“Τίς φυτεύει ἀμπελῶνα καὶ ἐκ τοῦ καρποῦ αὐτοῦ οὐκ ἐσθίει;” (Α΄ Κορ. 9, 7)
“Ποιὸς φυτεύει ἀμπέλι καὶ δὲν τρώει ἀπὸ τὸν καρπό του;”
Τη σχέση του ποιμένα με το ποίμνιό του περιγράφει ο απόστολος Παύλος, γράφοντας την Α’ προς Κορινθίους επιστολή. Οι Κορίνθιοι, που μοιάζουν με τους χριστιανούς της σύγχρονης εποχής, σκανδαλίζονταν από το γεγονός ότι ο Παύλος είχε δικαίωμα να συντηρείται από το ποίμνιό του και να μην εργάζεται για την κάλυψη των βιοτικών του αναγκών. Τους υπενθυμίζει την περίοδο της Παλαιάς Διαθήκης, όταν ο Μωυσής αναφέρει πως δεν μπορεί να φιμώσεις το βόδι το οποίο αλωνίζει και να του απαγορεύσεις να φάει από τον καρπό του σίτου που θα πάρει στο στόμα του. Αλλά και θέτει ένα εύλογο ερώτημα και στους Κορινθίους, που έχει να κάνει με τη δική τους πραγματικότητα: “ποιος φυτεύει αμπέλι και δεν τρώει από τον καρπό του;”.
Ο Παύλος δεν θεωρεί τον εαυτό του και κατ’ επέκταση τον κάθε ποιμένα, επίσκοπο, ιερέα, τους ανθρώπους που η Εκκλησία έχει ορίσει να εκπροσωπούν τον λαό ενώπιον του Θεού, ως ιδιοκτήτες του πνευματικού αμπελώνος που είναι το σώμα του Χριστού, αλλά ως διαχειριστές. Ο διαχειριστής όμως, εάν θέλει να επιτελέσει το έργο του, πρέπει με κάποιον τρόπο να συντηρηθεί σε ό,τι αφορά στα υλικά πράγματα. Η πνευματικότητα δεν αρνείται το σώμα του ανθρώπου και τις ανάγκες του. Δεν τις απολυτοποιεί ούτε τις θεοποιεί. Όμως δεν προσποιείται ότι όποιος αναλαμβάνει το έργο της διακονίας των ανθρώπων θα είναι άυλος ή θα πρέπει να φαίνεται άυλος. Είναι άνθρωπος, όπως όλοι οι άλλοι. Και για να δώσει τον χρόνο που η αποστολή του απαιτεί, χρειάζεται την αγάπη και τη στήριξη του ποιμνίου, της κοινότητας την οποία υπηρετεί.
Αυτό οι χριστιανοί το είχαν και το έχουν αντιληφθεί. Όμως, στην εποχή της εκκοσμίκευσης την οποία ζούμε, καθώς και της εσφαλμένης αίσθησης ότι οι διάκονοι του Θεού θα πρέπει να ασχολούνται μόνο με την πνευματική αποστολή τους και ότι δεν πρέπει να έχουν άλλες ανάγκες, το ποίμνιο θεωρεί τον εαυτό του ιδιοκτήτη της Εκκλησίας. Τα πάντα ανήκουν στον λαό και πρέπει να δίδονται στον λαό. Αυτή η αντίληψη όμως δεν μπορεί να σταθεί στην εκκλησιαστική παράδοση. Ο ποιμένας, ο επίσκοπος, ο ιερέας, ο μοναχός, η μοναχή προέρχονται από τον λαό. Το αξίωμά τους είναι σταυρός και δεν τους ξεχωρίζει από τους άλλους ανθρώπους εξουσιαστικά, αλλά ως κλήση από τον Θεό και αποδοχή από την πλευρά της Εκκλησίας και των ανθρώπων ότι υπάρχουν για τη διακονία του πλησίον, είτε αυτή είναι λειτουργική είτε κηρυκτική και κατηχητική είτε ποιμαντική είτε φιλανθρωπική. Κύρια αποστολή τους είναι η διακήρυξη του Ευαγγελίου και της σωτηρίας των ανθρώπων χάρις στη σχέση με τον Χριστό. Για να γίνει αυτό απρόσκοπτα, χρειάζεται η στήριξή τους από τον λαό και ο σεβασμός των ανθρώπων προς αυτούς, διότι διακονούν τα μυστήρια, κοινωνούν τους ανθρώπους, έχοντας από πριν παρακαλέσει το Άγιο Πνεύμα να μεταβάλει τον άρτο και τον οίνο σε Σώμα και Αίμα Χριστού, κάτι που δεν έχει δικαίωμα και δεν μπορεί να πράξει ουδείς εκ του λαού.
Όποιος λοιπόν υποτιμά ή γελοιοποιεί ή θεωρεί ότι οι ποιμένες δεν είναι τίποτε παραπάνω από τους άλλους ανθρώπους, σφάλλει. Οι ποιμένες είναι κι αυτοί εικόνες Θεού, που θα κριθούν όπως όλοι και πιθανόν αυστηρότερα από τον Θεό την ώρα της κρίσεως. Όμως η αποστολή τους χρήζει σεβασμού και η βοήθεια του λαού στην κάλυψη των υλικών αναγκών δεν είναι δοσοληψία, ούτε συναλλαγή, όπως ούτε και υποχρέωση, αλλά αναγνώριση και τιμή. Γι’ αυτό και ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο οποίος εορτάζει στις 24 Αυγούστου, ζητούσε από τους ανθρώπους να φιλούν το χέρι των ιερέων και να τους χαιρετούν και πριν από τους Αγγέλους, όχι ως κινήσεις φόβου ή υποταγής σε θρησκευτική εξουσία, αλλά ως πράξεις σεβασμού, αναγνώρισης της αγάπης και αποδοχής της αποστολής των ποιμένων υπέρ του λαού και ενώπιον του Θεού.
Το ερώτημα του αποστόλου Παύλου υπέχει όμως και μια άλλη ανάγνωση, από πλευράς των ποιμένων. Διαχειριστής σημαίνει εκείνος που δεν ζει καλύτερα από τον λαό του, με ανέσεις και με θράσος, με προσωπικό πλουτισμό και αδιαφορία για το ποίμνιό του, επειδή είναι ποιμένας. Διαχειριστής δεν είναι ο εξουσιαστής, αλλά ο συνοδοιπόρος, αυτός που νοιάζεται, αγαπά, προσφέρει και προσφέρεται. Δεν δικαιούται να προκαλεί. Είναι άλλο να ενισχύεται και άλλο να αρπάζει και να αμαυρώνει την αποστολή του. Κι εκεί όμως χρειάζεται να μη λησμονούμε ότι η χάρις του Θεού ενεργεί και μέσω των αναξίων, χωρίς καμία προϋπόθεση ει μη μόνο να ανήκουν στην Εκκλησία και να τους δίδει η Εκκλησία το δικαίωμα να τη διακονούν, όπως και να διακονούν τους ανθρώπους.
Ας προβληματιζόμαστε όλοι, απέχοντας από τον λαϊκισμό και την ισοπέδωση των ποιμένων, όπως επίσης και οι ποιμένες να παραδειγματιζόμαστε, όσο είναι εφικτό, από το παράδειγμα του αποστόλου Παύλου, ο οποίος δεν άσκησε το δικαίωμα του να καλύπτονται οι ανάγκες του από τους Κορίνθιους, αλλά προτίμησε να εργάζεται χειρωνακτικά, για να μην δώσει δικαίωμα να τον αμφισβητούν. Παροξυσμός αγάπης και θυσίας, που δεν είναι αναγκαστική προϋπόθεση για τους ποιμένες, αλλά τους προσγειώνει αυθεντικά!
24 Αυγούστου 2025
Κυριακή ΙΑ’ Ματθαίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου