε: «Ὁ ἐμὸς ἔρως ἐσταύρωται, καὶ οὐκ ἔστιν ἐν ἐμοὶ πῦρ φιλόmλον» (Πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολὴ Ἰγνατίου VII, 2). Τὸν ἔβριζαν καὶ τοὺς κοιτοῦσε μὲ ἱλαρότητα. «Μεγάλα τὰ τῆς πίστεως κατορθώματα». Χωρὶς τὴν δύναμη τοῦ Χριστοῦ δὲν συμπεριφέρεται κανεὶς μὲ ἕνα τόσο θαυμαστὸ τρόπο. Οἱ Ἄραβες ἐξαγριώθηκαν, διότι ἡ συμπεριφορὰ τοῦ Νικολάου ἦτο μιὰ ἦττα γιὰ αὐτούς. Τίποτε δὲν τοὺς συγκρατοῦσε· τὸν σήκωσαν καὶ τὸν ἔστησαν ὄρθιο στὸν κορμὸ μιᾶς δρυός. Μὲ τὸ ἴδιο τὸ ἡρωϊκό του ξίφος τὸν τρύπησαν μὲ μανία.

Ἡ ὥρα τοῦ μαρτυρίου καὶ τοῦ θριάμβου εἶχε φθάσει. Τὸ στεφάνι τῆς αἰωνιότητος αἰωρεῖτο πάνω ἀπὸ τὸ κεφάλι του. Τὸ ἁγνό του αἶμα, ζεστό, ἐκτινάχθηκε καὶ πορφύρωσε τὸ χῶμα τῶν Βουνένων. Τὰ μάτια τοῦ Νικολάου στράφηκαν πρὸς τὸν Οὐρανό. «Κύριέ μου», ψέλλισε, «δέξαι τὸν δοῦλόν Σου εἰς τὴν βασιλείαν Σου». Ἄφησε τὴν τελευταία του πνοή, γιὰ νὰ συγκαταριθμηθεῖ καὶ αὐτὸς στὴν χρυσὴ ἁλυσίδα τῶν μαρτύρων τῆς πίστεώς μας. Ἦταν 9 Μαΐου τοῦ 902 μ.Χ.

Τὰ κατορθώματα καὶ τὸ πολύαθλο τέλος τοῦ ἁγίου Νικολάου διαδόθηκαν γρήγορα στὸ χριστεπώνυμο πλήρωμα τῆς Θεσσαλίας καὶ σχεδὸν ἀμέσως μετὰ τὸ θάνατό του ἄρχισε νὰ τιμάται ὡς Ἅγιος. Ἀρκετὲς δεκαετίες μετὰ τὸ θάνατό του, ἔπειτα ἀπὸ τὴν εὕρεση τοῦ ἱεροῦ λειψάνου του στὴ ρίζα τῆς βελανιδιάς όπου μαρτύρησε, κτίστηκε στὸ ἴδιο ἀκριβὼς μέρος μικρὸς ναΐσκος διαστάσεων 3Χ2.5 μ. καὶ μικροῦ ὕψους, μὲ σκεπὴ καὶ τοίχους ἀπὸ πέτρα ποὺ προερχόταν ἀπὸ μικρὸ διπλανὸ λατομεῖο. Εἶχε μιὰ μικρὴ ξύλινη πόρτα μικρῶν διαστάσεων κι ένα μικρὸ παραθυράκι.

        Ὁ χώρος ταφῆς τῶν λειψάνων ἦταν ὑπερυψωμένος κατὰ 50 ἑκατοστὰ ἀπὸ τὸ ὑπόλοιπο χώρο τοῦ ναΐσκου καὶ καλυμμένος μὲ πετρόπλακες μὲ μιὰ ὀπὴ στὸ πλάι.

        Ἐν συνέχεια καὶ δίπλα κολλητὰ στὸ ναΐσκο κτίστηκε ἔνας μεγαλύτερος κεραμοσκεπὴς ναός. Σύμφωνα μὲ πληροφορίες ὁ ναὸς αὐτὸς ἀνηγέρθη κατὰ τὸ 1750. Κάηκε όμως τὸ 1880 καὶ ξανακτίστηκε στὰ ἴδια θεμέλια κατὰ τὰ 1890. Κατὰ τὸ ἴδιο ἔτος καὶ στὴ νότια πλευρὰ κτίστηκαν τέσσερις κολόνες ἀπὸ πέτρα καὶ κατασκευάστηκε στέγαστρο (σὰν νάρθηκας) σ’ ὄλο τὸ μήκος τῆς πλευρᾶς τοῦ ναοῦ.

        Στὶς 22 Μαΐου 1962, προσκυνητὲς ἄφησαν λαμπάδες ἀναμμένες μπροστὰ στὸ ξύλινο τέμπλο, ποὺ ἔγιναν αἰτία νὰ καεῖ ὁλοσχερῶς ὁ ναός, μετὰ ἀπὸ λειτουργία ὁμάδας Παλαιοημερολογιτῶν. Μὲ συνδρομὲς καὶ ἐράνους ξανακτίστηκε ὁ ναὸς τὸ 1963 στὸν ὁποῖο συμπεριλήφθηκε καὶ ὁ χώρος τοῦ ναΐσκου ὅπως φαίνεται μέχρι σήμερα. Μέσα στὸ ναὸ ὅπως μπαίνουμε δεξιὰ ὑπάρχει ὁ τάφος τοῦ Ἁγίου. Ἐκεὶ φτάνει ὁ προσκυνητὴς κατεβαίνοντας τρία σκαλοπάτια. Σὲ μικρὴ ἀπόσταση ἀπὸ τὸ ναὸ ὑπάρχει ἡ γέρικη δρῦς, κάτω ἀπὸ τὴν ὁποία μαρτύρησε ὁ Ἅγιος.

        Τὸ προσκύνημα ὑπάγεται στὴν Ἰερά Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος καὶ Φαναριοφερσάλων. Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου τιμάται μὲ λαμπρότητα στὶς 9 Μαΐου καὶ συγκεντρώνει πλῆθος πιστῶν ἀπὸ ὅλη τὴν Ἑλλάδα. Στην εφετινή πανήγυρι της περασμένης εβδομάδας (2025) συγκέντρωσε περί τους 5.000 προσκυνητές. Πιστοί συρρέουν ολημερίς εκ περάτων για να καταθέσουν προσκυνηματική δέηση και δάκρυα δεητικά στον Τάφο του Αγίου Μάρτυρα!

    Στὸ ἱερὸ Προσκύνημα διακονεῖ ὁ Πανοσιώτατος Ἀρχιμανδρίτης π. Τιμόθεος Μπατέλης. 

[Εκεί βρεθήκαμε προσκυνητές, μαζί με τον Σεβ. Μητροπολίτη Ζακύνθου κ. Διονύσιο Δ΄, το απόγευμα της 15ης Μαΐου 2025. Η υποδοχή και δοχή του π. Τιμοθέου, ενός καλού κληρικού, καταγόμενου από τη Ζάκυνθο, ήταν και συγκινητική και αβραμιαία. Το ζακυνθινόπουλο αυτό, απ' όπου και αν περάσει, δημιουργεί έργα μεγάλα και θαυμαστά. Ολόμονος, με την άνωθεν βοήθεια και ανύστακτη την διάθεση προσφοράς, κατορθώνει τα ακατόρθωτα! Δηλώνουμε θαυμαστές του και λυπούμαστε, ότι ένας τέτοιος δημιουργικός κληρικός και μοναχός λείπει από το γενέθλιο νησί μας!... Ξέρει όμως ο Θεός!  π. Π. Κ.]

Σημειωτέον ότι τα ανωτέρω ιστορικά στοιχεία αντλήσαμε από την επίσημη οικοδελίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων.