Είπε ο αββάς Σισώης: «Αιδώς και αφοβία πολλές φορές φέρνουν την αμαρτία» (από το «Γεροντικό»)
Η εποχή μας δεν θα ήταν δύσκολο να χαρακτηριστεί ως η εποχή της απώλειας της ντροπής. Οι άνθρωποι ούτε ντρέπονται ούτε φοβούνται. Το βλέπουμε αυτό ιδιαιτέρως στα σχολεία και στις συναναστροφές των παιδιών. Μεγαλώνουμε μία γενιά στην οποία η «αιδώς» των αρχαίων Ελλήνων έχει πάψει να θεωρείται προτέρημα. Όχι μόνο δεν ντρέπονται τα παιδιά, αλλά καυχώνται όταν κάνουν πράξη το θέλημά τους. Περνούνε για έξυπνα. Θεωρούν τα συνομήλικά τους που κρατάνε ένα σεβασμό ξεπερασμένα. Και έχουν την απαίτηση όλοι να δικαιολογούν την αρνητική τους στάση, την αφιλοτιμία, διότι «παιδιά είναι».
Τα παραδείγματα από τους μεγάλους πολλά. Τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης κατακλύσθηκαν πρόσφατα από εικόνες ντροπής σε μία σειρά αγώνων μπάσκετ, αλλά και από μία απόπειρα από όλες τις πλευρές να δικαιολογηθούν τα αδικαιολόγητα. Το χειρότερο είναι ότι οι υπεύθυνοι για τους κανόνες διεξαγωγής των αγώνων μέτρησαν τις αποφάσεις τους με βάση το κόστος που θα υφίσταντο οι ίδιοι από τις εμπλεκόμενες πλευρές, χωρίς επίγνωση της παιδαγωγίας που ένα άθλημα εκ των πραγμάτων φέρει, της προτυποποίησης που γεννά. Το ίδιο και οι ακόλουθοι. Ενώ όποιος έχει μάτια και βλέπει, αντιλαμβάνεται τουλάχιστον τι είναι λάθος, ούτε σ’ αυτό δεν ήταν εύκολο να συμφωνήσουμε. Γιατί λοιπόν να μας κάνει εντύπωση, ότι έρχεται μία γενιά στην οποία η ντροπή και ο αυτοσεβασμός είναι ξεχασμένες αρχές;
Ο ασκητικός λόγος της Εκκλησίας χτυπά καμπανάκι. Η αιδώς, η απουσία ντροπής για την κατάργηση του μέτρου, για την άρνηση να έχουμε ένα , έστω ελάχιστα αποδεκτό, ήθος, να φοβόμαστε και κάποιες ποινές που θα μας επιβληθούν για να επανέλθουμε στα όριά μας, είναι η βάση για να αμαρτάνουμε. Αμαρτία δεν σημαίνει μόνο παραβίαση μιας εντολής του Θεού. Σημαίνει και την αποτυχία μας να έχουμε υπαρξιακό προσανατολισμό αγάπης, κοινωνικότητας, μέτρου, συνάντησης με τον άλλον στα πλαίσια ενός σεβασμού που καθιστά τον άνθρωπο πολιτισμένο. Αμαρτία είναι η απόφασή μας να επικρατήσουμε άνευ όρων και μέτρων. Είναι η αίσθηση ότι ο πρώτος είναι τα πάντα και ο δεύτερος τίποτα. Είναι η αδιαφορία για την κοινωνία ως κοινότητα. Είναι η δικαιολόγηση των παθών μας, σαν να μην τρέχει τίποτα.
Η απο-ιεροποίηση της κοινωνίας μας έκανε τις ανθρώπινες σχέσεις να μην στηρίζονται στο «εμείς», αλλά στο «μόνο εγώ». Για ποιον λόγο λοιπόν να φοβάμαι κάτι ή να ντρέπομαι, αφού κριτήριο της αλήθειας είναι μόνο ο εαυτός μου; Γιατί να αισθανθώ ότι υπάρχουν σκέψεις, πράξεις, συμπεριφορές που με προσβάλλουν αφού όλα μου επιτρέπονται και δικαιούμαι να κάνω αυτό που θέλω; Αφού απαιτώ και θα βρω να με δικαιολογήσουν όσοι έχουν βαφτίσει το ήθος, το μέτρο, το όριο κατάλοιπα του παρελθόντος, όσοι θέλουν τον Θεό να είναι αγάπη μόνο για να δικαιολογεί ό,τι κάνουν, ενώ η αγάπη είναι η αλήθεια που αφυπνίζει, κι ας συγχωρεί;
Οι μεγαλύτεροι χρειάζεται να ανανήψουμε. Να ξαναβάλουμε στη ζωή μας την αιδώ και τον φόβο, όχι με την έννοια του τρόμου, αλλά με την έννοια του ορίου που αν το παραβιάσουμε θα ζήσουμε συνέπειες που δεν θα μας είναι ευχάριστες, καθότι θα νιώθουμε ότι «ουκ έξεστί σοι» και η κοινωνική αποδοκιμασία είναι η μεγαλύτερη τιμωρία. Για να μπορέσουν και οι νεώτεροι να βρούνε προσανατολισμό. Ο τρόπος της Εκκλησίας δείχνει την οδό. Ας μας γίνει παιδεία.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια», στο φύλλο της Τετάρτης 18 Ιουνίου 2025
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου